Kloptdatwel?

An Honest Liar: The Amazing Randi Story

by 31 Comments

Tijdens de afgelopen twee jaar zijn Tyler Measom en Justin Weinstein bezig geweest met het verfilmen van een lange documentaire over James “The Amazing” Randi: An Honest Liar. De film vertelt het kleurrijke leven van Randi en onderzoekt de gevaren van magisch denken en bedrog. An Honest Liar brengt ook het verhaal van Randi’s eigen betrokkenheid bij een zeer persoonlijke bedrog. In de hoop om de film binnen het jaar te voltooien, begonnen de filmmakers een Kickstartercampagne om fondsen te werven. We vragen vriendelijk om uw steun. Met uw hulp zullen we in staat zijn om een breed publiek te bereiken voor de film en de campagne voor fondsenwerving.

http://vimeo.com/video/36724471

An Honest Liar – Work-in-Progress trailer from Justin Weinstein on Vimeo.

Hier is een link naar onze Kickstartercampagne met wat meer info over de film en een trailer: http://kck.st/W3RVWs
De Kickstartercampagne eindigt op 15 februari en we hopen dat u de film wilt ondersteunen, ofwel financieel, of gewoon door mond-op-mondreclame:

  • Twitter: tweet over onze campagne. Onze handle is @AnHonestLiarDoc.
  • Nieuwsbrief: neem informatie op over onze film en de Kickstartercampagne door een link in een volgende nieuwsbrief.
  • Facebook: Schrijf een statusupdate over de campagne en “Like” de pagina van de film www.facebook.com/AnHonestLiarDoc.
  • Verspreiding: help ons contact te leggen met bloggers, schrijvers en journalisten die ons zouden willen helpen om het verhaal van een film over James Randi te verspreiden.
  • E-mails: stuur e-mails naar uw vrienden en collega’s om hen aan te moedigen om dit project onder de aandacht te brengen.

We zijn erg enthousiast over de productie van An Honest Liar en om het publiek Randi en zijn missie naar waarheid te leren kennen. In de film treden beroemdheden als Penn en Teller, Richard Dawkins, Neil deGrasse Tyson en Adam Savage op. In aanvulling op het leven van Randi wordt uitgebreid ingegaan op skepticisme, illusie en hoe gemakkelijk de menselijke perceptie voor de gek wordt gehouden. Het belang van de wetenschap en de rede zullen worden geplaatst tegenover bijgeloof en schadelijk bedrog, allemaal omlijst door het leven en het verhaal van ‘The Amazing Randi”.

We hopen binnenkort van u te horen en danken u hartelijk voor uw steun!

Met toestemming gekopieerd van & vertaald door SKEPP.

——

Zelf heb ik voor 30 dollar geïnvesteerd/gedoneerd, hoe je het wil noemen, en mag ik uiteindelijk een digitale versie van de film downloaden 🙂
Ze hebben inmiddels het eerste doel van 148.000 dollar gehaald en gaan nu voor 250.000 dollar voordat de deadline verstrijkt. Het extra geld wordt in een betere productie gestoken. Dus, als iedereen nu even snel geld naar ze stort, kan ik straks een mooiere film downloaden. Alvast bedankt 😉

Academie voor Astrologie bestaat nog steeds

by 127 Comments

Al bijna anderhalf jaar geleden berichtte Kloptdatwel: ‘Eerste officiële HBO bachelor opleiding Astrologie ter wereld is in oprichting‘. Blijkbaar is de Academie voor Astrologie er nog steeds van overtuigd dat een HBO accreditatie eens binnengehaald zal worden, want ook vanaf september 2013 start volgens planning weer een nieuwe lichting studenten aan de niet erkende opleiding. De voorlichtingsdag is binnenkort voor als u geïnteresseerd mocht zijn. De term ‘HBO’ is wettelijk (nog) niet echt goed beschermd, titels als ‘Bachelor’ en ‘Master’ wel. Als je oplet, zul je bij ‘hogescholen’ en academies die onderwijs aanbieden, dat bij skeptici de wenkbrauwen doet fronsen, dan ook de verwarrende term ‘op HBO-niveau’ aantreffen, dat mag blijkbaar nog steeds.

[Update 4/1/2019: de website van de Academie voor Astrologie is inmiddels hernoemd naar astrologiecollege.nl ]

academieastrologie

Achtergrond van de Academie
De Academie voor Astrologie  is in 2009 opgezet door drs. Bettina Reijn en drs. Karen Hamaker-Zondag, maar heeft een veel langere geschiedenis. Uit de biografie van Hamaker-Zondag (op haar site) is aardig op te maken hoe het idee tot stand is gekomen. In 1980 richtte zij de stichting Achernar op met als doelstelling de kennis van astrologie te bevorderen en te verbreiden. Belangrijkste middel hiervoor was het starten van een opleiding tot professioneel astroloog. De wens om echte beroepsopleiding te worden, is dus niet van recente datum.
Wellicht werd het idee dat het mogelijk zou zijn om erkening van overheidswege te verkrijgen versterkt, doordat Hamaker-Zondag in 2003 lid werd van het docententeam van het Kepler College in Seattle (VS). Die instelling mocht tussen 2000 en 2010 van de staat Washington Bachelor diploma’s uitreiken in Astrologie (Bachelor of Arts in Astrological Studies). Die diploma’s worden overigens verder nergens erkend.
Ook in Engeland probeerde men een opleiding van de grond te krijgen (meer info). Nu zit bij de Universiteit van Wales het Sophia Centre for the Study of Cosmology in Culture. Aan de naamgeving valt al af te leiden dat de astrologen er een beetje omheen draaien waar het om gaat, de nadruk wordt gelegd op de historische en culturele aspecten van astrologie en niet zozeer of astrologie ook echt iets kan zeggen over gebeurtenissen of karakters van personen. Het is wel grappig om te zien waar studenten zo al onderzoek naar deden (link). De opleiding aan de Academie voor Astrologie zou een goede voorbereiding zijn op die masteropleiding in Wales. Maar om daar toegelaten te worden heb je niet echt een Bachelor titel nodig, wat relevante ervaring en het schrijven van een essay kan voldoende zijn.

Andere ‘HBO’-opleidingen onder vuur
Er zijn de laatste tijd meer ‘vage’ opleidingen die zich voordeden als HBO-opleiding aan de kaak gesteld. Zo werd onlangs de  Hogeschool Geesteswetenschappen Utrecht op de vingers getikt en iets langer geleden strandde een poging van de Saxion Hogeschool om een opleiding tot CAM therapeut geaccrediteerd te krijgen door de NVAO. Daarna werd nog even de term ‘post-hbo’ geprobeerd, totdat ook daarop teveel kritiek kwam en er een klacht bij de Reclame Code Commissie dreigde te worden ingediend door de Vereniging tegen de Kwakzalverij (zie naschrift bij dit bericht).

Ook de Academie voor Astrologie gaat best ver in haar misleiding, vind ik. Op de website wordt sterk de suggestie gewekt dat accreditatie realistisch en een binnen afzienbare tijd haalbaar doel is. Er wordt al gesproken over de mogelijkheden van studiefinanciering wanneer die accreditatie een feit zal zijn:

De Academie voor Astrologie voegt daaraan iets heel wezenlijks toe: een 4-jarige voltijdse opleiding waarin de student niet alleen systematisch de hele theorie en het vakkundig uitoefenen van het beroep astroloog onder de knie krijgt, maar waarin de opzet en inrichting van de opleiding, studiefinanciering voor studenten, studieloopbaanbegeleiding, stageplaatsen en het afnemen van examens, geheel geschiedt volgens de officiële wettelijke richtlijnen.

Maar hoe staat het dan met dat accreditatieproces anno 2013?
De activiteiten werden begin 2011 opgemerkt op het Skepp forum en ook daar werd al wat verbaasd opgemerkt dat je een dergelijke opleiding zo in de markt mag zetten. Er staan dan wel geen feitelijke onjuistheden op de site (de kleine lettertjes), maar de academie doet behoorlijk haar best om de suggestie te wekken dat accreditatie meer is dan een wensdroom:

De voorbereidingen zijn nu zo ver gevorderd dat we toegroeien naar de fase van het daadwerkelijk uitvoeren van het programma, dat zal leiden tot de aanvraag van accreditatie. Na ruim drie jaar van voorbereiden schatten we nog twee tot drie jaar nodig te hebben voor de definitieve afronding van de voorbereidingen. Wanneer er een paar studenten zijn die aantoonbaar het hele traject geheel volgens de normen hebben afgelegd en aan het einde van hun vierde jaar zijn, mogen we de aanvraag voor de accreditatie indienen. Commissies die ons begeleiden hebben aangegeven dat het verkrijgen van accreditatie beslist mogelijk is, gezien de al afgeronde werkzaamheden en de wijze waarop de Academie aan de slag is.

De Academie zal na accreditatie de status hebben van hogeschool en zal als zodanig bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen geregistreerd staan.

Ik was wel benieuwd wie er in die commissies zitten en stuurde de academie dus een mailtje. Helaas wilden ze niet vertellen wie in ‘de nodige commissies, van werkveldcommissie tot programmacommissie‘ zitten. De reden?  ‘Astrologie ligt gevoelig door een volstrekt verkeerde beeldvorming‘  en dus willen ze die namen niet zomaar prijsgeven. Hamaker-Zondag berichtte me wel spontaan dat ze van het IOWO adviezen en begeleiding hadden gekregen (was eerder al door Retecool opgemerkt).
Het IOWO was tot 2012 een zelfstandig onderdeel van de Radboud Universiteit en hield zich onder andere bezig met accreditaties, ook voor externe partijen. Inmiddels is het instituut opgesplitst en werden de activiteiten en werknemers bij andere eenheden van de universiteit ondergebracht. Navraag leerde me dat het verhaal klopt: ze hebben de initiatiefnemers van de academie verteld aan welke eisen een HBO-opleiding moet voldoen en ook bekeken hoe ver ze daar al mee zijn. Het uiteindelijke advies konden ze me niet vertellen en ook de academie wilde vooralsnog geen inzicht geven. Voor hetzelfde geld was het oordeel dus heel negatief.
Wel apart dat een aan een universiteit verbonden instituut met zo’n opleiding astrologie ging praten, maar het IOWO keek nooit naar de inhoud van een opleiding, ook niet bij gangbare opleidingen als natuurkunde of theologie. Er valt iets  te zeggen voor die opvatting, maar een bepaald minimum aan geloofwaardigheid van de inhoud van de opleiding zou toch wel wenselijk zijn voordat je überhaupt zaken wil doen met zo’n club, niet?

Er zullen wel niet veel onnozele studenten beginnen aan de aangeboden opleiding, omdat die ooit HBO waardig zou kunnen zijn. De meeste geïnteresseerden doen waarschijnlijk toch al iets met astrologie, anders trap je hier toch niet in? Aan de andere kant snap ik niet zo goed waarom de initiatiefnemers denken die ‘erkenning’ te kunnen krijgen. Ze zullen toch wel inzien dat ze al die moeite voor niets doen? Maar ja, astrologen verkeren misschien een te groot deel van hun tijd in bovenwereldse sferen, en denken er daardoor heel anders over. Het is overigens wel erg raar dat je zo lang mag blijven beweren ‘in oprichting’ te zijn. Hoog tijd dat de regelgeving hieromtrent wordt verscherpt.

Data mining: ter leering ende vermaeck

by 25 Comments

In de hieronder besproken ’publicatie’ wordt een statistisch significante correlatie aangetoond tussen de verkoop van biologisch voedsel en het aantal autismediagnoses. Het blijkt – achteraf – bedoeld te zijn als een voorbeeld van hoe een pseudowetenschapper een leugen kan verspreiden indien bij gevonden correlatie eventuele causaliteit niet nader onderzocht wordt. In de tekst bij de grafiek verklapt de moderator van de citerende site BoingBoing meteen al de doelstelling van de auteur: hoe kun je eenvoudig een leugen poneren en dat ook nog statistisch onderbouwen. En passant noemt hij een soortgelijk geval: de relatie tussen preventieve inenting van kinderen en autisme.

Via een tweet kwam ik terecht bij deze Reddit-post (zie plaatje hieronder) van de hand van Redditor Jasonp55. Hij toont een significant verband aan tussen 2 variabelen: de in de USA toegenomen verkoop van biologisch voedsel (linker Y-as) en het aantal autismediagnoses (rechter Y-as) in de jaren 1997 t/m 2009 (X-as).

E.e.a. wordt in de grafiek gepresenteerd als twee trends in de genoemde jaren en een correlatiecoëfficiënt van nagenoeg 1,0 tussen (dat nemen we aan) “Organic Food Sales” en “individuals diagnosed”. Overigens een ongebruikelijke manier van presenteren: je zou toch een correlatiediagram en evt. een regressielijn verwachten met als onafhankelijk variabele de sales op de x-as en de afhankelijk variabele individuals diagnosed op de y-as.

1WZ6h

Het vraagteken achter de titel van de grafiek, de begeleidende tekst eindigend met puntje puntje puntje bij het bericht geven inzicht in de bedoeling van het artikel: “I was practicing GraphPad and I think I may have discovered the ‘real’ cause of autism… “

Dat het inderdaad een grap betreft blijkt uit een antwoord van dezelfde Jasonp55 op een gerelateerde post:

“It does imply association, but only if there’s a reasonable underlying hypothesis. For example, if I find a strong correlation between the dose of a drug and the effect of a drug, that makes sense. In my case, my chart is bunk because I don’t have any reasonable hypothesis to explain my results. All I did was data mine until I found an interesting pattern. My chart is extremely misleading, but that’s the point: pseudo-scientists do this all the time.”

Bijensterfte niet de oorzaak van handbestuiving in China

by 80 Comments

 Het programma Zembla besteedde donderdag 24 januari voor de tweede keer aandacht aan het lot van de honingbij. ‘Moord op de honingbij II‘ gaat vooral over de banden van bedrijven, die insecticiden leveren, met de Universiteit Wageningen en de mogelijke beïnvloeding die daaruit voort zou kunnen komen op de adviezen die het Ministerie van Landbouw aan Wageningen vraagt. In Nederland zijn die adviezen een stuk ‘industrie-vriendelijker’ dan in ons omringende landen. En dat is zorgelijk, omdat het niet goed gaat met de bijen en er internationaal toch wel consensus lijkt te ontstaan dat die insecticiden (in het bijzonder de neonicotinoïden) hierbij een cruciale rol spelen.
Aan het einde van de uitzending wordt een doemscenario geschetst: wat zou er gebeuren als de bijen inderdaad uitsterven? In China zouden ze er al over mee kunnen praten. Daar hebben mensen de rol van de verdwijnende bijenvolken noodgedwongen overgenomen en moeten honderden kinderen perenbomen inklimmen om daar met de hand de bloesems te bestuiven. Maar hier schoot Zembla uit de bocht. Die handbestuiving heeft een andere oorzaak.

bijensterfte-handbestuiving-fav-img

Bekijk de uitzending vanaf 37:55 (embedden van programma’s kan helaas niet meer bij de NPO)

Realistisch doemscenario of framing?
“Aan de andere kant van de wereld is de honingbij inmiddels zo goed als uitgestorven.“, zegt de voice-over dreigend. Ik had bij het zien van dit fragment echter meteen een ‘niet pluis’-gevoel, het paste iets te mooi in het verhaal van de actievoerders tegen deze insecticiden.  Het levert mooie plaatjes op en het beeld van de kinderen als menselijke bijen blijft makkelijk hangen. ‘Worden we hier niet geframed?’, was mijn gedachte.
Met even zoeken op Internet vond ik een interessant rapport: Hand pollination of pears and its implications for biodiversity conservation and environmental protection — A case study from Hanyuan County, Sichuan Province, China (pdf).  Hierin wordt de geschiedenis van de perenteelt in Hanyuan vertelt en de relatie met het verdwijnen van de bijen uit de doeken gedaan. En dat zit net wat anders dan je zou denken. De beelden van Zembla komen overigens uit de documentaire ‘Silence of the Bees‘, die op Youtube staat en de eerste auteur van het rapport, Tang Ya, komt daarin ook nadrukkelijk aan ‘t woord (41:40). We kunnen er dus wel gerust op zijn, dat we met dit rapport dé bron te pakken hebben.

Oorsprong van de handbestuiving
De perenteelt in het gebied is pas goed op gang gekomen begin jaren ’80 van de vorige eeuw. Daarvoor was het geen economisch belangrijk gewas. De inheemse perensoorten werden over het algemeen gewoon bestoven door bijen of wind, maar dat leverde niet echt geweldige opbrengsten op. Veel bloesems blijven normaal onbevrucht. Het was al wel bekend dat je een veel hoger percentage bevruchtingen kon krijgen als je het met de hand doet.

Handbestuiving met een pluimpje donsveren gedoopt in gedroogde pollen
Handbestuiving met een pluimpje donsveren gedoopt in gedroogde pollen

Toen het economische beleid in China wat geliberaliseerd werd en ook de voedselvoorziening grotendeels op orde was, kwam er meer ruimte om luxere gewassen, interessant voor de export, te telen. In Hanyuan stapten veel boeren over op de peer en werd het veel meer een industriële teelt. Die haalde echter alleen een hoog rendement door die handbestuiving. Het is iets ingewikkelder dan ik nu schets, het verschil in bloeitijd tussen inheemse en ingevoerde soorten heeft er ook mee te maken. Als je precies wilt weten hoe het zit met de bestuiving van de perenbloesem, moet je het rapport zelf lezen of een aardig goede samenvatting [gearchiveerde link] daarvan. De bijen deden het in ieder geval gewoon niet goed genoeg en door de lage arbeidskosten kon, en kan, het nog steeds uit.
Tegelijkertijd met de enorme opschaling van de perenteelt, werden de boeren ook meer geconfronteerd met ongedierte (‘Pear Lice’, Psylla), die bestreden werd met veelvuldig gebruik van insecticiden. Dit is vermoedelijk wel de belangrijke oorzaak van het achteruitgaan van de wilde bijensoorten in de regio. Maar voor de gedomesticeerde bijen speelt ook wat anders mee: de rondtrekkende imkers hebben over het algemeen niets te zoeken in de streken waar bijna alleen peren worden gekweekt. De perenbloesems geven namelijk geen nectar, zodat je de bijen met suikerwater zou moeten bijvoeren en je blijft dan ook verstoken van de lucratieve honingopbrengst.

Hoe lang nog?
Het een en ander zal wel veranderen nu de arbeidskosten in China stijgen en veel jonge mensen naar de steden trekken. Ook vinden veel boeren het bestuiven met de hand maar veel en moeilijk werk. Het ligt voor de hand dat het binnenkort voordeliger zal zijn om een schralere oogst te accepteren met louter natuurlijke bestuiving door bijen en wind. We moeten alleen hopen dat het ruime gebruik van insecticiden het milieu niet zo heeft verpest dat er een lang na-ijl effect is en dat er een veilig alternatief gevonden wordt voor de bestrijding van het ongedierte.

Oorzaak en gevolg
De opmerkelijke handbestuiving is dus niet uit nood geboren vanwege de bijensterfte, maar het is eerder andersom: de handbestuiving maakte het mogelijk om op grote schaal, economische rendabel, peren te kweken, maar de ongediertebestrijding die daar ook bij kwam kijken, was funest voor de bijenstand. Dit vonden ze blijkbaar bij Zembla te ingewikkeld om uit te leggen. De Utrechtse wetenschapper dr. Jeroen van der Sluijs, die het verhaal in de uitzending aanhaalt, had het de onderzoeksjournalisten namelijk wel uitgelegd, lichtte hij mij toe per e-mail. Hij wijst erop dat het de verantwoordelijkheid van Zembla is om het zo kort door de bocht te brengen. In een eerder interview noemt Van der Sluijs het echter ook zonder dat de achtergrond goed naar voren komt. En op de website ‘www.bijensterfte.nl‘, die Van der Sluijs beheert, staat ook niet hoe het precies zit: ‘In delen van China moeten fruittelers al noodgedwongen met de hand bestuiven’. Op die site staat overigens wel ergens een link naar het bovengenoemde rapport en lijkt mij verder een uitstekend initiatief, omdat het heel veel documentatie bij elkaar brengt.
Al met al wordt het verhaal toch een beetje een ‘leugentje om bestwil’. De tegenstanders van een verbod op de neonicotinoïden (de industrie, al dan niet geholpen door Wageningen) verdedigen hun standpunt vast ook met het vertellen van halve waarheden. Maar het pleidooi voor een verbod op die insecticiden is toch al sterk genoeg zonder deze verdraaiing van de feiten?

Update 29-1-2013: Van der Sluijs heeft een blog geschreven op www.bijensterfte.nl over deze handbestuiving bij peren en of het als ‘wat als’-scenario wel het meest geschikte voorbeeld was.