Kerst zet aan tot overdenking. Een paar gedachten over het christelijke geloof zijn wellicht op z’n plaats. In skeptische kring is regelmatig discussie over de vraag of geloof en skepticisme / wetenschap samen kunnen gaan. Onder skeptici lopen de meningen hierover uiteen. De meest gehoorde mening is toch dat de combinatie mogelijk is, maar wel onder de volgende voorwaarde. Natuurlijk kan de skepticus zijn pijlen wel richten op ongefundeerde theorieën en uitspraken die uit naam van het geloof worden gedaan. Evenals Galilei zouden we de stelling bekritiseren dat de aarde in het middelpunt van het universum staat. En skeptici verzetten zich natuurlijk tegen het creationisme. We hadden daarom onlangs nog een stukje over het Creation Museum in kloptdatwel.
In de video hieronder discussiëren enkele natuurkundigen genuanceerd over het geloof. Ik wens u een prettige tweede kerstdag!
Met dank aan videovolt.
In de tijd van Galilei ging het niet zozeer om het middelpunt maar om de bewegingstoestand van de aarde, zowel van de aarde om haar as, als van de aarde rond de zon. De opvattingen van Galilei stonden al te lezen bij Copernicus die meer dan twintig jaar voor G.’s geboorte overleed. G. zag twee dingen die een opsteker waren voor de copernicaanse theorie, namelijk de veranderingen in schijnbare grootte en de schijngestalten van Venus (sikkelvormig en groot, met de lichte kant naar de zon gekeerd of juist bijna rond en klein, beide als Venus zich dichtbij de zon bevindt), die uitsloten dat de hele baan van Venus zich tussen ons en de zon bevindt. In de ptolemeïsche theorie was het baanmiddelpunt van Venus in de richting van de zon, maar Copernicus had dat rekenkundig vereenvoudigd tot baanmiddelpunt = zon. Galilei kon aan de schijngestalten zijn dat wat Venus betreft de copenricaanse theorie klopte.
Verder had Galilei gezien dat Jupiter satellieten had, waardoor het ptolemeïsche beginsel dat alle banen van planeten de aarde als middelpunt hebben verder doorbroken werd.
Tot lang na Galilei bleef het wereldbeeld van Tycho populair: de bewegingen van de planeten rond de zon is zoals Copernicus had beschreven, met uitzondering van de aarde. De zon gaat echter om de aarde, net als de maan.
Omdat de Bijbel het zo nadrukkelijk had over een vaste aarde en zelfs over een incident waarbij de zon bleef stilstaan, was het punt waar de onenigheid over was of de aarde bewoog of niet, niet waar het middelpunt van het zonnestelsel was.
Je kunt echter aan de waargenomen bewegingen van de planeten en de schijngestalten helemaal niet zien wat er beweegt of stilstaat. Daarvoor heb je beschouwingen over versnellingen en krachten nodig. Die gaf Galilei wel, maar ze waren fout. Tijdens het conflict met Galilei speelde de wetenschappelijke onjuistheid van zijn beschouwingen geen rol of alleen indirect: zijn verhaal over de getijden leek glashelder en overtuigend voor hemzelf, maar er was eigenlijk geen touw aan vast te knopen.
Beste heer Van ’t Land,
Is er in skeptische kring wel eens discussie of over de vraag of het Nieuwe Atheïsme van Dawkins c.s. te combineren is met skepticisme en wetenschap ?