In de Israëlische kustplaats Akko vielen maandagochtend vroeg vijf doden en raakten twaalf personen gewond door een explosie van een tank met propaangas. De Israëlische krant Haaretz bericht dat de politie vermoedt dat de tank ontploft is als gevolg van doelbewuste brandstichting om een illegaal geplaatste zendmast op de bovenste verdieping te vernielen. Wijkbewoners zouden al eerder sabotagepogingen hebben gedaan om van de zendmast af te komen, die volgens hen kankerverwekkende straling zou verspreiden.
Bericht van maandag 17 februari 2014 in de Haaretz
Er kunnen natuurlijk nog andere motieven een rol spelen bij deze brandstichting met tragische afloop, maar als het inderdaad ging om angst voor de schadelijke effecten van de elektromagnetische velden die gebruikt worden voor mobiel telefoonverkeer, dan is het extra cru dat er net vorige week daarover een (wederom) geruststellend rapport uitkwam in het Verenigd Koninkrijk. Het Mobile Telecommunications and Health Research Programme (MTHR) kwam met zijn Report 2012 (pdf), waarin de resultaten van 31 onderzoeksprogramma’s worden samengevat.
Het rapport bevat onderzoek op verschillende gebieden. Zo werd er bijvoorbeeld gekeken of er een verband was tussen het belgedrag van zwangeren en het ontwikkelen van kanker bij hun kinderen. En een ander onderzoek keek naar het verband tussen leukemie en bellen. Geen van deze twee onderzoeken liet een verhoogd risico zien dat aan telefoongebruik toegeschreven kan worden. Dit is in overeenstemming met het merendeel van de oudere onderzoeken.
Ook onderzocht werd of de manier waarop het telefoonsignaal wordt verstuurd een effect heeft. De informatie van een telefoongesprek wordt omgezet in een digitaal signaal dat op een draaggolf wordt ‘geplakt’ (modulatie). De ‘straling’ kun je je voorstellen als een mooie golvende lijn, die als je er wat op inzoomt, eruit ziet als een tamelijk willekeurig op en neer springende lijn. De vraag is of die modulatie van de draaggolf een ander (biologisch) effect kan hebben dan de ongemoduleerde draaggolf. Anti-stralingsactivisten maken van dit verschil nogal eens een belangrijk punt. Het werd op verschillende manieren getest en de conclusie is dat er geen aanleiding is gevonden om te veronderstellen dat het wat uitmaakt.
Het rapport gaat verder ook in op maatregelen om blootstelling aan straling te beperken (hands-free bellen bijvoorbeeld), standaarden voor toekomstige metingen en doet voorstellen voor vervolgonderzoek. De opstellers van het rapport zien echter geen reden om de reeds besproken onderwerpen nog eens te bekijken en leggen de prioriteiten o.a. bij provocatiestudies en langetermijnstudies om mogelijke effecten van mobiel telefoneren op gedrag en neurologische effecten te bekijken.
Websites van anti-stralingsactivisten als stopumts zijn opmerkelijk genoeg niet blij met het goede nieuws van dit rapport en wijzen al vast op wat kritiek van gelijkgestemden. Ten eerste wijzen ze er op dat het onderzoek betaald wordt door overheid en industrie die er belang bij zouden hebben om negatieve effecten van elektromagnetische velden te verdoezelen. Dat van die financiering klopt wel, maar meteen in de eerste paragraaf van het rapport staat te lezen wat er gedaan is om (ongewenste) invloed te voorkomen:
The Programme has had total funding of approximately £13.6 million provided jointly by government and industry. In order to ensure that none of the funding bodies could influence the outcome of the research, projects were selected and monitored by an independent Programme Management Committee (PMC).
Een ander punt waar ze over vallen is dat nergens in het rapport de bevindingen van Lennart Hardell worden genoemd, die nu juist doorslaggevend waren waren voor het indelen van de straling in categorie 2B (‘mogelijk kankerverwekkend’) door het International Agency for Research on Cancer (IARC). Eigenlijk is dat niet zo heel raar als je weet hoe die indeling tot stand is gekomen. Daar was nogal wat gedoe over en de rol van Hardell is bepaald niet onomstreden. Meer daarover valt te lezen in een artikel uit 2012 van Lorne Trottier op Science Based Medicine: ‘Are Cell Phones a Possible Carcinogen? An Update on the IARC Report‘.
De resultaten van Hardell worden over het algemeen toegeschreven aan bias veroorzaakt door het verzamelen van gegevens over het telefoongebruik die berusten op de herinnering van de geënquêteerden. Als de resultaten waar zouden zijn, zouden we nu ook veel meer gevallen van hersentumoren moeten aantreffen dan er in werkelijkheid worden gezien. De andere bekende studie (Interphone), die geen verhoogd risico liet zien, sluit veel beter aan bij de werkelijkheid.
Confrontatie van het geonden aantal tumoren met de voorspellingen op basis van diverse studies (de ‘Swedish study’ is die van Hardell)
Ik ben bang dat de anti-stralingsactivisten voorlopig door geen enkel onderzoek dat hun ongelijk laat zien, overtuigd kunnen worden. Ze zullen dus onterechte angst blijven verspreiden omtrent de risico’s van zendmasten en in Israël hebben we daar nu misschien een heel tragisch gevolg van gezien.
Maar 5 doden en een dozijn gewonden?
Dat redden we hier per jaar aan GSM-bijverschijnselen op ons sloffen:
—————–
Als we dit percentage op dezelfde manier als in het hoofdstuk hiervoor toepassen op de Nederlandse situatie, komen we uit op circa 10-15 dodelijke slachtoffers door sms’en. Deze schatting is echter gebaseerd op de resultaten van slechts één studie. Verder hebben we te maken met dezelfde beperkingen als eerder genoemd bij de schatting van het aantal dodelijke ongevallen door afleiding. Er zijn nog geen cijfers bekend over ongevallen door andere functies van smartphones.
Bron: https://www.swov.nl/rapport/R-2013-13.pdf
Roeland
Het is toch algemeen gebruik om het gevolg van opzettelijke pogingen om schade toe te brengen veel ernstiger worden gevonden. De boeven die die zendmast opbliezen hadden de intentie om door een geweldddaad schade toe te brengen, al zullen ze misschien niet de bedoeling hebben gehad om slachtoffers te maken.
Je kunt dat niet vergelijken met mobiel bellen in het verkeer.
Als je het toch doet, is het net zo onzindelijk redeneren als mensen die enkele doden door alto-bijgeloof vergelijken met het aanzienlijke aantal ongelukken in de reguliere geneeskunde (veel daarvan trouwens het gevolg van leken die te veel of de verkeerde pillen slikken, of andere onkunde bij de behandeling).
Jan Willem,
Het is volkomen legitiem om alle mogelijke schades die te maken hebben met of verbonden zijn aan gebruik van GSM naast elkaar te zetten.
Zeker als je daarna gaat rangschikken op mogelijke effectiviteit van verbeterende acties.
Daarbij blijkt dan vanzelf dat je voorbeeld wel heel erg slecht gekozen is.
Roeland
Heeck: Het is volkomen legitiem om alle mogelijke schades die te maken hebben met of verbonden zijn aan gebruik van GSM naast elkaar te zetten.
Natuurlijk is dat legitiem maar tevens wel heel erg kort door de bocht.
Weloverwogen destructief handelen, dus het opzettelijk zware schade veroorzaken door het opblazen van een zendmast met het misschien wel of niet incalculeren van eventuele onschuldige slachtoffers lijkt me toch van een geheel andere orde.
Vandaar dat ik ze graag tegenover elkaar zet.
GSM-verkeer zal echt niet worden afgeschaft en geeft net als gewoon verkeer allerlei aan beroering vanwege echte of veronderstelde nevenverschijnselen.
R.
Heeck: en geeft net als gewoon verkeer allerlei aan beroering vanwege echte of veronderstelde nevenverschijnselen.
Klopt deze zin wel?
Roeland, ik ben het niet met je eens. In de eerste plaats omdat het belangrijke verschil is ‘opzet tot het aanrichten van schade versus schade door onoplettendheid’.
Als we hetgene waarmee in volgens één zienswijze het mee te maken heeft voorop stellen, dan is het eind zoek. Als de aanhangers van X een bom gooien naar de aanhangers van Y, rangschikken we dat toch niet onder ‘schade die te maken heeft met Y’? Je kunt voor X van alles invullen dat de volgelingen weet te inspireren tot het gooien van bommen, en voor Y alles wat de X’ers tegenstaat.
Jan Willem,
Mijn opmerking had geen hoger doel dan een ietsje verruimen van de blik.
En net zo als dronken rijden geen zaak meer is van onoplettendheid is rijdend SMS-en GSM-en dat.
Laten we nu alsnog oplettend zijn en sop en kool beide maar overboord zetten, want ze zijn elkaar niet waard.
Roeland
Ironisch is het dat er i.h.a. minder straling je hersens in komt als die zendmast dichter bij je staat.
De intensiteit van straling neemt af met het kwadraat van de afstand tot de stralngsbron. Je eigen mobieltje staat te zenden op ongeveer een centimeter (0,01 meter) van je hersenweefsel wanneer je belt. Stel dat er een toren staat op 100 meter afstand (een factor tienduizend meer dan die centimeter). Indien mobieltje en toren een signaal van dezelfde sterkte moeten krijgen, dan krijg je van je dichtbije mobieltje dus een signaal dat honderd miljoen maal zo sterk is (tienduizend in het kwadraat). Zelfs als die toren duizend gesprekken tegelijk verzorgt, dan nog krijg je van je mobieltje zelf tijdens het bellen zo’n honderdduizend maal meer straling dan van de toren.
Welnu, die mobieltjes hebben een vorm van intelligentie. Ze passen de sterkte van het signaal dat ze uitzenden aan aan de afstand van de toren. Als die toren dus tien keer zo ver weg staat, dan staat dat mobieltje honderd maal zoveel straling uit te zenden.
Als mobiele beller (en dat is tegenwoordig iedereen) kun je de hoeveelheid straling in je brein dus minimaliseren door zo dicht mogelijk bij een zendmast te gaan wonen. Die zendmastopblazers zijn niet alleen verantwoordelijk voor vijf doden. Ze zijn er ook rechtstreeks verantwoordelijk voor dat de bewoners die ze wilden “beschermen” nu juist aan veel meer “electrosmog” komen bloot te staan.
Ik vraag me af of hier een relatie is met de SAR-waarde van een mobiele telefoon. SAR staat voor ‘specific absorption rate’ en slaat op de hoeveelheid elektromagnetische straling, uitgedrukt in W/kg, die op het hoofd wordt uitgeoefend tijdens het gebruik van de telefoon. De smartphone van mijn werk heeft bijvoorbeeld een maximale SAR-waarde van 1,09 W/kg over tien gram lichaamsweefsel, terwijl de limiet van de ICNIRP 2,0 W/kg is. Mensen met stralingsangst zullen een telefoon met een lage SAR-waarde kiezen. Maar de daadwerkelijke SAR-waarde tijdens het bellen zal doorgaans een stuk lager liggen. Als immers een zendmast dichtbij is, zal de telefoon niet op maximaal vermogen hoeven te zenden of ontvangen. Bij een telefoon met een lage SAR-waarde zal het toestel eerder op maximaal vermogen ‘stralen’ dan bij een toestel met een hogere SAR-waarde. Het enige verschil is dan dat je in een gebied met een slechte dekking niet kunt bellen met de telefoon met de lage SAR-waarde, omdat die de dichtstbijzijnde zendmast niet haalt. Zulke gebieden zijn echter schaars.
Maar ik kan het natuurlijk verkeerd begrepen hebben.
Ik ben geen specialist op dit gebied, maar je analyse klinkt heel redelijk.
Wie bang is voor wat GSM straling aanricht in z’n brein, die kan z’n 2 W/kg telefoon net zo goed houden en ‘m dan bij telefoongesprekken 15 cm van z’n oor houden i.p.v. van ‘m tegen z’n oor aan te drukken. Als je dat doet, dan is de afname in het vermogen dat onder je hersenpan belandt groter dan wanneer je overschakelt van een 2 W/kg GSM op een 1 W/kg GSM en ‘m tegen je oor blijft drukken. En, zoals jij aangaf, die 2 W/kg wordt waarschijnlijk sowieso zelden benut. Nog beter zou het zijn om een “hands free” setje aan te schaffen.
Nog veel effectiever is het om je hoofd te omwikkelen met aluminiumfolie. Geluid komt daar gemakkelijk doorheen, maar elektrosmog dus niet. In een zogenaamde Kooi van Faraday ben je gevrijwaard van radiogolven en microgolven.
Martin Bier: Die zendmastopblazers zijn niet alleen verantwoordelijk voor vijf doden. Ze zijn er ook rechtstreeks verantwoordelijk voor dat de bewoners die ze wilden “beschermen” nu juist aan veel meer “electrosmog” komen bloot te staan.
Behalve voor de vijf doden! zijn ze ook nog eens een keer rechtstreeks verantwoordelijk voor meer “elektrosmog”, dat is toch wel helemaal de limit.
Hier is een “leuke”:
Senator calls for cell phones with warning labels
http://doubtfulnews.com/2014/02/hawaii-lawmaker-scares-people-about-cell-phone-use/
Steven Novella heeft daar zojuist een kritische blog aan gewijd: http://theness.com/neurologicablog/index.php/warning-labels-on-cell-phones/