De International Academy of Classical Homeopathy (IACH) heeft de biggenstudie van Irene Camerlink en Liesbeth Ellinger gekozen tot beste studie gepubliceerd in een peer-reviewed tijdschrift. Dit heugelijke nieuws las ik op de site van de Koninklijke Vereniging Homeopathie Nederland. De studie is al eerder terloops ter sprake gekomen op Kloptdatwel.nl, maar nog niet uitgebreid besproken. De uitverkiezing tot het beste artikel op het gebied van homeopathie door het instituut van Vithoulkas zelf, is aanleiding om er toch even nader naar te kijken. Eventjes dan.

George Vithoulkas is namelijk een heel grote meneer in homeopathische kringen en onder andere winnaar van een Right Livelihood Award, de ‘alternatieve Nobelprijs’. En het is dus niet zo vreemd dat het winnen van de IACH Research Award door de aanhangers van homeopathie als een belangrijke erkenning wordt gezien. Vithoulkas durfde het ook aan om in te gaan op de ‘1 million $ Challenge’ van James Randi. Maar uiteindelijk kwam het niet tot een echte test en de heren geven elkaar natuurlijk de schuld van het niet doorgaan (JREF, Vithoulkas).
In 1995 stichtte Vithoulkas de International Academy of Classical Homeopathy op Alinissos in Griekenland. Het is vooral een zomerschool waar homeopaten van over de hele wereld bijgeschoold worden. Volgens de website gaat het al om 9.000 homeopaten uit 32 landen.
De biggenstudie
Wat behelst die studie ook al weer? Irene Camerlink deed het onderzoek in het kader van een minor scriptie bij de Leerstoelgroep Biologische Landbouwsystemen aan de Universiteit Wageningen. Het artikel verscheen in het blad Homeopathy onder de titel Homeopathy as replacement to antibiotics in the case of Escherichia coli diarrhoea in neonatal piglets (hier vrij toegankelijk) en er is ook een Nederlandse versie.

De proef werd gedaan met 52 zeugen, die in twee gelijke groepen verdeeld werden, waarbij de ene groep een placebo kreeg en de andere groep een Coli 30K oplossing. Dat is weer zo’n bizar hoog aantal keer verdund mengseltje dat er eigenlijk geen moleculen van de opgeloste stoffen in aanwezig kunnen zijn. Daar deed Camerlink overigens ook niet geheimzinnig over in een e-mail aan mij. Zij geeft ruiterlijk toe dat een wetenschappelijke verklaring voor de veronderstelde werking nog niet voorhanden is. Zij verwacht die echter wel snel.
De vloeistoffen werden twee keer per week in de vulva’s van de zeugen gesprayd gedurende de laatste vier weken van de dracht. Hoogstwaarschijnlijk is de blindering weer met de ‘Wageningse methode‘ gebeurd: de zeugen kregen labeltje ‘A’ of ‘B’ en werden dan met spuitje ‘A’ of ‘B’ besproeid.
Maar dat is helemaal geen goede blinderingsmethode. In feite test je in het onderzoek dan maar twee ‘deelnemers’ (N=2). Uit het artikel komt sterk naar voren dat gedurende het onderzoek bekend was of een zeug in groep ‘A’ of ‘B’ hoorde. Om het goed te doen moet je 52 verschillende spuitbusjes maken, die ofwel placebo ofwel verum bevatten. Het is wat meer gedoe, maar wel essentieel.
Uiteindelijk werd er gekeken hoeveel van de biggetjes, die de zeugen kregen, diarree kregen door E.coli-besmetting. Tenminste, dat zou je denken. Maar als je goed leest, zie je dat het vaststellen van de E.coli geschiedde door visuele inspectie van de uitwerpselen. Er werd slechts één sample ingestuurd naar een laboratorium om op E.coli te testen, het betrof een mengsel van de uitwerpselen uit drie verschillende worpen. En daar kwam niets uit. We weten dus niet eens of er sprake is geweest van diarree door E.coli! En eigenlijk kunnen we nu wel ophouden met verder zoeken naar methodologische fouten in het onderzoek, hoewel je er zo een flinke lijst van kunt opstellen.
Het onderzoek als zodanig vond ik daarom ook helemaal niet zo interessant, maar de aandacht van homeopathie aanhangers ervoor wel. Die voeren deze studie namelijk op als echt wetenschappelijk bewijs voor de werkzaamheid van homeopathie, want het zou immers gaan om een keurig uitgevoerde Randomized Controlled Trial (RCT) met een niet te ontkennen significant positief resultaat. Voor mij aanleiding om die algemene claim (een enkel positief significant resultaat uit RCT is ‘bewijs’) onderuit te halen in mijn artikel “RCT, homeopathie en biggetjes: ‘The Good, the Bad & the Ugly’?“
Het is overigens wel grappig te lezen wat er als resultaat van de studie vermeld wordt in het nieuwsbericht op de site van de KVHN:
Resultaat was dat van de groep aan wie het echte homeopathische geneesmiddel werd toegediend slechts 10 van de 265 biggetjes diarree kregen in vergelijking tot 63 van de biggen uit de even grote placebogroep. Dit houdt een significantie in van P<0,0001 op biggenniveau, en van P<0,05 op zeugenniveau. Heel duidelijk positief voor het homeopathisch geneesmiddel.
Die vetgemaakte zinssnede is de correcte statistische conclusie als je toch wil gaan rekenen met de resultaten die niet voorstellen wat de onderzoekers suggereren. Maar deze uitkomstwaarde is nergens in het oorspronkelijke artikel te vinden! Daar wordt alleen gewezen op de indrukwekkende score op biggenniveau. En dat cijfer is volkomen verkeerd berekend, want houdt geen rekening met het feit dat de kans op besmetting binnen een worp biggen heel groot is. Je kunt het al dan niet waarnemen van diarree bij de individuele biggen niet als onafhankelijke uitkomsten beschouwen. Dit merkte ik op in een commentaar op een artikel hier op Kloptdatwel, waarop Jan Willem Nienhuys voorrekende hoe de p-waarde op zeugenniveau is. Inderdaad significant, maar het is wel een grensgeval: was er één zeug in de verumgroep meer geweest met diarree in haar worp, was dat al niet meer het geval geweest.
Tsja, dit is dus volgens de International Academy of Classical Homeopathy het beste onderzoek dat er de laatste tijd verschenen is op het gebied van homeopathie. Of in ieder geval het beste van die artikelen die ingestuurd waren voor de IACH Research Award. Hoeveel dat er waren (en welke) weet ik niet. Ook niet wie er in de jury zaten en of er een juryrapport is. Die vragen stelde ik aan het instituut per e-mail en een week later kreeg ik als antwoord dat ze die informatie in dezer dagen op de website plaatsen, maar ik heb nog niets gezien daarvan.
foto titelpagina Flickr:woodleywonderworks
Dit onderzoek laat trouwens ook zien dat ‘homeopathie’ niet een enkele geneeswijze is.
Er zijn tal van soorten homeopathische middelen.
1. middelen die bij gezonde proefpersonen symptomen teweegbrengen die lijken op (maar niet gelijk zijn aan) symptomen die een zieke heeft. Dit kunnen zijn:
1A. Onverdunde middelen, die inderdaad een effect hebben, zoals arsenicum of braaknoot of slangengif.
1B. Hoge verdunningen van middelen die onverdund geen effect hebben, zoals zand, kalk, houtskool en keukenzout.
2. middelen die door al dan niet extreme verdunning zijn bereid uit middelen zoals onder 1.
3. middelen die mengsels zijn van middelen onder 1 of 2.
4. hoge verdunningen van ‘middelen’ die in de ogen van homeopaten de een of andere relatie hebben met de te behandelen ziekte, zoals
4A. hoogverdunde ziekteverwekkers zoal in de proef hier, of hoogverdunde allergenen,
4B. Als 4A maar nu met vermeende verwekkers van al dan niet vermeende aandoeningen, zoals hoogverdunde vaccins tegen ‘autisme’.
4C. hoogverdund helium bij autisme (omdat helium geen verbindingen aangaat; kennelijk is de werking van geconcentreerd helium als euthanaticum onbelangrijk)
4D. ziekteproducten zoals pus en tuberkels.
4E. stoffen als DNA (tegen erfelijke ziekte) of hormonen.
4F. ‘middelen’ zoals zwart gat (omdat het alle energie opzuigt).
– enzovoorts, de fantasie is onbegrensd.
Met de middelen onder 1 zijn nog zogeheten geneesmiddelproeven gedaan, maar bij de rest, en in het bijzonder bij middelen onder 4A zijn geen geneesmiddelproeven gedaan. Hahnemann zelf keurde het af om (onverdunde) ziekteoorzaken te gebruiken, dat vond hij idioot. Men kan wel verdunningen gebruiken, maar dan moeten daarmee geneesmiddelproeven gedaan worden. Maar in tal van onderzoeken, met name die van Reilly, gebruikt men verdunde ziekteoorzaken, zonder dat er behoorlijke geneesmiddelproeven mee zijn gedaan.
Er zijn tal van verdunningsmethoden. De bekendste zijn in stappen van 10 (aangegeven met X of D),
in stappen van 100 (C), Korsakoff (K, de zogeheten eenglasmethode, wordt gerekend alsof het om stappen van 100 gaat). Bovendien hanteren tal van homeopaten ook nog apparaten die de ‘frequentie’ van de middelen kopiëren.
Een bekend voorbeeld uit de homeopathische propaganda is hoogverdunde koffie tegen slapeloosheid. Dit is een voorbeeld van 2 toegepast op 1A. Hier ziet men dat de categorieën iets door elkaar lopen, want de proefpersonen die lang geleden hoogverdunde koffie innamen wisten natuurlijk welk effect er te verwachten was. Van koffie wordt men (naar men zegt) slapeloos, dus zal men al vlug noteren dat men de slaap niet kon vatten.
Moet je bij de Korsakov methode eigenlijk ook met je glaswerk op een met paardenhaar gevuld kussentje tikken tussen de verdunningen?
Ik weet niet hoe het schudrecept van Korsakov is.
Ik heb wel eens gehoord van de vereniging van “klassieke” homeopathie. Zijn er meerdere verenigingen en zijn er daaronder die “4F. ‘middelen’ zoals zwart gat” afwijzen?
En ja, van koffie wordt ik slapeloos, maar dat is natuurlijk anekdotisch 🙂
Er zijn in Nederland
1. de VHAN = Artsenvereniging voor homeopathie (vroeger: Vereniging Homeopathische Artsen Nederland), de leden daarvan zijn ook automatisch lid van. Nogal wat artsen doen er homeopathie bij. De arts Hans Reijen, VHAN-lid, past zwarte gaten toe, zie
http://www.menssana.nu/pages/nl/bns-therapie/nieuwe-homeopathische-geneesmiddelen.php
2. Artsenvereniging Voor Integrale Geneeskunde AVIG
maar de VHAN heeft nog een eigen website en ledenlijst. Op de site van de AVIG staat:
“Vanaf 1 januari 2012 is de AVIG operationeel voor alle
activiteiten die tot dan door de initiatiefnemende verenigingen werden
uitgevoerd”, maar wat dat inhoudt weet ik niet. Ik zou zeggen het onderhouden van een website en de ledenadministratie is ook een activiteit, en het secretariaat van beide organisaties is ook verschillend.
3. De KVHN (Koninklijke Vereniging Homeopathie Nederland) ziet zichzelf als consumentenorganisatie, heeft 6000 leden.
4. Dan is er de NVKH (Nederlandse Vereniging van Klassiek Homeopaten). Op hun website kan men homeopaten zoeken. Van deze club zijn maar 3 artsen lid. Dan zijn er wat meer specialistische verenigingen zoals Vereniging Verloskunde & Homeopathie, Homeopaten zonder Grenzen, de Beroepsvereniging Klassiek Homepaten voor Dieren.
Verder is er nog de Liga Medicorum Homoeopathica Internationalis (LMHI); wie daarvan lid zijn weet ik niet, maar ze hebben in Nederland een vertegenwoordiger, de arts Hein van Berkel, VHAN-lid, die echter op zijn website zijn functie of lidmaatschap in deze club niet eens vermeldt: http://www.homeopathie-lienden.nl/intro_hein_van_berkel.phpAl deze clubs zijn belangenorganisaties die zich volgens mij in het geheel niet bezighouden met hoe hun leden de leer precies interpreteren.
Hilarisch dat stukje over het verdunnen van energie uit zwarte gaten e.d.
Ook met graancirkels wil hij iets maken. Lijkt me leuk, wat zou beter werken die ‘echte’ graancirkels of die door grappenmakers zijn gemaakt.
Ik vraag me af hoe dat verdunnen van zwarte gaten in z’n werk gaat.
Als het een en ander in z’n eigen denk- en referentiekader heel rationeel in elkaar zit, dan vraag ik me toch af of er iets mis is met meneer z’n denk- en referentiekader.
Maar goed, ook aanhangers van allerlei flauwekul noemen zichzelf skeptisch.
Ik zie dat meneer Reijen ook verdunde planeten, supernova’s en melkwegstelsels levert. Ik wil zóóó graag weten hoe hij dat doet!
Hartelijk dank voor uw uitgebreide antwoord. Mijn complimenten voor uw doorzettingsvermogen om zoveel info te verzamelen over een onderwerp dat u als aperte onzin beschouwt.
P.S. Nu begrijp ik ook waarom Riny Weistra in een discussie op Joop.nl een jaar geleden niet reageerde op mijn bericht dat homeopathie ook venus licht en britse zon inhielden. Blijkbaar kan iedereen iets verzinnen onder het mom van homeopathie.
@Pepijn van Erp
Leuk, die elementen van buiten ons “eigen” melkwegstelsel!
Om te beginnen, zal hij dan toch minimaal enkele deeltjes van zo’n element moeten bezitten om er een homeopathisch brouwsel van te maken. Hoe komt-ie er aan? Beter gezegd: hoe komt-ie erbij, de fantast. En kennelijk bedoelt hij elementen met hoge nummers, die uiterst instabiel zijn. Hoe stabiliseert hij zijn “geneesmiddelen”?
Of – en dat lijkt me nog veel waarschijnlijker – zou meneer geen flauw benul hebben van wat een element is? En hoe het periodiek systeem in elkaar zit? Laat staan van ene meneer Avogadro?
Dit is misschien verhelderend (over het verkrijgen van Saturnus 30K):
nou ja, verhelderend … het lijkt nu toch erg veel op een soort astrologie.
Spiegelfrequenties van een planeet? Wat moet ik me daarbij voorstellen?
Bij sommige dingen, zoals ‘Licht van Saturnus’ moet je de verrekijker op het object richten, en dan een buisje alcohol bij het oculair houden. Zoiets.
Maar er is een tweede methode dioe naar verluidt door ervaren homeopaten werd toegepast. Men schreef de naam van het middel op een papiertje, daar zet men dan een glaasje water op, even wachten, klaar.
Dit proces kan natuurlijk ook met een heel duur Raar Apparaat. Zulke Rare Apparaten heten Remedy Makers. Die zijn er in allerlei soorten. Lees mijn stukje in Skepter 23.1 maar. Er is er een waar je de naam van het middel tegen moet zeggen, dan doet ie het ook.
Middelen die met zulke Rare Apparaten gemaakt woden, heten frequentiemiddelen.
Dat Licht van Saturnus doet me sterk aan de Bach-remedies denken. Ook daar moet je meer fantasie voor hebben dan ik kan opbrengen. Hoe krijg je die flauwekul (en deze onzin over zgn. spiegelfrequenties) met droge ogen over het voetlicht? Een kennelijke combinatie van totaal gebrek aan scrupules en brutaal fantaseervermogen, lijkt me. Kritiek pareer je dan met ontkenning, niet reageren, de aanval naar voren (al veel meer bewijs tegenwoordig), schelden en trollen. De vaste kunstjes van de kwakzalver.
Ik had een collega die zo haar drinkwater zuiverde op kantoor: glaasje water uit de kraan, op papiertje zetten met daarop geschreven: “gezuiverd water”; even wachten en schoon is het water. Ik zei een keer tegen haar dat het wel handig zou zijn als je zo de was zou kunnen doen: wasmand met vuile was op een papiertje met daarop geschreven: “schone was”. Maar volgens haar kon dat niet, want water had, in tegenstelling tot wasgoed, allerlei spirituele eigenschappen waardoor het ontvankelijk was voor de vibraties die zij uitzond via dat papiertje en daarmee “aan het werk kon”.
Het is en blijft een wonderlijke wereld. Ik denk dat ik maar even wat verdund universum ga innemen om wat tot mezelf te komen.
Hahahahaha, wat een mooi verhaal. Verschrikkelijk dat het waar is, dat dan weer wel.
2012/4/4 Disqus
Ik vertelde het verhaal zojuist tegen m’n vriendin en die zei dat als ze echt stoer was geweest dan had ze op die manier slootwater genomen en ‘gezuiverd’ ;).
2012/4/4 Disqus
@maartenkoller:disqus
Ja, heel erg. Ze was ook verkooppunt voor nonisap, daar waren al veel mensen mee genezen van zware ziektes, waaronder kanker (waarbij ze veelbetekende blikken wierp richting mijn kale kop met hoofddoekje vanwege de chemo). Maar 30 euro voor een literfles, wie heeft dat nou niet over voor zijn gezondheid?! En ze kluste ook nog bij in helderziendheid. Maar ze is niet lang gebleven want ze kwam altijd te laat. Dan kun je nog zo spiritueel zijn, maar dat helpt dan niet.
@maartenkoller:disqus
Inderdaad! Maar gek he, zulke dingen doen ze toch maar niet.
Waarom zou je Nederlands kraanwater moeten “zuiveren”? Dat idee wordt ons alleen maar aangepraat door de handige oplichters die nepapparaatjes verkopen.
Zoals Hans zegt: hoe kunnen ze het met droge ogen beweren….
Ik begrijp niet dat er nooit een groep homeopaten is opgestaan die vindt dat dit soort zaken fundamenteel van de leer van Hahnemann afwijkt en dus negatief terugslaat op de “klassieke Hahnemann homeopaten”.
Zucht…, waarom ben ik toch te braaf om mijn eigen Remedy maker uit een handvol electronische onderdelen in elkaar te knutselen en voor 1000 euro per stuk aan die 7 miljoen “gelovigen” in Nederland te verkopen….
Is het dan geen Ondevit therapie?
Wat is Ondevit?? Oh, gevonden. De ondevit-filosofie is springlevend, lees ik. O jee.
Zie ook http://www.kwakzalverij.nl/515/De_Ondevitbehandeling
Ja, in het oude centrum van Rijswijk zit een centrum voor Ondevit-therapie. Volgens de website moet dat zelfs een soort hoofdkwartier zijn. Ik kwam er vroeger nog wel eens langs en verwonderde me over de verhalen die er stonden over de genezende kracht van woorden. Dit werd dan kracht bijgezet door te wijzen op de troostende woorden van een moeder als een kind een ongelukje had gehad en na de troostende woorden stopte met huilen. Tja, wat moet je daar nu van denken.
Ze hebben het er in Griekenland maar moeilijk mee om een rapportje van de jury over de prijs online te krijgen. Na herhaaldelijk mailen en antwoorden dat het binnen een paar dagen zou geschieden, is het nu weer wachten tot na 6 mei.