Kloptdatwel?

Leugens en misleidingen van Stichting 11 September – reden 2

by 2 Comments

De Stichting 11 September geeft ’10 redenen om 9/11 nader te onderzoeken’.  Al deze redenen zijn ofwel evident vals, misleidend of irrelevant voor de vraag of het officiële verhaal over de aanslagen van 11 september 2001 klopt. Hieronder de tweede reden uit de folder:

Leugens en misleidingen van Stichting 11 September - reden 2 1

Omdat de gekaapte vliegtuigen commerciële vluchten waren, die opgestegen waren van vliegvelden in de VS, vielen ze in eerste instantie onder de FAA. Die schakelde NORAD in toen duidelijk werd dat het om kapingen ging. Het onderscheppen van een vliegtuig duurt aanzienlijk langer dan 10 minuten en het onderscheppingsprotocol voorzag niet in het desnoods neerhalen van commerciële toestellen, dat zou alleen kunnen na toestemming van de president en minister van defensie. Een dergelijke order werd pas van kracht, nadat het laatste van de vier gekaapte toestellen was neergestort.

Er waren meerdere oefeningen op of rond 9/11, maar aanwijzingen dat die de respons van de autoriteiten op de aanslagen negatief hebben beïnvloed, zijn er niet.

Zie bijvoorbeeld:

Naar het overzicht met de 9 andere redenen

Aanvullingen en verbeteringen zijn welkom en kunnen in de comments hieronder worden gedeeld of via mail aan de redactie.

Leugens en misleidingen van Stichting 11 September – reden 1

by 13 Comments

De Stichting 11 September geeft ’10 redenen om 9/11 nader te onderzoeken’.  Al deze redenen zijn ofwel evident vals, misleidend of irrelevant voor de vraag of het officiële verhaal over de aanslagen van 11 september 2001 klopt. Hieronder de eerste reden uit de folder:

Leugens en misleidingen van Stichting 11 September - reden 1 2

PNAC was een denktank van neoconservatieven die sterk aanstuurde op versterking en transformatie van de Amerikaanse strijdmacht om Amerikaanse hegemonie op het wereldtoneel te behouden. De opmerking over een Pearl Harbor dat nodig zou zijn om het Amerikaanse volk weer oorlogszuchtig te krijgen is een ernstige verdraaiing van wat er in het rapport Rebuilding America’s Defenses staat:

Further, the process of transformation, even if it brings revolutionary change, is likely to be a long one, absent some catastrophic and catalyzing event – like a new Pearl Harbor. Domestic politics and industrial policy will shape the pace and content of transformation as much as the requirements of current missions.

Over oorlogszuchtigheid wordt niet gesproken, en het rapport stelt dat de gewenste transformatie lange tijd zal vergen in afwezigheid van een gebeurtenis als Pearl Harbor. Een ‘Pearl Harbor’ wordt niet voorgesteld als een noodzakelijke voorwaarde, of iets dat wenselijk is om de transformatie te bespoedigen.

Lees bijvoorbeeld:

Naar het overzicht met de 9 andere redenen

Aanvullingen en verbeteringen zijn welkom en kunnen in de comments hieronder worden gedeeld of via mail aan de redactie.

De linke weekendbijlage (12-2018)

by 33 Comments

De linke weekendbijlage (12-2018) 3

Vaak komen we zaken op internet tegen die niet groot genoeg zijn om een heel stuk over te schrijven of soms hebben we daar de tijd niet voor. Daarom willen wij in deze nieuwe rubriek een verzameling interessante of gewoon vermakelijke berichtjes van de afgelopen week met de lezers van Kloptdatwel delen. Leesvoer voor in het weekend!

Hadden we tenslotte voor vandaag nog een leuk uitje gevonden, blijkt dat het al vol zit ..

Landgoed Heidestein Wichelroedewandeling

‘Waarom zou je niet in debat gaan met mensen die in complottheorieën over 9/11 geloven?’

by 120 Comments

Vorige week werd er in een auditorium van de UGent geredetwist over valversnellingen, betonstof, de integriteit van stalen kolommen en de smelttemperaturen van diverse metalen. Klinkt als een stoffige discussie die enkel gespecialiseerde techneuten aanbelangt? In werkelijkheid zat de zaal afgeladen vol, en laaiden de emoties bijzonder hoog op. De discussie ging over de aanslagen op 9/11, en op het podium zaten ingenieur Coen Vermeeren en ikzelf, samen met moderator Rob Vanoudenhoven.

'Waarom zou je niet in debat gaan met mensen die in complottheorieën over 9/11 geloven?' 4
(foto: Robert J. Fisch | Wikimedia commons )

Dat die technische argumenten de gemoederen beroeren, komt omdat er volgens sommigen erg veel van afhangt. Anno 2018 zijn er nog altijd talloze mensen – wereldwijd zeker tientallen miljoenen – die geloven dat de aanslagen op 9/11 niet werden uitgevoerd door Al Qaeda, maar dat het een ‘false flag’ operatie was, een geheime complot dat door de echte daders in de schoenen van Osama Bin Laden en zijn 19 rovers werd geschoven. Die groep denkers staat bekend als de ‘9/11 Truth movement’. De WTC-gebouwen zijn niet door vliegtuigen ingestort, aldus de complotdenkers, maar door vooraf aangebrachte explosies neergehaald. In het Pentagon is zelfs nooit een vliegtuig ingeslagen gevlogen, beweren vele anderen. In werkelijkheid werd het complot van 9/11 beraamd door Bush zelf, of door andere sinistere genootschappen.

De technische argumenten over smelttemperaturen en valsnelheden zijn voor de Truthers een ‘smoking gun’- het ultieme bewijs dat wij door officiële instanties op een onvoorstelbare wijze belogen en bedrogen werden.

Onnozele ‘aluhoedjes’

Vriend en vijand hebben mij afgeraden om een publiek debat aan te gaan met ‘Truthers’. De ene vond dat ik zonder expertise in de ingenieurswetenschappen niet het risico mocht nemen om onderuit aan te gaan. De ander vond dat marginale complotdenkers geen platform verdienen, en al zeker niet in de gebouwen van een universiteit. Daarmee creëer je de indruk dat er een ernstige wetenschappelijke discussie bestaat over de complotfantasieën (quod non), en krijgen complotdenkers een gratis promo-rondje, waardoor ze het debat al gewonnen hebben nog voor het begonnen is. Nog anderen vonden dat ik goedkoop scoorde op de kap van onnozele ‘aluhoedjes’. Heb ik echt niets beters te doen? En bovendien, zo vonden velen, had dat debat geen enkele zin, omdat toch niemand van gedacht zou veranderen.

Dat laatste klopt: een peiling door de moderator wees – voorspelbaar – uit dat niemand in het publiek – dat overweldigend uit complotdenkers bestond – na afloop van het debat van mening was veranderd. Maar dat geldt zowat voor alle publieke debatten, ongeacht het onderwerp. De meeste mensen komen niet naar een debat luisteren om ideeën uit te wisselen, maar om ‘hun’ team toe te juichen vanop de tribune. En na afloop zijn beide partijen er even hard van overtuigd dat ze de tegenstand vermorzeld hebben.

Is de complottheorie over 9/11 zo onzinnig dat ze geen debat waard is? Eerder nam ik deel aan publieke debatten met theologen over het bestaan van God, met homeopaten over geschud water, en met parapsychologen over telepathie en reïncarnatie. Waar trek je de grens? Die denkbeelden vind ik niet minder ongeloofwaardig dan de hypothese dat de Amerikaanse regering een incoherent complot zou opzetten met zowel inslaande vliegtuigen als gecontroleerde explosieven, waarbij ze 3.000 van haar eigen burgers zou vermoorden en haar eigen grootste symbool en economisch centrum vernietigen. En ik ben inderdaad geen ingenieur, maar ik weet wel wat af van complottheorieën: mijn doctoraat ging over de aantrekkelijkheid van pseudowetenschap, met inbegrip van complottheorieën, en ik schreef samen met Johan Braeckman over 9/11-complotten in De ongelovige Thomas heeft een punt. Bovendien gaan complottheorieën over veel meer dan over ingenieurskunde, maar ook over psychologie, sociologie, politieke wetenschappen, en vooral over bewijsvoering en argumentatie.

Er is ook een principieel argument om het debat met complotdenkers aan te gaan, hoe onwaarschijnlijk, absurd of irrationeel je hun opvattingen ook vindt. De waarheid wordt enkel gehard door haar bloot te stellen aan kritiek, zoals John Stuart Mill schreef. Als je weigert in debat te gaan met mensen die in onzin geloven, dan vergeet je op den duur waarom het precies onzin is. Hoe weten we eigenlijk wie er precies achter 9/11 zat? Welke fysische kennis beschikken we over de instorting van de gebouwen? En hoe maak je het verschil tussen een reëel complot (zoals het Watergateschandaal) en een van de pot gerukte complotfantasie? In een debat met een complotdenker leer je onrechtstreeks dingen bij over fysische modellen, over falsifieerbaarheid en bewijslast, over berekeningen van waarschijnlijkheid, over de werking van overheidsbureaucratie, en over de valkuilen van de menselijke geest.

Complotflodder

Een complottheorie kan je zelf maken, aan de hand van een eenvoudig recept. Neem eender welke historische gebeurtenis, liefst een belangrijke, en liefst een negatieve. Zoek naar anomalieën in het officiële verhaal dat je leest en ziet in de media: dingen die de wenkbrauwen doen fronsen, details die niet lijken te kloppen of merkwaardig zijn. Dat kan gaan om foto’s of videobeelden, maar ook getuigenissen en de verslaggeving zelf. Spin daar suggestieve vragen rond. Dat kan je toepassen op de maanlanding (waarom wapperde de vlag, waarom kloppen de schaduwen niet?), op de foto van het verdronken Syrische jongetje Aylan(waarom ligt hij in de verkeerde richting? Waarom is zijn broekje niet nat?) en ook op de aanslagen van 9/11: waarom stortte het nabije gebouw WTC 7 in, hoewel het niet door een vliegtuig werd geraakt? Hoe konden vliegtuigen zo’n onmogelijk manoeuvre uitvoeren? Hoe konden de passagiers zogezegd naar huis bellen vanop de vlucht? Waarom werden er ontploffingen gehoord nabij de Twin Towers kort voor de instorting? Waarom berichtte de BBC al over de instorting van WTC 7 toen het gebouw nog recht stond.

Op de meeste van die vragen bestaan goede antwoorden, maar niet op allemaal. In een complexe en chaotisch gebeurtenis als 9/11 zijn er altijd zaken die in het ongewisse blijven, of die op stom toeval berusten. Zelfs in een gedetailleerde reconstructie kan je niet elke lichtflits en elke knal verklaren. Je kan plausibele verklaringen aanwijzen (een vallende lift, een ontploffende dieselgenerator of elektriciteitskast), maar de exacte details zullen we nooit achterhalen.

Een antwoord of uitgewerkte theorie hebben complotdenkers zelf niet. Er is een eindeloze stroom van insinuaties en suggestieve vragen, maar na 17 jaar speculaties over 9/11 is er onder Truthers nog steeds geen enkele eensgezindheid over de werkelijke toedracht. De term “complottheorie” is wat dat betreft wat misleidend; we kunnen het beter “complotflodders” noemen. Binnen de Truther-beweging is er ook een interessante selectiedruk op vergezochtheid: hoe absurder de hypothese, hoe kleiner de kans dat er door officiële instanties en wetenschappers ernstig onderzoek naar verricht is, dus hoe meer je die afwezigheid vervolgens als ‘verdacht’ kan bestempelen. Waarom werd er nooit rekening gehouden met de hypothese dat het Pentagon door een kruisraket is geraakt, in plaats van een passagiersvliegtuig? Waarom hebben officiële instanties niet gezocht naar sporen van nano-thermiet en andere exotische springstoffen in het WTC-puin? Hebben ze soms iets te verbergen?

Een debat met een complotdenker aangaan, is daarom als water naar de zee dragen. Een scepticus drukte het ooit uit als een wetmatigheid: ‘De hoeveelheid energie die je nodig hebt om onzin te weerleggen, is een grootteorde groter dan de energie die je nodig hebt om ze te produceren’. Dwars door alle onverklaarbaarheden en mysterieuze anomalieën blijven alle complotdenkers van één iets rotsvast overtuigd: dat ‘het’ verhaal niet klopt, en dat we worden belogen door ‘de’ elite.

'Waarom zou je niet in debat gaan met mensen die in complottheorieën over 9/11 geloven?' 5

Parallel universum

De 9/11 Truth-beweging is ook interessant voor sociologen. De discussie met Coen Vermeeren op het podium verliep hoffelijk, maar het publiek waagde zich zelf geregeld aan een ‘gecontroleerde explosie’. Mensen jouwden, schreeuwden met overslaande stem, en het schuim stond op menige mond. Zoals een vriendin me achteraf zei: ‘Ik niet wist dat hippies zo agressief waren.’

Dat de emoties zo hoog oplaaien, mag eigenlijk niet verwonderen. Een complottheorie komt daarom nooit alleen. De meeste Truthers denken niet enkel dat 9/11 een duister complot is, maar ook de meeste andere terreuraanslagen, de moord op Kennedy, de maanlanding, de verdrinking van het Syrische jongetje Aylan, enzovoort. Ze geloven dat we massaal besproeid worden met giftige chemicaliën (chemtrails) en ingespoten met ziekmakende metalen en nano-robots (vaccinaties). Want als ‘ze’ ons één keer zo onvoorstelbaar kunnen bedriegen, en als ‘ze’ zo machtig zijn, dan kunnen we niets of niemand nog vertrouwen. En de weinige wakkere burgers worden door de elite en mainstream media gemarginaliseerd als een bende irrationele ‘complotgekkies’. Dat is een nogal verontrustend wereldbeeld.

In sociologisch opzicht is complotdenken nauw verwant met populisme, omdat het een hebzuchtige, cynische en kwaadaardige elite afzet tegen het gewone volk. Net zoals populisten, geloven complotdenkers in de kracht van hun eigen ‘gezond verstand’ (zoals hun intuïties over vallende gebouwen) en zijn ze argwanend tegenover officiële instanties en wetenschappelijke experts. De Truth-beweging heeft ook vaak een spirituele dimensie: het is een verhaal van bewustwording en van bevrijding uit onwetendheid. Mensen voelen zich herboren en zeggen dat hun ogen eindelijk zijn ‘open gegaan’.

Narcistische verleiding

Er schuilt ten slotte ook een narcistisch verleiding in: de verdwaasde massa is gehersenspoeld, maar de complotdenker doorziet als enige de schone schijn, en durft de verontrustende waarheid onder ogen zien. Mensen die nog niet ontwaakt zijn worden ‘sheeple’ genoemd, een portmanteau van ‘sheep’ en ‘people’. Het is een vorm van zingeving in een ingewikkelde wereld.

Dat alles maakt de 9/11 Truth-beweging bijzonder fascinerend. In ieder geval heb ik geen spijt van mijn deelname aan debat, en ik heb zelf wat bijgeleerd. Een woordvoerder van de UGent, gevraagd naar een reactie over de locatie van het debat, merkte op dat het motto ‘Durf denken’ ook inhoudt dat je de confrontatie aandurft met mensen die compleet anders denken dan jij. En dat het ten slotte een tegensprekelijk debat was, met een neutrale moderator.

Mijn finale reden om hieraan deel te nemen, heeft zelfs niets met complotdenken of wetenschapsfilosofie te maken: ik heb geen vergoeding gevraagd voor mijn deelname, maar in de plaats gevraagd aan de organisator (Peter Vereecke) dat hij €500 zou schenken aan de Against Malaria Foundation, de organisatie die volgens effectieve altruïsten één van de meest effectieve vormen van liefdadigheid ter wereld is. Misschien heb ik de complotdenkers inderdaad ongewild wat onverdiende aandacht gegeven, waardoor hun irrationele ideeën een groter bereik hebben gevonden. Misschien had ik ze net zo goed kunnen negeren. Maar als ik dat kleine nadeel in de weegschaal leg tegen de 200 malarianetten die AMF met dat geld zal verspreiden, dan is de afweging snel gemaakt.

De ‘aluhoedjes’ hebben zich flink opgewonden, maar ze hebben wel allemaal €10 inkom betaald. Waarvoor dank!

Verscheen eerder op Knack.be. Er is ook een video-opname van het debat gemaakt en die zal vermoedelijk binnenkort wel ergens opduiken. Voor een inhoudelijke discussie met aandacht voor technische details van de aanslagen en de argumenten van Vermeeren, is het waarschijnlijk handiger daarop te wachten. Intussen kan de lezer wel de presentatie van Boudry bekijken.

ME/CVS en de rest: problematische ziektebeelden blijven om aandacht vragen

by 64 Comments

Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Klaas Jaarsma
Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Klaas Jaarsma

Het was in januari en februari van dit jaar dat SP-Kamerleden Beckerman en Van Kent aandacht vroegen voor de gevaren van gespoten purschuim en in vragen aan de minister van Binnenlandse Zaken stelden dat PUR-schuim gevaarlijk kan zijn voor isoleerders en bewoners. Zij bepleitten opneming van PUR op de lijst van zorgwekkende stoffen en waren onder de indruk van een door Tubantia gerapporteerd gezin, waarvan alle leden jaren nadat de kruipruimte van hun huis met PUR was geïsoleerd aanhoudend ernstige ziekteverschijnselen vertoonden en sindsdien in een caravan wonen, met achterlating van al hun roerende goederen in het giftige huis. Het gaat vooral om benauwdheid, moeheid, slaap- en concentratieproblemen en bloedneuzen. Volgens het Meldpunt PUR-slachtoffers zouden er plusminus 800 mensen zijn die gezondheidsklachten ervaren, die zij toeschrijven aan PUR-schuimisolatie.

In Noord-Brabant kampen nog veel mensen met de gevolgen van de grote Q-koortsepidemie van 2007-2010. Op 15 maart 2018 kwam onderzoekster Ellen van Jaarsveld van de Nijmeegse universiteit naar buiten met haar onderzoek onder mensen die na de Q-koorts een chronische vermoeidheid hadden overgehouden. De kans daarop ligt ergens tussen de 3 en de 20%. Zij kwam tot de deprimerende conclusie dat er ondanks intensieve behandeling en goede begeleiding weinig zicht is op genezing. Acute Q-koorts is met antibiotica goed te genezen, maar het zijn vooral patiënten met ‘chronische Q-koorts’ bij wie geen lichamelijke afwijkingen te vinden zijn, die met de jaren zelfs een toename in klachten ervaren. De onderzoekster concludeert dat chronische Q-koorts een progressieve ziekte is. Het aantal lijders bedraagt mogelijk zo’n 700.

Op 19 maart 2018 publiceerde de Gezondheidsraad (GR) haar advies over ME/CVS. Over deze controversiële aandoening bracht de GR ook al in 2005 een advies uit, waarvan de toenmalige minister van VWS Hoogervorst zich distantieerde, omdat men ME/CVS een eigenstandige aandoening had genoemd. Het advies uit 2005 was optimistisch over de resultaten van cognitieve gedragstherapie (CGT) bij lijders aan ME/CVS en beval nader onderzoek aan, omdat alle onderzoek naar een oorzaak vruchteloos was gebleken. De adviesaanvraag uit 2015 was het gevolg van een petitie ‘Erken ME’ op initiatief van de ME-patiëntenvereniging en de minister van VWS die de GR verzocht het advies nog in 2015 af te ronden. Dat is duidelijk niet gelukt.

Behalve over de wetenschappelijke stand van zaken inzake oorzaak en behandeling zou ook aan mogelijkheden van preventie aandacht moeten worden besteed. Na te hebben vastgesteld dat de oorzaak van ME/CVS nog steeds niet is gevonden, stelt men in het juist verschenen rapport:

Verschillende lichaamssystemen kunnen erbij betrokken zijn, zoals het immuunsysteem, het metabole systeem, het cardiovasculaire systeem, het centrale zenuwstelsel, het neuroendocrienesysteem, het microbioom en het genoom. ME/CVS wordt daarom een ‘multisysteemziekte’ genoemd. Hoe de betrokken systemen precies op elkaar inwerken bij ontstaan en voortbestaan van ME/CVS is niet duidelijk. Ook kan het zijn dat er verschillende ziekten schuilgaan onder de noemer ME/CVS.

Met deze catastroferende en medicaliserende benadering – ‘multisysteemziekte’! – zullen maar weinig lijders afstand gaan doen van dit syndroom, waarvoor overigens nog nooit een goede definitie is gegeven. Men volstaat met lijstjes van symptomen en indien men er daarvan voldoende aanvinkt, dan telt men als patiënt. Ook is er nog maar weinig over van het optimisme over de resultaten van CGT bij dit syndroom en een viertal commissieleden wil er zelfs helemaal vanaf. De naar schatting 30.000 ME-patiënten mogen niet gedwongen worden CGT te proberen en moeten dan toch in aanmerking blijven komen voor een uitkering.
Ondanks het zeer empathische karakter van dit rapport vindt de afgevaardigde van de ME-patiëntenvereniging het nog niet mooi genoeg. Hij kwam met een minderheidsrapport en stelt dat het advies te positief is over CGT en de vergelijkbare graded exercise (GE), dat men nergens schrijft dat ME/CVS geen psychologische aandoening is en dat had beslist gemoeten, dat CGT en GE niet geprobeerd maar zelfs afgeschaft moeten worden omdat veel patiënten er slechter van worden, en dat men meer aansluiting zou moeten zoeken bij buitenlandse richtlijnen. Ook wil hij exclusief vasthouden aan de afkorting ME en wil niets van het neutralere ‘CVS’ weten.

Het nieuwe rapport bevat weinig nieuwe inzichten, het zal geen einde maken aan de epidemie van ME/CVS, die nu al sinds de jaren ‘80 aanhoudt, en het is in de kern een politiek en geen medisch advies. Molière’s mooie toneelstuk La malade imaginaire (de ingebeelde zieke), waarin de hoofdpersoon een imposant ziektebeeld vertoont, maar daaraan toch niet dood gaat, blijft onverminderd actueel. Honi soit qui mal y pense.