De onderstaande lezingenserie klinkt als eentje die voor skeptici zeer interessante kan zijn.
Prof. dr. mr. Herman Philipse
Hoe ordent de mens zijn denken? Filosofen hebben in de geschiedenis al heel wat nagedacht over deze vraag. Kunnen we iets opsteken van systematische analyse om onze eigen denkfouten en dwalingen te ondervangen? In het dagelijks leven blijkt het vaak moeilijk genoeg om je mentaal staande te houden en zie je achteraf pas hoe je beïnvloed werd door de mening van anderen.
Hoe komt het dat sommige foute redeneringen zo moeilijk te ontmaskeren zijn? Sommige argumentaties verleiden ons ze te geloven. Waarom vragen we dan niet door? Voorbeelden van gerechtelijke dwalingen, zoals de veroordeling van Lucia de B. tot levenslange gevangenisstraf, laten zien hoe zelfs ervaren rechters en raadsheren slachtoffer kunnen zijn van cognitieve verblinding. Hoe is dit psychologisch te verklaren? Kunnen we dit soort dwalingen proberen te voorkomen door scholing in logica, waarschijnlijkheidstheorie, en logisch-psychologisch onderzoek naar drogredenen?
Prof. dr. mr. Herman Philipse (Universiteitshoogleraar, UU) zal in vier colleges spreken over voorbeelden van dwalingen en drogredenen die zijn ontleend aan de rechtspraktijk, aan religie, en aan het dagelijks leven. Hoe komt het dat sommige foute redeneringen zo moeilijk te ontmaskeren zijn? Sommige argumentaties verleiden ons ze te geloven. Waarom vragen we dan niet door? Ook belangrijke filosofen zoals David Hume komen aan bod. Ga mee op onderzoek in dit overzichtscollege.
De begeleidende video:
De eerste twee lezingen zijn inmiddels geweest en kunnen respectievelijk hier en hier worden teruggekeken.
De volgende lezingen vinden plaats op 21 en 28 mei te Utrecht. Zie deze link, onderaan de pagina.
Foto: Bart Coenders
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Deze serie lezingen is opgedragen aan rechtspsycholoog prof. Willem Wagenaar, dat vind ik heel aardig van Herman Philipse.
Zie ook : https://kloptdatwel.nl/2011/05/11/willem-albert-wagenaar-overleden/
Jammer dat het voorbeeld in de inleidende video niet werd gepreciseerd. Er zaten op een gegeven moment meerdere vrouwen in de gevangenis voor het overlijden van één of meerdere baby’s door wiegendood (lees : onbekende oorzaak). Voor zover ik weet kwamen ze niet vrij vanwege voortschrijden statistisch inzicht, maar doordat iemand op het idee kwam om bij één van de vrouwen eens na te gaan wat voor ziekten er in het land van oorsprong van die vrouw, Pakistan, bestonden. En toen rolde er iets genetisch uit dat daar wel voorkwam, maar hier (ik bedoel Engeland) niet.
Kleine opmerking bij de 1e video. Aan het eind (01:40:27) zegt een vragensteller dat rechtspsycholoog Peter van Koppen een scheve schaats reeds bij het verhoren van het vriendje van Nienke in de Schiedammer Parkmoord. Spreker vergiste zich hier volgens mij, er werd een scheve schaats gereden door een kinderpsycholoog die twee petten op had en veel te veel druk op het kind uitoefende, althans volgens de media destijds. Niet door Van Koppen, van wie ik de eerste scheve schaats nog moet tegenkomen. De naam van die psycholoog die mogelijk ook nog voor de tuchtrechter moest verschijnen schiet mij over enige dagen wel te binnen.
Bij die Schiedammer parkmoord ging het om Ruud Bullens: http://nl.wikipedia.org/wiki/Ruud_Bullens#Affaire_Schiedammer_parkmoord
“Van Koppen, van wie ik de eerste scheve schaats nog moet tegenkomen….”
als ik het goed begrepen heb heeft die onlangs betoogd – ik ben vergeten waar, ik geloof in de Stentor of de Gelderlander – dat Ernest Louwes ‘guilty as hell’ was. Ik weet niet of het stuk van Van Koppen correct is geïnterpreteerd, want het ging om een herzieningsverzoek bij de Hoge Raad. Bij de Hoge Raad tellen de feiten niet, maar alleen of de lagere rechter correct gehandeld heeft, bij een herzieningsverzoek moeten er ‘nieuwe feiten’ zijn en als je dan voor zo’n herzieningsverzoek zulke nieuwe feiten aandraagt, dan moet de HR beoordelen of het wel echt nieuwe feiten waren; als het om feiten ging die ‘in het dossier’ zaten, dan is dat dubieus (ook als ze niet door de rechter gezien zijn).
Een beroemd voorbeeld is de Dreyfus-affaire. Je kunt dat op Wikipedia nalezen. Op een gegeven ogenblik had Dreyfus na weer een nieuwe veroordeling door een militaire rechtbank (hoewel het duidelijk was dat hij het niet gedaan had en de werkelijke boef zelfs bekend had) gratie gekregen en was met een amnestiewet de hele zaak gesloten. Maar gratie is heel wat anders dan eerherstel, want het accepteren van gratie hield tevens een schuldbekentenis in (in de versie van de Vaderlandse Geschiedenis die ik leerde was dat de reden dat Van Oldenbarnevelt onthoofd werd: hij weigerde om gratie te vragen).
De zaak is toen opnieuw voor de Hoge Raad gebracht wegens een aantal onbenullige ‘nieuwe feiten’, onder meer een vervalste datum op een brief, maar de Hoge Raad (Cour de Cassation) heeft toen uiteindelijk in een 800 pagina’s tellend vonnis (of was dat het advies van de advocaat-generaal?) geoordeeld dat er helemaal nooit een zaak had mogen zijn en beval volledige eerherstel. Zelfs toen had de legerleiding het laatste woord want die verdomde het om de tien verloren dienstjaren mee te tellen, zodat Dreyfus’ carrierekansen verkeken waren. Staat allemaal op de (Engelse en Franse) Wikipedia.
In die tijd was de openbare mening in Frankrijk sterk verdeeld: sommigen waren er vast van overtuigd dat de Elzasser jood Dreyfus ‘guilty as hell’ was en een geslepen schurk en anderen (bijv. Zola) dachten dat het allemaal een samenzwering was van de establishment die geen fouten wou bekennen. Grafologie speelde een belangrijke rol omdat het beruchte briefje door een zelfbenoemd grafoloog tot een zelfvervalsing was bestempeld: overal waar het handschrift niet klopte met dat van Dreyfus had hij zogenaamd opzettelijk zijn hand verdraaid (typisch joods-teutoonse geslepenheid) en overal waar het wel klopte was een bewijs des te meer dat het van hem afkomstig was.
Inzake Louwes zijn de meningen ook sterk verdeeld en maken het OM en de gerechtshoven de indruk dat ze proberen te vermijden dat ze te kijk staan als slordig en bevooroordeeld. Ook het argument van de schier bovenmenselijke geslepenheid van de beschuldigde gaat hier over tafel.
Misschien was ik wel iets te enthousiast met mijn “Van Koppen rijdt geen scheve schaatsen”, want mij schiet nu te binnen dat ik het eens een keer niet met hem eens was. Weet niet meer over welk onderwerp, en het kan natuurlijk ook zijn dat ik toen zelf een scheve schaats reed.
Was het niet Peter R. de Vries die m.b.t. Louwes guilty as hell zei ?
Vond nog wel een notitie uit 2007 waaruit blijkt dat Van Koppen zei dat kinderpsycholoog Ruud Bullens (die bedoelde ik inderdaad, Pepijn van Erp) te hard was aangepakt. Terwijl die volgens mij toch behoorlijk fout zat.
Recent bleek (weer eens) dat de overheid zelf wet- en regelgeving aan haar laars lapt (zelfmoord Dolmatov) als haar dat beter uitkomt. En de Hoge Raad blijkt volgens een opinie-artikel in de NRC van 03-05-13 evident foute vonnissen in stand te laten, want de advocaat had maar moeten melden dat er iets fout gegaan was. De Hoge Raad acht zich niet geroepen missers van advocaten te corrigeren.
Dan zijn we het stadium van valkuilen in het denken toch echt al heel ver voorbij. Desalniettemin, het is toch heel aangenaam als men het bijna in onbruik geraakte woord waarheidsvinding weer eens hoort uitspreken. Zolang Philipse het niet over religie heeft mag ik hem graag horen spreken, al is zijn uitspraak van corpsleden [koorleden] en tarotkaarten [tèrretkaarten] niet geweldig.
Ik had jou dit gemaild op 11 april:
Net een tamelijk uitgebreid interview gelezen in De Stentor, met rechtspsycholoog Peter van Koppen.
De kop van het artikel: Louwes is guilty as hell.
Hij vindt de poging tot herziening bij de Hoge Raad maar onzin.
Kennelijk heeft het boek van Derksen niet veel geholpen bij hem.
Voor de lezing de keel schrapen of in de pauze en tijdens de lezing zo min mogelijk kuchen en proesten en ook niet teveel gaan verzitten, hahahaha, kun je net zo goed tegen het publiek zeggen dat ze vooral niet een een roze olifant mogen denken, lekker relaxed sfeertje creëer je zo, nou ik zal het eens aandachtig gaan bekijken, heb eindelijk even tijd.
.