Kloptdatwel?

Search Results for: homeopathie

Bijles homeopathie

by 118 Comments

Van de Belgische artsen vindt 73 procent dat homeopathie geen plaats verdient in het officiële gezondheidssysteem. Dat blijkt uit een onlineonderzoek van de Artsenkrant en Le Journal du Médecin bij 856 artsen. Die meerderheid lijkt enigszins geruststellend, maar hoe denkt die andere 27 procent er dan over? Dat kunnen we helaas niet halen uit de krantenberichten die er gisteren over verschenen. En het artikel in de Artsenkrant staat achter een slotje, alleen toegankelijk voor het ‘medische korps’. Nou ja, om het zekere voor het onzekere te nemen, biedt Kloptdatwel voor diegenen onder die 27 procent die nog niet zo goed wisten wat homeopathie nu eigenlijk inhoudt, een korte bijles aan. In minder dan een kwartier ben je voldoende op de hoogte. Ook interessant voor alle overige bezoekers natuurlijk!

In België speelt het debat over alternatieve gezondheidszorg en de eventuele vergoeding daarvan via de ziektekostenverzekering weer, omdat minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx verschillende alternatieve geneeswijzen officieel wil laten erkennen. Geneeskundestudenten, de decanen van de medische faculteiten en de Belgische vereniging  van artsensyndicaten hebben zich hier al sterk tegen uitgesproken.

Royale inmenging in voorlichting over homeopathie

by 132 Comments

 In het Verenigd Koninkrijk is de website NHS Choices een belangrijke bron van informatie over gezondheidszaken. Volgens eigen zeggen ‘de voordeur van de National Health Services en de grootste website van het land op het gebied van gezondheid’. De website bevat ruim 20.000 artikelen die aan strenge eisen voldoen, althans als je ervan uitgaat dat de ‘Editorial Policy‘ zo strikt wordt toegepast als voorgeschoteld. Daarin staat dat de website is ‘toegewijd aan het verstrekken van objectieve en betrouwbare informatie en richtlijnen omtrent alle aspecten van gezondheid en gezondheidszorg. In alle gevallen streven we ernaar om er voor te zorgen dat de inhoud evidence based is, met andere woorden dat het gebaseerd is op de beste wetenschappelijke kennis die op het moment beschikbaar is.‘
Dat klinkt heel mooi, maar gaat niet op bij informatie over alternatieve gezondheidszorg en met name homeopathie. Hoe dat komt? De ambtenaren van het Department of Health (Ministerie van Gezondheidszorg) blijken te zijn gezwicht voor de lobby van organisaties die nauw zijn verbonden met leden van het Engelse Koninklijk Huis. 

Vooraanstaand skepticus, professor David Colquhoun, doet op zijn blog DC’s Improbable Science uit te doeken hoe de tekst over homeopathie op de website verschillende keren is aangepast en hoe die aanpassingen tot stand zijn gekomen. Om dit precies te kunnen nagaan, deed hij een beroep op de Freedom of Information Act om inzage te krijgen in de correspondentie tussen NHS Choices en het Department of Health. Het werd namelijk duidelijk dat alle informatie op de site uiteindelijk nog door het ministerie goedgekeurd moest worden.

Tot eind 2010 had er een tekst gestaan die niet erg in overeenstemming was met de beste wetenschappelijke kennis die op het moment beschikbaar is, maar een vrij kritiekloos verhaal dat homeopaten zelf vertellen. Ook de links bij het artikel verwezen hoofdzakelijk naar websites van homeopathische organisaties. Er was veel commentaar op die pagina en NHS Choices besloot het stuk off line te halen en te werken aan een betere versie. Eind 2012 verscheen echter ongeveer dezelfde tekst weer op de site. Was er dan niets gebeurd? Integendeel, achter de schermen blijkt zich een felle (pennen)strijd te hebben afgespeeld tussen NHS Choices, het Department of Health en anderen.

Een stukje uit één van de documenten met commentaar in de zijlijn geeft eigenlijk heel aardig weer wat er zoal speelde:

Het Department of Health censureerde de voorgestelde teksten van NHS Choices over homeopathie
Het Department of Health censureerde de voorgestelde teksten van NHS Choices over homeopathie (klik voor vergroting)

Uit de vrijgegeven documentatie blijkt duidelijk dat vooral The Prince’s Foundation for Integrated Health stevig heeft zitten lobbyen om de prima concepttekst (die Colquhoun had gekregen van iemand die bij NHS Choices werkte) te verdunnen totdat een voor homeopaten acceptabel gehalte aan kritiek overbleef (hoewel dit vanuit hun idee over hoe verdunnen werkt weer heel tegenstrijdig klinkt). In één mail werd heel duidelijk gesteld dat de informatie van NHS Choices weliswaar op bewijsmateriaal gebaseerd moet zijn, maar niet mag botsen met beleidsuitspraken van het Department of Health. En blijkbaar zijn ze daar te bang om het bewijsmateriaal te laten spreken en daarmee tegen de haren van Prins Charles en mogelijk ook Koningin Elizabeth II zelf, in te strijken. Colquhoun spreekt treffend van ‘Policy-based evidence‘.

Die stichting van Prins Charles ging in 2010 ten onder na een fraudeschandaal, maar heeft een opvolger die voortgaat onder de even verhullende naam The College of Medicine. Ze kwam in actie toen NHS Choices de nieuwe conceptteksten aan dé expert, professor Edzart Ernst, voorlegde (overigens op voorspraak van de oprichter van de veel geroemde Cochrane Collaboration, Sir Iain Chalmers). Tussen Ernst en Prins Charles botert het al heel lang niet, maar de Koninklijke Familie heeft meer banden met homeopathische instellingen. Zo is Koningin Elizabeth II de beschermvrouwe van wat nu het Royal London Hospital for Integrated Medicine heet, maar nog niet zo lang geleden de naam Royal London Homeopathic Hospital droeg.

Maar lees vooral het blog van Colquhoun zelf voor de ‘juicy details’; uitgebreid, maar zeer de moeite waard.

Policy-based evidence. Department of Health and Prince’s Foundation censor accurate information about magic medicines

In het Verenigd Koninkrijk is er meer te doen over alternatieve gezondheidszorg. Leek het met het parlementaire onderzoek uit 2010 helemaal de goede kant op te gaan (aangeraden werd om financiering van onderzoek naar homeopathie stop te zetten en de onbewezen claims met betrekking tot homeopathische middelen te verbieden), inmiddels zit er een staatssecretaris op gezondheidszorg, die een voorstander is van homeopathie (Jeremy Hunt) en is pas een nog uitgesprokener voorstander van allerhande kwakzalverij en astrologie (David Tredinnick) toegetreden tot datzelfde parlementaire comité voor Science and Technology dat eerder zo goed werk verrichte.

Zie ook het stuk in The Guardian: Prince’s charity lobbied government to water down homeopathy criticism

Homeopathie 2.0

by 197 Comments

Dat homeopathische middelen vaak zo verdund zijn dat je wel erg veel geluk moet hebben om er nog één molecuul van de oertinctuur in aan te treffen, zal de lezer van kloptdatwel wel weten. Verdedigers van homeopathie zien dat ook niet echt als een probleem, het gaat immers om de informatie die van de werkzame stof is overgedragen op het water. Of zoiets. Dat dit zou moeten met verdunnen, schudden, verdunnen, schudden, verdunnen, schudden, … enzovoort enzovoort, is natuurlijk wel een beetje gedoe. Dat moet toch makkelijker kunnen, zou je denken. Inderdaad! Die informatie kun je natuurlijk ook gewoon kopiëren met een beetje elektronica.

Dit soort Remedy Makers zijn er in allerlei soorten en maten (en prijsklasses!), zie de rare apparatenlijst op de website van Skepp. Ze worden blijkbaar echt gebruikt door homeopaten (N.B. die meneer Needleman die zo blij is met het apparaat, vertegenwoordigt in de UK de homeopaten richting politiek, geen kleine jongen dus).

Je kunt er ook heel wonderlijke preparaten mee produceren, die je met de gewone verdunningsmethoden niet zal kunnen maken. Bij sommige versies kun je de informatie ook gewoon downloaden van Internet, dus heb je niet eens een echt origineel preparaat nodig. Handig!
Niet goedkoop die dingen, maar als u snel bent kunt u er nog één tweedehands van Marktplaats plukken. Maar eigenlijk heb je zo’n apparaat helemaal niet nodig, zoals Jan Willem Nienhuys in Skepter 23.1 schreef:

Het schijnt onder homeopaten allang bekend te zijn dat als je een middel nodig hebt en je het niet meteen kunt maken, dan volstaat het de naam van het middel op een papiertje te schrijven, al dan niet met de potentie erbij, en dan zet men een glas water (of bier, of koffie) op dat papiertje. Even wachten, klaar.

Zo zie je maar weer, de voordelen van de digitale revolutie worden zwaar overschat!

Homeopathie en overheidsbeleid: hoe het was.

by 1,494 Comments

Column van Cees Renckens
Homeopathie en overheidsbeleid: hoe het was. 1
Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Vivian Oei.

Op 1 mei berichtte ik op deze plaats over de nakende ondergang van de homeopathische industrie als gevolg van nieuwe regelgeving en een rechterlijke uitspraak. Nu de Vaste Commissie voor VWS geen bezwaren heeft ingebracht tegen de nieuwe regels, is de regeling per 1 juli ingegaan. In haar eindeloos geduld met die kwakzalvers mogen de voorraden in de winkels nog even met de nu verboden claims uitverkocht worden. Daarna houdt het echt op en zal IGZ de naleving van het besluit gaan controleren.

Skeptici en andere weldenkenden zullen opgetogen zijn over dit overheidsbeleid dat zelfs de KNMP met haar gedogen van de verkoop van homeopathica door haar leden in haar lelijke hemd zet. Toch gaan mijn gedachten nog wel eens uit naar het overheidsbeleid dat de homeopathie in de afgelopen decennia op onbegrijpelijke wijze heeft gesauveerd. Erg fraai was dat allemaal niet en onze overheid kan als medeplichtige worden beschouwd aan veel homeopathisch bedrog. Zo overleefden homeopathische (en antroposofische) middelen meerdere bezuinigingsronden en werden zij tot 1993 volledig vergoed door het ziekenfonds, waarvan de overheid het vergoedingenpakket vast stelde. Overheidsdienaren hielden feestredes bij de snelle uitbreiding van homeopathische fabrieken als van Vogel en VSM. Kamerleden deden mee aan prijsuitreikingen aan homeopaten. Homeopaten ontvingen met regelmaat koninklijke onderscheidingen wegens hun verdiensten voor deze absurde geneeswijze. Postbus 51 verspreidde enige tijd wervende publiciteit voor deze middelen, totdat skepticus wijlen Jacob van Noordwijk protesteerde en hen met de ware aard van de homeopathie confronteerde.

Vanaf 1999 ging het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) homeopathische middelen registreren en men mocht met claims van werkzaamheid adverteren, hoewel daarvoor geen spoor van wetenschappelijk bewijs voorhanden was. Het CBG nam daartoe zelfs homeopathisch artsen in dienst. A. Vogel’s Aconitum D 10, te gebruiken bij ‘koorts en zenuwpijn’, was het eerste preparaat dat toen een dergelijke registratie verkreeg. Inmiddels zijn er 243 geregistreerde homeopathica met toegestane claim in omloop. Tot op de dag van vandaag worden deze middelen te koop aangeboden door drogisten en apotheken. Drogisten zijn niet in hun eerste leugentje gestikt, maar dat ook apothekers bereid zijn voor een paar grijpstuivers winst deze onzinnige middelen te verstrekken is een blijvende schandvlek voor deze beroepsgroep. Hun beroepsorganisatie KNMP eist dat de apotheker zijn klant er bij het afleveren van een homeopathisch middel ongevraagd op wijst dat het om onwerkzame middelen gaat, maar geen enkele apotheker doet dat. Dankzij minister Schippers komt er nu een eind aan deze windhandel, waarmee de bestrijders van de homeopathische kwakzalverij eindelijk de steun in de rug krijgen, die wij zo lang moesten ontberen. De portemonnee en de gezondheid van de burger zijn er zeer mee gediend. En ons land is weer een stukje beschaafder geworden.

De zaak 201012662/1 en het einde van de homeopathie in Nederland

by 19 Comments

Column van Cees Renckens
De zaak 201012662/1 en het einde van de homeopathie in Nederland 2
Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Vivian Oei.

In 1997 startte het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen CBG met het registreren van homeopathische middelen, een voortvloeisel uit Europese wetgeving, waaraan elk land zijn eigen invulling mocht geven. Nederland koos ervoor om deze onzinnige taak uit te besteden aan het CBG, dat zich tot die tijd nimmer met dit anachronisme bezig had gehouden, maar nu wel tuk bleek op deze uitbreiding van haar taak/functiebeschrijving.

Er kwamen twee categorieën: enkelvoudige middelen zonder indicatie, het spul dat doorgaans alleen op voorschrift van een homeopaat wordt gebruikt. Voor de tweede categorie middelen, samengesteld uit mengsels en voorradig in de zelfzorgschappen van drogist en apotheek, die wel een indicatie claimen, gold een aangepaste ‘bewijsvoering’, waarbij volstaan kon worden met verwijzingen naar monografieën over het preparaat of naar vermelding in het Deutsches Homöopathisches Arzneibuch. Aldus werd in 1999 het eerste homeopathische middel met indicatie geregistreerd: A. Vogel’s Aconitum D 10, te gebruiken bij ‘koorts en zenuwpijn’ en anno 2012 zijn er inmiddels ruim 250 homeopathica met erkende indicatie op de markt.

Onze overheid had destijds nog wel het fatsoen om te eisen dat er op de verpakking van de middelen met indicatie de volgende tekst zou worden afgedrukt: ‘De werkzaamheid van dit homeopathisch geneesmiddel is door het CBG niet met wetenschappelijke criteria beoordeeld’. Deze tekst heet in de wandelgangen de disclaimer. VSM nam geen genoegen met deze storende afzwakking van haar propaganda en procedeerde tegen de verplichte disclaimer. Ze wonnen, hetgeen leidde tot dolle vreugde bij de zakenlieden van VSM, maar de vreugde duurde niet lang, want de minister van VWS oordeelde dat het evenwicht nu uit de regelgeving was verdwenen en bepaalde dat aan homeopathische middelen dezelfde toelatingseisen voortaan zouden moeten worden gesteld als aan reguliere echt werkzame geneesmiddelen. In 2007 trad deze nieuwe ministeriële Regeling in werking en homeopathica moesten dus vanaf die datum op gebruikelijke farmacologische gronden werkzaamheid aantonen. Voor middelen die al in de handel waren was er een overgangsregeling van twee jaar, waarbinnen de fabrikanten moesten aangeven op welke wijze ze de bewijzen van werkzaamheid (‘preklinisch en klinisch-farmacologisch’) dachten aan te leveren.

Op 19 december 2007 liet VSM Geneesmiddelen aan het CBG weten dat zij de indicatie van het in 31 juli 2002 geregistreerde Rinileen wilde handhaven onder verwijzing naar homeopathische literatuur en stelde dat het bewijzen van de werkzaamheid van deze middelen niet op reguliere wijze mogelijk was. Hierop ontnam het CBG VSM de handelsvergunning (RVH 80007) voor de Rinileen neusdruppels (indicatie: neusverkoudheid, oorpijn en bijholteontsteking). Tegen deze beslissing ging VSM wederom procederen en naast wat strikt formeel-juridische argumenten kwam men onder andere op de proppen met het bedrijfsbelang van VSM en beklemtoonde zij dat het CBG niet had bewezen dat het middel onwerkzaam was. Nu verloor VSM. Hoger beroep was nog mogelijk en zo klopte VSM in 2011 aan bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Het mocht niet baten: het hoger beroep (zaak 201012662/1) werd afgewezen en het vonnis werd gehandhaafd. De uitspraak kwam op 18 april 2012 en hij moet in de homeopathische wereld met paniek zijn ontvangen. Biohorma, VSM, Boiron en dergelijke verdienen alleen aan de complexmiddelen mét indicatie en praktisch niets aan de enkelvoudige middelen, die men slechts als service aan de al dan niet klassieke homeopaten in het schap houdt.

Na 15 jaar publieksmisleiding met toch ook enige medeplichtigheid van onze overheid en de afdeling homeopathie van het CBG komt aan die beschamende vertoning eindelijk een einde. De fabrikanten mogen hun middelen blijven maken, maar ze mogen niet meer zeggen waartegen het zou helpen: vanuit marketing oogpunt een hopeloze situatie. Het faillissement van de Nederlandse bedrijven die het publiek zo lang hebben kunnen misleiden, kan nu dus op korte termijn verwacht worden. De homeopathie is afkomstig uit Duitsland en daar kent men een mooie uitdrukking, die hier zeker voor mij op gaat: ‘Die schönste Freude ist Schadenfreude!’.

Aanpassing van de redactie 01-07-2013: het zaaknummer in de titel bleek onjuist en is gecorrigeerd. De titel als onderdeel van de URL zal niet gecorrigeerd worden omdat daarmee ook de URL aangepast zou worden.