In discussies over reguliere versus alternatieve geneeswijzen hoor ik twee argumenten regelmatig terugkomen:
1: Alternatieve geneeswijzen zouden (per definitie) niet schadelijk zijn.
En wanneer je dan aangeeft dat ze wel degelijk schadelijk kunnen zijn hoor je vaak de volgende:
2: De reguliere geneeskunde kan ook schadelijk zijn.
Dat tweede argument is natuurlijk juist. Echter moet in het achterhoofd gehouden worden dat het risico’s van een geneeswijze altijd afgezet moet worden tegen de voordelen. Want wanneer een behandeling als bijwerking ‘de dood’ kan hebben, dan moet de behandeling wel heel duidelijke voordelen hebben.
Edzard Ernst heeft onlangs een overzicht gepubliceerd(1) waarin hij gedocumenteerde fatale gevallen na een behandeling bij drie alternatieve methoden beschrijft. De getallen lijken klein: 86 doden door acupuntuur sinds 1965, 9 door chelatietherapie sinds 1990, 26 door chiropraxie sinds 1936, maar volgens Ernst is dit slechts het topje van de ‘complicaties-bij-alternatieve-geneeswijzen’-ijsberg*.
De relatieve frequentie van fatale gevallen na CAM (Complementary and Alternative Medicine) is onbekend. Veel voorstanders van CAM zullen beargumenteren dat de doden die hier genoemd zijn de uitzonderlijke gevallen betreffen en dat de CAM behandelingen nog steeds veel veiliger zijn dan veel reguliere behandelingen. Dit kan waar zijn, maar het mist ook een belangrijk punt: therapeutische risico’s zouden nooit op zichzelf beoordeeld moeten worden maar altijd in relatie met de therapeutische voordelen. Als het voordeel klein is, onzeker of afwezig, dan zijn zelfs relatief kleine risico’s genoeg om een risico-voordeelanalyse negatief uit te laten komen.
Helaas vallen zowel acupunctuur, chelatietherapie én chiropraxie in de categorie “het voordeel is klein, onzeker of afwezig”.
* Daarover morgen meer.
De schade bij een aantal soorten niet-reguliere geneeswijzen is van een andere aard dan dat de methode zelf directe gezondheidsschade toebrengt. Laat ik beginnen met van gezondheidsstandpunt het onbelangrijkste:
1. schade aan de portemonnee. Nogal wat ineffectieve genezers vragen aanzienlijke bedragen van hun klanten.
Verder zijn er ook de volgende typen gezondheidsschade:
2. Uitstel van effectieve behandeling.
3. Verslaving. Dit woord is misschien niet goed gekozen maar ik bedoel dat de behandelaar ertoe bijdraagt dat de betrokkene zich als het ware vastbijt in de rol van ‘zieke’. Het gebeurt maar al te vaak dat de betrokkene helemaal niets lichamelijks of ernstigs mankeert. Speciaal in de VS hebben chiropractoren er een handje van mensen aan te bevelen om voor regelmatige ‘tune ups’ te laten terugkomen.
Van een buschauffeur vinden we het volkomen normaal dat die een rijbewijs heeft. Het zou even normaal moeten zijn dat iemand die professioneel met gezondheidszorg bezig is, zich houdt aan methoden waarvoor wetenschappelijk bewijs is.
Eerst bewijzen, dan behandelen
Het is al erg genoeg dat reguliere behandelingen soms, hetzij door fouten van de behandelaar, hetzij omdat het effect van de gebruikte methoden nu eenmaal niet 100% voorspelbaar is, verkeerd uitpakken. Maar de alternatieve behandelaar verheft gebrek aan kennis en kunde tot een systeem, en vermijdt opzettelijk elke wetenschappelijke toetsing van zij of haar ideeën.
Een voorbeeld van de omwil om wetenschappelijk onderoek te doen is de homeopathie. Die kent naar schatting een miljoen ‘geneesmiddelbeelden’, dat wil zeggen combinaties van een hoogverdund middel en een bepaald symptoom dat zou optreden nadat een gezond persoon dat middel heeft ingenomen. Geen daarvan is behoorlijk getoest met positief resultaat. Zulke toetsen zijn veel minder kostbaar dan een serieus onderzoek naar de werkzaamheid van een nieuw geneesmiddel. Een stuk of vijftig vrijwilligers volstaan. Zulke toetsen zijn wel gedaan, maar ze kwamen nadelig uit voor de homeopathie.
Vergelijken van een nutteloze alternatieve behandeling (nutteloos, want anders was de behandeling niet alternatief maar regulier) met een reguliere behandeling (waarvan het effect is bewezen), is een gotspe.
Ten eerste, directe schade van een medische of medisch bedoelde ingreep door bijwerkingen. Ten tweede, door onoordeelkundige uitvoer.
Om de risico’s op de eerste te kennen is wetenschappelijk onderzoek nodig. Een ingreep die effectief is voor een bepaalde aandoening onder bepaalde omstandigheden heeft altijd (hoogstwaarschijnlijk) meer effecten. Eén is de gewenste werking, de andere zijn bijwerkingen.
Om de risico’s op de tweede te kennen is wetenschappelijk onderzoek nodig. Een oordeelkundige uitvoer is afhankelijk van de wijze waarop het gewenste effect bereikt kan worden (bv. dosering, timing, biomarkers etc) en de werkzaamheid.
Voor ingrepen in de praktijk gelden ethische voorwaarden. Risico’s moeten zo precies mogelijk bekend zijn en afgewogen worden tegen de ernst van de aandoening en de situatie van de patiënt.
Voor ingrepen waarvoor geldt dat de werking niet is aangetoond in onderzoek, of geen of onvoldoende onderzoek is gedaan, zijn de werking, de bijwerkingen en de oordeelkundige uitvoer niet of onvoldoende bekend. Experimenteel, dus niet toepassen in de praktijk (tenzij bijzondere omstandigheden).
Het onverklaarbare is nu dat sommige ingrepen aan de ethische voorwaarden moeten voldoen, andere niet.
Een niet onbelangrijke vorm van schade door reguliere medicatie is als de gebruikers zelf er bijvoorbeeld teveel van innemen. Een doseringsfout in een ziekenhuis is natuurlijk heel erg, maar een gewone burger die teveel inneemt van een gewoon middel dat bij de drogist te krijgen is, wat is daar nou aan te doen?
Meer deskundigheid bij de drogist bijvoorbeeld. Op dit moment liggen de geneesmiddelen daar in de winkel vrij op het schap terwijl wel de condooms achter de verkoopster op een minder voor diefstal gevoelige plaats liggen. De omgekeerde wereld! Bij aankoop van een geneesmiddel vraagt de verkoopster (en meer dan het kasregister bedienen kan ze absoluut niet…) dan wel of je nog informatie nodig hebt over …(de naam van het geneesmiddel kan ze dan nog net foutloos uitspreken…). Ja hoor, terwijl er een rij mensen ongeduldig achter je staat te wachten… En zo fijn veel privacy als je net aambeienzetpillen hebt aangeschaft…
Afschaffen, zou ik zeggen! Alle (geregistreerde) geneesmiddelen, dus ook de vrij verkrijgbare alleen bij de apotheek! En dan alle homeopathie, gezichtsmaskertjes en badslippers uit de apotheek!
Het gebeurt natuurlijk niet, want handel is handel.
En als de apotheek die middeltjes verkoopt, dan neemt de patiënt ineens niet meer te veel in? Ik vrees dat dit weinig uitmaakt. Als iemand werkelijk informatie wil hebben over de vrij verkrijgbare medicijnen die hij wil slikken, dan zal hij wel naar een apotheek gaan. Als de apotheek het monopolie krijgt, zal de prijs van de vrij verkrijgbare medicijnen stijgen. Ik haal m’n pijnstillers altijd bij de goedkope drogist, gewoon omdat ze daar voordeliger zijn.
Waarom zou die prijs stijgen? Kun je dit bewijzen? Alle receptgeneesmiddelen zijn toch ook aan een vaste prijs gebonden? Dat is gemakkelijk ook voor zelfzorgmiddelen wettelijk in te stellen.
Praten over “middeltjes” vind ik gevaarlijk.
“Een paracetamolletje”… Alleen al dit middel kan bij overdosering zeer gevaarlijk zijn. Daar hoef je echt niet het hele doosje voor achterover te slaan!
Hans, ik zeg niet dat de prijs bij de apotheek zal stijgen, maar dat de medicijnen die nu goedkoop bij de drogist kan kopen, bij de apotheek duurder zijn. Dat zal zo blijven.
Bovendien vermoed ik dat mensen ook als ze een medicijn bij de apotheek kopen, ze er niet altijd even verstandig mee omgaan.
Doe maar eens een prijisvergelijking bij apotheek en drogist. Je bewering is niet altijd waar.
Het tweede deel van je reactie is wel waar. Maar drogisten hebben wel degelijk een controlerende functie, of zouden die moeten hebben. Dat is althans de bedoeling van de wet. De juffies die ik bij het Kruidvat aantref, zijn op zijn zachtst gezegd niet erg deskundig. In de apotheek mag je daar meer van verwachten. Ik blijf erbij dat alle geneesmiddelen slechts in de apotheek verkrijgbaar zouden moeten zijn. Maar inderdaad, ideaal krijg je het niet.
En waarom zouden alle geneesmiddelen alleen bij de apotheek verkrijgbaar moeten zijn? Elders vind je dat waarschuwingen overbodig zijn, als het om een orkaan gaat. (Dat het uiteindelijk mee bleek te vallen, doet niet echt ter zake.)
Nee, niet bij alle geneesmiddelen is er een prijsverschil tussen de apotheek en de drogist. Bij merkgeneesmiddelen is dat niet het geval. Ik heb echter de indruk dat het bij generieke producten, zoals paracetamol, of ibuprofen wel het geval is.
Ik zeg niet dat waarschuwingen bij een orkaan onnodig zijn. Echter in de VS was de waarschuwing voor New York bespottelijk overdreven. Ik zat vorig jaar september zelf in een orkaan in zuid-oost China. Het was daar al de tiende van dat seizoen. Ze gaan er daar heel laconiek mee om. En ze waarschuwen heel adequaat. Ja, het vliegverkeer ligt een paar uur plat, de snelwegen zijn een paar uur dicht en de openbare voorzieningen zijn gesloten. Ik kon die dag gewoon in de vliegende storm met de bus naar het vliegveld. Er was alleen een paar uur vertraging en dat was vooral te wijten aan de grote toestroom van passagiers die niet meteen weg konden. Dat betekende dus alle geoorloofde middelen gebruiken om toch die dag nog aan boord te komen. En dat lukte. Het vliegtuig voelde een beetje aan als een wiebelende roeiboot, maar niemand voelde zich ook maar 1 moment onveilig.
Ook de apotheek heeft goedkope eigen-merk generieke geneesmiddelen, ook in de zelfzorgsector.
Het is een hardnekkig misverstand dat de apotheek altijd duurder zou zijn. Ik heb jarenlang in de groothandel gewerkt, ook bij het in de handel brengen van deze middelen.
Natuurlijk kan het altijd beter, maar vergeleken met de puinhopen elders in de wereld mogen wij blij zijn met het systeem en de kwaliteit en service van onze Hollandse apotheken. Dat moet ook eens gezegd worden.
Terug naar het onderwerp: nekmanipulatie wordt toegepast bij mensen met een stijve nek en/of pijn in nek en schouders. Na de beschreven bijwerking van nekmanipulatie houd ik het voortaan bij een warm kussentje in mijn nek en eventueel een paar warme handen, maar geen getrek aan mijn nek!
Hans, de generieke middelen van het eigen merk van de apotheek zijn echt duurder dan die bij het Kruidvat.
Gezien het aantal slachtoffers van de orkaan, of storm, in Amerika lijken me de waarschuwingen toch niet echt overdreven.
Er zijn verscheidene eigen merken; het is dus niet beperkt tot “het eigen merk van de apotheek”.