Kloptdatwel?

Algemeen

Een jaar lang Happinez!

by 9 Comments

In het afgelopen jaar hebben we bijna iedere uitgave van het spirituele blad Happinez besproken. In de eerste editie van 2011 beloofde het blad een pad vol onderzoek, wijsheid en inzicht, dat zich aan de hand van acht nummers zou ontvouwen. Is dat er ook van gekomen? Hieronder een samenvatting van de eerste zeven nummers en een bespreking van nummer 8. Boven de recensie van het eerste nummer schreven we:

‘Happinez is een blad dat veel gelezen wordt in het alternatieve circuit. Het wordt soms zelfs als bron aangehaald, terwijl er vaak claims in worden gedaan die allang onderzocht en achterhaald zijn.’

Alle 8 nummers van Happinez in 2011 bevestigen dit beeld. Lees mee.

De eerste zes nummers
Een jaar lang Happinez! 1
Happinez presenteert zich als ‘een blad met inhoud én glans dat de lezer wil inspireren met interviews en reportages op het gebied van spiritualiteit, psychologie, wijsheid, reizen, gezondheid en cultuur.’ Daarmee haakt Happinez in op de enorme behoefte aan spiritualiteit. De bespreking van dit 8e nummer van 2011 vind je aan het einde van dit artikel. Het artikel over het ritme van de maan bevat veel onzin maar staat toch prominent op de voorkant van het blad. 

Inmiddels heb ik geleerd hoe het blad in elkaar zit. Het eerste artikel is altijd een interview met een spiritueel leraar, die het beste met de wereld lijkt voor te hebben, maar waar bij nader inzien door bijvoorbeeld wat googelen toch duidelijk kanttekeningen bij lijken te kunnen worden geplaatst. Zo kwamen we in het eerste nummer een interview met Kiesha Crowther tegen die beweert boodschapster, sjamaan en afstammeling van de Sioux-indianen te zijn. Ze geeft wereldwijd lezingen onder het motto ‘samen kunnen we de wereld creëren waarvan we dromen’ (en andere, vergelijkbare motto’s). Haar verhaal is dat ze op een dag zou zijn opgebeld door de stamoudsten met de vraag of zij deze nobele taak op zich wilde nemen. Na lang bidden en mediteren zou ze ‘ja’ hebben gezegd. Maar wat bleek? De Sioux wisten van niets en distantieerden zich van haar. Om hier achter te komen moet je wel even googelen want dat was natuurlijk niet in de Happinez te lezen.

In het tweede nummer lezen we hoe Happinez-filosofe Lisette Thooft zich laat inspireren door de zeer omstreden Osho (beter bekend als Bhagwan). Maar er zijn andere dingen in deze uitgave die nog gekker zijn. We zien hoe in het kader van ‘onderzoek’ een van de redactrices haar huis laat ontspoken door ‘houseclearer’ Juno Burger. En ja hoor, het werkt echt want op een bepaald punt begon de wichelroede als een dolle rondjes te draaien en moest Juno heel erg boeren en geeuwen wat een teken is van het ontladen van negatieve energie. Ook komen we Roy Martina tegen die de nodige sterke claims zonder onderbouwing op tafel legt. De aartsengel Michaël heeft hem ingefluisterd dat hij een nieuwe vorm van geneeskunde op aarde moet gaan introduceren. Is Roy nog wel in contact met de werkelijkheid?

In het derde nummer worden we ingewijd in de geheimen van de tarot. Dit is natuurlijk niet meer dan een middeleeuws orakelspel dat eind 19e eeuw (toen geheimzinnig doen in de mode kwam) erg populair werd. Tarotkundige Elly Spronk vertelt dat ze nog ‘nooit’ heeft meegemaakt ‘dat de kaarten niet ‘kloppen’. Dit schrijft ze toe aan de Synchroniciteitsleer (‘toeval is niet toevallig’) van Jung. Dat de synchronisiteitsleer niet bleek te ‘kloppen’ krijgen we natuurlijk niet te horen.

Een jaar lang Happinez! 2
Lisette Thooft: publiciste en ‘mythosoof’ laat zich in het tweede nummer van Happinez inspireren door Osho/Baghwan en in het vierde nummer door Carl Jung (lisettethooft.nl)

In het vierde nummer opnieuw aandacht voor de eind 19e, begin 20e eeuwse psychiater Jung. Lisette Thooft put inspiratie uit Jungs ideeënleer in het artikel ‘omgaan met tegenwind’. Zijn theorieën klinken mooi, maar bleken onjuist, vandaar dat ze niet meer gebruikt worden in de hedendaagse psychologie. Lisette rept hier met geen woord over. Verder onzinnige adviezen over ademhalen van de bekende yogaleraar Johan Noorloos.

In nummer vijf komen we de Italiaanse commune-bewoners van Damanhur tegen die zeggen een apparaat te hebben ontwikkeld om met bomen te communiceren. De schrijfster van het artikel stelt zowaar een kritische vraag (Pardon? Plantenmuziek?) maar is al snel overtuigd als ze zelf muziek hoort klinken uit het apparaat dat met een snoertje en een knijpertje aan een boomtak vast zit. Gevaarlijk (voor de kwaliteit van je netvlies) zijn de adviezen om in de zon te gaan staren (sungazing) van de rondreizende Indiër Hiri Ratan Manek. Het zou de gezondheid bevorderen en voor minder behoefte aan slaap en eten zorgen. De Indiër beweert zelf al jarenlang vrijwel zonder voedsel te leven dankzij zijn methode.

In nummer zes werd pendelen aanbevolen als manier om antwoord te vinden op verborgen levensvragen en alweer werd er gezinspeeld op het achterhaalde idee  van het onbewuste dat alles weet. En weer was het volgens mij Jung die veel heeft bijgedragen aan de verspreiding van dit idee

Happinez nummer 8
Een jaar lang Happinez! 3
Demeter is een multinational die producten uit de biologisch dynamische landbouw verkoopt. De stand van de maan is belangrijk in deze vorm van landbouw (bron: Deense wikipedia).

Nummer zeven is er bij ingeschoten (wel gescand en niet anders bevonden dan de eerste zes nummers – je houdt een artikel van mij tegoed). Van nummer acht bespreek ik hier het meest opmerkelijke artikel. Dit wordt op de voorpagina aangekondigd als ‘Leven volgens het ritme van de maan’, met maankalender, zodat lezers er zelf mee aan de slag kunnen. Veel achterhaalde mythes passeren de revue. De maan zou behalve de getijden van de oceaan ook de sapstroom in planten beïnvloeden. Dat laatste klopt niet, het berust op een oud volksgeloof dat tegenwoordig ondermeer terug te vinden is in de ideeënleer van de biologisch dynamische landbouw (niet te verwarren met biologische landbouw). Hierover is op de website van Skepsis een interessant artikel te lezen. Ook zou, volgens Happinez, het aantal geboorten met volle maan aanzienlijk hoger zijn dan gemiddeld, en de maan zou nog op tal van andere zaken invloed hebben. Darwin wordt er zelfs bijgehaald. In zijn boek ‘De afstamming van de mens’ schijnt hij (volgens Happinez) te hebben geschreven: ‘De mens is evenals de zoogdieren , de vogels en zelfs de insecten onderworpen aan die mysterieuze wetmatigheid, volgens welke bepaalde processen, zoals zwangerschap, plantengroei, rijping, de duur van verschillende ziekten, afhankelijk zijn van de perioden van de maan.’

De wijsheden uit het Happinez-artikel zijn deels gebaseerd op het boek ‘In harmonie met de maan’ van Johanna Paunggeer en Thomas Poppe. Het is te koop bij internetboekhandels zoals bol.com en wordt daar als volgt beschreven:

‘De stand van de maan is van invloed op het leven op aarde. Maar hoe gaat dat in zijn werk en hoe kunnen we deze natuurwet toepassen? Johanna Paunggeer, telg uit een oud Tiroler boerengeslacht, inventariseerde eeuwenoude, van generatie op generatie overgeleverde kennis over de effecten van de maanstand op het leven van alledag. In dit baanbrekende boek, dat zij samen met auteur Thomas Poppe schreef, geeft zij adviezen en tips op alle belangrijke terreinen van het dagelijkse leven: van geneeskunde en gezondheid via voeding en huishouding tot tuin- en akkerbouw. Een maankalender achter in het boek geeft in een oogopslag de schijngestalten van de maan en de maanstand in de dierenriem tot het jaar 2002.’

Een aantal enthousiaste lezersreacties geven een indruk van wat je er zoal mee kan:

‘Mensen met belangstelling in Astrologie kunnen er veel in opzoeken! Ook heel veel tips in het dagelijkse leven! Een voorbeeld, mijn dochter knipt de top van een plant die het niet goed doet, hij herstelt, ik doe het, en hij gaat dood! Ja, ik deed het op het verkeerde tijdstip!! Nu gebeurt me dat niet meer! Ik heb nu het boek, en zoek de fase van de Maan, het heersende sterrenbeeld van de dag, en krijg een prachtige plant!!!’

‘Vijf jaar geleden heb ik dit boek aangeschaft en ik handel vaak naar de maanstand, er zit nl. ook een maankalender bij. Voorbeelden: op welke dagen moet je je haar knippen en/of je nagels, beddegoed luchten, zonder dat het stinkt naar muffe lucht, operaties aan kaak en gebit, hernia om maar eens voorbeelden te noemen, water geven aan je planten als je met vakantie gaat, zaaien, oogsten etc. etc. Fantastisch boek. De moeite waard om te lezen.’

Een jaar lang Happinez! 4
Voordat de wetenschap duidelijk maakte dat de maan een satelliet is die om de aarde draait, riep de maan veel ontzag op bij aardbewoners. Wie deze spectaculaire foto ziet van een volle maan achter de wolken (‘The Moon Monster’) kan dat goed begrijpen. Uit het artikel in Happinez blijkt dat het oude bijgeloof nog springlevend is (bron: wikimedia commons, Rufustelestrat).

Waarschijnlijk is er in het ‘baanbrekende’ boek niets te lezen over het onderzoek van Ivan Kelly, James Rotton en Roger Culver (1996) dat vermeld staat in het woordenboek van de scepticus (Skepdic). Of kijk in de Nederlandse versie. De genoemde onderzoekers bekeken meer dan 100 studies over maaninvloeden. Hun conclusie:

‘Er is geen betrouwbaar en significant verband te vinden tussen maanfasen en elk van de volgende zaken:

– het zelfmoordcijfer
– verkeersongevallen
– crisisoproepen naar politie of brandweer
– huiselijk geweld
– geboortecijfer
– zelfmoord
– grote rampen
– winst in casino
– moorden
– kidnappingen
– agressie door professionele hockeyspelers
– geweld in gevangenissen
– opnames in psychiatrische instellingen [een studie vond zelfs dat het minst aantal mensen tijdens een volle maan werden opgenomen]
– opgewonden gedrag door het verplegen van bewoners van tehuizen
– aanrandingen
– verwondingen door geweerschoten
– het aantal toegebrachte messteken
– opnames in de spoed [maar zie ook hier]
– uitbarstingen van psychologisch gekwelde plattelandsmensen
– weerwolfsziekte
– vampirisme
– alcoholisme
– slaapwandelen
– epilepsie

Waarom blijven mensen toch in maanmythes geloven terwijl er zoveel onderzoek is dat uitwijst dat er geen significant verband is? Kelly, Rotton en Culver vermoeden dat vier factoren hiervoor verantwoordelijk zijn: media, folklore en traditie, misvattingen, en cognitieve vooroordelen. Een vijfde factor komt evenwel ook in aanmerking: gemeenschapsversterking. In het Happinez-artikel zijn al deze factoren volgens mij inderdaad duidelijk aanwezig.

Onze conclusie: een jaar lang Happinez heeft veel onzin opgeleverd. Spiritualiteit wordt er belangrijker gevonden dan de feiten.

In Slovenië brengt de energie van de aarde genezing

by 6 Comments

In Slovenië is een beweging actief die er van overtuigd is dat de aarde de akeligste ziektes kan genezen. De aanhangers gaan naar speciale plekken die genezing kunnen geven. Rondjes lopen rond steenhoopjes of een aantal keren zitten op een steenhoopje of een slakkenhuisje van zand: dat is de behandeling.

In Slovenië brengt de energie van de aarde genezing 5
Een heuveltje met daaromheen structuren, in Slovenië

Toen ik afgelopen september in Slovenië was, ontdekte ik tijdens een bergwandeling een heuveltje met daaromheen een aantal opmerkelijke structuren. Er waren o.a. steenbultjes en slakkenhuisvormige structuren gemaakt. Dit kun je zien op de foto hiernaast.

In Slovenië brengt de energie van de aarde genezing 6
Op een bord staat dat deze plek een stralingskruispunt is en  dient voor genezing. Er worden gedetailleerde aanwijzingen verstrekt over welk steenhoopje in de buurt voor welke klacht moet worden bezocht en hoe lang en hoe vaak dat moet gebeuren.

Een bordje dat er naast stond maakte duidelijk waarvoor deze plek diende: genezing van allerlei kwalen (een foto van het bord vind je hiernaast). De titel van het bord kondigt aan waar het om gaat: ‘dit is het stralingskruispunt voor natuurlijke genezing in  Pokljuka Praprotnica’ (dit is de naam van de plaats). Daaronder een kaartje met de nummers van de structuren en een tabel die aangeeft welk nummer voor welke kwalen dient en welke behandeling er bij hoort. Zo kun je plek nummer 1 gebruiken voor hartproblemen en verbetering van de bloeddruk. Je moet dan wel 12 keer terugkomen en per keer 15 minuten op plek 1 zitten. En voor kanker (‘rak’ in het Sloveens) kun je naar nummer 7: je moet daar dan 15 keer 15 minuten naar toe. Verbeteren van de vruchtbaarheid kan op nummer 15.a: 10 keer 25 minuten. De lijst betreft vrijwel elke denkbare kwaal. Er zijn ook minder duidelijk omschreven heilzame werkingen van deze plek: zo is nummer 14 (de van zand geboetseerde spiraal) geschikt voor ‘het energetiseren en ontslakken van het lichaam’ (aanwijzing: ‘door het oog lopen, met de klok mee’) en nr. 17 is voor ‘vitalisering van de levenslijn van het lichaam’, wel tenminste 7 keer doen.

Met een beetje zoekwerk vond ik de website van een ‘stralingsvereniging’ uit Ljubljana. Daar is met behulp van google translate wat meer informatie te vinden over dit opmerkelijke geloof in genezing door de aarde (hier de Engelse vertaling van de Sloveense webpagina, die is wat beter dan de NL-vertaling). Het is een onnavolgbaar mengsel van merkwaardige ingrediënten: elektromagnetische straling, energielijnen die over de aarde lopen en die de Egyptenaren inspireerden om piramides te bouwen, berggebieden die vibreren en kosmische straling absorberen en deze weer afstaan in de vorm van schone energie om smog te bestrijden en mensen te genezen via het menselijke auraveld. Lees zelf (vertaling van google translate met enkele verbeteringen van eigen hand):

‘Scientists have found that the most powerful electromagnetic radiation [on the] Earth [is found] at 30 degrees north and south of the equator. On these parallels the Egyptians built the pyramids and temples … . The so-called dragon lines or power lines are belts of various widths and power, which lead to stronger beneficial energies [that are] reflected and can be found in soil minerals […] , which emit soothing energy. … Most of the mountain[-area] has a higher energy vibration than in the lowlands. Rocks absorb cosmic energy and accumulate[d] in the mountains is the energy [to counter] smog and other harmful effects of energy that could disrupt the harmony in nature, as we go into the mountains [they] become a source of clean energy that is absorbed through the auric field of our physical body’.

In Slovenië brengt de energie van de aarde genezing 7
De aardgenezing wordt echt gebruikt: mensen zitten aandachtig of ze lopen rondjes.

Over de plek waar ik was wordt opgemerkt:

‘ … Praprotnica Pokljuka, […], in [this place there are] so-called miracles of healing or improvement of health.’

Toen ik terug kwam van mijn wandeling waren er mensen die rondjes liepen rond de steenhoopjes of die er zaten. Ze zwaaiden vriendelijk naar me. Ik zwaaide terug en was blij dat ik lekker naar huis kon. Het was aan het einde van de dag en al behoorlijk kil.

Kloptdatwel over Kloptdatwel

by 89 Comments

Beste lezer van Kloptdatwel,

Kloptdatwel over Kloptdatwel 8
Bron: Mukka op de tiepmachien, wikimedia commons, helix84.

Zoals de trouwe lezer van Kloptdatwel weet, hebben we iedere dag een bericht. Dat tempo is gezien de andere verplichtingen van de schrijvers die het meeste doen sinds kort niet meer vol te houden. Daarom hebben we besloten dat we de komende tijd in plaats van dagelijks een publicatie, naar ‘bijna dagelijks’ gaan. Dit is niet een beslissing voor altijd, maar voor dit moment. We hopen natuurlijk dat dit in de toekomst weer anders kan worden!

Bij de redactie van Kloptdatwel zijn we enorm trots dat op dit moment meer dan 400 unieke bezoekers per dag onze website bezoeken. Samen bekijken jullie ongeveer 8.000 pagina’s per week. De vele reacties op de stukken en de levendige discussies vinden we enorm waardevol en stimulerend.

Mocht je zin hebben om zelf een stuk te schrijven – aarzel niet om contact op te nemen met info@kloptdatwel.nl t.a.v. Maarten Koller of Gert Jan van ‘t Land. Doe dat svp ook als je ideeën of suggesties hebt.

De redactie van Kloptdatwel.

Hysterie bestrijd je met een orgasme

by 12 Comments

Sinds een paar weken draait in de Nederlandse bioscopen de film ‘Hysteria’. Het is een komedie over de uitvinding van de vibrator. De film laat zien dat die werd uitgevonden door artsen die de kwaal ‘hysterie’ wilden genezen door middel van orgasmes. Omdat de dokters volgens de film last kregen van een lamme arm (RSI had je toen nog niet) kwamen ze op het idee dat een vibrator het werk veel beter zou kunnen doen. De recensies zijn positief – het is geen onderbroekenlol-film, maar een geestige romantische komedie. Geen toeval natuurlijk dat de film in Nederland voor het eerst in de bioscoop komt. Blijkbaar is ons vrijzinnige landje een goede ‘testing ground’.

http://www.youtube.com/watch?v=gkEw3mWs86g

De film gaat over het bestrijden van de vrouwenkwaal ‘hysterie’. Tegenwoordig is er geen dokter meer die gelooft dat deze ziekte echt bestaat, maar honderden jaren lang kregen vrouwen deze diagnose, vooral als ze “lastig waren”. Volgens de Wikipedia:

‘Hysteria was widely discussed in the medical literature of the 19th century. Women considered to be suffering from it exhibited a wide array of symptomsincluding faintness, nervousness, insomnia, fluid retention, heaviness in abdomen, muscle spasm, shortness of breath, irritability, loss of appetite for food or sex, and “a tendency to cause trouble”.

Hysterie werd soms bestreden met ‘bekkenmassages’. Dit was het handmatig stimuleren van de omgeving van de genitaliën van de aangedane vrouw. Alles werd natuurlijk netjes aan het oog onttrokken, hiervoor waren speciale rekjes. De behandeling kon worden afgerond als de patiënt een ‘hysterisch paroxisme’ had bereikt. Dit noemen we heden ten dage een orgasme.

Volgens de wikipedia waren artsen er in de tweede helft van de 19e eeuw van overtuigd dat een zeer groot deel van de vrouwen zou lijden aan hysterie. Een publicatie uit 1859 is van mening dat dit misschien wel zou gelden voor een kwart van de vrouwen. Vrijwel elk verschijnsel (tot aan jeuk aan de dikke teen) kon volgens de artsen door hysterie worden veroorzaakt – de lijst met symptomen was eindeloos. Dit is natuurlijk kenmerkend voor kwakzalverij. Hysterie was een modeziekte. En niet slecht voor de portemonnee van de dokters. De vrouwen die er aan leden moesten namelijk zeer regelmatig terugkeren voor een massagebehandeling. De behandelingen hadden verder geen duidelijke nadelen voor de gezondheid en de patiënten waren erg tevreden. Het moest dus wel werken! De wikipedia legt uit dat de behandeling soms wel veel van een arts kon vragen. Vandaar de uitvinding van de vibrator:

Hysterie bestrijd je met een orgasme 9
Vibrators waren rond de eeuwwisseling in de betere winkels verkrijgbaar. Hier een advertentie uit 1918. Bron: wikipedia.

‘The only problem was that physicians did not enjoy the tedious task of vaginal massage (generally referred to as ‘pelvic massage’): The technique was difficult for a physician to master and could take hours to achieve “hysterical paroxysm.” Referral to midwives, which had been common practice, meant a loss of business for the physician. The Chaise Longue and Fainting couch became popular home furniture to make women more comfortable during home treatment. Fainting rooms were also used for more privacy during home treatment. A solution was the invention of massage devices, which shortened treatment from hours to minutes, removing the need for midwives and increasing a physician’s treatment capacity’.

Al snel was de vibrator een artikel dat in de betere winkels van die tijd volop beschikbaar was. Door al die zelfmedicatie liep het doktersbezoek natuurlijk toch terug. Het is jammer dat er voor moderne modeziektes niet zo’n prettige behandeling beschikbaar is. Tja.

 

 

Foto voorpagina uit de besproken film

 

Waterstof, niet altijd een belofte voor de toekomst

by 41 Comments

Waterstof, niet altijd een belofte voor de toekomst 10Zuiniger en schoner rijden door waterstofgas bij de brandstof te mengen? Klinkt mooi, maar kloppen de verhalen van aanbieders van systemen die dat doen wel? Het gaat om apparaten die met stroom van de dynamo water splitsen in waterstofgas en zuurstof. Dat mengsel, knalgas dus, wordt vervolgens weer aan de luchttoevoer van de motor toegevoegd. Het waterstofgas zou de verbranding van de brandstof veel efficiënter maken en ook de concentratie van schadelijke stoffen in de uitlaatgassen sterk verlagen. Een brandstofbesparing van wel 30% zou mogelijk zijn. Let wel: het gaat hier niet om zogenaamde ‘hybride’ auto’s die waterstofgas tanken bij een pompstation!

Dit artikel is op 8-1-2012 iets aangepast na contact met Automotive Ecology. Zie het naschrift.

Eén van de bedrijven dat zo’n apparaat aanbood, was Oil Drum Limited. In 2008 won het nog de Kent Innovation Challenge. Het volgende gelikte filmpje (onderdeel van de prijs) schetst het mooie verhaal en er blijkt duidelijk uit dat de Universiteit van Kent er veel toekomst in zag.

http://www.youtube.com/watch?v=GK0PmuB1bqM

De wetenschappelijke onderbouwing is op zijn zachtst gezegd nogal wankel. Het is nog niet zo erg dat de leveranciers zeggen dat het waterstof zélf de extra energie levert, want dat zou te makkelijk aan te merken zijn als onzin. Het kost namelijk minstens zoveel energie om het water te splitsen als dat er vrij komt door de verbranding van het knalgas. En die energie die je erin stopt, wordt door de motor zelf geleverd.
Nee, het verhaal is dat het waterstofgas de verbranding van de benzine of diesel zou verbeteren. Dat is ook nogal kras, want de brandstoffen worden al voor 99% of meer verbrand, dus erg veel winst lijkt er niet te halen. Dat de efficiëntie van een brandstofmotor veel lager is, komt doordat een groot deel van de energie wordt omgezet in warmte (en herrie) en niet in draaiing. Hoe het toevoegen van waterstof daar een positieve bijdrage aan zou moeten leveren, wordt niet echt duidelijk gemaakt.
Er zijn wel onderzoeken waaruit zou blijken dat toevoeging van knalgas het verbrandingsproces verbetert, maar dan gaat het om veel grotere hoeveelheden dan een elektrolyseapparaat kan leveren als het afhankelijk is van een autodynamo. Een aantal kritische artikelen (uit 2008) op het Nieuw-Zeelandse blog Aardvark Daily doen het rekenwerk.

Waterstof, niet altijd een belofte voor de toekomst 11
De BBC documentaire “University Challenged: In a tale of broken dreams and self-delusion, why did the University of Kent go for a fuel-saving fantasy that was supposed to save money and help save the environment?”

Een BBC-documentaire van mei 2010 getiteld “University Challenged” licht het verhaal van Oil Drum Limited door (30 min). De documentaire staat online, maar alleen voor kijkers vanuit het Verenigd Koninkrijk (of je moet iets doen met je IP-adres). [Edit door Pepijn: de documentaire blijkt inmiddels niet meer online beschikbaar bij de BBC] In een wat kleiner formaat staat de documentaire ook op het blog van Jon Starbuck, die nogal fel tekeer gaat tegen ‘HHO scams’, zoals hij ze betitelt. [blog is verouderd, hieronder de video uit andere bron]

https://vimeo.com/12107511

De testresultaten van de meting in labaratoriumomstandigheden lieten juist een hoger verbruik zien als de Fuel Saver aanstaat (3 to 9% hoger verbruik afhankelijk van het soort verkeer dat gesimuleerd werd). De Universiteit van Kent probeert vervolgens het eigen straatje professioneel schoon te vegen door de betrokkenheid met het bedrijf opeens veel kleiner voor te stellen. De affaire is ook na te lezen in een artikel uit de Kentish Gazette. In ieder geval ging Oil Drum Limited in juni 2010 failliet.

In de documentaire is ook te zien hoe het bedrijf Automotive Ecology de licentie voor de Benelux binnenhaalt. Aan het eind van de documentaire, als duidelijk is geworden uit de test dat het systeem niet werkt zoals geclaimd, wordt nog opgemerkt dat Automotive Ecology juridische stappen heeft ondernomen tegen Oil Drum Limited. Wat die stappen precies inhouden, wordt niet duidelijk, want het bedrijf wilde de BBC niet meer te woord staan. Ik heb ze ook gemaild, maar kreeg uiteindelijk een paar vervelende mails van Automotive Ecology, zie het naschrift.

Waterstof, niet altijd een belofte voor de toekomst 12
Verregaande beloftes van Automotive Ecology. Kunnen die waargemaakt worden?

Automotive Ecology is nog steeds bezig is met het Save Fuel System, ook onder de naam AquaFuelSystem. In 2011 is er een onderzoek geweest van een aantal bedrijven uit Hardenberg, mede gefinancierd door de Provincie Overijssel. Bij transportbedrijf Brink Transport werd op een aantal vrachtwagens het Save Fuel System als test geïnstalleerd. De documentatie staat allemaal online, lekker transparant.

Met Brink Transport heb ik nog wat gemaild over dat onderzoek: het is opgestart door de betrokken bedrijven zelf, omdat er in Nederland geen ‘officiële’ instituten naar wilden kijken. En de grote vrachtwagenproducenten zouden (al dan niet terecht) niet zo happig zijn om te kijken naar mogelijke verbeteringen die aangedragen worden door kleine ondernemingen.
Op zich is het redelijk nuchter aangelopen, maar wel met de ‘praktijkbril’ op. Tijdens het project waren ze wel op de hoogte van de commotie in het Verenigd Koninkrijk rondom Oil Drum Limited en de Universiteit van Kent. In het eindrapport wordt ook wel opgemerkt dat er scepsis is (vet gemaakt door mijzelf):

Tijdens de demonstratiebijeenkomsten kwam er verdeeldheid t.a.v. de doelmatigheid van inspuiting van waterstofgas. Centrale vraag is of het inspuiten van een hoeveelheid waterstofgas mogelijk is, zonder verlies van motorvermogen en zonder dat dit te kostbaar wordt.
Hierin zijn 2 stromingen:

1) de ‘tegenstanders’ met een klassieke scheikundige visie waarbij ‘input is output’ centraal staat. Daarbij stelt men dat de omzetting naar waterstofgas dermate veel vermogen (en dus brandstof) kost dat dit nooit resulteert in een zelfde motorvermogen dat beschikbaar is
voor transport. Kortom de auto zal daardoor meer verbruiken.

2) de ‘voorstanders’ die zich op het standpunt stellen dat er onvoldoende rekening wordt gehouden met de verbrandingfaciliterende werking van waterstofgas. Daardoor is de gehele motor schoner, en kan tot betere prestaties komen met een geringere hoeveelheid brandstof. ‘Dit laat zich niet volgens de klassieke theorieën uitleggen’, zegt ook Geerard
Colijs van Save Fuel, ‘we zijn daarom op een zoektocht om ervaringen in de praktijk te onderzoeken.’  Het duurt langer dan 1 jaar voordat deze effecten zichtbaar worden, ondersteunt ook Volker Stevin Materieel, die tevens proefprojecten hebben lopen.

Dit praktijkonderzoek liet een kleine brandstofbesparing zien van 2-2,5%. Bij 3% zou het economisch rendabel zijn (afhankelijk van de brandstofprijzen natuurlijk). Dit is natuurlijk wel ver af van de besparingen tot 30% die Automotive Ecology op zijn website belooft. Ook lager dan de minimumdoelstelling van 10% die Brink erop gezet had.

Waterstof, niet altijd een belofte voor de toekomst 13
Het Save Fuel System is duidelijk zichtbaar

Er is ook wel wat af te dingen op de opzet. Zo is het niet blind; er is telkens één vrachtwagen met het systeem geïnstalleerd vergeleken met een zelfde type vrachtwagen waarin het niet was aangebracht. Aan alle foto’s en de beelden in de documentaire kun je meteen zien dat het volstrekt duidelijk is óf er een Save Fuel apparaat is geplaatst op een vrachtwagen. Bij de BBC-test hadden ze dat beter gedaan, door het systeem ‘blind’ aan en uit te zetten.
Zonder goede blindering kan er een placebo-effect optreden. Door al dan niet bewust je rijstijl aan te passen is het goed mogelijk dat je procenten zuiniger rijdt. Dat wordt ook al aangegeven in de BBC-documentaire. Een chauffeur die in een vrachtwagen met Save Fuel systeem rijdt, weet dát zijn verbruik gemeten wordt, alleen dat al kan de test beïnvloeden. Brink vertelde wel dat dat een reden was geweest om de proef zo lang te laten duren; in de veronderstelling dat zo’n placebo-effect dan zou uitdoven en chauffeurs in hun normale rijgedrag zouden vervallen.

De volgende tabel laat zien dat de spreiding in het brandstofgebruik sowieso nogal groot is. Het hangt af van de chauffeur, route en belading. Al die zaken zijn in een praktijktest niet heel goed controleerbaar. De geconstateerde besparing van een paar procent kan dus goed in overeenstemming zijn met een eigenlijk hoger verbruik, zoals dat door de BBC werd vastgesteld.

Waterstof, niet altijd een belofte voor de toekomst 14
resultaten van het brandstofverbruik

Opvallend is wel een forse reductie aan schadelijke stoffen in de uitlaatgassen. Met name de NOx-concentratie was fors lager in de uitlaatgassen van de motor met het Save Fuel systeem. Uit een onderzoek uit 2004, waarin de toevoeging van knalgas onderzocht wordt onder labaratoriumomstandigheden, komt naar voren dat het gehalte aan NOx een nogal chaotisch gedrag vertoont bij verschillende toerentallen. Het zegt dus misschien niet zoveel en de fijnstofemissies lijken juist toe te nemen.

De conclusie van het rapport is dat het weinig zin heeft om het systeem bij moderne motoren te gebruiken. Er wordt nog wel verder onderzocht naar mogelijk nut bij scheepsmotoren e.d. die veel minder ver uitontwikkeld zijn. De algehele conclusie lijkt me wel terecht:

Uit het project is – nog duidelijker dan voorheen – naar voren gekomen dat emissiebeperking zeer nauw verbonden is met brandstofbesparing. Verwachting is dat optimalisatie van motoren nog slechts beperkt extra brandstofbesparing kan realiseren, en daarmee maar beperkt kan bijdragen aan emissiereductie. De rijstijl van chauffeurs kan waarschijnlijk meer bijdragen aan besparing dan uitsluitend te focussen op motor. De grootste besparing is te realiseren door ‘niet te rijden’. Het is dus van belang om als je rijdt, zo veel mogelijk te vervoeren per liter gebruikte brandstof.

Waterstof, niet altijd een belofte voor de toekomst 15
Op talloze sites worden inbouwsets voor auto’s aangeboden

Ik begrijp de zoektocht naar brandstofbesparende maatregelen heel goed, maar denk dat we het echt niet moeten zoeken in dit soort ‘wonderapparaten’. Die interesse is blijkbaar wel zodanig groot dat ondernemers het nog eerst zelf willen uitzoeken met een praktijktest en niet helemaal af willen gaan op de geluiden uit wetenschappelijk hoek. Nu zijn die geluiden ook wel enigszins besmet geraakt als je de betrokkenheid van de Universiteit van Kent bekijkt bij Oil Drum Limited.

Overigens worden deze waterstofgeneratoren niet alleen aangeboden aan transportondernemingen om in vrachtwagens in te bouwen. Er zijn ook websites te vinden die ze aanbieden voor de particuliere markt; ook in Nederland.  Op de site van Jon Starbuck is er ook nogal wat over te vinden, maar dan vooral over de producten die in het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada worden aangeboden.

Naschrift 8-1-2012: Op 5 januari heeft Automotive Ecology gereageerd op mijn oorspronkelijke mail en het geplaatste stuk. Het bedrijf stelt dat mijn ‘online gepubliceerd verhaal incorrect is‘ en dat ‘uw toegekende informatie op uw blog vandaag de dag foutief is‘. Op herhaaldelijk verzoek aan te geven wat er dan concreet niet in orde is, heeft Automotive Ecology geen enkel antwoord gegeven. Ook is het bedrijf niet ingegaan op het herhaalde aanbod om hun kant van de zaak op de site toe te lichten. Het enige wat ze ‘vriendelijk’ gevraagd hebben, is om het hele stuk offline te halen. Daarvoor zagen Maarten Koller en ik vooralsnog geen reden en we hebben de gestelde deadline van 48-uur dan ook genegeerd. We vernemen nog steeds graag het verhaal van Automotive Ecology.