Ongeveer een half jaar geleden kwam het Franse persbureau AFP met het bericht dat Japanse onderzoekers homeopathie hadden afgedaan als ‘absurd’. Op 30 augustus verscheen dit bericht op Google News. Het persbericht vermeldt dat de keizerlijke arts en toponderzoekers een oproep doen om homeopathische middelen niet te gebruiken. Ze zijn bezorgd omdat de populariteit van homeopathie in Japan toeneemt. Kort voor de oproep van de Japanse wetenschappers was in Japan een baby overleden na een homeopathische behandeling. Enkele passages uit het bericht:
‘The physician to Japanese Emperor Akihito and top scientists have slammed homeopathy as an “absurd” medicine, urging health workers to stay clear of the alternative treatment as it grows in popularity. “I cannot help but feel strong bewilderment” over the recent rise in homeopathy’s use as a treatment in Japan, said Ichiro Kanazawa, who chairs the prestigious Science Council of Japan. “The reason is that it ignores science,” Kanazawa, who is also the medical supervisor for Japan’s Imperial Household Agency, said in a statement.
The controversy has been fuelled by reports that a two-month-old baby girl died last year of a cerebral haemorrhage in Japan after she was given a homeopathic remedy instead of the normal treatment of vitamin K’.
Meer achtergronden? Onze eigen Nederlandse Jan Willem Nienhuys heeft een paar dagen geleden in het Skepsis blog een uitgebreid artikel geschreven over de onzin van homeopathie.
Merk op dat in het oorspronkelijke AFP-bericht naar aanleiding van een persconferentie van Ichiro Kanazawa op 24 augustus 2010 melding wordt gemaakt van de reactie van de Japanse homeopaten. Zij haalden onderzoeken aan waaruit de werking van homeopathie zou blijken. Dit is een verdediging die de homeopaten vaak inzetten. In mijn stukje over de ‘Roze bril van de homeopathie’ heb ik die verdediging geanalyseerd. Dat was toen in een ‘Positionpaper’ van de alto-artsen precies diezelfde verdediging werd gevoerd. De alto-artsen hadden hun lijst van positieve onderzoeken integraal overgenomen uit een Engels document, zonder zelfs de moeite te doen het opschrift boven de lijst te veranderen.
Als men goed kijkt, ziet men dat die stapel positieve bewijzen niets voorstelt. Als de onderzoekers zo vriendelijk zijn om in een meta-analyse te zeggen dat de resultaten ‘niet geheel aan het placebo-effect kunnen worden toegeschreven’ (een eufemisme voor: ‘zijn het gevolg van een stapel ernstige onderzoeks- en beoordelingsfouten veroorzaakt door het collectieve vooroordeel van de onderzoekers en tijdschriftredacties’) dan zijn de homeopaten er meteen als de kippen bij om te stellen dat de meta-analyticus ook heeft gezegd dat homeopathie geen placebo is.
In Homeopathie werkt ook niet bij kinderdiarree heb ik enkele van die fouten uitgelegd. Het eerste onderzoek was zo klein is dat je je afvraagt of het niet gewoon voortijdig is afgebroken wegens belabberde uitkomsten; het werd als pilot betiteld. In een volgend onderzoek werd er naar vijf uitkomstmaten gekeken en de beste eruit gepikt. In een replicatiepoging keek de onderzoekster op weer een andere manier naar de gegevens en verzweeg dat de te repliceren uitkomstmaat niet-significant uitkwam (alle uitkomsten gingen over onbelangrijke verbeteringen). Vervolgens ging de hoofdonderzoekster een optimistische meta-analyse van haar eigen onderzoekjes schrijven waarin de uitkomsten op weer een andere manier worden gerangschikt. Die meta-analyse wordt door de homeopaten geciteerd. Maar de onderzoekster heeft daarna gedacht dat ze de homeopathie op een iets eenvoudiger manier kon toedienen (dus niet individueel na uitvoerige gesprekken, maar met een standaardpil) en dat onderzoek had meer patiëntjes dan al haar vorige onderzoeken bij elkaar en kwam negatief uit, hoewel de uitkomsten op tientallen manieren moeten zijn gerangschikt. Over dat laatste grote negatieve onderzoek vermelden de homeopaten niets.
Dat is dus niet één fout maar een hele serie fouten, allemaal verschillende vormen van selecteren van de gegevens. Typisch is ook dat men na afloop van de proef aan het knutselen slaat door de gegevens op allerlei manieren te rangschikken om te kijken of er niet toch iets positiefs in te ontdekken valt.
Het bericht gaat terug op dit Engelstalige bericht uit Japan van Akiko Okazaki en Tsuyoshi Nagano:
http://www.asahi.com/english/TKY201008250378.html
Daar staat aan het eind een vergissing: ‘Homeopathie werkt volgens het principe van versterking van immuniteit door het innemen van sterk verdunde gifstoffen uit planten, insecten en mineralen.’
Nee, homeopathie beweert een verstoring van de levenskracht te bestrijden met een soortgelijke verstoring. De remedies zijn op basis van stoffen als zand, kalk en keukenzout, maar ook giftige planten, dieren en chemische stoffen, echter zover verdund dat de gebruikte stoffen effectief niet meer voorkomen in de middelen.
Immers: ‘werkt’ is een onjuiste aanduiding van wat homeopathie doet, en immuniteit is bescherming tegen nog komende ziekten, terwijl de homeopathie juist personen behandelt die al ziek zijn.
Een auteur van dat Japanse bericht van 25 augustus 2010 , had echter op 5 augustus 2010 bijgedragen aan een uitvoeriger bericht over de dode baby:
http://www.asahi.com/english/TKY201008050254.html
door Yusuke Fukui en Akiko Okazaki. Daar staat het al iets preciezer. Maar het is niet correct dat de homeopathie leert dat wat giftig is in hoge doses genezend is in lage doses. Dit is een verklaring van de homeopathie die in 1836 door Paul Wolf bedacht is. Integendeel, het gaat erom dat als een substantie, bijvoorbeeld een triljoen maal verdunde ongebluste kalk, het symptoom ‘de hele avond heftig gapen zonder moe te zijn’ heeft ‘veroorzaakt’ bij een gezond persoon, deze zelfde substantie, eveneens een triljoen maal verdund, kan dienen als geneesmiddel voor een zieke (het geeft niet wat de ziekte is) die onder meer meldt ‘de hele avond heftig gapen zonder moe te zijn’.
Meer berichten over dood door homeopathie in Japan:
http://www.asahi.com/english/TKY201008110254.html
van 12 augustus 2010, door eveneens Tsuyoshi Nagano en Akiko Okazaki. Daarin staan gevallen van
1. een ernstige zieke vrouw (43) die op homeopathie vertrouwd had, tot het zo erg was dat ze maar naar het ziekenhuis ging, waar lymfekleirkanker werd geconstateerd, en waar ze 11 dagen later, op 26 mei 2010, dood ging;
2. een baby van 6 maanden met constitutioneel eczeem die slechts met homeopathie behandeld was, stierf met ernstig ondergewicht (5 kilo in plaats van 7,5 kilo) in mei 2010. Dit geval lijkt op dat van Baby Gloria.
Nagano is een journalist die zich voor homeopathie ging interesseren toen hij ontdekte dat een buurvrouw voedselallergie van haar kind met homeopathie behandelde. Aangezien noch homeopaten, noch reguliere medici systematisch ongelukken met alto-geneeskunde bijhouden moest hij de gegevens zelf verzamelen.