• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

acupunctuur

Alleen vergoeding voor de ‘vaste prik’?

23 March 2016 by Laurens Dragstra 7 Comments

acupunctuurWat je verder ook van acupunctuur vindt, het is natuurlijk raar als de Sociale verzekeringsbank (SVB) alleen de kosten van acupunctuur vergoedt als de acupuncturist is aangesloten bij de ene beroepsvereniging en vergoeding weigert als deze lid is van een andere. De Centrale Raad van Beroep plaatst hier terecht vraagtekens bij.

Het ging in deze zaak om een oorlogsslachtoffer aan wie op basis van de Wet uitkeringen burger-oorlogsslachtoffers 1940-1945 een vergoeding voor 52 behandelingen fysiotherapie per jaar was toegekend. Vervolgens diende deze persoon een aanvraag in voor vergoeding van de kosten van acupunctuur om zijn pijnklachten en beperkingen door littekens van brandwonden op zijn armen te laten behandelen. De SVB wees deze aanvraag af. Het staande beleid was namelijk dat alleen een vergoeding voor acupunctuurbehandelingen kon worden toegekend als de behandelaar is aangesloten bij de Nederlandse Vereniging voor Acupunctuur (NVA) of de Nederlandse Artsen Acupunctuur Vereniging (NAAV). De acupuncturist van de appellant was echter aangeschreven bij Zhong, naar eigen zeggen “sinds 1993 dé Nederlandse Vereniging voor Traditionele Chinese Geneeskunde”. De SVB meende daardoor niet te kunnen vaststellen of deze acupuncturist wel ‘voldoende gekwalificeerd’ was.

Nu is het wat vreemd om bij een behandeling die waarschijnlijk slechts een theatraal placebo is te twijfelen aan de capaciteiten van de behandelaar. Maar het wordt nog veel vreemder als Zhong – met zo’n 850 leden – kennelijk niet voldoet als beroepsvereniging en NVA en NAAV wel. Ziektekostenverzekeraars maakt het kennelijk weinig uit: de verzekeraar van de appellant vergoedde in elk geval een deel van de behandeling van de Zhong-prikker. Die kon er blijkbaar best wel wat van. Het is dus best aannemelijk dat deze behandelaar even goed (of slecht) is als een acupuncturist van NVA- of NAAV-huize. De Centrale Raad van Beroep vond het SVB-beleid ook maar vreemd. Het besluit van de SVB werd vernietigd wegens onvoldoende motivering. De Raad overwoog onder meer:

“De bij het bestreden besluit gehandhaafde weigering de voor rekening van appellant blijvende kosten van acupunctuurbehandelingen te vergoeden is uitsluitend gebaseerd op het niet ingeschreven staan van de behandelaar bij de NVA of NAAV. Dit betreft volgens beleid van verweerder specifiek bij acupunctuur geldende betalingsvoorwaarden. Verweerder heeft echter geen enkel inzicht kunnen verschaffen in de gronden waarom Zhong niet voldoet aan de eisen die aan een beroepsvereniging als deze gesteld kunnen worden. Er is slechts verwezen naar de twee in de beleidsregel opgenomen verenigingen. De Raad acht het bestreden besluit hiermee onvoldoende gemotiveerd. Dit geldt temeer nu zorgverzekeraars acupunctuurbehandelingen van bij Zhong aangesloten behandelaars wel (gedeeltelijk) vergoeden.”

De SVB moet nu binnen zes weken een nieuw en beter besluit nemen. Dat moet – gelet op deze uitspraak – toch haast wel tot toewijzing van de aanvraag leiden.

Update 20 februari 2017: de Sociale Verzekeringsbank mag toch vergoedingen voor acupunctuurbehandelingen beperken tot patiënten die gebruik maken van de diensten van een bij de Nederlandse Vereniging voor Acupunctuur (NVA) of de Nederlandse Artsen Acupunctuur Vereniging (NAAV) aangesloten behandelaar. De Centrale Raad vindt dat de motivering om de diensten van Zhong-acupuncturisten niet te vergoeden alsnog geleverd is: Zhong hanteert aanzienlijk lagere toelatingseisen dan de NVA. “Deze [NAV-]eisen tot toelating zijn derhalve uitgebreider en bieden daardoor meer garantie voor een adequate (alternatieve) zorgverlening”, aldus de Centrale Raad.

Filed Under: Gezondheid, K-d-Weetjes, Pseudowetenschap Tagged With: acupunctuur, Centrale Raad van Beroep, naav, nva, zhong

Opereren met behulp van acupunctuur getest door Galileo

10 March 2016 by Björn 13 Comments

‘Werkt prima die acupunctuur!’ zegt de presentator op ironische toon. De camera laat zijn gezicht zien met daarop een grimas die zo te zien veroorzaakt wordt door pijn. In het volgende shot is de reden te zien: een arts is bezig een moedervlek weg te snijden tussen een woud van acupunctuurnaalden.

galileo-acupunctuur2-300x300Sinds kort wordt iedere dag om 19:30 op RTL5 het programma Galileo uitgezonden. In dit populair wetenschappelijk programma worden antwoorden gezocht op vragen als: Hoe overleef ik een helikoptercrash? Kun je verliefdheid opwekken? Hoe kan ik een lijk laten verdwijnen? En hoe sla je eigenlijk iemand met één tik knock-out? Deze vragen worden beantwoord door middel van proeven en experimenten in items van ongeveer 10 minuten.

Een van de vragen in de aflevering van 7 maart was: Kun je opereren zonder verdoving? De presentatoren testten dit door een tatoeage te laten zetten én een moedervlek te laten verwijderen met behulp van verdoving door acupunctuur. Om het verschil te voelen deden ze het eerst zonder en daarna met acupunctuurnaalden.

De aflevering begint helaas met een aantal dubieuze/foutieve beweringen zoals:

  • Acupunctuur wordt al 3000 jaar gebruikt – acupunctuur van voor de 20ste eeuw had meer te maken met aderlaten, doorprikken van abcessen, dichtschroeien van wonden of het maken van blaren. Het instrumentarium daarvoor leek ook nog helemaal niet op de nu gebruikte flinterdunne naaldjes. Meridianen zijn ook een redelijk recent bedenksel. Zie acupunctuur was en is astrologie.
  • Het wordt in China gebruikt voor open hartoperaties  – Acupunctuur is wel gebruikt bij hartoperaties in China, maar als je goed kijkt naar de verslagen werd er naast acupunctuur ook (lokale) verdoving gebruikt en ging het meestal om kleinere ingrepen. Zie Chinese Acupuncture For Heart Surgery Anesthesia.
  • Het wordt al duizenden jaren gebruikt dus het kan geen placebo effect zijn – Acupunctuur in deze vorm is vrij jong, en op grond van het beschikbare onderzoek moet het placebo-effect van deze theatrale naaldenprikkerij indrukwekkend genoemd worden.

Na de beeldfragmenten van het pijnlijke experiment voor de beide presentatoren is de conclusie: acupunctuur werkt niet als verdoving bij dit soort ingrepen. Hoewel een dergelijk experiment natuurlijk veel te klein is om dit wetenschappelijk vast te stellen, is dit voor de mensen die zich een beetje verdiept hebben in acupunctuur natuurlijk geen verrassing. Vrijwel het hele effect van acupunctuur wordt door het placebo-effect verklaart en daar waren deze presentatoren blijkbaar niet gevoelig voor.

‘Ik had wel gehoopt dat het bij jou beter zou werken’ reageert de acupuncturist Dolf Chin See Chong om vervolgens af te sluiten met ‘Ik heb het wel vaker gedaan en dan lukt het wel. Maar iedere persoon is anders’.

Gelukkig is de gebruikelijke manier van verdoven bij dit soort ingrepen minder kieskeurig en dus een betere optie.

Lees meer over de geschiedenis, werkzaamheid en gevaren van acupunctuur op de sites van:

  • Skepsis, hier en hier
  • Cochrane

Hieronder is de aflevering terug te kijken:

https://www.youtube.com/watch?v=6_ljpiRaxeU

Filed Under: Alternatieve schade, Factchecking, Gezondheid Tagged With: acupunctuur, galileo, pijnbestrijding

Reclame Code Commissie: Acupunctuur/Traditionele Chinese Geneeskunde

12 February 2016 by Laurens Dragstra 1 Comment

Prikken met echte naalden in denkbeeldige punten in al even denkbeeldige energiebanen (‘meridianen’) om de nog denkbeeldigere levensenergie (‘chi’) weer te laten stromen als die geblokkeerd is. Dit alles wordt aangevuld met behandelingen met Chinese kruiden en massages. Helpt volgens de behandelaars zo’n beetje overal tegen.

Er zijn in de databank 5 uitspraken van de RCC over acupunctuur en Traditionele Chinese Geneeskunde.

1. Voorzitter RCC 28 juli 2016 (dossiernummer: 2016/00548)

Acupuncture_chart_with_a_series_of_points_indicated_on_the_Wellcome_L0012239Samenvatting reclame-uiting: advertentie met de kop “Ziekteverloop van drie patiënten met longkanker”. Adverteerder ageert tegen “westerse medicijnen” en stelt: “Hoest en longkanker zijn mijns inziens namelijk vaak niet de hoofdproblemen. Het echte probleem komt vaak van de Nier en de Lever die zwak en beschadigd zijn.” Chinese geneeskunde zou een goede keuze zijn om kanker mee te behandelen.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: De hier bedoelde mededelingen houden naar het oordeel van de voorzitter onmiskenbaar de boodschap in dat patiënten met longkanker verkeerd zijn gediagnosticeerd en dat zij baat hebben bij het stoppen met reguliere behandelingen en medicijnen indien zij daarna door adverteerder verder worden behandeld. In die situatie zou adverteerder hen kunnen genezen (“van hun klachten afhelpen”). De voorzitter constateert in dit verband dat adverteerder geen wetenschappelijke onderbouwing heeft overgelegd waaruit blijkt dat hij met zijn behandeling (blijkbaar met “Chinese kruiden”) effectief longkanker kan genezen. De voorzitter acht de kans reëel dat de uiting longkankerpatiënten ertoe brengt te stoppen met hun reguliere geneeskundige behandelingen en daarbij voorgeschreven medicijnen, in de onjuiste veronderstelling dat adverteerder hen in dat geval kan genezen van longkanker. Dat adverteerder in de uiting meedeelt dat patiënten in overleg met hun arts moeten stoppen met westerse medicijnen, brengt niet mee dat sprake is van een toelaatbare uiting. De voorzitter acht het aannemelijk dat de uiting patiënten ertoe kan brengen uit eigen beweging te stoppen met reguliere behandelingen en medicijnen dan wel dat zij het andersluidende advies van hun arts zullen negeren in de veronderstelling dat zij dan zullen genezen indien zij door adverteerder worden behandeld. De gevolgen hiervan zijn dermate ernstig te achten dat de onderhavige uiting in strijd met artikel 4 NRC is, omdat deze een directe bedreiging voor de lichamelijke volksgezondheid inhoudt. Daarbij overweegt de voorzitter dat patiënten met longkanker een zeer kwetsbare groep zijn.

Extra informatie: zie ook dit artikel.

*****

2. Voorzitter RCC 28 juli 2016 (dossiernummer: 2016/00416)

Acupuncture_chart_with_a_series_of_points_indicated_on_the_Wellcome_L0012239Samenvatting reclame-uiting: teksten op website met koppen als “Kanker te lijf met Chinese geneeskunde” en “Behandeling kanker met Chinese geneeskunde”. In beide reclame-uitingen staan ervaringen van kankerpatiënten met de door adverteerder aangeboden diensten (acupunctuur, Chinese kruiden en massage) centraal. Adverteerder is zeer negatief over “westerse geneeskunde” en “westerse medicijnen”. “Chinese Geneeskunde kan kanker beter aanpakken”, aldus adverteerder. Een van de kankerpatiënten blijkt inmiddels te zijn overleden.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: onmiskenbaar wordt gesuggereerd dat adverteerder beter dan artsen en door hen voorschreven reguliere behandelingen en medicijnen in staat is kankerpatiënten te genezen, waarbij bovendien geen bijwerkingen optreden en de conditie van de patiënt duidelijk verbetert. In uiting 1 wordt deze boodschap versterkt door de mededeling dat cliënt 1 is overleden nadat hij de behandelingen van adverteerder heeft gestaakt. De voorzitter acht de kans reëel dat de uitingen kankerpatiënten ertoe brengen te stoppen met hun reguliere geneeskundige behandelingen en daarbij voorgeschreven medicijnen, in de onjuiste veronderstelling dat adverteerder hen in dat geval kan genezen van kanker. De gevolgen van het voorgaande (het patiënten ertoe brengen te stoppen met reguliere geneeskundige behandelingen en geneesmiddelen) zijn dermate ernstig te achten, dat de onderhavige uitingen in strijd zijn met artikel 4 NRC, omdat deze een directe bedreiging voor de lichamelijke volksgezondheid inhouden. Daarbij overweegt de voorzitter dat patiënten met kanker een zeer kwetsbare groep zijn die tegen elke bedreiging met een onjuist te achten behandeling dienen te worden beschermd.

Extra informatie: zie ook dit artikel.

*****

3. RCC 19 oktober 2015 (dossiernummer: 2015/00944)

Insta-Life-3-300x300Samenvatting reclame-uiting: televisiecommercial waarin het product ‘Instalife’ wordt aangeprezen. Onder meer wordt gezegd: “Instalife is een altijd werkend acupunctuur systeem dat u meteen kan helpen bij pijn in uw onderrug” en “met de ‘Instalife brace’ had ik geen pijn meer”. Kennelijk wordt hiertoe een brace geplaatst “op het drukpunt van de kuitspier”.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Adverteerder heeft in haar verweer volstaan met de mededeling dat Instalife veel tevreden klanten heeft opgeleverd en dat zij de stelling van klaagster ondersteunt dat de uitstraling bij lage rugpijn in de onderrug begint. Dat is onvoldoende. Misleidend, oneerlijk.

*****

4. RCC 1 juni 2015 (dossiernummer: 2015/00550)

Reclame Code Commissie: Acupunctuur/Traditionele Chinese Geneeskunde 1

Samenvatting reclame-uiting: onder de kop “Hitte in het lichaam is mogelijk de fatale oorzaak van veel tragedies” wordt een foto van Germanwings co-piloot Andreas Lubitz getoond (verantwoordelijk voor 150 dodelijke slachtoffers), die tot het constitutionele type ‘bloedstase’ behoort. Mensen met deze aanleg zijn extra gevoelig voor westerse medicijnen en kunnen als gevolg van het innemen van slaaptabletten in een depressie raken, waardoor zij het vertrouwen in het leven verliezen en zich dan gaan misdragen of grote schade kunnen aanrichten. Door behandeling volgens de Chinese geneeskunde en met behulp van Chinese kruiden wordt ongeveer 80% van de cliënten beter.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Naar het oordeel van de RCC gaat van de inhoud en de kop van de advertentie de sterke suggestie uit dat de ramp waarbij de co-piloot van het Germanwings toestel het vliegtuig heeft laten neerstorten en alle inzittenden zijn omgekomen, voorkomen had kunnen worden als de co-piloot zich volgens de Chinese geneeskunde had laten behandelen. De RCC acht het in strijd met de goede smaak en het fatsoen dat adverteerder deze tragedie, die bij eenieder nog vers in het geheugen ligt, gebruikt voor het aanprijzen van zijn producten en diensten.

Extra informatie: zie ook dit artikel.

*****

5. RCC 23 februari 2012 (dossiernummer: 2011/01242)

Acupuncture_chart_with_a_series_of_points_indicated_on_the_Wellcome_L0012239Samenvatting reclame-uiting: uiting op de website: www.yuzutang.nl waarop, onder het kopje “Health Check” de volgende tekst staat: “Uw eerste bezoek aan Yu Zu Tang Health Garden begint bij een bezoek aan een van onze natuurgeneeskundig therapeuten. Bij de therapeut ondergaat u een persoonlijke TCG health-check. Uw voeten en handen worden geanalyseerd. Ook acupressuurpunten en ruggenwervel worden gecontroleerd. De TCG therapeut stelt daarna een persoonlijk en effectief behandeltraject voor, gebaseerd op de onderlinge relatie van uw fysiologische processen. De combinatie van behandelmethodes voor een bepaalde klacht zal daarom per persoon kunnen verschillen.”

Oordeel: klacht afgewezen.

Samenvatting uitspraak: De Commissie acht het voor de gemiddelde consument voldoende duidelijk dat sprake is van een ‘alternatieve’ behandelmethode. Duidelijk wordt meegedeeld dat sprake is van natuurgeneeskundig therapeuten en niet wordt gesteld of gesuggereerd dat bij de praktijk artsen werkzaam zijn. De gemiddelde consument zal op grond daarvan de aanduiding ‘Health Care’ niet opvatten in die zin dat adverteerder medische zorg in de gebruikelijke zin verleent. Het staat adverteerder vrij om te adverteren met dergelijke – alternatieve – behandelmethoden, ook al kan verschillend worden gedacht over de daarmee te bereiken resultaten.

*****

Filed Under: Reclame Code Commissie Tagged With: acupunctuur, acupunctuurpunten, china, Nederlandse Reclame Code, reclame, reclame code commissie, TCM

Acupunctuurpromotie RU: niet meer dan placebo-effect volgens promotor Coenen

29 November 2015 by Pepijn van Erp 23 Comments

Het protest van de Vereniging tegen de Kwakzalverij tegen een ondermaats proefschrift over acupunctuur als behandelwijze tegen slaapproblemen bij patiënten met depressie of schizofrenie haalde weinig uit. Op donderdag 26 november vond de promotie van Peggy Bosch gewoon plaats aan de Radboud Universiteit Nijmegen en zij verliet de zaal met de doctorsbul op zak. Jan Willem Nienhuys en ik waren aanwezig bij de verdediging. Een kort verslag.

Peggy Bosch
Peggy Bosch

Aan de Radboud Universiteit had de brief van de VtdK – en de aandacht in de pers daarvoor – waarschijnlijk toch wel wat effect gesorteerd. Zo werd de aankondiging van de promotie stevig aangepast (zie voor en na). En promotor Ton Coenen liet her en der weten dat het proefschrift misschien wel wat foutjes bevatte en dat de promovenda een wat optimistischer weergave van de resultaten had gegeven dan wellicht objectief gezien verantwoord was. In haar lekenpraatje voorafgaand aan de daadwerkelijke verdediging van haar proefschrift liet Bosch op haar powerpointslides de meer verantwoorde, veel zwakkere conclusies, ook nog even snel voorbij schieten.

De oppositie maakte het Bosch niet erg lastig. Toch moest ze zowat bij elke vraag over haar klinische onderzoekjes toegeven dat er allerlei problemen mee waren en dat ze het achteraf gezien heel anders had moeten opzetten. Ja, misschien was het beter geweest om de controlegroep ook een relaxuurtje aan te bieden op luie stoelen met een rustgevend muziekje, gaf ze toe. Maar ja, daar hadden ze niet op tijd aan gedacht, de trein liep al en er kon niet meer worden bijgestuurd. Ook de vragenlijsten die gebruikt waren om patiënten zichzelf te laten evalueren, waren haar nogal tegengevallen. De schizofrene patiënten kwamen daar bijvoorbeeld als veel normaler naar voren dan je op grond van de klinische beoordeling zou mogen verwachten. De waarde van die meetmethode is dus twijfelachtig, Bosch zou voor vervolgonderzoek graag gebruik maken van objectievere meetmethoden (ze noemde metingen van melatonine en gebruik van de Actiwatch).

Bosch bleef uitdragen dat ze hoge verwachtingen heeft van acupunctuur. Dat er geen duidelijkere effecten uit haar onderzoekjes naar boven waren gekomen, wijt ze onder meer aan de verschillen tussen de westerse definities van bijvoorbeeld schizofrenie en hoe ze daar vanuit de oosterse behandelwijzen tegenaan kijken. Eigenlijk zou ze onderzoeken willen doen met patiënten die allemaal netjes binnen één zo’n oosterse definitie zouden vallen. Maar in die traditie zijn er zoveel verschillende onderverdelingen dat je daar niet makkelijk genoeg proefpersonen voor kunt vinden om een experiment- en controlegroep mee te vullen. En om te bepalen in welk oosters diagnosehokje je een patiënt moet plaatsen, vertrouwt Bosch op de tong- en polsdiagnoses die daar gebruikelijk zijn.

Skepter 28.2
De bespreking van het proefschrift is het coverartikel van de nieuwste Skepter

De enige echt pittige vraag kwam van Winni Hofman van de UvA. Zij vroeg Bosch of zij de mogelijke effecten van de acupunctuur kon scheiden van die van de rustgevende muziek? Eigenlijk dezelfde vraag die ik in mijn vorige stuk over dit proefschrift ook stel. Bosch moest in haar antwoord toegeven dat ze dat niet kon. Daarmee blijft er dus van de twee klinische pionierstudies in haar proefschrift (zoals Bosch ze noemde) helemaal niets overeind. Voor een grondige analyse van het proefschrift moet je de nieuwste Skepter lezen, Jan Willem Nienhuys schreef er het coverartikel over.

Het was voor de promotiecommissie natuurlijk geen belemmering om na een kort beraad toch de doctorsbul aan Bosch te overhandigen. Zo gaan die dingen. Opmerkelijk genoeg liet Coenen in zijn lofrede eigenlijk alle steun voor acupunctuur vallen. Dat de gevonden effecten (klein, maar significant) verklaard zouden kunnen worden als placebo-effect leek hem en de andere promotor Van Luijtelaar toch eigenlijk wel stukken waarschijnlijker dan dat er sprake zou kunnen zijn van een specifiek effect van acupunctuur. Maar waarom hebben deze heren deze bedenkingen niet veel duidelijker opgenomen in de artikelen in het proefschrift waarvan zijn mede-auteurs zijn? Het lijkt er toch sterk op dat Coenen op het laatste moment pas wakker is geworden en de laatste promotie die hij begeleidde niet een al te grote smet wilde laten worden op zijn staat van verdienste.

Promotores Ton Coenen (l) en Van Luijtelaar
Promotores Ton Coenen (l) en Van Luijtelaar (r)

Dat het onderzoek van Bosch welbeschouwd geen aanwijzingen heeft gevonden dat acupunctuur een zinnige behandelwijze zou kunnen zijn om slaapproblemen aan te pakken en dat de Radboud Universiteit z’n best had gedaan om de te stellige conclusies van Bosch af te zwakken tot enigszins normale proporties, was niet bij iedereen doorgedrongen. De ochtend van de promotie verscheen een persbericht met als kop ‘Radboud Universiteit: Proefschrift over Acupunctuur’ waardoor een aantal medische websites vermoedelijk dacht met een persbericht van de universiteit zelf te maken te hebben en ze namen dit sterk gekleurde verhaaltje klakkeloos over. De universiteit trad er wel snel tegenop en het misleidende persbericht is verwijderd (dat kwam uit de koker van WAVAN, de voor mij nog onbekende Wetenschappelijk artsenvereniging voor acupunctuur in Nederland).

Zie ook:

  • Skepter 28.2:  Acupunctuur-promotie – Omstreden proefschrift over acupunctuur in de psychiatrie
  • Voxweb: Acupunctuurpromotie overleeft ‘storm’
  • VtdK: Vereniging protesteert tegen acupunctuurpromotie
  • Kloptdatwel: Acupunctuurpromotie aan de Radboud Universiteit

02-01-2015: Een Italiaans artikel gebaseerd op dit KdW-artikel is gepubliceerd.

Filed Under: Alternatieve schade, Pseudowetenschap, Wetenschap Tagged With: acupunctuur, depressie, Gilles van Luijtelaar, Peggy Bosch, promotie, schizofrenie, slaapproblemen, Ton Coenen, Winni Hofman

Acupunctuurpromotie aan de Radboud Universiteit

2 November 2015 by Pepijn van Erp 41 Comments

Op donderdag 26 november krijgt Peggy Bosch, Heilpraktikerin in Duitsland, de doctorstitel uitgereikt aan de Radboud Universiteit Nijmegen voor haar proefschrift Needles on the couch: Acupuncture in the treatment of depression, schizophrenia and sleep disorders. Een niet geheel risicovrije placebobehandeling als acupunctuur bij patiënten met psychiatrische problemen? Je zou verwachten dat daar wel eerst heel serieus over nagedacht is door mensen met kennis van zaken.

Acupunctuurpromotie aan de Radboud Universiteit 2
Cmdr. Yevsey Goldberg conducts an acupuncture procedure. (foto: US gov | Flickr)

Deze promotie vindt niet plaats aan de medische faculteit, maar aan de faculteit Sociale Wetenschappen, waar ze blijkbaar ook iets denken te weten over acupunctuur. Promotores zijn de hoogleraren Ton Coenen, de ‘slaapprofessor’, die zeven jaar geleden afscheid nam als hoogleraar Biologische psychologie bij de Radboud Universiteit, en Gilles van Luijtelaar, nu hoogleraar Biologische psychologie bij het Donders Instituut van de Radboud Universiteit.

Wat vond Bosch in haar onderzoek?

sterkere aanwijzingen voor de effectiviteit van acupunctuur in de behandeling van patiënten met depressie dan voor patiënten met schizofrenie. Bij schizofrenie-patiënten werden slechts voorzichtige effecten op slaap gevonden. In patiënten met depressie lijkt acupunctuur de stemming te verbeteren. Dit zou kunnen werken omdat acupunctuur een positief effect op de slaap heeft.

Toevoeging 11 november: dit komt uit een oudere versie van de aankondiging op de website van de Radboud Universiteit, die blijkbaar een paar keer gewijzigd is (een gearchiveerde versie van 28 oktober geeft bijna de tekst die hier geciteerd is, ‘indicaties’ ipv ‘aanwijzingen’)

Als je zoekt naar artikelen van Bosch die vrij toegankelijk zijn, kom je bijvoorbeeld Sleep Ameliorating Effects of Acupuncture in a Psychiatric Population tegen en ook Schizophrenia, Depression, and Sleep Disorders: Their Traditional Oriental Medicine Equivalents. Het proefschrift zelf staat nog onder embargo in de repository van de Universiteit, maar het viel van een digitale vrachtwagen op mijn deurmat en zodoende kan ik bevestigen dat deze artikelen inderdaad (iets aangepast) deel uitmaken van dit proefschrift (hoofdstuk 4 en hoofdstuk 8).

Acupunctuurkaart, (Wellcome Library, London CC BY 4.0 )
Acupunctuurkaart, (Wellcome Library, London CC BY 4.0 )

Het tweede artikel werkte nogal op mijn lachspieren. Het gaat erover dat Westerse diagnoses niet zo een-twee-drie om te zetten zijn in een diagnose volgens de Oosterse tradities (Traditional Oriental Medicine, kortweg TOM). Het is amper te begrijpen dat de auteurs de volgende zinnen als volstrekt serieus te nemen opschrijven, maar nog gekker is het natuurlijk dat de manuscriptcommissie het blijkbaar ook wel best vindt:

In TOM, insomnia and other sleep disorders are caused by a dysfunction of the heart. Worrying, thinking, or feeling distressed can weaken the heart and spleen, leading to Qi and blood deficiency, and failing to nourish the heart and to house the shen, thus causing insomnia. Too much sexual activity weakens the kidneys, and kidney Yin deficiency causes fire, which results in an imbalance of the heart and kidneys, leading to sleep disorders.

Iets serieuzer lijkt het andere artikel, een pilotstudie. Psychiatrische patiënten kregen gedurende twaalf weken wekelijks een acupunctuursessie om te zien of hun slaap daardoor zou verbeteren. De slaapproblemen werden gemeten met vragenlijsten (Pittsburgh Sleep Quality Index) en dat creëert meteen al een probleem. De uitkomstmaten zijn subjectief en je zou van een serieuze onderzoekers mogen verwachten dat ze uiterste voorzichtigheid betrachten met betrekking tot randomisering en blindering. En dat de te verwachten problemen daarbij met acupunctuur in de discussie over de interpretatie van de resultaten een grote rol zouden spelen. Maar niets van dat alles.

In feite zijn het twee losse onderzoeken, een met patiënten die lijden aan schizofrenie, en een met patiënten met een depressie. De acupunctuurgroep kreeg de prikbehandeling telkens in groepjes. Dat moest van de ethische commissie, die was bang dat de deelnemers angstig zouden kunnen worden als ze in hun uppie behandeld werden. De behandeling vond plaats in een relaxte atmosfeer waarin muziek van Enya draaide (dat de ethische commissie dat wel goed vond, zal menig muziekliefhebber verbazen …) Met de controlegroep gebeurde helemaal niets, die stond ‘op de wachtlijst’. In elke groep het schrikbarende hoge aantal van …  acht deelnemers. En die continueerden ook allemaal de normale afspraken bij hun psychiater en de medicatie waarop ze zaten. Er is dus sprake van het door Edzard Ernst gewraakte ‘A+B vs B design’, dat haast vanzelfsprekend louter positieve resultaten geeft (zie No negatives please, we are alternative!).

Resultaten: in beide onderzoekjes vulden de geprikte deelnemers hun PSQI zo in dat er gemiddeld een significant lagere score uitkwam dan ze hadden voor de start van de behandeling. Bij de wachtlijstgroepen gebeurde er niet veel. Alleen al door de bijzonder lage aantallen in het onderzoek en de afwezige opvolging na langere tijd, lijkt de conclusie nogal uit de hand gelopen:

Acupuncture seems able to improve sleep in this convenient sample of patients with long lasting psychiatric problems and may be a suitable and cost-effective add-on treatment for this group, particularly if conducted group-wise.

Ook nog kosteneffectief? Dat zullen Bosch en kompanen er wel bij verzonnen hebben, omdat een aantal deelnemers gedurende deze twaalf weken ook minderde met medicatie.

Waarom de auteurs niet de conclusie trekken dat het allemaal komt door de rustgevende muziek van Enya, of patients’ reporting bias (een bewuste of onbewuste neiging bij de deelnemers om de onderzoekers te plezieren met wenselijke uitkomsten), of überhaupt de extra aandacht die ze kregen, is merkwaardig. Die opties zijn mijns inziens namelijk stuk voor stuk plausibeler gezien de kennis die we opgebouwd hebben na kritische beschouwing van de duizenden onderzoeken naar acupunctuur.  Maar dat soort bedenkingen bij het resultaat worden in een enkel zinnetje afgedaan als zaken die in toekomstig onderzoek aandacht kunnen krijgen,

Bosch schenkt in de inleiding van haar proefschrift wel enige aandacht aan het probleem om een controlegroep bij acupunctuuronderzoek een geloofwaardige nepbehandeling aan te bieden. Maar de opzet van dit onderzoek laat dus zien dat ze er in de praktijk eigenlijk geen enkele moeite voor lijkt te doen om er iets van te maken. Een wachtlijst is hier niet serieus te nemen als controle. Dat bleek ook wel in een vervolgonderzoek met geheel vergelijkbare opzet (hoofdstuk 5, artikel nog onder review voor Explore: The Journal of Science and Healing een dubieus tijdschrift uit de Elsevier-stal). Daarin moesten alle deelnemers (ook die op de wachtlijsten) een logboek bijhouden van hun slaapervaring. 29 van de 40 deelnemers die in de wachtlijstgroepen waren ingedeeld vonden dat al snel te veel moeite en haakten af.

Ik vroeg ook aan professor Edzard Ernst wat hij dacht van dit artikel. Zijn reactie was kort en bondig: ‘very poor design, even worse conclusions’ en daar kan ik het moeilijk mee oneens zijn. Een uitvoerige bespreking van het proefschrift is meer iets voor Skepter, ik zal het hier verder bij laten. Er viel nog wel iets anders op. Aan het einde van haar proefschrift heeft Bosch een lijst met eigen publicaties opgenomen. In deze selectie van 81 artikelen, hoofdstukken uit boeken en conference papers, is er slechts één publicatie waar haar partner Maurits van den Noort niet als (co-)auteur genoemd wordt.

Voor de universiteit levert deze promotie naast de perverse promotiepremie van ruim 90.000 euro, vermoedelijk ook wel een nominatie voor de Meester Kackadorisprijs van de Vereniging tegen de Kwakzalverij op. Cees Renckens kan zijn lijstje in ‘Gun mij toch de eer: ik kwakzalf en ik promoveer‘ vast gaan aanvullen.

Update 5-11-2015: de Vereniging tegen de Kwakzalverij heeft een brief op hoge poten gestuurd aan de rector magnificus van de Radboud Universiteit over deze aanstaande promotie.

29-11-2015: verslag van de promotieplechtigheid

02-01-2015: Een Italiaans artikel gebaseerd op dit KdW-artikel is gepubliceerd.

Filed Under: Gezondheid Tagged With: acupunctuur, depressie, Donders Instituut, Gilles van Luijtelaar, Maurits van den Noort, Peggy Bosch, promotie, schizofrenie, slaapproblemen, Ton Coenen

  • « Go to Previous Page
  • Page 1
  • Page 2
  • Page 3
  • Page 4
  • Interim pages omitted …
  • Page 7
  • Go to Next Page »

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Graancirkels op European Skeptics Congress 2024
7 May 2025 - SkepsisSiteBeheerder
Graancirkels op European Skeptics Congress 2024

Voordracht van Francesco Grassi op ESC2024 in Lyon.Lees meer Graancirkels op European Skeptics Congress 2024 › [...]

SKEPP wordt 35… en dat vieren ze!
27 April 2025 - SkepsisSiteBeheerder
SKEPP wordt 35… en dat vieren ze!

Onze Belgische zusterorganisatie SKEPP bestaat dit jaar 35 jaar. Op zaterdag 10 mei vieren ze dat met een mooi programma. Hoofdgast is de bekende skepticus en emeritus hoogleraar psychologie Chris French die onlangs ook tot erelid van SKEPP werd benoemd.…Lees meer SKEPP wordt 35… en dat vieren ze! › [...]

Breakthrough-prijs voor Gerard ’t Hooft
7 April 2025 - Pepijn van Erp
Breakthrough-prijs voor Gerard ’t Hooft

Professor Gerard ’t Hooft had al een Nobelprijs op zak, maar kan sinds dit weekend nog een van de meest prestigieuze onderscheidingen in de wetenschap op zijn indrukwekkende palmares bijschrijven: hij kreeg de Special Breakthrough Prize in Fundamental Physics! ’t…Lees meer Breakthrough-prijs voor Gerard ’t Hooft › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

Pig Heart Xenografts for Infants
7 May 2025 - Steven Novella

Organ transplant is a potentially lifesaving medical intervention, but there is a critical lack of donor organs. Even in a wealthy country like the US, there are about 100,000 people on the waiting list for an organ transplant, but only about 23 thousand organs become available each year. About 6 thousand people die each year while on the waiting list. For this […] The post Pig Heart Xenografts for Infants first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Dear President Trump: Jealous Deep State Haters and Losers Want to Destroy YOUR Genius, Lifesaving, Nobel-Prize Winning Achievement. YOUR Vaccine.
6 May 2025 - Jonathan Howard

You've proven your haters wrong over and over again. As the most POWERFUL man in the world, and one of the most BRILLIANT men every to live, you can do it all with one quick phone call. The post Dear President Trump: Jealous Deep State Haters and Losers Want to Destroy YOUR Genius, Lifesaving, Nobel-Prize Winning Achievement. YOUR Vaccine. first appeared on Science-Based Medicine. [...]

HHS is weaponizing evidence-based medicine to falsely portray vaccines as unsafe
5 May 2025 - David Gorski

Last week, HHS announced that all "new vaccines will undergo safety testing in placebo-controlled trials." Sounds good? Not so fast. This is really a deceptive weaponization of evidence-based medicine to undermine confidence in vaccines and eliminate at least some of them. The post HHS is weaponizing evidence-based medicine to falsely portray vaccines as unsafe first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsOp https://archive.is/1Exnu staat een gearchiveerde versie van een recente posting van Ronald Meester op LinkedIn. In deze posting verwijst
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsEen verbeterde versie van Hoofdstuk 6 van dit rapport van Ronald Meester en Marc Jacobs is op 22 april 2025
  • Hans1263 on Volgens Maurice de Hond beschikt hij over telepathische gavenHet filmpje waarin hij een trucje met Jeroen Pauw uithaalt, bewijst natuurlijk helemaal niets, ja misschien het denkniveau van De
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (17-2025)En de paashaas is er snel vandoor gegaan,
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (17-2025)@Renate1 Nee, de paashaas heeft het in een mandje op zijn rug. 😅😅😅

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in