Hoe word je binnen één jaar miljonair?

Twee jongens ontmoeten een meisje. Ze vallen allebei voor haar als een blok. Dat leidt tot een merkwaardige afspraak: als de twee jongens binnen een jaar een miljoen gulden bij elkaar krijgen, zal het meisje één van de twee kiezen als partner voor het leven. Hoe krijg je vanuit het niets zoveel geld bij elkaar? Je begint een sekte.

De humoristische tekst op de kaft van de tweede druk uit 1971 van ‘Nacht op de kale berg’ van Karel van het Reve.

Dat is het uitgangspunt van het geestige boek ‘Nacht op de kale berg’ van de Nederlandse schrijver Karel van het Reve. Van het Reve ontleedt doeltreffend hoe mensen zich laten inpakken door volstrekte onzin –  en bereid zijn om daarvoor een flink bedrag te neer te leggen – zonder er ook maar iets voor terug te krijgen. Alleen de (onzichtbare) sekteleider die het geld incasseert wordt er beter van. Het enige dat de volgelingen krijgen is het zand dat hen in de ogen wordt gestrooid. En ze lijken er nog tevreden mee ook.

Bram van Heel en Joop Flavius (zo heten de jongens) piekeren zich suf hoe ze binnen een jaar één miljoen op tafel kunnen krijgen om daarmee het hart van Maartje te winnen. In de handel? Een succesvol schrijver of musicus worden? Speculeren op de beurs? Misdaad? Het lijkt allemaal niet zo makkelijk. Mismoedig gaan ze uit elkaar. Het lijkt niet veel te worden met het miljoen. ‘Het eerste miljoen is altijd het moeilijkst’ verzucht één van de twee.

Een tijdje later leest Bram van Heel in de krant over een nieuwe en succesvolle sekte: De Beweging. Haar boodschap is even mysterieus als onduidelijk: mensen hebben niet genoeg Brâm (met hoofdletter, één a en een circumflex). Ze moeten wachten totdat de De Alwaardige (ook wel aangeduid als Brâm) in de Tempel zal verschijnen in een zuil van vuur en daar de mensheid bekend zal maken hoe zij Brâm kunnen ontvangen. Voor de bouw van de Tempel is wel ƒ 10 miljoen nodig. En wie zich aansluit voordat De Tempel is gebouwd zal vooraan staan bij de uitdeling van Brâm.

Met deze basis-ingrediënten is De Beweging binnen korte tijd een doorslaand succes. In Het Grote Handvest en in vele Kleine Boodschappen worden de onnavolgbare heilsleer en mystiek van De Beweging uitgelegd. Een enthousiaste aanhanger legt uit:

‘De Beweging is een nieuwe religie, of eigenlijk mogen we dat niet zeggen. Het is het einde van alle religie, de eigenlijke verlossing der wereld. [Over hoe dat in zijn werk gaat] kan ik eigenlijk niet spreken. Eerst moet de tempel gebouwd zijn. Het Woord … kan niet bestaan zonder tempel. Als die eenmaal staat zal Brâm het Verlossende Woord spreken. …  Ziet u de rampen en droefenis om u heen? … Daar moet verandering in komen. Daartoe is de individuele inspanning van De Gemeenschap nodig. … Het woord zegt het al, nietwaar. Ge-meen-schap. Woorden hebben vaak een diepe betekenis’. 

Natuurlijk moet De Alwaardige Brâm een vertegenwoordiger hebben voor praktische zaken zoals de tempelbouw en het geld daarvoor bij elkaar zoeken. Het hoeft niet te verrassen dat Joop Flavius deze taak op zich heeft genomen. Zal het de twee vrienden lukken om het miljoen binnen een jaar bij elkaar te krijgen? Wat zal Maartje zeggen als het ze lukt? Om dat te weten te komen, moet je het boek lezen. Het is tweedehands en in sommige bibliotheken verkrijgbaar. Ook is het opgenomen in één van de delen van het verzamelde werk van Van het Reve (onlangs verschenen).

Karel van het Reve is een bekende  Nederlandse essayist, columnist en Ruslanddeskundige. Hij was gefascineerd door de bizarre  ideologie en en de kritiekloze heldenverering van de dictators van de Sovjet Unie. Vergelijkbare gekte vinden we tegenwoordig alleen nog in Noord-Korea. Hierover schreven we onlangs op Kloptdatwel.

Het is duidelijk dat zijn fascinatie voor bizarre geloofssystemen Karel van het Reve inspireerde bij het schrijven van ‘Nacht op de kale berg’. Zijn waarschuwing om je niet te laten inpakken door onzin is nog steeds actueel.

Foto voorzijde: geld (bron: wikimedia commons, Jon Eben Field).