Volgers van de wetenschappelijke methode, zogenaamde ‘wetenschappers’, worden er weleens van ‘beschuldigd’ koud en kil te zijn. Dit zou komen omdat ze meestal precies willen weten hoe iets werkt en geen genoegen nemen met minder. Ze zouden daarmee de verwondering uit zaken halen. Zo kon men vroeger nog verwonderd zijn om donder en bliksem (de verklaring in bepaalde landen was toen dat een god die men Thor noemde met zijn hamer aan het slaan was, en dan krijg je een klap en vonken (zoals ook een smid dat doet wanneer hij op een aambeeld slaat)). Tegenwoordig weten we dat het simpel gaat om een plotselinge ontlading (bliksem) die de lucht zo snel verwarmt dat deze uitzet = trilling van de lucht = geluid = donder.
De onderstaande strip van XKCD geeft denk ik erg duidelijk de echte positie van wetenschappers weer.
Klik voor een vergroting.
De verwondering gaat juist veel verder, tot ver voorbij het punt waar het de meeste mensen nog interesseert.
Zouden ze in vroeger tijden dat soort verhaaltjes echt hebben opgevat als causale verklaring in onze zin? Thor heette in onze buurt trouwens Donar. De voorzittershamer is trouwens geïnspireerd op de hamer van Donar.
Ik heb dat argument wel vaker gehoord, natuurlijk van mensen die niet erg geïnteresseerd zijn in wetenschap.
Ik vind het een heel zwak argument – wetenschap, en precies weten hoe iets in elkaar zit en werkt, versterkt voor mij juist het gevoel van verwondering. Als je leert hoe een regenboog ontstaat, is daarna de regenboog dan minder mooi? Voor mij zeker niet – het maakt het verschijnsel juist nog interessanter.
Ik zou wel eens willen horen van iemand die denkt dat wetenschap de verwondering wegneemt waarom hij of zij precies denkt dat dat zo is, want ik zie zelf niet helemaal in waarom dat zo zou zijn.
Wat wordt er eigenlijk bedoeld als iemand met dit argument aankomt – “wetenschap verpest het gevoel van verwondering, dus moeten we maar niet alles proberen wetenschappelijk te bestuderen”? Met zo’n instelling komt de mensheid natuurlijk niet verder…
Wie liever dom of onwetend blijft, moet dat zelf maar weten. Wetenschap leidt natuurlijk alleen maar tot meer verwondering. Mensen die denken dat wetenschap tegenover gevoel staat, weten echt niet waar ze het over hebben. Maar ze gebruiken wel dagelijks klakkeloos de verworvenheden van de wetenschap. Vreemd…
Dat vind ik dus ook onbegrijpelijk raar. Ga dan ergens in een hol wonen en knollen telen en poepen in een gat in de grond, denk ik dan. Maar dat doen ze gek genoeg nooit.
Natuurlijk doen ze dat niet. Ze eten van 2 walletjes! Bilthovense onbenullige troela’s…
Oh ik lig slap van het lachen, ben blij dat ik niet in Bilthoven woon!
Meestal komt het er dan op neer dat ze dan ook aan twee walletjes moeten betalen. Dus dan hebben ze alleen zichzelf er maar mee.
Wetenschap begint altijd met verwondering! Hoe komt dit, hoe komt dat?
Het is echter wat anders als van te voren reeds wordt uitgegaan van een vastgesteld idee – zo en zo zit de wereld in elkaar, en van dat idee mag niet worden afgeweken. Maar dan is er eerder sprake van ideologie dan van wetenschap, lijkt mij zo. Wetenschap moet m.i. ruimte laten voor originele gedachten en dus niet onmiddellijk prompt veroordelen wat niet in het straatje past.
Originele gedachten zijn natuurlijk goed. Dat heeft het verleden wel bewezen. Maar je moet wel met bewijs kunnen komen want anders word je (terecht) genegeerd.
Als er een nieuw idee naar voren wordt gebracht wordt eerst gekeken of dit aansluit op de bestaande kennis. Doet dit idee dat niet, dan wordt het inderdaad meteen naar de prullenbak verwezen. Dit betekent niet dat het nooit geaccepteerd zal worden, maar “extraordinary claims require extraordinary evidence”.
Wetenschap brengt voor mij ook beide zaken (verwondering en kennis) tegelijkertijd. Ook al weet ik (ongeveer) hoe het zit, maakt dat de complexiteit, de mooiheid, het bizarre, enz. niet minder speciaal.
Met het feit dat wetenschap alleen maar meer verwondering oplevert, bedoelde ik dat wetenschap andere alle faculteiten inspireert, alsmede kunst. Als men wetenschap slechts als koel en kil ervaart, weet men dus niet wat men zegt en loopt men met oogkleppen op.
Misschien wordt het tijd voor een pro-wetenschap campagne? Ik hoor altijd al: “zonder transport staat alles stil”, natuurlijk gecombineerd met allerlei zaken waarvoor transport noodzakelijk is. Misschien iets als: “zonder wetenschap geen ontwikkeling”? Dit dan bijvoorbeeld voorafgegaan door: “zonder wetenschap geen computers”, “zonder wetenschap geen internet”, of “zonder wetenschap geen langere levensverwachting”. Allemaal dingen om de anti-wetenschap-figuren mee om de oren te slaan.
Daar willen die antiwetenschappers echt niet aan. Want ze weten het zo ook wel. Denken ze… Nou ja, denken…
Misschien kan het toch geen kwaad de mensen er nog eens op te wijzen, voor ze achter anti-wetenschapsgoeroes aanlopen.
De campagne “zonder transport staat alles stil” trapt voor mij ook uitsluitend open deuren in.
Lijkt mij een goed plan. Met links naar duidelijke, korte artikelen over onderwerpen die bij mensen leven en waar de wetenschap een grote bijdrage aan heeft geleverd. Overal een duidelijke infographic (zoals op http://www.informationisbeautiful.net/) erbij zodat mensen de informatie makkelijk op kunnen nemen.
Bijvoorbeeld NRC heeft een prima wetenschapsbijlage op zaterdag. Het is er al!
Lezen de antiwetenschappers niet?
De antiwetenschappers lezen liever blaadjes als de Ode, die hun ideeën bevestigen. En tegen de verhaaltjes van antiwetenschappers is geen kruid gewassen, vooral niet omdat ze hun verhaaltjes vaak van een pseudowetenschappelijk tintje voorzien, zodat voor de gemiddelde leek niet duidelijk is dat er onzin wordt verkondigd. Kijk maar naar de alarmerende verhalen over GSM-masten en dergelijke.