Kloptdatwel?

Hogere gezondheidszorgkosten bij homeopathie als aanvullende zorg

by 13 Comments

Een recent onderzoek in Duitsland laat zien dat de groep die zich ook met homeopathie laat behandelen aanzienlijk hogere kosten veroorzaakt voor de samenleving. In het onderzoek vergeleek men de gezondheidszorgkosten van personen die wel en geen homeopathie als aanvulling op hun reguliere zorg gebruiken. 

De onderzoekers vergeleken de kosten die veroorzaakt werden over achttien maanden door 22.275 patiënten die ook homeopathisch behandeld werden met de kosten van een even grote groep patiënten die niet met ultraverdunde druppels, suikerbolletjes en bijbehorende praatjes van homeopaten te maken kreeg. [correctie: het is overigens niet bekend of al de patiënten in de homeopathiegroep ook daadwerkelijk homeopathie voorgeschreven kregen, het verschil tussen de groepen is bepaald door het verzekerd zijn voor die kosten]. De gegevens zijn afkomstig van een grote Duitse verzekeraar. In de homeopathiegroep waren de kosten gemiddeld 7.208 euro tegenover 5.856 euro in de reguliere controlegroep. Het verschil zit ‘m voornamelijk in het productiviteitsverlies (meer ziektedagen) en kosten van de consulten.

gebruikers van homeopathie veroorzaken hogere kosten (afb. Wikimedia Commons)
gebruikers van homeopathie veroorzaken hogere kosten (afb. Wikimedia Commons)

De conclusie luidt dus dat homeopathie als aanvullende zorg geassocieerd is met significant hogere kosten. Of je kunt spreken van een oorzakelijk verband is altijd lastig met dit soort onderzoeken. Dit resultaat staat in ieder geval haaks op andere onderzoeken, zoals die van Peter Kooreman en Erik Baars, die ik eerder op Kloptdatwel besprak (link, link). Belangrijkste probleem met die laatste twee onderzoeken, was dat je moeilijk kon beoordelen of de vergeleken groepen wel goed vergelijkbaar waren. Kooreman en Baars corrigeerden op postcode voor verschillen in socio-economische status en het is maar de vraag of dat echt een goede vergelijking opleverde. In het nieuwe onderzoek werd de controlegroep gematcht op basis van voor de hand liggende zaken als sexe, leeftijd, bekende ziektes, maar ook op zorgkosten in het voorgaande jaar en gegevens over ziekteverzuim. En dat ziet er een stuk betrouwbaarder uit.

Can Additional Homeopathic Treatment Save Costs? A Retrospective Cost-Analysis Based on 44500 Insured Persons, Ostermann et al., PLOS ONE, juli 2015

Als je het artikel leest, proef je een duidelijke teleurstelling over het resultaat bij de auteurs. Dat is niet zo gek, omdat die (gedeeltelijk) uit de alternatieve hoek komen.

Handlezers zelf onder de loep genomen

by 22 Comments

Je kent het wel: je zit in een moeilijke periode in je leven, hebt wellicht relatie-, gok- of gezondheidsproblemen en je bent onzeker over je toekomst. Je bent op zoek naar iemand die je gerust kan stellen dat het allemaal wel goed komt en wellicht praktisch advies kan geven. Gelukkig zijn er dan allerlei mensen die je wel willen helpen. Dat kunnen vrienden of familieleden zijn, of deskundigen die je er geld voor betaalt. Maar net als de ene vriend de andere niet is, is ook de ene expert de andere niet, en zeker als het gaat om toekomstadvies lopen er ook heel wat dubieuze figuren rond die niet per se het beste met je voor hebben.

Ergens in dat rijtje zijn de handlezers(*): waarzeggers die aan de hand van de lijntjes op je hand beweren je toekomst te kunnen ‘lezen’. Maar kunnen zij echt je toekomst voorspellen? Of stellen ze eigenlijk meer vragen dan ze antwoorden geven? Wat zijn die antwoorden eigenlijk waard? Zijn sommige van de meer concrete adviezen niet heel gevaarlijk voor bijvoorbeeld je gezondheid of financiën? Is het niet gewoon een standaard praatje dat ze elke klant vertellen? En zijn ze uiteindelijk niet gewoon uit op je geld?

De Good Thinking Society onderzocht het allemaal met een verborgen camera. Het kostte aardig wat Britse ponden om het te kunnen aantonen, maar het (best wel verbijsterende) resultaat mag er zijn en is dan ook bedoeld om een groot publiek te waarschuwen voor dit soort zeer twijfelachtige praktijken die we naar alle waarschijnlijkheid wel oplichterij mogen noemen.

Deel 1: Michael onderzoekt of de handlezeres wel echt iets over hem weet of maar doet alsof. Hij krijgt meer vragen dan antwoorden.

Deel 2: Alice heeft een ongeneeslijke ziekte, Laurie doet alsof hij gokverslaafd is. Wat voor adviezen zal de handlezeres geven?

Deel 3: een vergelijking van alle antwoorden in alle drie lezingen en een extra lezing bij de dochter van de handlezeres die hetzelfde beroep heeft. Het lijkt nogal gerepeteerd, hè?

(*) [Redactie: zoals onlangs op Kloptdatwel is besproken zijn er ook handlezers die niet aan toekomst voorspellen doen en een iets serieuzere indruk maken, waarvan het overigens de vraag blijft of die tot meer waarachtige uitspraken over iemand kunnen komen louter op grond van de lijnen van de hand.]

Smakeloze reclame voor Traditionele Chinese Geneeskunde afgekeurd

by 15 Comments

De Reclame Code Commissie heeft een advertentie van Chinees Medisch Centrum Big Song afgekeurd wegens strijd met de goede smaak en het fatsoen. In de advertentie was een foto geplaatst van Andreas Lubitz, de co-piloot die Germanwings vlucht 9525 liet neerstorten en daarmee 150 mensen de dood injoeg. De advertentie suggereerde dat Lubitz teveel hitte in zijn lichaam had en dat de ramp met zijn vliegtuig mogelijk voorkomen had kunnen worden als hij zich volgens de Chinese geneeskunde had laten behandelen met kruiden. Smakeloos, aldus een klager, die van de Reclame Code Commissie volledig gelijk krijgt.

De advertentie verscheen in het krantje ZondagNieuws Westelijke Mijnstreek van 26 april 2015. Onder de kop “Hitte in het lichaam is mogelijk de fatale oorzaak van veel tragedies” werd de “mening van een Chinese therapeut met heel veel klinische ervaring” gegeven. Die vermeende expert mocht vervolgens onder een foto van co-piloot Lubitz een hoop onzin uitkramen over diens lichamelijke en geestelijke gesteldheid. Lubitz zou tot het constitutionele type ‘bloedstase’ behoren, wat onder meer te zien zou zijn aan zijn gelaatskleur. Dit type zou gebaat zijn bij een dieet met veel (bij de wijze oude Chinezen natuurlijk niet bekende) tomaten, maar extra gevoelig zijn voor ‘westerse medicijnen’. Via slapeloosheid gaat dit type naar slaaptabletten, en vandaar naar depressies en uiteindelijk misdragingen en grote schade. Gelukkig kan acupuncturist Song Chunxi van Chinees Medisch Centrum Big Song 80% van deze mensen helpen met behulp van Chinese kruiden.

De bewuste advertentie. Klik voor vergroting.
De bewuste advertentie. Klik voor vergroting.

De Reclame Code Commissie is er kort over:

“Naar het oordeel van de Commissie gaat van de inhoud en de kop van de advertentie de sterke suggestie uit dat de ramp waarbij de co-piloot van het Germanwings toestel het vliegtuig heeft laten neerstorten en alle inzittenden zijn omgekomen, voorkomen had kunnen worden als de co-piloot zich volgens de Chinese geneeskunde had laten behandelen. De Commissie acht het in strijd met de goede smaak en het fatsoen dat adverteerder deze tragedie, die bij eenieder nog vers in het geheugen ligt, gebruikt voor het aanprijzen van zijn producten en diensten. De advertentie is om die reden niet in overeenstemming met artikel 2 NRC.”

Het gebeurt niet heel vaak dat de Reclame Code Commissie een reclame afkeurt omdat deze in strijd met de goede smaak of het fatsoen is. Die norm is namelijk nogal subjectief: wat de een vreselijk vindt, leidt bij de ander slechts tot schouderophalen. De reclame had natuurlijk ook als oneerlijk, want misleidend kunnen worden aangemerkt: voor alle beweringen over ‘bloedstase’ en wat daar aan aandoeningen of behandelingen bij komt kijken, wordt geen enkele onderbouwing gegeven.

De duistere kanten van Robbert van den Broeke

by 207 Comments

Wie de loopbaan van het Brabantse medium Robbert van den Broeke een beetje heeft gevolgd in de laatste paar jaar, weet dat hij zich niet alleen (nog steeds) bezig houdt met het produceren van trucagefoto’s en graancirkels, maar ook nogal eens uit de slof schiet met ranzige haatmail, krankzinnige reacties op blogs en doodsbedreigingen op Twitter.

Dit gebeurt meestal richting personen die kritiek uiten op zijn bezigheden en die doorprikken, maar ook soms richting personen die we toch eerder als medestanders zouden beschouwen (zoals onlangs Liesbeth van Dijk, een collega-medium). Het telkens terugkerende excuus van Van den Broeke (door hem zelf geuit of door zijn maatje Stan Pluijmen) is dat zijn computer gehackt is door een hacker. Die moet daar dan wel haast onvoorstelbaar goed in zijn, de pc van Van den Broeke compleet kunnen overnemen, en dat nog steeds na de talloze malen dat Van den Broeke cs. hun digitale wagenpark zeggen te hebben opgeschoond met hulp van experts.
Eén van de critici van Van den Broeke die het meest belaagd is met haatmail is Constantia Oomen. Zij was al vanaf het begin geïnteresseerd in het geval Van den Broeke, nog voor het ‘genverbrander‘-incident (2005). Ze heeft nu maar eens een boekje open gedaan waaruit de reikwijdte van deze ongein van Van den Broeke (en kornuiten) goed blijkt. Aan de orde komt ook de bizarre relatie met Joran van der Sloot. Haar verhaal bevat ook informatie die de standaardsmoes van Van den Broek, dat een hacker verantwoordelijk is voor alle kwaadaardigheid, onderuit haalt. Even los van soms omstreden meningen op allerlei andere onderwerpen die Oomen wel eens uit in de commentaren hier op Kloptdatwel, mag dit verhaal er zijn. Een duidelijk persoonlijke visie, maar wel vol feiten die nog niet ergens zo bij elkaar verzameld waren.

Constantia Oomen - RvdB blog

Buikpijn? Als dat maar geen ACNES is

by 4 Comments

Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Klaas Jaarsma
Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Klaas Jaarsma

Nog niet zo lang geleden hield ik een voordracht voor een gezelschap van UWV-artsen in opleiding. Ik moest spreken over de epidemie van bekkeninstabiliteit en ik beschreef deze als klassieke casus van een modeziekte, waarvan ik de algemene kenmerken besprak. Terwijl de epidemie zijn bloei had in de periode van 1990 tot 2003 blijken er  – aldus de UWV-artsen – nog steeds wel vroedvrouwen en fysiotherapeuten te bestaan, die die diagnose hanteren tot verdriet van deze keurende artsen en tot schade ook van de vrouwen zelf. Een onschuldige klacht wordt tot een ziekte gebombardeerd.

Na afloop van mijn voordracht kwam een van de cursisten naar mij toe en vroeg mij wat of ik van ACNES vond. Zij had te maken met een 19-jarige jonge vrouw, die die diagnose had gekregen en er tevergeefs aan was geopereerd en nu al een jaar ziek thuis was. De vrouw had geen eerdere buikoperatie ondergaan en van inklemming van een huidzenuw in een litteken was hierbij dus geen sprake. ACNES is een afkorting van Anterior Cutaneous Nerve Entrapment Syndrome, een vermeende oorzaak van buikpijn, die al in 1926 werd beschreven, maar als verklaring van buikwandpijn nieuw leven wordt ingeblazen door een groep chirurgen uit het Máxima ziekenhuis in Veldhoven. Het lijdt geen twijfel dat buikwandpijn veel voorkomt zonder bijkomende pathologie van inwendige organen, maar deze pijn is onschuldig en vaak passagère. Buikwandpijn komt vooral voor bij vrouwen en naar mijn ervaring ook relatief vaak bij Turkse vrouwen. Bij autochtone vrouwen met buikwandpijn is er relatief vaak sprake van seksueel misbruik in de voorgeschiedenis. De angst dat er bij de soms zeer hevige buikwandpijn, die zowel acuut als chronisch van karakter kan zijn, sprake is van een ernstige kwaal doet de pijn verhevigen en geruststelling is vaak voldoende om de pijn dragelijk te maken of zelfs te doen verdwijnen.

Op de website van de chirurgen van het Máxima Medisch Centrum te Veldhoven staat een beschrijving van het ‘ziektebeeld’ en op het YouTube-kanaal van het ziekenhuis staat er ook een filmpje over. De ingreep in dagopname vindt plaats onder algehele narcose en complicaties zijn zeldzaam: soms een infectie of een bloeduitstorting in het wondgebied (klik hier voor afbeeldingen van de ingreep). Op internet zijn er inmiddels talrijke soms navrante patiëntenverhalen te lezen over ACNES met veel vruchteloze operaties en enkele wondergenezingen. Er is een toeloop van patiënten uit het gehele land naar Veldhoven en de zorgverzekeraar heeft extra geld beschikbaar gesteld voor de vakgroep. Ook de directie werkte goed mee.
De chirurgische vakgroep is van mening dat de ingreep ook in andere ziekenhuizen kan worden uitgevoerd, maar bombardeerde zich tot Expertise Centrum. Het verspreidt de kennis over ‘ACNES’ over het land en is bereid de moeilijke gevallen zelf te behandelen. De wachtlijst is lang. De epidemie van ‘bekkeninstabiliteit’ werd destijds sterk aangewakkerd vanuit het daarvoor opgerichte Spine & Joint Centre (S&JC) te Rotterdam.
Toen ik een recent artikel over ACNES vanuit de praktijk in Veldhoven in Medisch Contact (1) van commentaar voorzag, kreeg ik een email van een van de chirurgen aldaar met een artikel over de verschillen in pijnsensatie tussen mannelijke en vrouwelijke muizen. Daarmee overtuigde hij me nog niet van het realiteitsgehalte van dit syndroom. Mijn scepsis verhevigde toen ik las hoe hij zijn afdeling in de adressering noemde: Dept. Surgical Oncology  & SolviMáx, Center of Excellence for Abdominal Wall and Groin Pain. Dat is toch nog een graadje brutaler dan de naamkeuze van de Rotterdamse S&JC-kwakzalvers, die destijds de onschuldige aan zwangerschap gerelateerde schaambeenpijn (symfyseodynie) opbliezen tot een nationale epidemie. In deze tijd waarin de politiek artsen met elkaar wil laten concurreren is er geen plaats meer voor valse bescheidenheid, maar in Veldhoven ontbreekt toch wel elke zelfrelativering. Hopelijk verdwijnt het hier vereerde ziektebeeld ACNES en het bijbehorende ‘Center of Excellence’ even snel als eerder gebeurde met de bekkeninstabiliteit en haar S&JC (2). Mijn voorspelling: voor 2026 moet dat nog gaan lukken.

  1. http://medischcontact.artsennet.nl/archief-6/Tijdschriftartikel/149668/Van-casus-tot-expertisecentrum.htm
  2. Dit S&JC bestaat nog wel maar richt zich als poliklinisch revalidatiecentrum op nek- rug- en bekkenpijn. De term bekkeninstabiliteit is op hun website niet meer te vinden.