Soms is het goed om te midden van de zich almaar opstapelende ontdekkingen nog eens te overwegen hoe we ook alweer aan al die betrouwbare kennis komen. Hier is op archiefbeeld uit 1964 te zien hoe de Amerikaanse natuurkundige Richard Feynman (die het jaar erop samen met Julian Schwinger en Shinichiro Tomonaga de Nobelprijs voor de natuurkunde ontving voor zijn werk in de kwantumelektrodynamica) zijn studenten aan de Cornell-universiteit in één minuut uitlegt waar het in de wetenschap eigenlijk op neerkomt. (Engelse en Nederlandse ondertiteling door Leon Korteweg).
‘A Year of Skeptic Win’ – Jamy Ian Swiss op TAM 2014
Je successen mag je best vieren. Jamy Ian Swiss deed dat op de afgelopen editie van The Amazing Meeting (TAM). In zijn presentatie ‘A Year of Skeptic Win’ komt een aantal geruchtmakende zaken aan de orde waar skeptici zich in het afgelopen jaar mee bezighielden of waarin na jarenlang aandacht vragen eindelijk een (positieve) doorbraak kwam. TAM is de jaarlijks conferentie van de James Randi Educational Foundation en vindt plaats in Las Vegas. Swiss sprak er al vaker.
Swiss haalt de volgende zaken aan:
- Het medium Rose Marks, die werd veroordeeld tot tien jaar vanwege fraude. Zij was de spil van een ‘familiebedrijf’ dat zich bezig hield met voorspellingen waarmee ze enorme bedragen binnensleepte;
- Psychic Sally (vanaf 11:25). Dit medium ging nogal overduidelijk mist in tijdens een optreden door met de geest te communiceren van een vrouw die helemaal nog niet overleden was en gewoon in het publiek zat. Myles Power, waarover ik op Kloptdatwel al eens schreef, was daar van getuige en schreef er een smakelijke blog over;
- Ook tien jaar cel voor James McCormick (vanaf 14:40), die verkocht de ADE651 aan landen als Irak en Afghanistan als bomdetector, terwijl het feitelijk ging om een onzinnig wichelroedeapparaatje dat oorspronkelijk als gadget werd verkocht om golfballen op de golfbaan terug te vinden. De ADE651 en soortgelijke GT200 worden echter nog steeds gebruikt door legers in landen als Thailand en Mexico. Ook de rol die de ingenieurs van het Britse leger in de affaire hebben gespeeld, is nog niet tot op de bodem uitgezocht;
- Jenny McCarthy (vanaf 17:27): voormalig Playboymodel dat gevaarlijke anti-vaccinatiepropaganda rondbazuint, werd één van de twee vaste presentatoren van een dagelijkse talkshow (‘The View’) waartegen veel protest kwam van skeptici. Binnen een jaar is ze dus (gelukkig) alweer ontslagen;
- Het optreden van dr. Oz bij de senaatscommissie dat wat anders uitpakte dan hij van te voren verwacht zal hebben (vanaf 19:53);
- De succesvolle serie Cosmos, nu gepresenteerd door Neil deGrasse Tyson (vanaf 24:45). Maar liefst 145 miljoen kijkers zagen minstens een gedeelte. Vooral voor creationisten niet zo’n leuke serie om naar te kijken 😉 ;
- De suffe uitdaging van Deepak Chopra aan de skeptici komt ook nog langs (vanaf 25:33).
“Skepticism is a dirty job, but somebody has to do it”
Chembusters en andere onzin op oertijdmarkt
Op vakantie loop je nog eens tegen onverwachte dingen aan. Zo bezocht ik op 3 augustus jl. het Hunebedcentrum in Borger. Op elke andere dag al een bezoekje waard, maar nu was er een extra attractie: een ‘oertijdmarkt op het gebied van archeologie, mineralen en fossielen’. Het was een gezellige drukte met inderdaad veel kraampjes die informatie gaven over archeologie in Drenthe, fossielen en halfedelstenen. De markt bleek echter ook door diverse aanbieders van pseudowetenschappelijke nonsens en regelrechte kwakzalverij geïnfiltreerd te zijn!
Chembusters
Natuurlijk had ik wel wat zweveritis verwacht, er is nu eenmaal een hoop kwakzalverij waarin halfedelstenen en mineralen gebruikt worden. Maar wat ik aantrof, ging toch wel een stukje verder. Zo hadden complotdenkers een plekje gekregen om hun producten tegen chemtrails te promoten. Deze Chembusters van ene Monique Calis zouden inwerken op het droppen van chemische stoffen door vliegtuigen. Nu moet je al behoorlijk veel fantasie hebben om in het wereldwijde complot rond chemtrails te geloven, maar nog net een beetje meer om te denken dat deze ‘kunstwerkjes’ de strepen in de lucht veel sneller doen verdwijnen en ‘weer gewoon ouderwetse Nederlandse luchten’ laten verschijnen.
Het is geïnspireerd op de Cloudbusters van Wilhelm Reich, die ook de term orgone energie bedacht. De parallelle buizen zouden de (slechte) orgone energie aan de lucht onttrekken en in een absorberend medium kunnen opslaan. Bij Reich was dat nog water, maar zijn navolgers doen het met ‘orgonite’, een mengsel van kunsthars, mineralen, wat halfedelstenen en wat je er nog meer in kwijt wilt (doe-het-zelf beschrijving).
Magnetische armbanden en andere kwakzalverij
Een eindje verderop stond een dame magnetische armbanden van Energetix aan te prijzen met (medische) claims die volstrekt absurd zijn. Ik was de firma al tegengekomen toen ik de ‘Survival Guide‘ voor de Nationale Gezondheidsbeurs samenstelde. Zo zou de armband het bloed sneller laten stromen. Zeker vanwege het ijzer in rode bloedlichaampjes waarvan ze mooie microscopische afbeeldingen in haar kraampje had liggen. Ze reageerde niet echt enthousiast toen ik me liet ontvallen dat dat volkomen onzin is, terwijl ze net een armband rond de pols van een potentiële klant had geschoven.
Dan was er nog een meneer die een apparaat voor alkalisch water aan de man probeerde te brengen met een A4-tje waarop een hele lijst van medische problemen stond, die er mee opgelost zouden kunnen worden. Die kon mijn commentaar ook al niet zo waarderen. Zijn standje oogde echter zo provisorisch en amateuristisch, dat ik me niet goed kan voorstellen dat hij ook maar iets verkocht kreeg die middag. Een stuk professioneler zag de kraam van VitaJuwel eruit. Rare glazen ampullen met halfedelsteentjes erin die iets ‘goeds’ zouden moeten doen met je water. Er zat natuurlijk ook een vleugje dr. Masaru Emoto bij.
Misschien het meest kwalijke was een standje – de precieze naam is me ontgaan, maar de vormgeving was overduidelijk antroposofisch – dat onder andere reclame maakte voor een lezing over ‘vaccinatieschade’ door Jannes Koetsier. Niet iets wat op een gezellige oertijdmarkt thuishoort, toch?
Infiltratie
Bij terugkomst op de camping maakte ik toch maar even gebruik van een Wi-Fi verbinding om een mailtje naar het Hunebedcentrum te sturen om opheldering te vragen over het toelatingsbeleid voor deze oertijdmarkt. De genoemde kramen (en mijn opsomming was waarschijnlijk niet eens compleet) hebben natuurlijk erg weinig te maken met ‘archeologie, mineralen en fossielen’. De volgende ochtend had ik al een antwoord van de adjunct-directeur binnen. Die was het gelukkig volkomen met me eens. Het was hun ook al opgevallen dat er behoorlijk wat ‘vreemde’ standhouders waren tussengeslopen, die helemaal niet passen in de opzet van de markt. “Het lijkt wel alsof het een groep is die elkaar goed kent en zich in bestaande evenementen drukt”, meldde hij. Anders kon hij ook niet verklaren waarom er ineens zoveel waren. Volgend jaar gaan ze er beter op toezien dat aan de oorspronkelijke opzet wordt voldaan; kunt u er ook weer veilig heen 😉
The Vaccination Chronicles
The Vaccination Chronicles is onlangs geproduceerd door Richard Saunders (host van de podcast The Skeptic Zone en voorzitter van de Australian Skeptics). In de video, gepresenteerd door Saunders zelf, is een korte reeks interviews te zien met mensen die zelf getuige waren van hoe veel mensen stierven of ernstig ziek werden vóór de wereldwijde invoering van vaccinatieprogramma’s.
Om hun boodschap te verspreiden in andere talen, werkt er een internationaal team van skeptici (waaronder veel leden van Guerrilla Skepticism on Wikipedia) momenteel samen aan ondertitels. Rik Delaet en ik hebben er Nederlandse ondertiteling voor gemaakt, het heeft inmiddels ook Engelse, Portugese, Italiaanse, Russische en Duitse; meer talen zullen later worden toegevoegd. Dit gaat over wat de gevolgen kunnen zijn als je niet gevaccineerd bent, en daarom voeren skeptici hier met zo veel moeite campagne voor. Ik zou u daarom niet alleen willen vragen om deze video te bekijken, maar ook te delen met anderen, vooral jonge ouders. U zou mensenlevens kunnen redden.
Over de video zelf zou ik willen toevoegen dat, hoewel het anekdotisch bewijs gebruiken is in plaats van het presenteren van wetenschappelijk onderzoek, het precies dit soort persoonlijke verhalen is die de antivaccinatiebeweging zo invloedrijk maken. Mensen hebben de neiging om voor enge vertelsels te gaan in plaats van empirische gegevens. Gelukkig (hoewel ook helaas) beschikken wij over beide om lieden die nog twijfelen te overtuigen. Zoals men in mijn omgeving wel weet, ben ik als kind nooit gevaccineerd. Mijn ouders werden ook geraakt door één enkel verhaal. Maar als volwassene heb ik mezelf dit jaar laten vaccineren (januari–juli).
Oproep: praat met uw homeopaat!
Zach Weiner van de webcomic Saturday Morning Breakfast Cereal pakt volgens eigen zeggen succesvol homeopaten via hun eigen logica:
Wat mij betreft de moeite waard om eens te proberen ;).