Kloptdatwel?

Paul Kurtz verschijnt aan Robbert van den Broeke

by 40 Comments

Robbert van den Broeke is nog niet uitgefotografeerd en ook nog niet klaar met de skeptici die zijn trucjes telkens debunken. In zijn laatste op YouTube geplaatste filmpje verschijnt Paul Kurtz op zijn foto’s, een van de grondleggers van het moderne skepticisme. Kurtz overleed op 20 oktober 2012, Jan Willem Nienhuys schreef een In Memoriam op het Skepsisblog:  Paul Kurtz en het Mars-effect.

Paul Kurtz verschijnt aan Robbert van den Broeke 1
Paul Kurtz (1925-2012) [foto van Wikimedia Commons]
Blijkbaar zoekt Van den Broeke aandacht van skeptici, want eerder deze maand plaatste hij ook al een filmpje waarin Carl Sagan aan hem verschijnt. Dit keer doen Van den Broeke en zijn compaan Stan Pluijmen er alles aan om aan de verklaringen voor hun eerdere fotografische grapjes te ontsnappen. Ze hebben het er ook over na het laten zien van de foto’s met Kurtz. Een mogelijke verklaring die ik voor een eerder ‘bewijs’ gaf, gaat in dit geval niet meer helemaal op, zie Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat.

Ideeën over hoe ze het dit keer gedaan hebben, zijn natuurlijk welkom in het commentaar. Je vraagt je natuurlijk af waarom hij niet een keertje een camera over zijn schouder laat meekijken bij het nemen van de foto’s, zodat we kunnen zien wat er op het LCD-schermpje te zien is tijdens de opnames. Dat zou een heel wat sterker bewijs opleveren. Als het zo vaak ‘lukt’ om dit soort foto’s te nemen, moet dat toch makkelijk een keertje kunnen? De foto die gebruikt is, is waarschijnlijk die van Wikimedia Commons, maar dan gespiegeld (hier rechts).

Ik heb zelf wel een idee hoe ze het gedaan kunnen hebben. Van den Broeke houdt zijn duimen tegen de onderkant van de camera en we kunnen niet zo goed zien of het klepje van het compartiment waar de batterij en geheugenkaart zitten wel goed afgesloten is. Het kan zijn dat die geheugenkaart voor en tijdens het nemen van de foto’s niet helemaal in de contacten gedrukt zit (en het klepje dus een beetje open staat). Na het nemen van de laatste foto is een een lichte druk van je duim voldoende om het klepje goed te sluiten en de geheugenkaart in de contacten te drukken. Daarna komen de vooraf gemaakte afbeeldingen tevoorschijn als je op ‘play’ drukt. Bij mijn eigen camera kreeg ik het zo wel voor elkaar.

 

Onbekend Kwak-Apparaat

by 24 Comments

Op de website van SKEPP, de Belgische zusterorganisatie van Stichting Skepsis, houdt Roeland Heeck een verzameling bij van ‘rare apparaten‘. Veel van die apparaten worden gebruikt door alternatieve therapeuten om diagnoses mee te stellen en om ziektes te bestrijden. Van elk apparaat is beschreven wat het zou moeten doen en waar je het wellicht kunt aantreffen. Het zijn ‘rare apparaten’ omdat de claims over de werking niet gebaseerd zijn op fatsoenlijk onderzoek en meestal nogal bijzonder zijn gezien de huidige stand van kennis in de natuurwetenschappen, biologie en geneeskunde.
De verzameling wordt regelmatig aangevuld, ook via tips die naar SKEPP gestuurd worden. Van het volgende apparaat werd een afbeelding ingestuurd, maar het is nog niet gelukt om erachter te komen hoe het heet en wie het op de markt brengt. Informatie daarover is van harte welkom!

 

Het onbekende kwakapparaat
Het onbekende kwakapparaat

De inzender merkte het volgende op over het apparaat: “Het kastje kan niet worden opengemaakt en is volgens ons verder helemaal leeg. Er staan geen referenties op en het kan niet worden aangesloten op het elektriciteitsnet.” Omdat er geen stekker voor het net aan zit en ook niet in batterijen wordt voorzien, zal het volgens rareapparatenexpert Heeck wel weer gaan om “hogere energieën”. Dat zijn die welke in de natuurkunde onbekend zijn. Ook de “zend”-piramide wijst in die richting.

Informatie is welkom. Hier in de commentaren, via ons e-mailadres of rechtstreeks naar SKEPP.

Mobiele telefonie sloopt homeopathie

by 125 Comments

Ze onderzoeken van alles, die homeopaten. Zelfs kikkervisjes. Het ontwikkelingsproces van kikkerdril via kikkervisjes tot kikkertjes kent u waarschijnlijk nog wel van de basisschool. Menig schoolklas vult een aquarium met het spul om te kijken hoe dat verloopt. De leukste verandering om te zien, is het groeien van de pootjes aan het kikkervisje. Nog wat later wordt het staartje geabsorbeerd. De snelheid waarmee dit alles geschied, is te beïnvloeden. De metamorfose van het larvestadium (kikkervisjes) naar dat van subadult, wordt ingezet onder invloed van het prohormoon thyroxine. Als je nu zelf dat thyroxine aan het water toevoegt, gaat het allemaal wat sneller. 

Verschillende stadia van het kikkerleven (van Wikimedia commons)
Verschillende stadia van het kikkerleven (van Wikimedia commons)

Een glimlach kon ik niet onderdrukken toen ik het volgende stuk las: ‘Tadpole Research: Homeopathic Remedies Harmed by Mobile (Cell) Phones and Microwave Ovens‘. Met een homeopathische D30 verdunning van thyroxine  (zo verdund dat je niet kunt verwachten iets van de oorspronkelijke stof in het middel terug te vinden) denken homeopaten het versnellingseffect van de thyroxine ongedaan te kunnen maken. Eerder onderzoek had dat al laten zien. Als je maar op de goede dagen het aantal kikkervisjes telde dat vier pootjes had ontwikkeld, dan vond je een statistisch significant verschil. Ook Willem Betz (van SKEPP) schreef al eens iets over die rare homeopathische proeven met kikkervisjes. In dat geval zou het middel zelfs werken terwijl het in een gesloten glazen ampul in het water van de kikkervisjes werd gehangen. Via elektromagnetische straling van het homeopathische middel, ofzo. Daarom is het niet zo gek om te kijken of die straling van invloed is op homeopathische middelen.
In het Oostenrijkse onderzoek waar ik om moest lachen, gingen onderzoekers kijken wat het effect van verschillende soorten straling op die homeopathische thyroxine verdunning was. Zou het middel nog wel net zo goed werken na bestraling met röntgen-, magnetron- of GSM-straling? Of het licht van een barcodescanner?  Ze vonden een verrassend resultaat: na blootstelling aan magnetron en mobiele telefoons deed het middel niets meer! Je kunt het middel gelukkig wel veilig door een luchthaven detetectiepoortje loodsen of scannen op barcodes. Die magnetron was overigens van een wat ouder model dan je in onze keukens aantreft; en die zijn natuurlijk goed afgeschermd. Daar hoeven we ons dus niet zo druk over te maken. Maar die telefoonstraling was gewoonweg desastreus. Zelfs op een afstand van 25 centimeter was vijf keer gebeld worden voldoende om de heilzame effecten van de thyroxine D30 volledig teniet te doen! Een ander flesje werd direct naast een telefoon geplaatst, maar beschermd door het geheel in aluminiumfolie in te pakken. Hielp helemaal niks!

Je zou verwachten dat dit onderzoek homeopaten met blinde paniek  zou hebben geslagen. Het is natuurlijk maar één onderzoek, maar als er één een keertje gunstig uitpakt, zijn ze er als de kippen bij om het als ‘definitief bewijs’ voor homeopathie te presenteren. Zien we inmiddels overal waarschuwingen op de verpakkingen van homeopathische middelen staan als ‘buiten bereik van mobiele telefoons houden‘? Hebben apothekers die het spul verkopen stralingswerende maatregelen genomen? Nee!? Waarom niet?
Misschien nemen de homeopathische vakbroeders het werk van hun collega’s niet zo serieus. Op zich terecht, want er is natuurlijk weer van alles mis mee. Zo werd er geblindeerd volgens de ‘Wageningse methode’: één flesje per groep bakken met kikkervisjes, in plaats van één flesje per bak. En er is vast nog wel meer om over te zeuren. Maar dat mogen ze zelf uitzoeken in het artikel The effect of homeopathically prepared thyroxine on highland frogs: influence of electromagnetic fields, S. Weber et al., Homeopathy, 2008 (hier als pdf te downloaden). De onderzoekers relativeren zelf het gevonden gevaar door er op te wijzen dat het hier ging om vloeistoffen en niet om de suikerbolletjes waarmee homeopathische middelen meestal worden toegediend. Die suikerbolletjes, globules, zijn misschien minder gevoelig voor straling dan watermoleculen. Tsja, dan mogen ze ook eens kijken naar het  verslag van een geneesmiddelproef (pdf) waarin straling van mobiele telefoons juist direct werd overgezet op een ander vaste stof waaruit homeopathische  middelen vaak  bestaan, lactose. Homeopaten kunnen dus nog wel even vooruit met onderzoeken; inconstistenties genoeg om op te helderen.

homeopathie-kikkervisjes-fav-img

 

 

Waarom mensen vreemde dingen geloven en 8 manieren om ze op andere gedachten te brengen

by 34 Comments

De onderstaande tekst is de vertaling van het artikel van Psyblog getiteld: ´Why people believe weird things and 8 ways to change their minds´, dat op haar beurt weer gebaseerd is op het artikel van Stephan Lewandowsky: Misinformation and Its Correction – Continued Influence and Successful Debiasing.

 

Waarom mensen vreemde dingen geloven en 8 manieren om ze op andere gedachten te brengen.

 

WAAR KOMT AL DIE FOUTE INFORMATIE VANDAAN

1) Geruchten en verzinsels
Mensen zijn dol op sensationele verhalen. En ze vinden het leuk om ze verder te vertellen, zodat ze hun toehoorder blij kunnen maken dan wel met walging of angst kunnen vervullen. Kortom alles wat heftige emoties oproept, is goed.
Gewone verhalen zonder opsmuk, die waarschijnlijk meer waarheidsgetrouw zijn, maar minder opwindend, krijgen maar mondjesmaat de kans om zich te verspreiden.
Nog idioter is het dat mensen graag dat blijken te geloven, wat ze uit verhalen oppikten waarvan duidelijk is dat ze verzonnen waren. Zelfs als:
. Het onomstotelijk vast staat dat het een verzinsel is,
. en als verteld wordt dat die fictie onjuiste informatie geeft,
– en bovendien de echte feiten al lang bekend zijn.
Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat onze weerstand tegen onwaarheid lager is, wanneer we bloot staan aan populair amusement.

2) Politici
We zouden toch kunnen weten dat politici werkelijk alles beweren om maar verkozen te worden, maar kunnen we uit die bronnen wel waarheid van leugen onderscheiden?
Uit studies blijkt dat wij er moeite mee hebben dat onderscheid te maken. Weten dat ze kunnen liegen, is geen garantie tegen het geloven van leugens.

3) De Media
De gebruikelijke redenen voor desinformatie in de media is de neiging tot versimpeling en de als zodanig gevoelde noodzaak om zogenaamd ”afgewogen” te berichten.
De behoefte aan afgewogen berichtgeving is een interessant geval want de meeste van de besproken onderwerpen zijn zelf niet ’afgewogen”. Neem als voorbeeld het feit dat 95% van de klimaatwetenschappers het er over eens zijn dat de aarde opwarmt vanwege de broeikasgassen. Maar uit de berichtgeving in de media valt dat niet af te leiden, omdat die elke keer weer een ”afgewogen” oordeel willen geven.

4) Het Internet
Er valt veel goeds te zeggen over internet, maar het is toch ook een enorme bron van desinformatie. Een beangstigend voorbeeld:
Als we de eerste 50 websites bekijken die een hit geven op het trefwoord ”afvallen”, dan blijkt dat slecht 3 daarvan goede adviezen geven over diëten.
Bovendien zal men in het algemeen die informatie zoeken die de eigen opvatting onderschrijft. En met de enorme hoeveelheid beschikbare informatie is het niet moeilijk om juist die informatie te vinden die past in onze eigen denkbeelden. Wat je ook gelooft, er zijn altijd wel anderen te vinden die er net zo over denken.

 

WAAROM GELOVEN MENSEN DE FOUTE INFORMATIE

Het is overduidelijk dat leugens en desinformatie in overvloed worden aangeboden. Maar als we dan al weten dat politici, de media en internet, af en toe liegen, hoe kan het dan toch dat sommigen erin geloven?

Het probleem is de manier waarop mensen iets geloven (of juist niet) gewoon vreemd is. Slechts weinigen nemen de moeite om de feiten te controleren; de meesten gebruiken deze methode om weinig mentale inspanning te hoeven leveren:

  • Voelt het goed? Met andere woorden: past de bewering in het al aanwezige beeld dat ik van de wereld heb? Republikeinen in de VS zullen eerder geneigd zijn onwaarheden over de geboorteplaats van Obama te geloven, omdat dat ze goed uitkomt.
  • Klinkt het zinnig? Alles wat makkelijk te begrijpen is, wordt makkelijker geloofd. Onze hersens verzetten zich tegen ingewikkelde verhalen, onder het motto: dat zal wel een leugentje zijn (verwijzing door schrijver naar een eerder artikel: Power of Simplicity).
  • Is het een betrouwbare bron? Mensen in een machtspositie worden eerder geloofd. We neigen ernaar om een dokter snel te geloven dus als een dokter verkeerde informatie verspreid kan hij (of zij) veel schade aanrichten.
  • Wie gelooft het nog meer? Mensen geven er de voorkeur aan zich bij een kudde aan te sluiten. Daar komt nog bij dat we makkelijk aannemen dat de meeste anderen het wel met ons eens zijn. Zelfs als daar geen enkele aanleiding toe is (zie het eerdere artikel van de auteur: Why We All Stink as Intuitive Psychologist: The False Consensus Effect).

Maar dit alles verklaart nog steeds niet waarom mensen allerlei gekke dingen blijven geloven zelfs nádat is aangetoond dat het niet klopt. Het blijkt dat zelfs als de bron van de foute informatie de bewering heeft ingetrokken en de betrokkenen hebben toegegeven dat het gebaseerd was op leugens, het nog moeilijk is om de desinformatie ter zijde te schuiven.

Er zijn allerlei redenen te bedenken, maar er is er één die te maken heeft met de wijze waarop ons geheugen werkt: we vinden het veel makkelijker om de kern te herinneren dan de details. Gewoonweg omdat het wel zo handig is als we iets op die manier herinneren. Neem bijvoorbeeld het feit dat het bereiden van vlees de verteerbaarheid verbetert. We generaliseren dat tot de overtuiging dat veel van ons voedsel smakelijker wordt door koken.
Het nadeel van deze wijze van herinneren is dat we wel de kern van een verhaal herinneren (de maan is van kaas), maar vergeten dat de bron van die wijsheid weinig betrouwbaar was (een stout kind).

 

8 MANIEREN OM VERKEERDE INFORMATIE TE WEERLEGGEN

Is het toch mogelijk om valse informatie te weerleggen? Lewandowsky en zijn mede-auteurs zeggen van wel, maar het is moeilijk en het lukt alleen met de volgende 8 psychologische handgrepen:

1) Meer dan alleen maar de simpele waarheid
Iemand van gedachten doen veranderen lukt niet door hem alleen maar te vertellen dat hij zich vergist; was dat maar zo. Om overtuigd te worden, willen mensen een alternatieve verklaring voor het gebeurde horen en als het even kan ook de reden voor de leugen bij de bron.

2) Kort en Krachtig
Het alternatieve verhaal moet zeker niet te ingewikkeld klinken. Hoe korter hoe overtuigender. Overdaad aan informatie maakt dat men zich afsluit voor het verhaal; een paar pakkende uitspraken zijn genoeg.

3) Herhaal niet de mythe zelf
Probeer het herhalen van het oorspronkelijke verhaal te vermijden. Men onthoudt nu eenmaal de kern van de boodschap makkelijker en dus is herhalen de beste manier om de fout in te gaan.

4) En nu komt er een portie desinformatie….
De mythe moet wel één keer herhaald worden, zodat men weet waarover je het hebt. Maar dan wel eerst aankondigen dat het om de foute informatie gaat.

5) Feiten, feiten, feiten
Als de mythe is aangegeven, is het tijd om de feiten op een rij te zetten. Elke herhaling maakt het weerwoord ook sterker. Vergeet nooit de kracht van herhaling (zie ook: The Illusion of Truth).

6) Val de bron zelf aan
Wat is de bron van de desinformatie? En wat weten zij dan wel? Niets! Spoor de mensen maar aan om extra sceptisch te zijn.
Eén van de uitdagingen is hier wel dat men graag diegene gelooft die dingen zegt die passen in het wereldbeeld van de toehoorder. Dus is het heel belangrijk om….

7) Bevestig hun wereldbeeld…
Je moet de toehoorders aan jouw kant houden, zelfs als je dingen zegt die ze liever niet horen. Dat kan door de zaak zo voor te stellen dat hij past in hun wereldbeeld.
Dus tegen een persoon die de geboorteplaats van Obama betwijfelt, moet je zeggen: we houden geen van tweeën van die man, maar hij is wel op Hawaï geboren.
Om mensen iets te vertellen wat ze niet aanstaat, is altijd een vorm van koorddansen. Ver genoeg gaan om je punt te scoren, maar niet zo ver dat je ze tegen je in het harnas jaagt.

8) Bevestig hun ego
Een andere manier om de natuurlijke weerstand tegen feiten te omzeilen, is om de eigenwaarde van die toehoorder te strelen. Dus ze met een omweg het idee geven dat het zaken betreft die hun gezin, hun vrienden en hun idealen aangaat.
Onderzoek wees uit dat het mensen helpt om met cognitieve dissonantie om te gaan als hun eigen wereld rechtstreeks wordt aangesproken.

 

MODDER KLEEFT

Natuurlijk zijn al deze methoden gesneden koek voor opinieleiders en mensen die invloed willen uitoefenen. Maar juist daarom is het belangrijk er kennis van te nemen. Zoals Lewandowsky en medeauteurs concluderen: Het bijsturen van desinformatie is cognitief gezien hetzelfde als het overbrengen van onjuiste informatie aan mensen die tot dan wel goed geïnformeerd waren. Dus is het belangrijk voor de gewone man om een basis begrip te hebben over de effecten van foute informatie. Het in brede kring aanwezige inzicht dat sommigen misschien wel met modder gooien omdat ze geloven dat modder gezien zijn kleverige aard altijd wel wat beklijft…zal bijdragen aan een goed geïnformeerd publiek.

 

 

Met dank aan Piet Rademaker voor de vertaling en Jan Broekhof voor enkele correcties.

Sympathiseren rechters nog altijd met kwakzalvers?

by 23 Comments

Sympathiseren rechters nog altijd met kwakzalvers? 2
Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Vivian Oei.

In 1899 gaf de Zwolse officier van Justitie het maar op: de bekende kwakzalver Peter Stegeman (1840-1922) alias Het Staphorster Boertje was in zijn regio betrapt op onbevoegde uitoefening der geneeskunde, maar als hij hem daarvoor voor de rechter zou brengen, dan zou hij – aldus berichtgeving in De Hofstad van 1 april 1899 – worden berecht door ‘een rechter, die hij reeds menigmaal met zijn kwakzalverij een goede dienst had bewezen’. Deze casus was niet uniek: ondanks de strenge wetgeving, waarin sinds Thorbecke geneeskunde tot exclusief academisch beroep was verheven, kregen onbevoegden die wel voor de rechter werden gebracht vaak lichte tot zeer lichte straffen en deze leidden er nooit toe dat de kwakzalvers hun praktijken neerlegden. Hoogstens werden deze tijdelijk verplaatst.

Onbevoegde uitoefening der geneeskunde bestaat niet meer sinds in 1997 de wet BIG geneeskunde tot vrij beroep verklaarde. Alternatieve genezers kregen ruim baan en kunnen nauwelijks meer worden vervolgd. Hulpverleners met een erkende opleiding worden geregistreerd in het zgn. BIG-register en kunnen tuchtrechtelijk worden aangesproken en te maken krijgen met de Inspectie. Wat daarbuiten gebeurt wordt overgelaten aan het vrije spel der maatschappelijke krachten en de enige (abortieve) vorm van regulering die nog plaatsvindt, is in handen van winstbeluste zorgverzekeraars, die marginale voorwaarden stellen aan alternatieve hulpverleners, die hun diensten vergoed willen hebben vanuit de aanvullende verzekeringen. Inhoudelijke toetsing vindt niet plaats en dat kan ook niet anders: bewijzen van werkzaamheid zijn er niet en valide toetsingscriteria ontbreken. Sinds kort is er een tweede categorie beoordelaars van alternatieve geneeswijzen opgestaan, een direct gevolg van nieuwe wetgeving waardoor aanbieders van alternatieve geneeskunde, BIG-geregistreerd of niet, hun vrijstelling van btw zijn kwijtgeraakt: belastingrechters. Bedoelde wet, die op 1 januari 2013 is ingegaan, stelt dat btw-vrijstelling alleen nog maar geldt voor diensten die een ‘gezondheidskundige waarde’ hebben en de wetgever stelde dat ‘de vrijstelling alleen geldt voor zover het betreft dienstverlening waarvoor in de Wet BIG het kwaliteitsniveau is geregeld. Dat betekent dat zorg waarvoor geen regels zijn gesteld in of krachtens de Wet BIG niet is vrijgesteld. (…) Tot deze niet-reguliere behandelwijzen worden onder meer gerekend acupunctuur, osteopathie en chiropractie’. De ingeboekte opbrengst van deze maatregel in het Belastingplan 2013 bedraagt 65 miljoen euro. De btw op alternatieve geneeswijzen kan worden vergeleken met accijns op tabak en alcohol: het werkt hopelijk remmend op ongezond gedrag en komt de schatkist ten goede. Protesten en handtekeningenacties tegen deze belastingmaatregel uit alternatieve hoek bleven zonder effect, maar de houdbaarheid van de wet wordt sinds kort ondergraven door rechterlijke uitspraken, die de traumatische herinneringen aan 1899 weer tot leven brengen.

Zo werd op 20 februari 2013 door een Haagse kantonrechter bepaald dat ‘register-chiropractoren’, die diensten verrichten als die van een fysiotherapeut, vrijgesteld zijn van btw-heffing. Op 8 april 2013 bepaalde een gerechtshof in Den Bosch, dat een magnetiseur geen btw hoefde te betalen omdat zijn diensten konden worden gelijkgesteld aan die van afgestudeerde psychologen en psychiaters. En op 16 mei bepaalde een rechtbank in Arnhem, dat een maatschappelijk werkende, die als ‘Gestalt-therapeut’ werkzaam is, evenmin btw behoeft te betalen, omdat zijn diensten gelijkwaardig zouden zijn aan die van GZ-psychologen en psychotherapeuten. Zo slagen kwakzalvers er via de rechter in flinke bressen te slaan in de jonge wetgeving en komt de opbrengst van de zo heilzame maatregelen onder druk te staan. Ernstiger is nog de chaos die nu is ontstaan, want deze vonnissen ondermijnen de waarde die er in de wet BIG wordt toegekend aan goedgekeurde en door het NVAO geaccrediteerde beroepsopleidingen, opleidingen die gebaseerd zijn op wetenschappelijke kennis en een toetsingskader zoals de beroepsgroepen dat erkennen en hanteren. Inhoudelijk zullen de magistraten de nu alsnog van btw-heffing vrijgestelde beroepsbeoefenaren niet hebben kunnen beoordelen, maar zij zullen zich gericht hebben op hetgeen er leeft in de samenleving. Daar rondkijkend hebben zij allereerst kunnen constateren, dat praktisch alle zorgverzekeraars via de aanvullende verzekering kwakzalverij vergoeden. Ook hebben zij kunnen vaststellen dat de KNMG in haar gedragsregels weliswaar veel randvoorwaarden formuleert, maar haar leden geen absoluut verbod op toepassing van alternatieve geneeswijzen heeft opgelegd. Huisartsen met een in mijn ogen verwerpelijke beroepsopvatting, dat wel, verwijzen patiënten met regelmaat naar genoemde categorieën alternatieve genezers, hetgeen door hen in de rechtszaken nadrukkelijk werd gemeld. De nascholingscommissies van beroepsverenigingen van huisartsen, psychiaters en psychologen keuren onbekommerd congressen goed, waar scholing in alternatieve geneeswijzen wordt aangeboden. Bij navraag stelt men dan dat de leden, die deze cursussen volgen, best kunnen beoordelen of iets waarde heeft of niet. Men bagatelliseert zo de ertegen ingebrachte bezwaren, maar realiseert zich niet welke indruk dergelijke accreditering op de leek maakt, rechters incluis. Nu men de forse beledigingen van de rechter moet slikken, alsof opleiding en nascholing volstrekt irrelevant zijn en alternatieve genezers daarzonder gelijkwaardige kwaliteit zouden bieden, nu zijn de druiven zuur. Protest bleef uit, maar met zoveel boter op het hoofd zou dat ook slechts tot hoongelach hebben kunnen leiden. Het is intussen niet ongebruikelijk dat nieuwe wetgeving wordt getoetst in rechtszaken, waarna zich een geaccepteerde praktijk uitkristalliseert. Daarom zullen bovengenoemde arresten nog wel worden gewogen in hoger beroep, maar die rechters kan voorlopig weinig verweten worden. Geheime sympathie voor kwakzalvers behoeft hier niet te worden vermoed. Immers, als de beroepsgroep zoveel ruimte biedt aan kwakzalverij in eigen kring, hoe kan zo’n rechter dan beter weten?

De schade zou overigens nog wel eens mee kunnen vallen, want alleen het arrest over de chiropractie heeft betrekking op de situatie vanaf 1 januari 2013, de beide andere zaken gaan over het verleden en zouden nu kansloos zijn geweest. Ook BIG-geregistreerden, die een alternatieve behandelwijze toepassen betalen tegenwoordig btw.