Kloptdatwel?

Archives for February 2012

Homeopathisch bleekmiddel, hoe maak je dat?

by 42 Comments

Op de onderstaande video zie je hoe een homeopathisch middel gemaakt wordt. Het is geen grap.

Hij doet het natuurlijk niet helemaal correct. Het ‘potentiëren’ (wat niet-homeopaten ‘schudden’ noemen) behoort namelijk niet drie keer op een tafel, maar een keer of tien op een leer gebonden boek gedaan worden. Een lederen boek geeft namelijk de juiste ‘vibratie’ of ‘frequentie’.

Tenminste dat zeggen homeopaten. Een onderbouwing geeft men niet*. Een verschil tussen 1, 6, 10 of 500 keer schudden kan men niet ontdekken of aantonen. Maar toch moet het zo… Op een lederen boek… niet op een plastic boek dus… of een boek met een papieren kaft… gewoon, omdat ze het zeggen. Het lijkt me duidelijk dat ook daar nooit een verschil tussen is (of kan worden) aangetoond.

Mensen die homeopathische middelen gebruiken beseffen vaak niet hoe die middelen gemaakt worden en welke vreemde ideeën daar mee gemoeid zijn.

Benieuwd naar meer informatie? Bekijk de wikipediapagina over homeopathie eens: http://nl.wikipedia.org/wiki/Homeopathie. Merk ook op dat het stuk ‘controverse’ zo op het oog net zo lang is als de rest van het artikel. Iets om over na te denken lijkt me zo. Een behandelwijze waar blijkbaar zulke lange discussies over gehouden kunnen worden zou nog niet als behandelwijze aangemerkt moeten worden toch?

* Men kijkt alleen naar het resultaat van een behandeling, en dat resultaat kan volledig verklaard worden vanuit het placebo-effect, maar dat heb je ook met een normaal middel, dus is dat geen reden om homeopathie te nemen.

Met dank aan Michiel Overtoom en Jan Willem Nienhuys.

 

Atlantis van de kaart geveegd!

by 23 Comments

Wie dacht in Google Earth een glimp te kunnen zien van het mythische gezonken continent Atlantis komt bedrogen uit. De zeebodemkaart van Google Earth liet ongeveer 900 km ten westen van Marokko tot voor kort een rasterpatroon zien. In een recente kaart-update is dit patroon verwijderd. Google heeft verklaard dat het om een fout in de kaart ging, een onbedoeld ‘artefact’. Atlantisgelovigen zijn niet overtuigd en vermoeden vuil spel.

Atlantis van de kaart geveegd! 1
Het “stratenpatroon van Atlantis” op de zeebodemkaart van Google Earth uit 2009

Toen Google in 2009 een gedetailleerde kaart van de zeebodem op Google Earth zette werd midden op de Atlantische Oceaan, 900 km ten westen van Marokko een rasterpatroon zichtbaar. De oceaan is hier circa 5 km diep. Het patroon kun je zien op de foto hiernaast. Als snel zoemden de speculaties: was dit het stratenpatroon van het verloren gewaande continent Atlantis? De Engelse boulevardkrant ‘The Sun’ wijdde er een artikel aan onder de kop ‘Is this Atlantis’ en citeerde de Engelse ingenieur Bernie Bamford die het patroon had ontdekt en zei: ‘it must be man-made’. Ook werd dr. Charles Orser geciteerd die aangaf dat dit precies de plek was waar Plato aan had gegeven dat Altantis ooit had gelegen:

‘Last night Dr Charles Orser, curator of historical archaeology at New York State University — and one of the world’s leading authorities on Atlantis — called it “fascinating”. He said: “The site is one of the most prominent places for the proposed location of Atlantis, as described by Plato. Even if it turns out to be geographical, this definitely deserves a closer look.”

Atlantis van de kaart geveegd! 2
De nieuwe zeebodemkaart van Google Earth van dezelfde plek uit 2012

Google liet direct weten dat het rasterpatroon een fout in de kaart was, maar toen was het al te laat. Een legende was geboren.

Het duurde tot 2012 voor Google de kaart kon updaten. Op de nieuwe kaart is het rasterpatroon verdwenen. Op de website van de Amerikaanse nieuwsorganisatie ABC legt een geograaf die betrokken is bij het maken van de Google-zeebodemkaart uit wat er gebeurd is. Het rasterpatroon was ontstaan door overlappende foto’s die waren gemaakt door een schip dat (overlappende) baantjes heen weer voer. Het is een bekend probleem voor makers van zeekaarten:

“The problem is very simple,” said David Sandwell, a Scripps geophysicist who worked on the project, in an email to ABC News. “When you measure seafloor depth you actually measure the two-way travel time of a sonar echo. The ship sends it, it bounces off the bottom, and returns to the ship. To convert the time to depth you need a velocity. If the velocity used in the conversion is a bit too high, the depth from that cruise will be greater than all the surrounding cruises. The particular cruise that created the ‘Atlantis’ problem was a systematic mow-the-lawn type survey in a regular grid pattern, so the resulting depth errors looked like a regular grid.”

Atlantis-gelovigen nemen met deze uitleg geen genoegen. Op de website van ons eigen Nederlandse Niburu konden we het volgende commentaar lezen:

‘In de Atlantische Oceaan … werd op Google Ocean op vijf kilometer diepte een enorme rechtoek ontdekt met daarin een rooster dat deed denken aan straten. De locatie kwam overeen met een beschrijving die de Griekse filosoof Plato gaf over de stad. Geruchten deden direct de ronde dat het zou gaan om de verloren stad Atlantis. … Velen zullen niet tevreden zijn met de uitleg door Google zodat de zoektocht naar het verloren rijk kan doorgaan’. 

Atlantis van de kaart geveegd! 3
Plato op een schilderij van Rafaël Santi (1483-1520) (wikimedia commons).

Atlantis werd voor het eerst beschreven door de Griekse schrijver en filosoof Plato (427 v chr – 347 v chr). Hij meldde in zijn boek ‘Timaeus’ dat het machtige rijk Atlantis circa 9.000 voor Christus in één dag in de Atlantische Oceaan was gezonken. Plato plaatste Atlantis ten westen van Gibraltar. Sindsdien wordt er veel gespeculeerd over het waarheidsgehalte van Plato’s relaas en zijn er talloos veel theorieën geformuleerd over de ligging van Atlantis. Er zijn echter nooit sporen van Atlantis aangetroffen en er is geen enkele aanwijzing dat het mythische continent echt heeft bestaan. Toch heeft Atlantis een prominente plek gekregen in de dromen en ideeën van mystici. Skeptici hebben daarom ook het nodige geschreven over Atlantis. Lees b.v. dit stuk of dit stuk op de website van Skepsis.

Lynne McTaggart geeft de schuld aan Newton en Darwin

by 98 Comments

Lynne McTaggart denkt dat ze heeft bewezen dat iedereen en alles in het universum met elkaar verbonden is. Via een energieveld dat we zelf kunnen beïnvloeden. Het veld zou bewijzen dat het onze diepste behoefte is om verbinding te zoeken met elkaar. Dat zegt ze over haar nieuwe boek ‘De verbinding’ waarover ze werd geïnterviewd in de Happinez. Newton en Darwin krijgen de schuld van alle individualistische misère. Verder schrijft ze dat het niet uitmaakt of je een echte pil neemt of een placebo – als je je maar trouw houdt aan het recept van de dokter, dan word je snel weer beter. Kun je het volgen? 

Lynne McTaggart geeft de schuld aan Newton en Darwin 4
Lynne McTaggart geeft Newton en Darwin de schuld van alles wat er is misgegaan in de wereld. Dit is Isaac Newton. Hij lijkt zich van geen kwaad bewust (bron: wikimedia commons, Shuster&Shipley)

Onlangs stond er in de Happinez (nr 7, oktober- november 2011) een lovend interview met wetenschapsjournaliste en bestseller auteur Lynne McTaggart ter gelegenheid van haar nieuwste boek, ‘De verbinding’. ‘We zijn gemaakt om samen te werken’ is het motto van het nieuwe boek. Lynne McTaggart lijkt gedreven door  nobele bedoelingen. Als kind wilde ze al onderzoeksjournaliste worden: spitten, bewijzen verzamelen, onrechtvaardigheid aan de kaak stellen.  Ze werd bekend door de boeken ‘Het Veld’ en ‘Het intentie experiment’ waarin ze volgens het Happinez-interview de wetenschappelijke bewijzen aandraagt voor de theorie dat alles en iedereen in het universum met elkaar is verbonden via een energieveld dat we met onze gedachten kunnen beïnvloeden. Dat is natuurlijk een erg opwindend idee. Een aantal jaren geleden toen haar eerste bestseller, ‘Het Veld’ verscheen en er in mijn omgeving jubelend over werd gesproken ben ik dan ook enthousiast aan een leespoging begonnen. Lynne McTaggart weet inderdaad veel met elkaar te verbinden in dit boek. Met gebruikmaking van bijna 400 bronvermeldingen construeert ze een theorie die volgens haar alles verklaart (de werking van DNA, communicatie tussen cellen, homeopathie, ESP en nog veel meer.) Ik heb het boek niet uitgelezen en kon er ook niet erg enthousiast van worden, er staat gewoon te veel onzin in. Gelukkig heeft Jan Willem Nienhuys het boek wel gelezen en er een Skepsis blogartikel aan gewijd waarin wordt uitgelegd waarom het onzin is.

McTaggarts nieuwe boek: De Verbinding

In haar nieuwe boek ‘De verbinding’ gaat ze volgens het interview nog een stapje verder, het ‘veld’ zou bewijzen dat het onze diepste behoefte is om verbinding met elkaar te zoeken. Maar, waarschuwt ze door onze individualistische maatschappij zijn we die behoefte te veel gaan negeren. En daarvan krijgen Newton en Darwin de schuld. Zij hebben gezorgd voor de individualistische mindset van ‘ieder voor zich’. Dat is volgens McTaggart de oorzaak van alle narigheid waar we vandaag de dag mee te maken hebben zoals milieuproblematiek, de financiële crisis, terrorisme, eenzaamheid enzovoort. En zo gaat het gebabbel maar door. Natuurlijk wordt ze hiermee in geen enkele tak van wetenschap serieus genomen. Ik denk dat ik maar geen poging ga doen om het boek te lezen.

Een vreemde medische theorie

Dit brengt me wel op nog een andere activiteit van Lynne McTaggart, namelijk het door het blad ‘Ode’ uitgegeven  tijdschrift  ‘What Doctors Don’t Tell You’ wat in het Nederlands verschijnt als ‘Medisch dossier’ waarvan McTaggart hoofdredacteur is. Het tijdschrift wil voorzien in de grote behoefte die bestaat aan onafhankelijke informatie over de risico’s en gevaren van medicijnen en behandelingen die aan de patiënt worden verkocht en over mogelijke alternatieven. Alle informatie in dit blad zou gebaseerd zijn op gevestigd wetenschappelijk onderzoek, aldus het colofon. Dat klinkt goed, wie wil er nou niet over dit soort zaken geïnformeerd worden, dus een tijd geleden nam ik er een proefabonnement op. Maar net als bij het boek, ik had het kunnen weten, liep ook dit weer uit op een teleurstelling. Op de eerste pagina van het eerste nummer dat ik ontving, (nr. 2 februari 2011, met als thema ‘Het brein als medicijn’ ) bericht Lynne McTaggart over een opmerkelijke studie:

Lynne McTaggart geeft de schuld aan Newton en Darwin 5
Zo presenteert Lynne McTaggart zich op haar website – als brug tussen wetenschap en spiritualiteit. Zoals zo vaak als spiritualiteit wordt gepromoot blijft er van de wetenschap helaas niet zo veel over (bron: lynnemctaggart.com).

‘Volgens een grootschalig literatuuronderzoek blijkt de enige factor voor overleving te zijn dat de patiënt gelooft dat een therapie zal werken en bereid is hem op welhaast religieuze wijze te volgen. Patiënten in dit onderzoek die zich aan de orders van de dokter hielden, verging het – of ze nu een medicijn of een suikerpilletje namen – allemaal even goed. Degenen die niet overleefden, waren over het algemeen de patienten die wat slordig met de behandelvoorschriften omsprongen, ongeacht of ze nu een placebo of een echt geneesmiddel kregen.’

McTaggart concludeert hieruit dat deze wetenschap elke arts de plicht geeft om nooit een negatieve prognose te geven; en elke patient de plicht om alleen de behandeling te volgen waarin hij of zij werkelijk gelooft.’

Dit zijn wel heel opmerkelijke uitspraken, maar ze worden onderbouwd met een voetnoot (BMJ,2006; 333: 15-19) en via het BMJ-online archief is het artikel gemakkelijk op te vragen. Het blijkt te gaan om een megastudie naar de gezondheidseffecten van therapietrouw. (The “healthy user” effect. BMJ July 1, 2006; 333: 15-19 Original investigation, first author Scot H Simpson University of Alberta, Canada.) Kort samengevat komt het hier op neer: van  21 studies (46.847 deelnemers), waarvan 8 met een placebogroep (19.633 deelnemers) werd gekeken naar het effect van therapietrouw. In de groep die therapietrouw was aan het placebomiddel was de sterfte ongeveer even hoog als in de groep die therapietrouw was aan het echte medicijn. In de groep die niet therapietrouw was, of het nu placebo of echte middelen betrof, was de sterfte hoger. De conclusie van het onderzoek is dat therapietrouw mogelijk een aanwijzing is voor gezond gedrag in het algemeen. Nou dat is natuurlijk wel iets heel anders dan wat McTaggart er van maakt!

Het hele BMJ-artikel is hier te lezen.

Haar manier van omgaan met onderzoeksresultaten werd ook al eens uitgewerkt in een aantal artikelen op de website van de VtdK, je kunt deze twee links bekijken: link 1, link 2 en ook Maarten Koller maakte er onlangs in een comment in dit artikel al melding van. [Ik heb de reactie onder het artikel opnieuw geplaatst – Maarten].

Concluderend kan je dus wel stellen dat het misinterpreteren van onderzoeksresultaten schering en inslag is in het werk van McTaggart. Wel een beetje zielig voor een wetenschapsjournaliste, zou je denken. Dat ze desondanks  erg populair is lijkt mij dan ook toe te schrijven aan het gegeven dat er heel wat mensen zijn  die liever in sprookjes geloven dan zich te baseren op de kennis die we hebben.

Effe een sokalletje doen

by 6 Comments

In 1996 schreef Alan Sokal een artikel vol met mooi klinkende maar nietszeggende pseudowetenschappelijke termen. En pijnlijk genoeg werd dit gepubliceerd (in een tijdschrift dat toentertijd niet ‘peer-reviewed‘ was). Dit deed toen nogal wat stof opwaaien, lees hier meer over deze ‘Sokal-affaire‘.

Skepsis heeft dhr. Sokal zelfs geïnterviewd.

Als je zelf een sokalletje wilt proberen dan is er een website die je daarbij helpt: The Postmodernism Generator. Daar vind je de mooiste nietszeggende teksten.

Hieronder de eerste alinea van een voorbeeld. Je zult de rest van de tekst niet kunnen vinden, iedereen keer dat je de site bezoekt is de tekst namelijk anders:

——————————————————————————–

Cultural Narratives: Preconceptualist capitalism in the works of Gaiman

Anna Long
Department of Future Studies, Yale University

Francois A. H. Sargeant
Department of Sociology, Miskatonic University, Arkham, Mass.


1. Expressions of meaninglessness

“Reality is intrinsically used in the service of sexism,” says Sartre. The masculine/feminine distinction intrinsic to Gaiman’s Black Orchid emerges again in Death: The High Cost of Living.

In the works of Gaiman, a predominant concept is the distinction between within and without. Therefore, any number of deconstructions concerning the bridge between class and consciousness exist. The subject is interpolated into a material theory that includes truth as a reality.

It could be said that Foucault uses the term ‘preconceptualist capitalism’ to denote a postcultural totality. If patriarchial situationism holds, the works of Gaiman are empowering.

In a sense, many narratives concerning social realism may be found. The main theme of the works of Gaiman is not dematerialism per se, but predematerialism.

Therefore, the failure, and therefore the dialectic, of substructuralist capitalist theory depicted in Gaiman’s Death: The Time of Your Life is also evident in Neverwhere, although in a more mythopoetical sense. Cameron[1] suggests that we have to choose between social realism and the precultural paradigm of discourse.

But several discourses concerning the common ground between sexual identity and art exist. The characteristic theme of Brophy’s[2] analysis of deconstructivist socialism is the fatal flaw, and eventually the defining characteristic, of neodialectic class.

Etc etc.

Er wordt ook nog een mooie referentielijst gegenereerd:

1. Cameron, K. U. ed. (1989) Social realism in the works of Smith. University of Oregon Press
2. Brophy, Q. (1998) Contexts of Failure: Preconceptualist capitalism in the works of Eco. Harvard University Press

Veel plezier ermee 😉

Met dank aan Dick Swart voor de tip.

Zag de VPRO een UFO boven de Waddenzee?

by 9 Comments

De VPRO heeft een youtube-filmpje geplaatst dat suggereert dat ze mogelijk een UFO boven de Waddenzee hebben gezien. Ze roepen de kijker op om mee te denken en een reactie te plaatsen.

Hieronder zie je het filmpje dat vrijdagochtend al meer dan 10.000 keer was bekeken. De opname is gemaakt in het kader van de serie ‘Nederland van Boven’. In deze serie heeft de VPRO een aantal zwevende zaken voor de lens gekregen. In de slotaflevering van 7 februari (22.20 uur) laten ze er een aantal van zien.

Blijkbaar grijpt de belangstelling voor UFO’s die we de laatste tijd in Nederland meemaken verder om zich heen. Bekijk het filmpje zelf. Als je het uitvergroot naar full-screen, dan zie je goed dat aan de rechterzijde van het voorwerp een touwtje hangt. Een ballon? Op youtube waren gisteren vrijwel alle commentaren op het filmpje sceptisch of melig/lacherig. Op een enkel aluhoedje na. Er was een tijd dat de VPRO een serieuze omroep was.