• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)
You are here: Home / Columns / Giftige cabinelucht? Een nieuwe modeziekte komt op stoom

Giftige cabinelucht? Een nieuwe modeziekte komt op stoom

15 June 2015 by Cees Renckens 24 Comments

Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.  Foto: Klaas Jaarsma
Cees Renckens schrijft columns voor Kloptdatwel. Van 1988 tot 2011 was hij voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Foto: Klaas Jaarsma

Een angstaanjagende naam, imposante casuïstiek breed uitgedragen in de media, enkele wetenschappelijke sympathisanten die erin geloven en onderzoek gaan opzetten, activistische voorlopers die een patiëntenvereniging oprichten en een complex van vage klachten, die tot een syndroom worden gebombardeerd: zie daar enkele kenmerken van de modeziekte. Sinds eind vorige eeuw is er vanuit Engeland ophef ontstaan onder piloten, later ook cabinepersoneel en nog later ook onder ‘frequent flyers’ over de mogelijke gevaren van verontreinigde cabinelucht: zij zouden – indien daarvoor speciaal gevoelig – kunnen gaan lijden aan het ‘aerotoxic syndrome’ (ATS), ook wel pilotenziekte genoemd.

De klachten bestaan uit oververmoeidheid, concentratiestoornissen, duizeligheid, burn out en slapeloosheid. Hoe zit dat nu precies? In cabinelucht zijn minieme concentraties aanwezig van het ‘zenuwgif’ tricresylfosfaat (TCP). Britse luchtvaart autoriteiten deden als eerste onderzoek naar de concentratie van deze stof en die bleek ver onder het eventueel gevaarlijke drempelniveau te liggen. Toxicologen wezen erop dat de symptomen van het ATS weinig specifiek zijn en overeenkomen met de bijwerkingen die in vrijwel elke Fase 1 geneesmiddelenstudie worden gerapporteerd en eveneens een sterke gelijkenis vertonen met het chronisch vermoeidheidssyndroom, chronische stress, chronische hyperventilatie en ‘chronische Lyme’. In 2013 publiceerde de Londense hoogleraar luchtvaartgeneeskunde Bagshaw een gezaghebbende analyse van de stand der wetenschap. Enkele citaten uit zijn artikel  ‘Cabin Air Quality: A review of current aviation medical understanding’ (pdf):

It would be highly unlikely, if not impossible, for such small concentrations of contaminant to cross the alveolar membrane so as to cause organophosphate poisoning through inhalation. It is important to note in this regard that there are no published peer reviewed reports of acute organophosphate poisoning with analytical confirmation of the diagnosis after cabin air fume exposures.

En:

A syndrome is a symptom complex, consistent and common to a given condition. Sufferers of the ‘aerotoxic syndrome’ describe a wide range of inconsistent symptoms and signs with much individual variability.

Hij stelde vast dat het aerotoxic syndroom niet bestaat. De gegevens waarop Bagshaw zich baseerde werden onafhankelijk van elkaar mede beoordeeld door de Britse Aerospace Medical Association, de US National Academy of Sciences en de Australian CASA Expert Panel. Zij deelden Bagshaw’s conclusie dat er echt niet zo iets als een aerotoxic syndroom bestaat.

Het rapport van Bagshaw was bepaald geen overbodige luxe  want een toenemend aantal lijders aan het syndroom procedeert inmiddels tegen hun luchtvaartmaatschappij en een lijkschouwer uit Dorset, die sectie verrichte op een piloot die op 43-jarige leeftijd overleed na een periode van jaren waarin hij leed aan vermoeidheid, misselijkheid en hoofdpijnen, beweerde daarbij aanwijzingen te hebben gezien dat er sprake zou kunnen zijn van de gevolgen van een hoge concentratie van TCP in het lichaam van de piloot. Hij vond als doodsoorzaak een ‘lymfocytaire myocarditis en/of pentobarbital vergiftiging’. TCP-concentraties werden niet bepaald. Daarmee werd hij desalniettemin de held van de ATS-activisten en zij kregen daarmee voor het eerst iets dat  zij zagen als een medische erkenning.

Ons land blijft inmiddels niet achter. Activisten verspreiden catastroferende informatie en advocaten kwamen al in actie, KLM deed onderzoek en kon niets gevaarlijks vinden, Kamerleden  eisen van de regering nader onderzoek en geruststellend onderzoek van TNO, alsmede door het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten kunnen vooralsnog het tij niet keren. Onderzoekers van het AMC zijn terughoudend maar de activist Michel Mulder, zelf arts en piloot én slachtoffer, juichte reeds dat er bij MRI onderzoek van het brein nu duidelijke bewijzen voor het bestaan van het ATS waren gevonden.

De staatssecretaris voor Infrastructuur en Milieu Wilma Mansveld weet het ook niet meer en stelde, aldus berichtgeving in het NRC van 3 juni, dat zij een breed samengestelde Nationale Adviesgroep Cabinelucht heeft ingesteld, die haar gaat adviseren. De uitkomst van deze rituele dans is voorspelbaar, zodat Mulder zich in hetzelfde artikel alvast maar indekte: hij verwacht er helemaal niets van want ‘de belangen zijn te groot’. Ook deze achterdocht en paranoia zijn kenmerkend voor veel modeziekten, dus ik moet mij al sterk vergissen als ik de verwachting uitspreek dat wij over een paar jaar niets meer van dit angstaanjagende ziektebeeld zullen vernemen.

 

 

 

Steun Kloptdatwel

Giftige cabinelucht? Een nieuwe modeziekte komt op stoom 1Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).

NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.

« Previous Entry
UWV vergoedt opleidingen tot helderziende
Next Entry »
Rookkring boven Utrecht

Filed Under: Columns Tagged With: aerotoxic syndrome, modeziekte, pilotenziekte

Reader Interactions

Comments

  1. FVerweven says

    15 June 2015 at 10:30

    [ In cabinelucht zijn minimale concentraties aanwezig ]
    Moet dat niet ‘miniime’ zijn?

    (Deze reactie mag verwijderd worden.)

    Log in to Reply
    • Pepijn van Erp says

      15 June 2015 at 11:05

      ‘minieme’ is wat beter inderdaad, ik heb t gecorrigeerd

      Log in to Reply
  2. FVerweven says

    15 June 2015 at 11:05

    Het lijkt mij dat er mensen zullen zijn die in veel grotere mate dan het cabinepersoneel in aanraking komen met tricresylfosfaat, zoals grondpersoneel rond een vliegtuig of motormonteurs? Of wordt tricresylfosfaat in de straalmotor tot een onschuldig product verbrand?

    Wel even handig om te weten waar die tricresylfosfaat vandaan komt:
    “Straalmotoren vereisen synthetische oliën voor de smering. Deze oliën bevatten ingrediënten zoals tricresylfosfaat.”
    https://nl.wikipedia.org/wiki/Tricresylfosfaat

    Mogelijk gaan vliegtuigfabrikanten uit voorzorg in al hun nieuwe toestellen de cabinelucht niet meer bij de straalmotoren vandaan halen en dan is het probleem over 30 jaar vanzelf weggegaan…

    Hier nog een interessant NRC artikel met pittige commentaren, maar ook inclusief elektronische overgevoeligheid en chemtrails:
    http://www.nrc.nl/wetenschap/2012/12/01/lucht-in-vliegtuigen-soms-giftig/

    Log in to Reply
    • Pepijn van Erp says

      15 June 2015 at 12:02

      In die comments bij het NRC artikel kom je ook Willem Felderhof tegen, zelf ‘slachtoffer’ http://www.telegraaf.nl/binnenland/21901121/___Gifpiloot__wint_zaak_tegen_KLM__.html , maar ook organisator van die Open Mind Conference, https://kloptdatwel.nl/2015/06/03/is-het-parool-bang-voor-smaadklacht-van-complotdenker-christopher-bollyn/

      Log in to Reply
      • FVerweven says

        15 June 2015 at 12:33

        Ja, ik zag het.
        Het verbaast me niet meer, je zit zo vaak slechts een “handshake” af van Consemulder, Savalle, Röver, Vader, noem ze maar op.
        Soms geloven ze in alle complotten of ze zijn zo wanhopig om hun zaak te kunnen presenteren dat ze het tegen beter weten in goedpraten. Maar je geloofwaardigheid doet het geen goed.

        Log in to Reply
    • Hans1263 says

      15 June 2015 at 14:19

      Ik heb begrepen dat men de cabinelucht juist dichtbij de straalmotoren vandaan haalt in verband met de verwarming van de cabine. Zo gebruik je de afvalwarmte van de motoren daarvoor. Het is nogal frisjes op 10 km hoogte. Als er al een probleem zou zijn, is dat toch op een technische manier wel op te lossen?
      Ik mag hopen dat ik over 30 jaar nog vlieg… 🙂

      Log in to Reply
      • FVerweven says

        15 June 2015 at 15:59

        Het systeem zit ingewikkelder in elkaar, ik kan geen simpele uitleg op internet vinden.
        Maar zeker is dat het aftappen van zeer hete lucht veel brandstof kost, en dan moet die hete lucht nog afgekoeld worden voordat hij het vliegtuig in kan, geen afvalwarmte dus.

        Toen het roken aan boord verboden werd hebben ze dan ook kapitalen bespaard omdat de verversingssnelheid van de cabinelucht drastisch omlaag kon.

        Log in to Reply
        • Hans1263 says

          15 June 2015 at 16:33

          Aha, het afschaffen van het roken was dus niet alleen maar gezondheidsbevorderend bedoeld; desondanks een erg goede maatregel want je trof het niet als je als niet- roker precies een rij achter de rooksectie zat.

        • FVerweven says

          15 June 2015 at 16:59

          Maar ja, bij een lagere verversingssnelheid blijft die tricresylfosfaat natuurlijk ook langer in de cabine circuleren…
          Zal vast wel ergens als argument gebruikt zijn.

        • Hans1263 says

          15 June 2015 at 17:50

          Wat zou schadelijker zijn, sigarettenrook (er hing vroeger soms een blauwe walm in vliegtuigen) of tricresylfosfaat? Ik kan het laatste spul niet in mijn boeken vinden.

        • FVerweven says

          16 June 2015 at 13:58

          Letselschade-zakenman Yme Drost heeft het over “TriCresylFosfaat (of tri-o-tolylfosfaat, een organofosforverbinding).”

        • Hans1263 says

          16 June 2015 at 14:00

          Ik bedoelde dat ik het schadelijk effect van het spul niet kon vinden. De chemische structuur is geen probleem.

        • FVerweven says

          16 June 2015 at 14:11

          Je kan toch gewoon naar Wikipedia gaan?
          http://web.archive.org/web/20111028005108/http://www.cdc.gov/niosh/ipcsndut/ndut0961.html
          http://gestis-en.itrust.de/nxt/gateway.dll/gestis_en/035480.xml?f=templates$fn=default.htm$3.0
          http://fscimage.fishersci.com/msds/23731.htm

        • Hans1263 says

          16 June 2015 at 14:43

          Dank. Mijn eerste reactie was een klapper met veiligheidsinformatiebladen pakken en daar kon ik het niet vinden. Ik reageer vandaag niet scherp, geloof ik, ook niet inzake luchtverversingssnelheid. Een beetje druk vanochtend. Ik blijf vooralsnog over dit onderwerp alleen maar even lezen.

        • Jan Willem Nienhuys says

          16 June 2015 at 11:32

          Lijkt me niet. Als die stof wordt aangevoerd met de lucht die binnenkomt, dan zal de concentratie in de cabinelucht dezelfde zijn als in de aangevoerde lucht. Als je dan de cabinelucht vervangt door nieuwe lucht met weer dezelfde concentratie, verandert er niks.

          Als je minder ververst verandert er nog steeds niks althans wat de concentratie van dat hypothetische spul betreft. Wel natuurlijk van stoffen die in de cabine worden toegevoegd, vnl. water en kooldioxide, vermoed ik.

        • FVerweven says

          16 June 2015 at 11:56

          🙂
          Toen ik het net had opgeschreven voelde ik al nattigheid…
          Je hebt 100% gelijk.
          Destijds was geloof ik het commentaar dat men na het rookverbod de lucht veel vaker re-circuleerde waardoor de luchtkwaliteit slechter zou zijn dan vóór het rookverbod. Er was toen ook dat verhaal dat iemand zo op rij 31 ziek/verkouden kon worden van iemand op rij 4.

        • Hans1263 says

          16 June 2015 at 13:58

          Dan is het me nog steeds niet duidelijk. Waarom zou men NA het afschaffen van het roken in vliegtuigen vaker de lucht moeten verversen? Minder vieze (rook)lucht zou je toch minder vaak hoeven verversen? Of misschien moest er wel evenveel worden ververst, want per slot van rekening gaat het neem ik aan om de hoeveelheid zuurstof, koolzuur en waterdamp in de lucht?

        • FVerweven says

          16 June 2015 at 14:18

          Let op:
          “na het rookverbod de lucht veel vaker re-circuleerde”.

          Dus de vuile lucht wordt (voor zover ik weet) door een filter gejaagd en slechts gedeeltelijk aangevuld met verse lucht.
          Na het rookverbod gingen ze minder verse lucht toevoeren, bestaande vuile lucht bleef daarmee langer in het toestel in vergelijking met toen men nog rookte.

  3. FVerweven says

    15 June 2015 at 17:24

    “Aerotoxic syndroom” is een samenstelling van Engels en Nederlands.
    Op Wikipedia heet het Aerotoxisch syndroom.
    http://nl.wikipedia.org/wiki/Aerotoxisch_syndroom

    Dit schijnen de twee belangrijkste sites van de activisten te zijn:
    http://aerotoxic.org/
    http://www.aerotoxicteam.com/dutch-page.html

    Log in to Reply
  4. Maarten says

    16 June 2015 at 13:01

    Waar komt dat TCp dan vandaan? Is dat de Chemtrail voorraad die de cabine in lekt?

    Log in to Reply
    • truth hurts says

      16 June 2015 at 13:03

      FVerweven geeft daar antwoord op in zijn reactie hier vlak onder.

      Log in to Reply
  5. Peterselie1 says

    17 June 2015 at 15:57

    Er is nog nooit een causal verband gevonden tussen stoffen in de cabinelucht en gezondheids problemen van personeel. Het is voornamelijk de politiek die autoriteiten dwingt tot het doen van allerlei onderzoeken die telkenmale niks opleveren.
    De lucht die gebruikt wordt is zogenaamde bleed air, die wordt afgetapt na de hoge druk of lage druk compressor van de motor (dus nog voor de verbrandingskamers). De verontreinigingen die gevonden worden zijn in hoofdzaak het gevolg van ‘events’: een technisch problem in de compressor of ook wel de-icing fluid die in de motor terecht is gekomen. Er is dan tijdelijk een relatief hoge concentratie van diverse ongewenste chemische stoffen, maar voor zover gemeten altijd beneden de wettelijke normen voor die stoffen.
    De bleed air wordt voor allerlei doeleinden gebruikt omdat het hoge druk heeft en hoge temperatuur (250 graden). Het wordt naar de cabine geleid om de luchtdruk op peil te houden.
    Het eerste vliegtuig wat geen bleed air gebruikt is de Boeing 787. Deze gebruikt electrische compressoren.
    Nog een statistische opmerking: bleed air wordt al meer dan 50 jaar gebruikt en er hebben al duizenden piloten en cabinepersoneel duizenden uren doorgebracht in deze cabinelucht. Als er daadwerkelijk iets aan de hand zou zijn zouden er toch veel meer gezondheidsproblemen gemeld moeten zijn dan tot nu toe (enkele tientallen)?

    Log in to Reply
  6. Tijn says

    19 June 2015 at 04:03

    Zembla heeft er ooit (2010) al aandacht aan besteed:

    http://zembla.vara.nl/seizoenen/2010/afleveringen/21-02-2010

    Log in to Reply

Trackbacks

  1. Complotdenkende piloten, het aerotoxisch syndroom en het platteaardegeloof says:
    16 November 2017 at 09:56

    […] tv-programma Zembla besteedde al een paar keer aandacht aan het aerotoxisch syndroom, een aandoening die veroorzaakt zou worden door giftige stoffen in de lucht die in de cabine wordt […]

    Log in to Reply

Leave a Reply Cancel reply

You must be logged in to post a comment.

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Inschrijvingen Skepsiscongres 2025 geopend: Was vroeger alles beter?
9 May 2025 - Ward van Beek
Inschrijvingen Skepsiscongres 2025 geopend: Was vroeger alles beter?

.Het vorige congres ligt nog vers in ons geheugen, maar omdat ontwikkelingen steeds sneller gaan zijn wij alweer druk bezig met het Skepsiscongres 2025, op zaterdag 1 november a.s.  De maatschappij bekeken met een skeptische bril Je hoort het vaak:…Lees meer Inschrijvingen Skepsiscongres 2025 geopend: Was vroeger alles beter? › [...]

Graancirkels op European Skeptics Congress 2024
7 May 2025 - SkepsisSiteBeheerder
Graancirkels op European Skeptics Congress 2024

Voordracht van Francesco Grassi op ESC2024 in Lyon.Lees meer Graancirkels op European Skeptics Congress 2024 › [...]

SKEPP wordt 35… en dat vieren ze!
27 April 2025 - SkepsisSiteBeheerder
SKEPP wordt 35… en dat vieren ze!

Onze Belgische zusterorganisatie SKEPP bestaat dit jaar 35 jaar. Op zaterdag 10 mei vieren ze dat met een mooi programma. Hoofdgast is de bekende skepticus en emeritus hoogleraar psychologie Chris French die onlangs ook tot erelid van SKEPP werd benoemd.…Lees meer SKEPP wordt 35… en dat vieren ze! › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

David Geier, Mail Order Pharmacist
10 May 2025 - Kathleen Seidel

David Geier was in the drug business. What was he selling before the FDA stepped in? The post David Geier, Mail Order Pharmacist first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Dr. Vinay Prasad is Now the Medical Establishment. It’s His Job to Run RCTs, and It’s Our Job to Call Him a Lying Piece of $#!& if He Fails.
9 May 2025 - Jonathan Howard

"I wish Vinay all the best for his new role. It's a whole new state of play when the buck stops with you." The post Dr. Vinay Prasad is Now the Medical Establishment. It’s His Job to Run RCTs, and It’s Our Job to Call Him a Lying Piece of $#!& if He Fails. first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Breathing Easy: Treating Allergic Rhinitis
8 May 2025 - Scott Gavura

Spring is a miserable season for those with seasonal allergies. There are effective drug- and non-drug measures that can control most symptoms effectively. The post Breathing Easy: Treating Allergic Rhinitis first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Renate1 on De linke weekendbijlage (19-2025)@ Richard Rasker, Inderdaad. Veel van wat nu wordt afgeschaft door de regering van de VS, was juist bedoeld om
  • Richard Rasker on De linke weekendbijlage (19-2025)@Hans1263 Het intrieste is dat men met het opheffen van USAID en andere federale programma's en diensten juist het exacte
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (19-2025)Mensen in het buitenland tellen niet mee. Overigens tellen mensen die op de een of andere manier hulp nodig hebben
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (19-2025)@Richard Rasker America first, weet u wel? Hersenloos of gewetenloos, kiest u maar.
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (19-2025)@Renate1 Gesteld dat het waar zou zijn, dat waanzinnige verhaal van die 300.000 vermiste en misbruikte kinderen. Dan zou toch

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in