Maar natuurlijk niet dóór vaccinatie. Wat was er gebeurd? Meer dan dertig resusaapjes werden gedood en belandden op de ontleedtafel, omdat onderzoekers hun hersenen wilden bestuderen. Zouden er verschillen tussen gevaccineerde en niet-gevaccineerde aapjes gevonden kunnen worden, verschillen die wijzen op de ontwikkeling van autisme in de gevaccineerde groep? Dat bleek niet het geval te zijn. Geen bewijs derhalve dat vaccins autisme veroorzaken. Maar dat wisten we toch al?
Het onderzoek van Gadad e.a. verscheen onder de titel Administration of thimerosal-containing vaccines to infant rhesus macaques does not result in autism-like behavior or neuropathology in PNAS, het gezaghebbende officiële tijdschrift van de Amerikaanse National Academy of Sciences. Thimerosal slaat op het middel dat in Europa beter bekend is als thiomersal. Het is een stof die als converseermiddel aan bepaalde vaccins werd toegevoegd. Omdat het middel kwik bevat – of correcter: omdat het in het lichaam uiteenvalt in onder meer ethylkwik – zou het volgens tegenstanders misschien wel autisme veroorzaken, een stelling waar nooit enig deugdelijk bewijs voor geleverd werd. Ethylkwik wordt, in tegenstelling tot methylkwik (waarmee het natuurlijk vaak verward wordt), ook snel weer uitgescheiden door het lichaam: het is zogezegd niet bioaccumulatief. Thiomersal is sinds eind jaren 90 uit voorzorg uit veel vaccins verwijderd. Het wordt tegenwoordig nog maar spaarzaam gebruikt. Zo spaarzaam dat de onderzoekers in deze studie het middel weer moesten toevoegen aan veel vaccins om hun onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden.
Ook het onderzoek naar de resusaapjes leverde dus – wederom – geen bewijs op voor de stelling dat het kleine beetje kwik in sommige vaccins tot autisme leidt. Daarvoor kun je volstaan met het lezen van alleen de titel van het onderzoek. In het eerste tekstblok, waarin het belang van het onderzoek wordt uitgelegd, staat dan ook nog dat “[t]his study does not support the hypothesis that the MMR vaccine play[s] a role in the etiology of autism”. Het MMR-vaccin – BMR in het Nederlands: bof, mazelen, rode hond – bevat geen thiomersal en die stof heeft er ook nooit ingezeten. Ook voor de connectie BMR-vaccin/autisme werd dus geen bewijs gevonden. Wederom: alweer niet.
Laten we dan toch maar even kijken wat er precies onderzocht is. Bij het onderzoek waren 79 resusapen betrokken. Ze werden in maar liefst zes groepen verdeeld, waarbij iedere groep uit 12-16 aapjes bestond. De controlegroep kreeg alleen zoutoplossingen ingespoten, de andere vijf groepen werden volgens verschillende regiems gevaccineerd. Onderstaande tabel uit het onderzoek maakt dit in kort bestek duidelijk:
Tussen de leeftijd van ongeveer 12 tot 18 maanden werd het gedrag van de aapjes bestudeerd. Dat leverde een hoop data op, maar eigenlijk geen significante verschillen tussen de groepen: “Analysis of social behavior in juvenile animals indicated that there were no significant differences in negative behaviors between animals in the control and experimental groups”, aldus de openingszinnen van het artikel.
Op naar de snijtafel dan, waar de (meeste van de) aapjes uit de controlegroep, de groep 1990s Primate en de groep 2008 op kwamen te liggen. Waarom alleen deze groepen? De onderzoekers leggen het uit:
“The neuroanatomical analyses were first performed in brains from the 1990s Primate and 2008 groups, as animals in these groups received the highest amount of EtHg [ethylkwik] exposure (1990s Primate) or the most extensive vaccine exposure (2008). Because no neuronal differences were found in either of these vaccine groups compared with the control group, no additional vaccine groups were fully studied.”
Er werd gekeken naar delen van de hersenen waar in eerdere onderzoeken bij autistische mensen afwijkingen gevonden waren, te weten cerebellum, hippocampus en amygdala. Er werd niets gevonden. Wie een blik werpt op de grafieken en staafdiagrammen van het onderzoek ziet een deprimerende eentonigheid: nagenoeg gelijk opgaande lijntjes en nagenoeg even grote staafjes. De skeptische blogger Orac (de oncologisch chirurg David Gorski) concludeert dan ook niet ten onrechte:
“36 monkeys paid for this information with their lives (16 control + 12-1990s schedule, and 8-2008 schedule) and brains. Basically, this study’s results are inconsistent with the three main “hypotheses”—after all the disconfirming data calling them “hypotheses” really is doing them too much honor—that thimerosal-containing vaccines, MMR vaccines, or and “too many [vaccines] too soon” cause autism. Each hypothesis is represented by an experimental group. Sadly, 36 monkeys paid for these answers with their lives (16 control + 12-1990s schedule, and 8-2008 schedule) and brains, while the rest received at least unnecessary injections and other interventions.”
Orac heeft dan ook scherpe kritiek op het ethische gehalte van de studie. Waarom zou je nog zo’n apenstudie opzetten en goedkeuren, terwijl op basis van de data van inmiddels miljoenen mensenkinderen vaststaat dat vaccins geen autisme veroorzaken, of ze nu wel of niet thiomersal bevatten, of het nu om het BMR-vaccin gaat of om andere vaccins? Uit een tweede artikel van Gorski blijkt dan ook nog eens dat diverse anti-vaccinatiegroepen, zoals SafeMinds, financiële bijdragen aan het onderzoek hebben geleverd. Die zijn dan ook niet blij met de uitkomsten. Ze verkochten al onzin, en nu hebben ze ook nog eens betaald om de wetenschappelijke onhoudbaarheid van hun stellingen bevestigd te krijgen.
Dat is een schrale troost. Resusapen kunnen wel 25 jaar oud worden, dus dat hun leven zonder echte noodzaak na 18 maanden al werd beëindigd mag je bijzonder zuur noemen.
Titelafbeelding: Aiwok via Wikimedia Commons
FVerweven says
Nou, dat zal vast wel een flinke headline worden bij Telegraaf-Vrouw of de RTL “gezondheidsprogramma’s”…
andrea says
Waarom specifiek bij Telegraaf Vrouw?
FVerweven says
Omdat die er een handje van hebben om kwakzalvers aan het woord te laten.
andrea says
Ik vraag mij af of vrouwen dan sneller richting de kwak neigen dan mannen.
FVerweven says
Ja, vrouwen en hoger opgeleiden neigen sneller naar het toepassen van kwakzalverij.
andrea says
Ik zou dat onderzoek waaruit dat blijkt graag eens lezen. Kan u mij vertellen waar ik dit vind? Je zou toch eerder zeggen dat het groep van de lager opgeleide zou betreffen, al klinkt dat niet aardig☺
Wilmamazone says
http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/gezondheid-welzijn/publicaties/artikelen/archief/2014/2014-4041-wm.htm
FVerweven says
Het CBS doet al sinds 1981 onderzoek.
“Vrouwen, 30- tot 65-jarigen, hoger opgeleiden en aanvullend verzekerden hebben het meeste contact met de alternatieve genezer.”
http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/gezondheid-welzijn/publicaties/artikelen/archief/2014/2014-4041-wm.htm
Verder is er het proefschrift van Renckens uit 2004 waarin andere onderzoeken worden meegenomen:
http://dare.uva.nl/record/203070
andrea says
De hoger opgeleide geeft de alternatieve genezer een 8.1 . Deze uitkomst kan twee dingen betekenen nl of de hoger opgeleide is helemaal niet zo slim en deze uitkomst wil hieruit voortvloeiend dan ook zeggen dat de wetenschapper, ook hoog opgeleid, het dus wel helemaal mis kan hebben of dat de alternatieve geneeswijze misschien toch iets heeft al kunnen we dat nu (nog) niet aantonen. Wetenschap is kijken met open en kritische blik. Moeten we misschien dan toch accepteren dat er dingen kunnen werken als is het nog niet aantoonbaar? Het blijft lastig vrees ik.
FVerweven says
Het is helemaal niet zo lastig, maar dat wordt het wel als je drie keer kort door de bocht gaat en dan concludeert dat gras is groen, dus groen is gras, en we dan “maar moeten accepteren dat dingen kunnen werken al is het niet aantoonbaar”.
Een van de verklaringen is dat hoog opgeleiden denken alles te kunnen verklaren. Dus als zij, als hoogopgeleide, iets niet kunnen weerleggen, dan bestaat het, werkt het.
En dan handelen ze nogal dom, namelijk op “eigen ervaring” en niet als een wetenschapper die met grote aantallen een dubbelblind randomized onderzoek doet met controlegroep en placebogroep.
En hoog opgeleid is (helaas) absoluut niet hetzelfde als wetenschapper. Sinds artsen meer wetenschap in hun studiepakket kregen is het aantal alternatieve artsen dan ook drastisch gedaald.
Hans1263 says
Er is dus nu bewezen dat aapjes door in sommige vaccins gebruikelijke doseringen thimerosal geen aantoonbare afwijkingen aan specifieke delen van de hersenen krijgen. Ik zit nu alleen nog met de vraag of rhesusaapjes ook aan autisme kunnen lijden. Ik kan me voorstellen dat kwakzalvers dat ook zullen opperen. Wie is op dit forum deskundig genoeg om hierin toelichting te geven?
FVerweven says
Als de betalende diverse(graag een e toevoegen) anti-vaccinatiegroepen dat niet wisten of niet aan de onderzoekers gevraagd hebben, dan lijkt me dat de onderzoekers, die het uiteraard wél wisten, het onderzoek niet uitgevoerd hadden. Dat zou het einde van je carrière betekenen.
Hans1263 says
Ik zal die e niet toevoegen, want dat is mijn tekst niet.
De redenering klinkt logisch, maar ik zou graag ergens zien dat de onderzochte soort aapjes in principe ook autisme kan krijgen. Dat is nl. essentieel om als laatste conclusie van het onderzoek te kunnen zeggen: zie je het nu, vaccins veroorzaken geen autisme t.g.v. het conserveermiddel.
FVerweven says
Die e was niet voor jou bedoeld.
En als je eens googelt op apen en autisme dan kom je legio artikelen van de antivaxers tegen die beweren dat apen van vaccinatie autisme krijgen.
Hans1263 says
Ik ga absoluut niet af op het gekwaak van antivaxers en zie liever een vermelding van wetenschappers dat apen inderdaad autisme kunnen ontwikkelen. Pas dan is het bewijs m.i. echt rond.
FVerweven says
Heb je al eens gegoogeld op apen en autisme?
Heb je het onderzoek van hierboven al gelezen, misschien staat daar het antwoord in?
Hans1263 says
Twee keer “ja”, maar daar kom je niet veel verder mee. Bij het googelen kom ik geen acceptabel wetenschappelijk antwoord tegen. Het eigenlijke artikel is nogal taaie kost en geeft me ook geen uitsluitsel. Ik neem aan dat u begrijpt dat mijn vraag belangrijk is in verband met bovenstaand kloptdatwelartikel?
FVerweven says
Misschine eens zoeken op “can monkeys get autism”
bij
http://www.kritischdenken.info/skeptisch-zoeken/
Laurens says
Het – inderdaad nogal technische – artikel geeft niet echt antwoord op de vraag of apen überhaupt autisme kunnen ontwikkelen. Een definitief antwoord heb ik ook niet. Ik weet wel dat resusaapjes vaak voor wetenschappelijk onderzoek gebruikt worden omdat ze niet alleen in groten getale beschikbaar zijn en tamelijk goed in gevangenschap kunnen leven, maar ook anatomisch en fysiologisch de nodige gelijkenissen met mensen vertonen. De premisse is dan dat als mensen autistische stoornissen kunnen ontwikkelen, resusapen dat ook kunnen. Dat wordt dan kennelijk gestaafd door te wijzen op bepaald geconstateerd gedrag (“stereotyped repetitive patterns of behavior”). Er worden ook autismeproeven met muizen gedaan en ook bij die dieren schijnen onderzoekers autistisch gedrag te hebben geconstateerd.
Er is vast nog een hoop onduidelijk, zeg ik als leek. Men spreekt niet voor niets van het autismespectrum, een soort containerbegrip waar aandoeningen met overeenkomsten, maar ook de nodige verschillen onder vallen. Of je autisme aan de hersenen kunt aflezen, bij mensen of bij resusapen, durf ik niet met zekerheid te stellen. Een medisch bioloog aan wie ik over dit onderzoek vertelde, fronste in elk geval zijn wenkbrauwen. Uit eerder onderzoek van Gadad (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3787615/ ) begrijp ik dat:
Op zichzelf dus geen wonder dat de antivax-beweging, die dus niet blij is met de uitkomsten van deze apenstudie, roept dat het maar een dierenstudie is of dat de onderzochte groepen veel te klein waren, en dat er dus veel meer onderzoek nodig is. Als het doel van deze studie was mensen op andere gedachten te brengen, is ze grandioos mislukt. Ook om die reden een nutteloos onderzoek derhalve.
Wilmamazone says
Wat mensen betreft:
http://www.autisme.nl/over-autisme/diagnostiek.aspx
Autisme kan nog niet op een objectieve manier worden vastgesteld. Lichamelijk onderzoek, zoals bloedonderzoek of een hersenscan, levert onvoldoende informatie. Autisme kan alleen worden aangetoond aan de hand van uiterlijke gedragskenmerken. Autisme kan zowel bij kinderen als bij volwassenen worden gediagnosticeerd.
Hans1263 says
Dank voor uw reactie, die grotendeels bevestigt wat ik al dacht: er zitten nog wel wat gaten in de bewijsvoering. Dat wil natuurlijk allerminst zeggen dat de antivaxers – grotendeels leken, neem ik aan – gelijk hebben. Ik denk dat zij zelf maar eerst eens wetenschappelijk flink “aan de bak” moeten om hun stelling te bewijzen dat vaccins autisme kunnen veroorzaken. Vooralsnog houd ik het er op dat het flauwekul is wat ze beweren. Hun bewering heeft wél geleid tot de vrij nutteloze dood van een aantal aapjes, op dezelfde manier als onderzoek naar sprookjes van kwakzalvers onnodige verspilling van tijd en geld (en in dit geval proefdieren) is. Onderzoektijd en -geld kan oneindig veel beter besteed worden dan aan dergelijke uiterst onwaarschijnlijke claims die bovendien meestal in strijd zijn met allang bewezen wetenschappelijke inzichten.
FVerweven says
[ Of je autisme aan de hersenen kunt aflezen, bij mensen of bij resusapen, durf ik niet met zekerheid te stellen. ]
In je artikel ben je daar anders nogal stellig over:
“Er werd gekeken naar delen van de hersenen waar in eerdere onderzoeken bij autistische mensen afwijkingen gevonden waren, te weten cerebellum, hippocampus en amygdala.”
Dus PNAS, het gezaghebbende officiële tijdschrift van de Amerikaanse National Academy of Sciences, heeft dit klakkeloos laten passeren?
Laurens says
Nou, wacht even, ik geef slechts aan dat mensen die als “autistisch” zijn aangemerkt onderzoek is gedaan naar de hersenen, en dat daar bepaalde afwijkingen zijn aangetroffen. Ik neem aan dat de onderzoekers de resultaten van die eerdere onderzoeken correct weergeven. Maar dat er bij autistische mensen afwijkingen in de hersenen gevonden zijn, wil natuurlijk nog niet zeggen dat die afwijkingen ook op autisme duiden, c.q. dat er een verband tussen het een en het ander is. Vergelijk het met onderzoekers die parabenen in borstkankerweefsel aantreffen. Daarmee is nog niet gezegd dat er een verband is.
FVerweven says
Dus ik moet elke zin in dit artikel opnieuw lezen en me afvragen of de schrijver niet vergeten is correlatie en causatie te duiden?
Dus de echte kritiek van dit artikel had moeten zijn dat PNAS een idioot en volkomen onethisch onderzoek legitimeert dat apen pijn doet om te zoeken naar ziektegedrag waarvan niet eens bekend is of die apen die ziekte überhaupt kunnen krijgen en vervolgens hun hersenpan openbreekt op zoek naar fysieke verschijnselen waarvan niet eens vaststaat dat die iets met die ziekte te maken hebben.
Laurens says
Met als toevoeging: een en ander tegen de achtergrond van allang ontkrachte hypotheses over een relatie tussen vaccins en autisme bij mensen.
FVerweven says
De zeer dubieuze rol van (de ethische commissie van) The University of Washington IACUC is hier ook onbesproken. Zij gaven toestemming onder andere op basis van 3 eerdere flutonderzoeken van Laura Hewitson die probeerde aan te tonen dat apen autistisch werden van vaccinaties. Nu kreeg ze een 4e kans.
Hans1263 says
Laat staan dat je afwijkingen bij mensen die misschien op autisme wijzen, zonder meer mag correleren met wat je misschien bij apen vindt. Helaas, de gevolgtrekkingen in het artikel van Kloptdatwel zijn waarschijnlijk wat voorbarig. Jammer, nu hebben de kwakkers nog enige ruimte, die ze vast wel zullen benutten, de oplichters.
Corst says
Precies, want “een dier is geen mens” is een standaard archument. En “Kijk maar eens op “vanprikkenkrijgjeautisme.nl” als je wil weten hoe het precies zit.
Wel bijzonder dat zo’n artikel zonder gevalideerd diermodel of positive controle een gezaghebbend tijdschrift als PNAS haalt.
Hans1263 says
Wat bedoelt u nu eigenlijk?
In ieder geval bedoelt u kennelijk “argument” .
De rest van uw redenering is onbegrijpelijk.
De site waar u naar verwijst, kan ik onder die naam niet vinden.
Misschien kunt u even een link geven?
Er lijkt me overigens met het originele artikel niets mis, alleen mag je er geen voorbarige resp. te ruime conclusies uit trekken.
Jan Willem Nienhuys says
Thiomersal hoeft niet gebruikt te worden bij single-dose vaccins. Het is een conserveermiddel dat toegepast wordt als het vaccin na aangebroken te zijn niet meteen wordt opgemaakt.
Het is nooit gebruikt in de vaccins van het Nederlandse Rijksvaccinatieprogramma.
Het zat meen ik wel in een van die Mexicaansegriepvaccins omdat die in bulk werden aangemaakt en het geen single-dose vaccin was. Het zit ook in tetanusvaccin, waarom weet ik niet.
Ik hoop dat ik dit allemaal goed onthouden heb.