Het weblog informationisbeautiful heeft een versie 2.0 gepubliceerd van het overzicht van nut en onzin van meer dan 100 voedingssupplementen. We hadden op 1 januari van dit jaar een bericht naar aanleiding van de eerste versie die het blog toen had gepubliceerd. Hieronder vind je de statische versie en onder deze link vind je een dynamisch versie*: je kunt op ieder bolletje klikken en informatie nalezen, ook kun je op de tab ‘show me’ per kwaal supplementen opzoeken. Het blog beschouwt de blauw en groen gekleurde supplementen als zinvol (boven de ‘worth it-line’). De omvang van het bolletje wordt bepaald door de populariteit van het supplement. In dit document op google docs kun je precies zien welke bronnen informationisbeautiful heeft gebruikt. Voor het verzamelen van de informatie hebben ze samengewerkt met de Cochrane Collaboration. Dit is volgens de wikipedia een groep van bijna 30.000 vrijwillige onderzoekers die effecten van interventies in de gezondheidszorg testen. De Cochrane Collaboration staat goed aangeschreven.
Ik ben natuurlijk geen deskundige op het gebied van voedingssupplementen en ik plaats deze post mede om discussie aan te moedigen. Skeptici zijn vaak niet snel te porren voor supplementen. Zo krijg ik regelmatig grapjes te verduren als ik betrapt wordt op m’n dagelijkse multivitamine-pilletje. Ik ben benieuwd.
* De dynamische versie wordt constant bijgewerkt en is meer up-to-date dan deze afbeelding
Informationisbeautiful is inderdaad een prachtige weblog. Cochrane reviews zijn zeer betrouwbaar. Over de zin van voedingssupplementen ben ik niet erg enthousiast. Voor mij is de grote vraag: voor wie heeft het nut? Mijn stelling is dat een gezond persoon, die geen bijzondere inspanningen van zijn lichaam vraagt (vb topsporters), weinig tot geen baat hebben met gebruik van voedingssupplementen (het placebo-effect daargelaten). Voor mensen waar het lichaam een tekort heeft aan bepaalde vitamines, vetzuren, mineralen, etc.. is dit wellicht anders. Ik zet daarom mijn vraagtekens bij de hoge noteringen van o.a. visolie, vitamine D en Omega 3 in de afbeelding hierboven.
Momenteel is de European Food Safety Authority de achterlopende Europese regelgeving op orde te krijgen wat betreft deze supplementen. Ik hoop dat volgend jaar de verpakkingen van voedingssupplementen beter staat wat de bewezen effecten zijn. Ik ben geen expert op dit gebied. Maar bij het kruitvat laat ik alle voedingssupplementen staan.
Leestip: Badscience van Ben Goldacre
Ik heb mijn hele leven geen supplementen geslikt, behalve ijzer tijdens mijn zwangerschap (voorgeschreven, niet op eigen houtje). Ook toen ik chemo onderging heb ik geen supplementen genomen, hoewel me dit van alle kanten werd aangeraden. Met name vanwege de bloedarmoede die zou gaan ontstaan werd mij dringend aangeraden veel ijzer tot mij te nemen. Maar aangezien het geen bloedarmoede is die ontstaat als gevolg van ijzergebrek leek me dit niet zinvol en mijn oncoloog bevestigde dit. Ook ontving ik de nodige lekenadviezen om heel veel vitamine C te gaan slikken want onderzoek zou hebben uitgewezen dat dit zó goed is voor het immuunsysteem dat het zelfs terminale kanker geneest. Gezien de controverses rondom vitamine C en kanker en onderzoek waaruit bleek dat hoge doses vitamine C de werking van o.a. chemotherapie kunnen verminderen, zag ik ook daar het nut niet van in. Maar deze houding brengt nog steeds ontzetting teweeg bij de vele mensen die zo heilig overtuigd zijn van het nut van supplementen dat zij denken: hoe meer hoe beter. Zij vinden mij onbegrijpelijk zorgeloos en onverantwoordelijk. Ik denk daarentegen dat voldoende gezonde voeding genoeg zou moeten zijn en heb helemaal geen zin om per maand 30 euro of meer uit te geven aan pillen waarvan het nut zeer twijfelachtig is. Ik koop liever een boek.
Een gezonde maaltijd, enigszins kijken wat je aan groente, fruit, wat-dan-ook binnenkrijgt en je kunt er van uit gaan dat je er redelijk gezond bijzit. Maar dat is slechts mijn onwetenschappelijke, niet scheikundige benadering..
Ik verbaas me over alle bangmaakreclames op tv en tijdschriften, soms krijg ik gevoel ten dode opgeschreven te zijn als ik die middelen níet neem. Het lijkt of er eerder problemen gecreëerd worden om een markt te vormen, dan dat de markt zich vormt naar bestaande problemen.
In de recente Skepsis-blog “Versterking van het immuunsysteem is flauwekul” schreef ik als reactie op een lezer die opmerkte dat een discussie over het gebruik van voedingssupplementen beter gericht kon worden op mensen die extreem leven, in plaats van op normaal en gezond etende personen:
Bij een (al dan niet extreem) ongezond leven zoals Kees hierboven schetst in allerlei variaties, helpen voedingssupplementen niet of niet voldoende als tegenwicht. In dat soort gevallen zal de arts vanzelfsprekend aandringen op gezonder leven. Dat een mantra noemen, is een beetje flauw.Bij (bijvoorbeeld) roken gaan de effecten van teer echt niet weg door antioxidanten (als die al enige werking zouden hebben bij inname als voedingssupplement). Afgezien van enkele supplementen zoals sporenelementen en vitamines die bij bepaalde indicaties hun nut hebben, zijn er erg veel onzinnige preparaten, die ik als kwakzalverij zou willen betitelen.
Ik zou graag dezelfde afbeelding willen zien. Alleen dan niet op de y-as evidence naar ‘benefits’ maar evidence naar ‘maleficence’.
Als ik op “onder deze link vind je een dynamische versie” klik, tref ik een heel ander plaatje dan hier bij het artikel staat.
Wetenschappelijk bewijs voor voedingssupplementen zal nooit voor supplementen in het algemeen kunnen worden geleverd. De Chochrane Collaboration bekijkt de bewijsvoering per supplement. “Overzicht van de huidige stand van wetenschappelijke kennis van het nut van diverse voedingssupplementen” zou een betere kop voor dit artikel zijn.
M.b.t. het andere plaatje: een terechte opmerking, ik heb een sterretje
gezet bij de link en onderaan het plaatje zin toegevoegd ter
verduidelijking.
2011/7/18 Disqus
Toch blijft er veel onduidelijk vind ik. Neem nou de probiotica. Volgens Cochrane scoort deze hoog wat betreft bewijs, toch lees ik her en der (bv hier: http://www.evmi.nl/nieuws/marketing-sales/8623/efsa-wijst-opnieuw-probiotica-claims-af.html ) dat de EFSA de probiotica claims heeft afgewezen.Het zou fijn zijn als binnenkort claims op verpakkingen gewoon zouden kloppen. Toch zijn hier ook weer veel uitzonderingen op, want kruidengeneesmiddelen die al meer dan 30 jaar gebruikt worden waarvan 15 jaar in de EU(en dat zijn er erg veel) mogen zonder extra regelgeving verkocht blijven worden. De medische claims mogen er gewoon op blijven staan (mits het om kleine kwalen gaat). Als consument weet je toch meestal niet of een product meer of minder dan 15 jaar op de markt is, dus je weet niet of een claim gebaseerd is op onderzoek of op ‘buiten de regelgeving vallen’. Of zal dit binnenkort ook op het etiket vermeld gaan worden?
Bij dit artrikel is een verouderde afbeelding geplaatst. Klik op de link naar de dynamische afbeelding, dan zul je zien dat probiotica gedaald is naar “conflicting”, onder de “worth line”.
Medische claims mogen niet. Wat wel is toegestaan zijn vermeldingen zoals vastgesteld door KAG/KOAG. Dan ziet u vage en ongefundeerde “claims” als: helpt bij de spijsvertering. Ga er maar vanuit dat als er dat soort vage dingen staat als “helpt bij…” er weinig bewijs is voor een nuttige werking.
Je kunt natuurlijk allerlei dingen gaan kopen en toepassen op basis van de reclame op de TV. Maar net zo goed (en zeker goedkoper) is het op een normale gezonde manier te leven en te kijken of er zich misschien verschijnselen voordoen die correctie behoeven door een supplement. Die verschijnselen doen zich bij gezonde mensen vrijwel nooit voor. Het geld kunt u op een veel leukere manier verbrassen.
Dat vind ik dus ook. De claims dat je heel veel supplementen nodig hebt komen meestal uit de alternatieve hoek. Diezelfde alternatieve hoek die altijd roept dat het lichaam geen reguliere geneeskunde nodig heeft omdat het zichzelf kan genezen. Wat ik dan weer niet snap is dat dit “zelfgenezend vermogen” wel altijd met heel veel supplementen in stand gehouden moet worden.
Nou, dat komt écht niet alleen uit de alternatieve hoek hoor, de rek meuk bij het kruidvat is groot genoeg om hele rijen potjes van reguliere producenten te herbergen.
Ik krijg er vaak een Krimson (uit Suske en Wiske) idee bij: pilletje tegen vermoeidheid, pilletje tegen de bijwerkingen van de eerste, pilletje tegen de bijwerkingen van de tweede, et cetera. Tot de laatste pil uit de serie als bijwerking ‘vermoeidheid’ blijkt te hebben en de cirkel rond is. En Achiel maar rennen met z’n dienblaadje vol pillen.. 😉
Je kent dat liedje van ABBA toch wel?
Money, money, money…
Toen ik eens zo’n flutartikel wegens ongeoorloofde claims met enige druk simpelweg uit de handel nam door het in de computer te blokkeren (de claim liep echt de spuigaten uit), kreeg ik een verontwaardige productmanager op mijn dak: of ik wel wist hoeveel omzet dit product genereerde…
Ik heb me nooit door dat soort lieden laten beinvloeden.
@5f10f21abd361c7fe33f36e22d0b8335:disqus
Dat is waar, maar alternatief spant wel de kroon voor wat betreft vergaandheid van de claims. Ik zie de firma Davitamon niet zo gauw beweren dat je met supplementen het lichaam zover kan krijgen dat het zichzelf van kanker geneest, maar in alternatieve kringen draaien ze daar hun hand niet voor om.
Bepaald niet alle betwijfelbare voedingssupplementen (het onderste segment dus op het plaatje) komen uit alternatieve hoek. Er is een schemergebied tussen alternatief (ik noem het hier maar even echte kwakzalverij) en “regulier” (wat me hier toch ook niet helemaal het juiste woord lijkt te zijn).
Veel doet wel iets “in de reageerbuis”, maar of het ook in vivo iets doet?
Er zijn producten waarbij de dosering zo absurd laag is, dat er geen werking te verwachten valt. De achtergrond hierbij is, dat er dan geen (peperdure) registratie als geneesmiddel nodig is.
Veel claims zijn onwaar of zeer twijfelachtig. En ze zijn vaak zo slim opgesteld om de regels te omzeilen dat het publiek er vast wel intrapt.
Probiotica zijn in de mode, maar het is nog maar helemaal de vraag of ze echt iets nuttigs doen.
Kruidenproducten lijken per definitie onschuldig, maar dat is alleen maar puur geloof in de heilzame werking van “de natuur”.
Overigens kan het onderwerp voedingssupplementen zonder meer worden aangevuld met cosmetica (37% minder rimpels…), reinigingsproducten (valt het u wel eens op bij TV-reclame dat de vlek al verdwijnt bij de nadering van de schoonmaakdoek?) en vele andere spullen bij de drogistenketens.
Winkels in illusie zijn het.
In een recente Harvard Health Letter stond onlangs een leuke hypothese te lezen over waarom bij grootschalige serieuze onderzoeken naar het effect van innemen van extra vitaminen en mineralen zo weinig effect te meten valt: De deelnemers aan dergelijke onderzoeken zijn gemotiveerd voor deelname aan onderzoek en eten waarschijnlijk al zo gezond dat de extra vitaminen en mineralen geen effect meer sorteren.