Kloptdatwel?

nvao

Genomineerden voor de Meester Kackadorisprijs 2024

by 9 Comments

Genomineerden voor de Meester Kackadorisprijs 2024 1

De Vereniging tegen de Kwakzalverij zal op zaterdag 5 oktober bekend maken wie dit jaar de Meester Kackadorisprijs binnensleept. De prijs is bedoeld voor die instelling, persoon of onderneming die afgelopen jaar het meest heeft bijgedragen aan de verspreiding in daad, woord of geschrift van de kwakzalverij in Nederland. De prijs wordt uitgereikt voorafgaande aan het traditionele symposium.

Dit jaar staan er vijf genomineerden op de lijst die op 16 juli bekend werd gemaakt. Een mooie selectie kandidaten of valt er wel wat op aan te merken? Wie mist er beslist op het lijstje en wie hoort er echt niet op thuis? Discussieer mee en geef uw keuze aan in de poll!

Bij de beoordeling van de lijst is het wel goed in het achterhoofd te houden wat de bedoeling van de prijs precies is. Die is niet in eerste instantie bedoeld om de ergste kwakzalver aan te wijzen. Op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) staat het reglement. Uit de inleiding daarbij:

Hoewel daadwerkelijk actieve kwakzalvers niet worden uitgesloten, is nadrukkelijk ook gedacht aan personen/instellingen die via publiciteit, geldstromen, opleidingen, wet- of regelgeving, mantelorganisaties, rechtspraak of anderszins de kwakzalverij hebben bevorderd zonder daarbij zelf vuile handen te maken. Het kan zijn dat de bekroonde activiteiten willens en wetens zijn ondernomen, maar ook naïeve of bona fide inspanningen die wellicht onbedoeld de kwakzalverij hebben bevorderd, kunnen in aanmerking komen. Goed bedoeld is dus geen excuus!

De genomineerden

  • RTL-televisie is maar liefst twee keer genomineerd: voor de podcastserie over de Biostabil en voor het programma Married at First Sight.
  • De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie voor hun accreditatie van opleiding in de osteopathie.
  • Het district Limburg XI van de KNMG wegens het organiseren van een minisymposium over zogenaamd complementaire geneeskunde.
  • Het Ministerie van Defensie voor de samenwerking met BaseQamp, een commercieel bedrijf dat gebruikmaakt van alternatieve behandelingen.
  • RINO-Amsterdam voor het aanbieden van cursussen in de Single Session Therapy.

Voor de uitgebreidere motivatie voor de nominering van de kandidaten verwijs ik naar het bericht op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.

Poll

Wat denkt de lezer van Kloptdatwel ervan? Daar zijn we uiteraard benieuwd naar. Geef uw commentaar in de reactiemogelijkheid hieronder en vul de poll in. Meteen stemmen als u uw mening al klaar hebt, maar wachten met stemmen kan natuurlijk ook om de overwegingen van andere commentatoren uw eerste oordeel mogelijk te laten beïnvloeden. Soms volgde de jury van de Meester Kackadorisprijs de uitslag  onze poll, soms ook niet. Wie weet beïnvloedt uw stem dit jaar toch weer de keuze van de winnaar! Poll sluit op 3 oktober 2024 om 12.00 uur.

This poll is no longer accepting votes

Wie verdient de Meester Kackadorisprijs 2024?
165 votes
StemResultaten

Foto: De trofee van de Meester Kackadorisprijs 2023. Bron: Megan Terpstra

Het zogenaamde ‘hbo-denkniveau’ van de School voor Homeopathie

by 99 Comments

De Google Ads die standaard op Kloptdatwel? te zien zijn, zijn soms tamelijk onschuldig. Ze gaan dan over huisartsen te Bleiswijk, het voorkomen van beleggingsfouten, boeken over verhoogd cholesterol, goedkope batterijen, zonnepanelen of het harsen van schaamhaar. Niet zelden verwijzen ze echter naar de onzin die op Kloptdatwel? juist wordt bestreden. Dat geldt voor advertenties over homeopathische behandelingen, holistische massages, auralezingen, allerhande meuk tegen GSM-straling en het drinken van detox-thee. Sinds kort staat ook de School voor Homeopathie te Amersfoort bij de Google Ads, en wel met de opleiding homeopathie voor dieren. Over die opleiding is vorig jaar een procedure gevoerd bij de kantonrechter van de Rechtbank Midden-Nederland. Daarin kwam ook het vermeende hbo-niveau van de opleiding ter sprake. Kort samengevat vond de kantonrechter dat je niet moet zeuren over het niveau als je weet dat de opleiding die je volgt niet is geaccrediteerd door de NVAO.

Infiltratiepoging van de School voor Homeopathie
Infiltratiepoging van de School voor Homeopathie

De zaak die leidde tot een uitspraak van de rechter heeft wel wat weg van een klassiek Grieks drama. Een studente was in 2007 begonnen aan de opleiding homeopathie voor dieren, die sinds 2001 door de School voor Homeopathie wordt aangeboden. Volgens de website van de School betreft het “een vier-en-een-halfjarige opleiding op hbo-niveau”. De lessen worden in principe alleen op zaterdag gegeven en de opleiding richt zich met name op paarden, honden en katten. Goedkoop is de opleiding niet: het collegegeld bedraagt 1930 euro per jaar. Omdat het volgens de School gaat om een opleiding op hbo-niveau, dienen cursisten in beginsel te beschikken over een HAVO-diploma of anders over een MBO-4-diploma. Als je de opleiding tot dierenhomeopaat hebt afgerond, kun je een verkorte opleiding tot mensenhomeopaat doen. Dat kan heel nuttig zijn volgens de website:

“In je praktijk kom je regelmatig situaties tegen waarbij je denkt: naast de behandeling van het dier, zou ik meer resultaat boeken als ik de eigenaar ook een middel zou kunnen voorschrijven. Dat komt omdat helaas het dier vaak erg verbonden is met zijn baas en soms ook ziek wordt door de pathologie van de baas.”

Zo ver kwam het echter niet in het geval van de in 2007 gestarte studente. Zij had gedurende vier jaar alle studieonderdelen gevolgd, met succes de vereiste stage afgerond en ook een voldoende voor haar afstudeerscriptie behaald. Maar toen kwam het mondelinge eindexamen en dat eindigde in een deceptie: de directeur van de School deelde de studente per e-mail mee dat ze helaas gezakt was. Uiteraard was de studente daar niet blij mee, al was het alleen maar omdat ze inmiddels naar eigen zeggen voor zo’n 10.000 euro aan studiekosten had gemaakt. Ze stapte naar het televisieprogramma de Rijdende Rechter om te bezien hoe haar kansen zouden liggen als ze een rechtszaak zou aanspannen. De School speelde geen rol in de uitzending, maar had van tevoren wel een e-mail naar het programma gestuurd waarin enkele uiterst onvriendelijke passages stonden. De directeur schreef onder meer dat hij hoopte dat ze haar scriptie nooit naar buiten zou brengen en dat hij sterke aanwijzingen had dat het onderzoek gemanipuleerd was. Het zou niet verantwoord zijn deze studente met mensen te laten werken; ze moest eerst maar eens ernstig aan zichzelf gaan werken.

De Rijdende Rechter, die een ‘geitenwollensokkentype’ had verwacht, raadde de studente aan van de interne beroepsprocedure van de School gebruik te maken. De studente besloot echter dat advies niet te volgen. Evenmin is ze, zo blijkt uit de uitspraak van de kantonrechter, ingegaan op het aanbod van de School om kosteloos herexamen te doen. Kennelijk waren de verhoudingen tot in het extreme verziekt. Met een advocaat aan haar zijde daagde de studente de School voor de kantonrechter en eiste ze een schadevergoeding van meer dan 17.000 euro, waarvan 7.500 euro aan smartengeld. De School op haar beurt eiste in reconventie 25.000 euro schadevergoeding omdat de studente met haar negatieve uitlatingen in de media onrechtmatig tegenover de School zou hebben gehandeld. Kort na de uitzending van de Rijdende Rechter had de School namelijk een open dag georganiseerd. Daarop was helemaal niemand verschenen met interesse voor de opleiding homeopathie voor dieren, terwijl er normaal gesproken volgens de School zo’n 15 belangstellenden kwamen opdagen. De School zag een duidelijk causaal verband met de uitlatingen van de verbolgen studente.

Bot bij de kantonrechter

De kantonrechter ziet geen reden de inhoudelijke beoordeling van het eindexamen te doorkruisen nu er geen aanwijzingen zijn dat die beoordeling op uiterst onzorgvuldige wijze tot stand is gekomen. De onvoldoende voor het mondelinge eindexamen blijft dus staan. De studente had verder geklaagd dat de opleiding geen hbo-niveau heeft, terwijl de School dit wel uitdraagt. De kantonrechter oordeelt daarover:

4.7 Tussen partijen is niet in geschil dat [gedaagde sub 2] met de opleiding een opleiding op hbo-niveau voorstaat en dit ook als zodanig uitdraagt, onder meer op de gezamenlijke website van de Scholen. Uit de stellingen van [gedaagde sub 2] leidt de kantonrechter af dat [gedaagde sub 2] daarmee doelt op het denkniveau dat van studenten wordt verwacht en dat ook is vereist om de opleiding te kunnen volgen. [eiseres] heeft niet betwist dat [gedaagde sub 2] deze interpretatie van ‘hbo-niveau’ volgt. Zij heeft voorts geen feiten en omstandigheden aangedragen waaruit zou volgen dat de opleiding geen hbo-denkniveau heeft. De kantonrechter zal dan ook als vaststaand feit aannemen dat de opleiding wordt gegeven op een hbo-denkniveau.

4.8. Dat de Scholen zich op hun website gezamenlijk presenteren waarbij het accreditatietraject van [gedaagde sub 1] bij de NVAO wordt vermeld, heeft bij [eiseres] verwachtingen gewekt omtrent het niveau van de opleiding. Uit wat zij heeft aangevoerd is echter niet gebleken dat [gedaagde sub 2] aan haar en/of medestudenten toezeggingen heeft gedaan over het niveau van [gedaagde sub 2], anders dan over het denkniveau van de opleiding, zoals bedoeld in overweging 4.7. De kantonrechter overweegt dat in het midden kan blijven of [gedaagde sub 2] bij de NVAO een accreditatietraject is gestart. Zelfs indien dit zou komen vast te staan, zou hieruit immers niet zonder meer volgen dat [eiseres] er vanuit mocht gaan dat zij een geaccrediteerde hbo-opleiding zou volgen, omdat tussen partijen niet in geschil is dat de opleiding niet was geaccrediteerd op het moment dat [eiseres] met de opleiding startte. Bovendien kan, indien zou komen vast te staan dat tevergeefs een accreditatietraject is gestart, daaruit niet volgen dat de opleiding geen hbo-denkniveau heeft, zoals [gedaagde sub 2] dat uitdraagt. Het voor een opleiding vereiste denkniveau staat immers los van het feit of die opleiding al dan niet is geaccrediteerd door de NVAO.

De School voor Homeopathie te Amersfoort (foto: website van de School)
De School voor Homeopathie te Amersfoort (foto: website van de School)

De kantonrechter maakt dus voor wat betreft het niet wettelijk beschermde begrip ‘hbo-niveau’ een onderscheid tussen ‘denkniveau’ en ‘geaccrediteerd’. Van een opleiding met hbo-denkniveau zal al snel sprake zijn. Een opleidingsinstituut moet het wel heel bont maken voor zij door de rechter op de vingers getikt wordt. De eisende partij moet dan maar stellen en bewijzen dat dit hbo-denkniveau afwezig is en dat zal niet gemakkelijk zijn. Enkel stellen dat geen sprake is van accreditatie door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO), de enige organisatie met de bevoegdheid bachelor- en masteropleidingen te accrediteren, is in elk geval onvoldoende. Uit de uitspraak kan daarmee ook worden afgeleid dat je voor eigen risico studeert als je kiest voor een niet-geaccrediteerde opleiding. In dit geval was het voor de studente zonneklaar dat de opleiding homeopathie voor dieren niet over enige NVAO-accreditatie beschikte. Als je met die wetenschap aan zo’n opleiding begint, kun je later niet klagen dat de opleiding niet van het gewenste hbo-niveau is.

De School meldt op haar website momenteel nog steeds dat een accreditatietraject bij de NVAO aanhangig is. Dat is echter al het geval sinds 2010, zodat we niet hoeven te verwachten dat er snel een positief besluit volgt. De NVAO staat bovendien bekend als zeer streng als het gaat om complementaire en alternatieve geneeskunde. Een CAM-opleiding van Saxion Next werd in 2011 bijvoorbeeld compleet afgekeurd (ook hier op Kloptdatwel? besproken). Ten slotte is het niet geheel duidelijk welke School voor Homeopathie de accreditatie heeft aangevraagd. In de uitspraak van de kantonrechter wordt melding gemaakt van twee ‘Scholen’, die helaas volgens de richtlijnen van de rechterlijke macht geanonimiseerd zijn. Ik vermoed dat de School voor Homeopathie BV en de School voor Homeopathie Dieren BV bedoeld zijn. Beide BV’s staan strikt juridisch bezien los van elkaar, maar zijn wel op hetzelfde adres gevestigd, hebben dezelfde directeur en presenteren zich op de website van de School als één geheel. Het lijkt erop, gelet op de uitspraak van de kantonrechter, dat het accreditatietraject alleen geldt voor de eerstgenoemde BV, terwijl de opleiding homeopathie voor dieren door de tweede BV verzorgd wordt. Het heeft er dus alle schijn van dat voor die opleiding überhaupt geen accreditatietraject is gestart. De kantonrechter wijst er terecht op dat het niet veel uitmaakt hoe de vork precies in de steel zit: de opleiding is nu niet geaccrediteerd, was dat ook niet in 2007 en het starten van een traject is nog geen garantie voor succes. De studente wist waar ze aan begon.

De studente slaagde er nog wel in een heel klein succesje te behalen: de onvriendelijke e-mail die de School naar de Rijdende Rechter had gestuurd, wordt deels onrechtmatig bevonden. De passages over manipulatie van de scriptie en over het ‘ernstig aan zichzelf gaan werken’ worden door de kantonrechter als onnodig grievend aangemerkt. De School had zich ter verdediging van haar reputatie best wat zakelijker mogen uitdrukken, zo meent de rechter. Een en ander leidt echter niet tot de toekenning van een gigantische schadevergoeding. Omdat de e-mail verder niet ter sprake is gekomen in het televisieprogramma, wordt het smartengeld beperkt tot een schamele 100 euro. De School op haar beurt kan al helemaal naar een schadevergoeding fluiten. De kantonrechter gelooft er geen barst van dat de uitlatingen van de studente verantwoordelijk zijn voor de kennelijk mislukte open dag.

De zaak-Boris

Bordercollie (foto: LucUltra, CC-licentie)
Bordercollie (foto: LucUltra, CC-licentie)

Homeopathie bij dieren is waarschijnlijk net zo’n slecht idee als homeopathie bij mensen. Misschien nog wel slechter, aangezien dieren geen enkele keuzevrijheid hebben. Ter illustratie moge de casus van de bordercollie Boris dienen. Boris werd in 2009 door een inspecteur van de Stichting Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming in beslag genomen. Zijn baasjes zouden hem de nodige verzorging hebben onthouden en daarmee in strijd handelen met de artikelen 36 en/of 37 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren. Boris verkeerde in bijzonder slechte gezondheid: de hond had twee derde van zijn haar verloren, kampte met een ernstig aangetaste huid en had vlooien. De eigenaren hadden ervoor gekozen de hond homeopathisch te behandelen en zij meenden dat die behandeling begon aan te slaan. Dat werd echter behoorlijk tegengesproken door het inspectierapport, dat als gezegd repte van een beroerde gezondheid. De reden waarom de eigenaren gekozen hadden voor een homeopathische behandeling in plaats van een reguliere, is al helemaal absurd. Je zou erom kunnen lachen, als het niet zo ernstig was:

“Appellanten zijn van mening dat de hond niet is verwaarloosd en dat hij geen vlooien heeft. Dat de hond kaal was kwam door stress en door de allergie voor de ziekte van appellant. Appelanten hebben een paragnost geraadpleegd en gebleken zou zijn dat de hond allergisch is voor appellant, die ernstig ziek is. De hond trekt zich de ziekte van de man aan. Als de man komt te overlijden, is de hond ook weer beter.”

Dat sluit natuurlijk prachtig aan bij de pseudowetenschap die ook door de School voor Homeopathie verkondigd wordt, te weten dat de pathologie van het baasje ook invloed heeft op de gezondheid van het dier (zie hierboven). De rechter die over de zaak moest oordelen, was gelukkig nuchter genoeg om niet in deze onzin te geloven en het belang van het dier voorop te stellen. Boris werd inmiddels in de opvang al zo’n drie maanden regulier behandeld voor zijn – door zijn baasjes ontkende – vlooienallergie en zijn gezondheid was aantoonbaar sterk verbeterd. Het beroep tegen de inbeslagname werd dan ook ongegrond verklaard. Je zou kunnen zeggen dat Boris zijn leven te danken heeft aan dit ingrijpen.

Slot

De voormalige studente met wie dit artikel begon, houdt zich nog steeds met homeopathie bij dieren bezig en draait haar hand ook niet om voor homeopathie bij mensen. Dat mag natuurlijk: net als de School voor Homeopathie zonder NVAO-accreditatie mag roepen dat ze opleidingen op hbo-niveau aanbiedt, mag een studente zonder (overigens waardeloos) diploma in de schudverdunnerij roepen dat ze homeopaat is en vervolgens mensen en dieren behandelen. Daarbij maakt ze ook nog gebruik van bioresonantie, ooit in de Skepter omschreven als “onversneden pseudo-wetenschap in de beste traditie van kwakzalverij met indrukwekkende apparaten”. Het mag allemaal, maar tegelijkertijd is het natuurlijk best zorgelijk.

Saxion opleiding tot kwakzalver niet erkend

by 11 Comments

Saxion opleiding tot kwakzalver niet erkend 2

We schreven op Kloptdatwel in januari al over de mogelijke erkenning van de Saxion Next HBO opleiding tot CAM-therapeut. CAM staat voor Complementary and Alternative Medicine. Niet bewezen geneeswijzen dus. Er zou onder andere iriscopie, homeopathie en acupunctuur worden onderwezen. Stuk voor stuk laat onderzoek zien dat deze methoden geen werkzaamheid boven het placebo-effect hebben en en het zogenaamde werkingsmechanisme niet bestaat of onmogelijk is of een ander probleem heeft (met irisicopie kan je niets diagnosticeren, homeopathie is gewoon water, acupunctuurpunten verschillen per acupuncturist et cetera).

Inmiddels is het duidelijk geworden dat de opleiding geen erkenning krijgt. De Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) liet een verificatiecommissie nog eens goed naar de opleiding kijken en die gaven deze een onvoldoende.

De VtdK meldt: De hogeschool gaat tegen het besluit in beroep. De verificatiecommissie was niet objectief, zegt collegevoorzitter Wim Boomkamp van Saxion Hogescholen. “Als je niet gelooft in alternatieve geneeskunde, kun je bewijzen dat het niet klopt; als je er wel in gelooft, kun je bewijzen dat het wel klopt”, stelt hij. “In het buitenland noemen ze het gewoon evidence based, maar in Nederland is men daar huiverig voor.”

Een onzinnige uitspraak. Bewijs in deze zin is simpelweg het toepassen van de wetenschappelijke methode zoals die internationaal gehanteerd wordt. Doet men dat goed dan is de uitslag over het algemeen duidelijk: geen werkzaamheid (buiten het placebo-effect).

Wanneer men zich niet zo sterk houdt aan de internationale standaard, dan ziet men over het algemeen dat hoe meer men daarvan afwijkt, hoe beter de resultaten worden.

Maargoed, we zullen zien waar het beroep op uitdraait.

Hieronder enkele citaten uit dit 81 pagina’s tellende rapport van de verificatiecommissie:

Met betrekking tot Doelstellingen:

Ook is tijdens het locatiebezoek veelvuldig de vraag aan de orde gekomen in hoeverre de afgestudeerden als behandelaar (en dus genezer) worden gezien. In het addendum kwaliteitsrapport dat de commissie heeft bestudeerd staat letterlijk. “Deze benadering impliceert dat de CAM-therapeut niet alleen een (of meerdere) behandelwijze(n) moet beheersen……”. Daarnaast is gesproken over de naamgeving van de opleiding en over de vraag of deze niet misleidend kan zijn, met andere woorden dekt de vlag in voldoende mate de lading? Het woord “medicine” kan immers de verwachting wekken dat het om een geneeskundige opleiding gaat. [p. 13]

 

Op grond van de bestudeerde documenten en de gesprekken die gevoerd zijn tijdens het locatiebezoek stelt de commissie vast dat er een spanning bestaat tussen de uitermate brede en ambitieuze doelstellingen van de opleiding en de gebrekkige fundatie daarvan in wetenschappelijk onderzoek, waardoor de pretentie van de opleiding wetenschappelijk gezien onvoldoende kan worden waargemaakt. [p. 13]

 

Enkele malen heeft de opleiding aangegeven zich te baseren op de ervaring van 20 – 30 jaar in het CAM domein. De opleiding suggereert hiermee experience based practice gelijk te stellen aan evidence based practice. Dit is allerminst hetzelfde. [p. 13]

 

De pretentie van de adviserende, en soms zelfs behandelende taak van de afgestudeerde CAM-therapeut in combinatie met de breedte van de opleiding vindt de commissie niet in overeenstemming met het instroomniveau (minimaal havo) en de omvang van de opleiding (240 EC). [p. 14]

 

– Oordeel van de commissie
Op grond van bovenstaande overwegingen komt de commissie tot het oordeel onvoldoende met betrekking tot het facet domeinspecifieke eisen. Daarbij speelt met name de overweging een rol dat het werkterrein van de afgestudeerden zeer diffuus en ongrijpbaar is. Daarbij is het aantal profielen waarbij en de wijze waarop de opleiding in haar eindkwalificaties zegt aan de sluiten, dusdanig groot en diffuus dat er geen sprake is van een duidelijke afbakening. [p. 14]

 

De opleiding is bovendien te weinig gevoelig voor de resultaten van wetenschappelijk onderzoek en zet deze naast de eigen inzichten, zoals die al 20 – 30 jaar de praktijk van de CAM therapeut bepalen. Kortom de opleiding heeft niet definitief gekozen voor een wetenschappelijke fundering, maar blijft vasthouden aan niet op evidence gebaseerde practice. Alles afwegend beoordeelt de commissie het onderwerp Doelstellingen als geheel met een onvoldoende. [p. 16]

Met betrekking tot het Programma:

Daarnaast wordt aandacht besteed aan methodologie. Volgens het leerplanschema CAM 2010-2011 komt dit aan de orde in het vijfde en het zesde jaar. Tijdens het locatiebezoek werd aangegeven dat de studenten tegenwoordig al eerder in aanraking worden gebracht met methodologie, maar geen van de studenten bleek het boek dat daarbij (volgens de docenten al twee jaar) gebruikt wordt, te kennen. [p. 17]

 

De literatuur die in de opleiding wordt gebruikt kan veelal niet worden aangemerkt als wetenschappelijk gefundeerde literatuur. Ook is de commissie van mening dat er onvoldoende sprake is van actuele literatuur. De handboeken die gebruikt worden voor de basisvakken Anatomie en Fysiologie zijn in meerderheid niet de aanbevolen boeken binnen de reguliere (para)medische opleidingen. [p. 18]

 

De literatuur die in de opleiding wordt gebruikt kan veelal niet worden aangemerkt als wetenschappelijk gefundeerde literatuur. Ook is de commissie van mening dat er onvoldoende sprake is van actuele literatuur. De handboeken die gebruikt worden voor de basisvakken Anatomie en Fysiologie zijn in meerderheid niet de aanbevolen boeken binnen de reguliere (para)medische opleidingen. [p. 18]

 

De docenten houden zich, zoals blijkt uit het personeelsbeleid en hun publicatieoverzichten, slechts in zeer geringe mate bezig met het doen van onderzoek. De commissie realiseert zich dat de wetenschappelijke basis voor CAM dun is, gemeten naar westerse maatstaven. Zij heeft echter ook geen documenten gezien die duiden op “niet-westerse” evidence. De commissie vindt het hierdoor des te belangrijker dat de opleiding hiervoor meer naar het buitenland kijkt. Er zijn wel contacten met buitenlandse instellingen, maar bij navraag tijdens het locatiebezoek bleek het daarbij vooral te gaan om de uitwisseling van studenten in het kader van de stage en niet om kennisuitwisseling tussen deze instellingen en de opleiding. [p. 18]

Programma – Toetsing:

Tijdens het locatiebezoek zijn in de gesprekken met leden van de de Raad van Advies en met de docenten enkele zaken aan de orde geweest die ook getoetst zouden moeten worden, zoals de samenwerking met de reguliere geneeskunde en het kunnen bepalen of een klacht van een cliënt “pluis” of “niet pluis” is zodat de behandelaar op goede gronden de cliënt wel of niet (terug)verwijst naar de reguliere geneeskunde. De leden van de Raad van Advies, het werkveld en de opleiding gaven aan dat dit essentiële elementen zijn voor de beroepsuitoefening van de CAM-therapeut. De commissie heeft geen aanwijzingen kunnen vinden dat deze zaken inderdaad in de opleiding worden getoetst. [p. 27]

 

Het is de commissie niet duidelijk waar en op welke wijze de samenwerking met de reguliere geneeskunde wordt getoetst en op welke wijze wordt getoetst of een student in staat is om het onderscheid tussen “pluis” en “niet pluis” te maken. De anamneses die de commissie heeft bestudeerd zijn uiterst uitvoerig. De conclusies die op basis van de gegeven antwoorden worden getrokken, zijn echter uiterst mager. Veelal berusten deze op voedingsadviezen (domein van de diëtist) en een enkele maal op herstel van het “lichaamsbalans- sympatisch – parasympatisch evenwicht”. Slechts driemaal wordt aangegeven dat (terug)verwijzing naar de specialist gewenst is. Terugverwijzing naar de huisarts wordt niet overwogen. In die gevallen dat ten minste psychologisch of psychotherapeutisch advies gewenst lijkt, wordt dat niet vermeld. De commissie is van mening dat men hier volledig over het doel heen schiet. De cliënten worden zeer uitvoerig bevraagd over eerdere ziekten, huidige klachten zowel psychisch als lichamelijk, voedingsgewoonten, lichaamsfuncties (voornamelijkl excretiepatronen), (zelf) medicatie, en diagnoses in de reguliere gezondheidszorg. Op bijzondere klachten van de cliënt wordt veelal niet doorgevraagd. Bepaalde door de cliënt aangegeven symptomen: bv. veelvuldige infecties, trillingen, zweverigheid zijn geen aanleiding om bijvoorbeeld een latente diabetes te overwegen. Ook de huisarts heeft dat overigens niet gedaan. De voorgestelde behandelingen zijn in alle gevallen symptomatisch gericht. [p. 27]

Wat opmerkelijk is, aangezien een veel gehoorde ‘beschuldiging’ uit de alternatieve hoek juist is dat de reguliere geneeswijzen slechts aan symptoombestrijding zouden doen.

De behandelingsadviezen: dieetadvies, herstel van balans, levensstijladvies, fytotherapie, worden aan vrijwel iedere cliënt, zonder enige differentiatie gegeven. [p. 28]

Niet verrassend scoort de opleiding ook op het onderdeel Programma scoort de opleiding een onvoldoende.

Inzet Personeel:

Op pagina 29 kunnen we lezen dat de opleiding veel docenten uit de praktijk in dienst heeft die zelf geen opleiding hebben genoten op het niveau HBO-bachelor. De opleiding wil daar iets doen door ze eerst wat scholing te laten volgen.

Docenten die niet beschikken over een diploma op het niveau van een hbo bachelor moeten een cursus Wetenschapsleer van de Open Universiteit (OU) (van 1 EC) doen (…). [p. 29]

En dat vindt de commissie positief maar een tikkeltje summier.

Tijdens het locatiebezoek is met het management gesproken over de kwaliteit van de docenten en over het feit dat een aantal docenten alleen een CAM-opleiding heeft gedaan. Deze docenten worden volgens het management alleen ingezet voor de praktijklessen. [p. 29]

 

De commissie is van mening dat er teveel docenten zijn die onvoldoende gekwalificeerd zijn om les te geven aan een hbo-opleiding. Zoals blijkt uit de bevindingen, is niet alleen ongeveer de helft van de docenten qua vooropleiding niet gekwalificeerd, maar ook de wel hbo of wo opgeleiden zijn dat veelal in een vakgebied dat geen directe relatie heeft met het CAM onderwijs. De programmaonderdelen waarvoor docenten worden ingezet, sluiten niet altijd aan bij hun achtergrond. De commissie dringt erop aan dat de opleiding geen docenten meer inzet die niet minimaal aantoonbaar hbo-bachelor niveau hebben. De remediërende maatregelen (zoals de OU-cursus van 1 EC) vindt de commissie volstrekt ontoereikend. Ook is de commissie van mening dat deze maatregelen te vrijblijvend zijn voor de zittende docenten.
Vijf docenten zijn gepromoveerd, maar de commissie is niet in alle gevallen onder de indruk van hun publicaties. Enkele docenten zijn nog steeds werkzaam aan een universiteit, maar slechts een enkele docent heeft recente, gerefereerde internationaal gepubliceerde publicaties. De publicaties van de docenten zijn op basis van de opgave door de opleiding niet goed te beoordelen. Het aantal docenten dat publiceert in internationaal gerefereerde wetenschappelijke tijdschriften (de opleiding claimt internationale oriëntatie) is zeer gering. Veelal worden lezingen en boekbijdragen (de laatste in eigen beheer) als publicaties opgevoerd. Dit is niet conform de hiervoor gebruikelijke norm. Samenvattend: de opgevoerde publicatielijst is onvoldoende, ook onder de erkenning dat het hier om docenten aan een hbo- opleiding gaat. [p. 31]

En ook Inzet Personeel krijgt een onvoldoende.

Het gaat nog even door over alumni die niet volgens de HBO-normen zijn afgestudeerd, scripties van erbarmelijke kwaliteit, eind-beoordelaars die ook begeleiders zijn etc.

De commissie vindt het positief dat de opleiding meer aandacht dan voorheen wil besteden aan methodologie. Gepromoveerde docenten verzorgen desbetreffende modules. Toch is de commissie van mening dat de opleiding in het programma nog steeds te weinig aandacht besteedt aan methodologieonderwijs en dat dit bovendien los lijkt te staan van de rest van het programma. Hoewel de commissie tijdens het locatiebezoek van het management heeft gehoord dat er ook in andere modules aandacht wordt besteed aan methodologie, heeft de commissie dat noch op grond van de moduleboeken noch op grond van de Handleiding praktijk kunnen vaststellen. Tot verbazing van de commissie bevat het zevende jaar van de deficiëntieprogramma’s geen aanvullende methodologiemodules. Dit betekent dat de vier
alumni in feite nog op grond van het oude (ANH) programma, dat qua methodologie niet voldeed aan de hbo-normen, zijn afgestudeerd. Dit betreurt de commissie in hoge mate. Het belangrijkste aanknopingspunt voor de commissie voor de beoordeling van het gerealiseerde niveau vormen de vier afstudeerwerken. De commissie komt na bestudering van elk afstudeerwerk door twee commissieleden tot de conclusie dat slechts een van de vier afstudeerwerken voldoet aan de eisen die gesteld kunnen worden aan een opleiding op hbo bachelorniveau. Dit komt onder andere tot uiting in de aanpak die de studenten hebben gevolgd en de gebrekkige wijze waarop zij gebruik hebben gemaakt van methodologie. De gekozen methodologie wordt in geen enkele scriptie helder verantwoord. Bij twee afstudeerscripties is de kwaliteit van de referenties sterk onder de maat. Bij een scriptie verwijst de schrijver voornamelijk naar websites en is de literatuur waarnaar verwezen wordt
niet van wetenschappelijke kwaliteit. Op de websites is de informatie waarnaar verwezen wordt bovendien moeilijk te vinden. Bij een andere scriptie heeft de commissie incorrecte referenties aangetroffen die onvoldoende onderbouwing geven aan hetgeen in de scriptie wordt gesteld. In de meeste scripties bestaat een gebrek aan consistentie tussen de oorspronkelijke probleemstelling, de (sub) doelstellingen van het onderzoek, de wijze van rapporteren en de uiteindelijke conclusies. [p. 37]

Enkele opmerkingen hadden betrekking op samenwerking met de rest van Saxion Hogescholen:

Tijdens het locatiebezoek is met het management en met de docenten gesproken over de relatie van de opleiding met (toegepast/praktijkgericht) onderzoek. Binnen Saxion Hogescholen zijn diverse lectoraten, maar daarmee is bewust (nog) geen verbinding gelegd. Dit blijkt onder andere uit de antwoorden op de vragen die de commissie voorafgaand aan het locatiebezoek aan de opleiding heeft gesteld. Daarin zegt de opleiding dat zij “geen enkel risico wil nemen de reputatie van het lectoraat te besmetten met een onverhoopt negatieve uitkomst van het accreditatieproces”. Er zijn volgens het management wel plannen voor het opzetten van een eigen lectoraat, maar dit zou pas gebeuren nadat de opleiding is geaccrediteerd. Hoewel verschillende docenten werkzaam zijn bij universiteiten of andere hogescholen, is ook geen verbinding gezocht met andere instellingen. Evenmin is binnen Saxion Hogescholen of Saxion Next gekeken naar verbindingen met  aanpalende vakgebieden. Voor studenten van de opleiding CAM bestaat dan ook niet de mogelijkheid om tijdens hun opleiding via een lectoraat met (praktijkgericht) onderzoek in aanraking te komen. [p. 17]

 

De opleiding heeft (nog) geen aansluiting gezocht bij bestaande onderzoeksprogramma’s (bijv. binnen lectoraten). De opleiding stelt zich hierin zeer afwachtend op, in tegenstelling tot veel andere hbo-opleidingen die hier wel actief in zijn. De opleiding motiveert dit door te zeggen dat hbo-opleidingen nog in een beginstadium  staan wat betreft het verbinden van onderwijs en onderzoek. Dit is echter niet het geval, aangezien lectoraten al geruime tijd gangbaar zijn binnen het hbo. De commissie kan zich niet aan de indruk onttrekken dat er bij de lectoraten weinig of geen belangstelling bestaat om relaties met de opleiding aan te gaan. [p. 18]

Van de 6 onderdelen van de scoort de opleiding alleen op ‘voorzieningen’ een voldoende. Alle inhoudelijk relevante onderwerpen zijn met onvoldoende beoordeeld.

Opmerkelijk was dat Gerda Zaalberg een van de CAM-docenten was, waar de verificatiecommissie mee sprak, want daar heb ik ook ooit een gesprek mee gehad.