• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

bonobo

Nederlandse primatoloog verhevigt Amerikaans debat

8 April 2013 by Martin Bier 43 Comments

De Nieuwe Atheïsten hebben Frans de Waal altijd als een bondgenoot gezien.  Hij stelde vast dat het sociale leven van bonobo’s, chimpansees en andere primaten meer is dan een eenvoudig survival of the fittest.  Primaten werken samen, hebben een gevoel voor eerlijkheid en ze onderhouden structuren om conflicten op te lossen.  Ook zorgen ze voor de geestelijk en lichamelijk gehandicapten in hun midden.  Kortom, je hebt geen godsdienst nodig om op een beschaafde manier met elkaar om te gaan.  Maar De Waal heeft de Nieuwe Atheïsten steeds op een afstand gehouden.  In verschillende artikelen heeft hij te kennen gegeven dat hij de nieuwe assertievere vorm van atheïsme ziet als een evenknie van religieus fundamentalisme.  Een lang artikel van De Waal op salon.com heeft de discussie weer verhevigd.

Nederlandse primatoloog verhevigt Amerikaans debat 1
Frans de Waal (Wikimedia Commons)

De carrière van Frans de Waal begon aan de universiteiten van Nijmegen en Groningen.  Voor z’n vertrek, in 1981, naar de Verenigde Staten deed hij een baanbrekende studie over het politieke reilen en zeilen op het chimpansee-eiland van Burgers’ Dierenpark.  Time Magazine rangschikte hem in 2007 als één van de honderd meest invloedrijke mensen op de planeet.  De ontdekking dat chimpansees elkaar op foto’s aan de kont kunnen herkennen, leverde hem in 2012 een IgNobelprijs op.  En in 2010 bevorderde de Majesteit hem zowaar tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Salon.com is een invloedrijke progressieve Amerikaanse nieuwssite.  Op 25 maart 2013 verscheen er een hoofdstuk uit De Waal’s nieuwe boek, “De Bonobo en de Tien Geboden“, als artikel op de website.  In dit hoofdstuk beschrijft De Waal hoe hij als katholiek werd grootgebracht in het Nederland bezuiden de grote rivieren.  Hij stelt dat er in de katholieke cultuur waarin hij opgroeide ruimte was voor plezier en losbandigheid.  Het was als student op de universiteit dat hij voor het eerst in contact kwam met noordelingen van gereformeerde origine.  Hij kwam tot de vaststelling dat het geloof voor hen een verstikkende dwangbuis was geweest.  Ook zag hij hoe er nog altijd rancune en emotioneel onbehagen was onder gereformeerd opgegroeiden die zich van de kerk hadden losgemaakt.  Volgens De Waal vindt het radicaal atheïsme z’n oorsprong in dat misnoegen.  Het Nieuwe Atheïsme is volgens hem weinig anders dan een verbitterd ageren tegen het protestants fundamentalistische nest.  De reactie is, aldus De Waal, net zo verbeten dogmatisch als datgene waar ze tegen reageert.  Op “whyevolutionistrue” staat een felle reactie op De Waals artikel waarin een aantal oude argumenten worden herhaald.

De omslag van het laatste boek van Frans de Waal.
De omslag van het laatste boek van Frans de Waal.

In Europa zijn kerk en staat na de Tweede Wereldoorlog steeds  meer ontkoppeld en heeft de godsdienst langzaamaan veel van z’n greep op de samenleving verloren.  Op veel Europeanen maakt de hele discussie over het Nieuw Atheïsme derhalve een  nogal onzinnige indruk.  Maar in de Verenigde Staten leeft het heel erg.  Atheïsme heeft altijd al een nogal negatieve connotatie gehad onder het grote Amerikaanse publiek, maar in het algemeen bleven kerken en overheden weg uit elkaars invloedssferen.  Edoch, sinds de jaren 70 zijn politiek en godsdienst steeds inniger verstrengeld geraakt.  Het is heden ten dage bijna onmogelijk om in de VS als politicus gekozen te worden zonder getuigenis te hebben afgelegd over trouwe kerkgang en oprechte geloofsbeleving.  Het Nieuw Atheïsme is een radicale tegenbeweging – een beweging die eigenlijk pas na 11 september 2001 goed op gang kwam.  “Science makes you fly to the moon.  Religion makes you fly into buildings.” is de alleszeggende kwoot van de fysicus en schrijver Victor Stenger.  De situatie is aan het escaleren.  Daar waar kerken voorheen doorgaans apolitiek waren, daar hebben zich de laatste jaren decennia steeds meer vereenzelvigd met een invloedrijke vleugel binnen de Republikeinse Partij waar zelotisch campagne wordt gevoerd tegen homo’s, tegen wetenschap en tegen abortus.

Het valt te betwijfelen of de bijdrage van Frans de Waal aan het debat wel zo’n constructieve is.  Zijn inbreng is een klassieke ad hominem in de trant van “Jij zegt wat je zegt omdat je zus bent opgevoed en ik begrijp de kwestie beter omdat ik zo ben opgevoed.”  Dergelijke ad hominems zijn eigenlijk een vorm van anti-argumentatie waarmee een goede discussie óf wordt afgekapt, óf ontaardt in een ordinaire scheldpartij.

In Nederland zijn uit verschillende hoeken reeds hele positieve recensies verschenen over De Waals boek.  De Nijmeegse theoloog en godsdienstfilosoof Taede Smedes is op dit forum al eerder ter sprake gekomen (zie hier en hier) in z’n hoedanigheid als pleitbezorger voor Coen Vermeeren en de UFO’s.  Op z’n blog geeft Taede een juichrecensie van De Waals boek.  Hij zou willen “dat meer atheïsten dergelijke boeken schreven.”  Ook Marcel Hulspas, wetenschapsjournalist en mede-oprichter van de Stichting Skepsis, is laaiend enthousiast over De Waals boek.  Hulspas is in z’n nopjes als hij uit De Waals primatenwerk concludeert dat er een “geest” bestaat en dat het “wij-zijn-ons-brein”-materialisme onhoudbaar is.  Het is eigenlijk allesbehalve zeker of De Waal zelf zijn werk wel zo zou willen interpreteren.  Maar De Waal, als Nederlands meest vooraanstaande wetenschapper, is als Jezus zelf in dat je blijkbaar alle kanten op kan met z’n woorden.
Geïnteresseerd geraakt in het boek? Bestel het via een van de onderstaande links bij Bol.com en steun daarmee Kloptdatwel.nl!

Filed Under: (Bij)Geloof, Buitenland, De ideeën van, Wetenschap Tagged With: bonobo, frans de waal, New atheists, religie, wetenschap

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Global Skeptics in The Pub-marathon
18 August 2025 - Ward van Beek
Global Skeptics in The Pub-marathon

 Verspreid over de wereld zijn er talloze organisaties die zich inzetten voor het bevorderen van kritisch denken. En op vrijdag 22 augustus 2025 kunnen zij elkaar online ontmoeten!Die dag duiken skeptici vanuit de gehele wereld gezamenlijk (voor de tweede keer)…Lees meer Global Skeptics in The Pub-marathon › [...]

Videos European Skeptics Congres 2024
18 August 2025 - Ward van Beek
Videos European Skeptics Congres 2024

 In 2024 organiseerde afis, de Franse zusterorganisatie van Skepsis, het 20ste European Skeptics Congress, in Lyon. Een aantal van de bijdragen zijn ook online te bekijken: [...]

Fluoride-angst?
30 June 2025 - Ward van Beek
Fluoride-angst?

Raad eens’, vraagt Cor van Loveren: ‘Het is begin jaren zeventig. Hoeveel gaatjes denk je dat een kind van vijf gemiddeld had?’ Het antwoord: achttien. ‘In haast elke tand zat wel een gat.’ Gemiddeld genomen dan. Er waren ook tanden…Lees meer Fluoride-angst? › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

With Brains Pickled by Social Media, Our Dishonest, Sheltered, Juvenile Medical Establishment Keeps Trying to Sic Vengeful Online Mobs Against Doctors Who Actually Care for Patients
21 August 2025 - Jonathan Howard

There are a lot of unstable, angry people out there, and it's easy to get powerful guns in the US. The post With Brains Pickled by Social Media, Our Dishonest, Sheltered, Juvenile Medical Establishment Keeps Trying to Sic Vengeful Online Mobs Against Doctors Who Actually Care for Patients first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Health Narratives on Social Media
20 August 2025 - Steven Novella

Engaging on social media about health issues can be daunting. I know this is not news, but it is important to understand what is happening phenomenologically. I also think it’s a microcosm of what’s happening to our society in general because of social media – we no longer have a shared fact-based reality as people increasingly live in different universes of information. […] The post Health Narratives on Social Media first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Traditional Medicine Based Extinction. An Update.
19 August 2025 - Mark Crislip

What we do best. The post Traditional Medicine Based Extinction. An Update. first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Hans1263 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Klaas van Dijk Dat heet DARVO, las ik een paar dagen geleden in NRC. Ontken, val aan, verwissel aanvaller en
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Hans1263, bedankt voor je bemoedigende woorden. Enerzijds hoef ik alleen maar wat toe te kijken, anderzijds durf ik niet te
  • Hans1263 on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Klaas van Dijk Houd vol! Soms vecht je als skepticus tegen een complotgelovige bierkaai maar lukt de overwinning van de
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Hans1263 en anderen, onderstaand bericht van mij op LinkedIn heeft ondertussen >27.000 "impressies". Voor zover mij bekend is dit het
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (32-2025)@satria Ik kijk zelfs na afgelopen zondag helemaal niet meer naar Zomergasten. Dan hoef ik die glijerige Griet in haar

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in