XKCD is een comic die regelmatig een skeptisch geluid laat klinken:
Als je de cartoon niet snapt, lees dan even deze wiki: Shadow_government_(conspiracy)
Lees hier meer over complottheorieen.
XKCD stuurt open brief naar alle schaduwregeringen
complot
De ‘Moon Hoax’ theorie als stripverhaal
Afgelopen zaterdag, 21 juli 2012, besteedden we aandacht aan de 43e verjaardag van de eerste landing van mensen op de maan. Zoals in de comments op het stuk al werd opgemerkt, gelooft niet iedereen dat we echt op de maan zijn geweest. De maanlanding zou door de Amerikanen nagespeeld zijn in een grote loods. In de film ‘Capricorn One’ wordt dit thema spannend uitgewerkt (hoewel het in die film om een gefingeerde Marslanding gaat). De foto op de voorzijde is afkomstig uit deze film.
In het echt is de ‘moon hoax theorie’ natuurlijk erg lastig: waar ging bijvoorbeeld die grote raket dan eigenlijk naar toe en zo zijn er wel meer moeilijke vragen voor de samenzweringstheoretici. Niet alleen een lastige theorie, maar ook eentje zonder bewijzen. De skeptische striptekenaar Darryl Cunningham zet het nog eens netjes voor ons op de rij. Zijn conclusie: ‘het zou zo kostbaar zijn geweest om iedereen in een gigantische samenzwering voor de gek te houden, dat het veel goedkoper zou zijn geweest om gewoon naar de maan te vliegen. En dat is natuurlijk precies wat er is gebeurd’.
Hier onder vind je de eerste tekening van zijn stripverhaal. Wie de rest wil lezen, kan naar de website van Darryl Cunningham gaan.
Foto voorzijde: beeld uit de film Capricorn One: de planeet Mars, nagebouwd in een studio. Op de achtergrond zie je de Marslander (die sprekend lijkt op de maanlander).
Hoe een 9/11 complotdenker tot inzicht kwam
In de tijd dat complotdenken over de World Trade Center helemaal hot was zag ik onderstaande onderstaande video. Daarin wordt de Nederlandse explosievenexpert Danny Jowenko geïnterviewd over het instorten van gebouw nummer 7. Dat is het gebouw dat een heel stuk van de torens af stond, en waar nooit een vliegtuig in gecrasht is en dat toch instortte.
De mening van de onbevangen Jowenko is helder: het gebouw is duidelijk ‘gesprongen’, oftewel handmatig, gecontroleerd opgeblazen.
Deze uitspraak van Jowenko heeft mij jaren bezig gehouden: ‘zou er dan toch een complot geweest zijn?’. Video liegt immers niet.
Het probleem is echter dat er veel meer videomateriaal is dan die Jowenko te zien krijgt. Of nou ja, veel meer… ongeveer 8 seconden meer beeld geeft mogelijk al een ander inzicht.
Mocht je toevallig zelf ook nog twijfels hebben over gebouw 7, bekijk dan even onderstaande video’s van Eddy Current waarin hij kort uitlegt hoe hij tot inzicht is gekomen na een tijd lang een ‘Truther’ te zijn geweest.
Current slaat wat mij betreft de spijker op zijn kop wanneer hij zegt: “het is allemaal leuk en aardig dat ik het zo moeilijk vond om te geloven dat het gebouw zomaar instortte zonder dat daar mensen aan te pas waren gekomen… maar mijn persoonlijke ongeloof in een situatie, helemaal gezien mijn uitgebreide ervaring met instortende gebouwen van 47 verdiepingen, heeft natuurlijk niks te maken met de gebeurtenis zelf”.
Voor een complete uitleg hoe het zit met gebouw 7 moet je onderstaande video even bekijken. De volledige video wordt erin vertoond, iets wat je bijna niet tegenkomt op complot-websites.
Derde video waar Jan Willem Nienhuys over schrijft in de comments:
Met dank aan Rik Delaet (van www.kritischdenken.info) voor de ondertiteling van de video’s.
Is Gabrielle Giffords wel echt neergeschoten?
Complotdenkers ontkennen dat de Amerikaanse politica Gabrielle Giffords in Tucson werd neergeschoten. Ze gaan op bezoek bij slachtoffers en nabestaanden van de schietpartij om hun bizarre theorie te onderzoeken. Onderzoek is natuurlijk mooi, maar niet op z’n plaats als er al overweldigend bewijs is dat er niets klopt van je theorie.
Gabrielle Giffords werd op zaterdag 8 januari 2011 neergeschoten tijdens een verkiezingstoespraak in een winkelcentrum in Tucson. De vermoedelijke dader, Jared Loughner werd kort daarna gearresteerd.
Ed Chiarini van de website wellaware.com denkt dat er helemaal geen schietpartij is geweest. Er zijn volgens Chiarini allerlei aanwijzingen dat er sprake was van een oefening van het Ministerie van Binnenlandse Veiligheid (Homeland Security). Er klopt niets van Chiarini’s theorie: de nasleep van de schietpartij is uitgebreid op de TV geweest, ook in Nederland, de media doen uitgebreid verslag van het wonderbaarlijke herstel van Giffords, de begrafenissen van de 6 slachtoffers zijn op de TV geweest en de vermoedelijke dader is in staat van beschuldiging gesteld. En moeten we geloven dat iedereen die bij de schietpartij betrokken is geweest (politiemensen, dokters, ambulancepersoneel, omstanders, nabestaanden) allemaal samenzweren om de complottheorie overeind te houden? En waarom?
Toch houdt Chiarini voet bij stuk. Zijn theorie is gebaseerd op kleine snippertjes informatie en ongefundeerde gedachten die hij bij elkaar zoekt om zijn theorie te onderbouwen. Dit is het basiskenmerk van iedere complottheorie. Een voorbeeld vind je op de bijgevoegde illustratie: het kan geen echte aanslag zijn geweest, want er waren mensen die een blikje frisdrank en een pakje zoutjes bij zich hadden. Ok, feit is dat mensen iets bij zich lijken te hebben. Maar waarom zouden mensen eigenlijk geen drankje drinken? Of iets eten? En weegt deze informatie op tegen de overweldigende bewijzen dat de aanslag wel heeft plaatsgevonden? En is het aannemelijk genoeg dat letterlijk duizenden mensen samen de werkelijkheid verborgen zouden houden? Kan dat überhaupt wel? Die vragen verdienen natuurlijk veel meer aandacht dan de zelfbedachte losse eindjes van Chiarini.
Tot zover niets vreemds. Een mooi voorbeeld van complotdenken. Vroeger zou je zo’n theorie alleen aan de toog van de lokale kroeg horen, nu heb je binnen een mum van tijd een website. En je krijgt aanhangers.
En die aanhangers maken het wel heel bont. Die zijn op onderzoek uitgegaan in Tucson bij nabestaanden en slachtoffers om hun theorie te checken. Volgens een krantenartikel probeerden ze binnen te dringen bij één van de nabestaanden om foto’s te zoeken. Uit het aangehaalde krantenartikel:
“They tried to get into my home,” said the victim, who asked that he not be identified because it might attract more such visitors. “They wanted to know if I had any pictures. They said they didn’t believe the event took place.” The victim said that when he pressed the visitors for identification, one of them presented a business card that listed the Texas conspiracy site, which describes the shooting as an exercise conducted by the Department of Homeland Security. Other people connected to the case, including hospital personnel, victims’ relatives and possible trial witnesses, have received similar visits or seen their images on the Web site, officials said’.
Benjamin Radford, onderzoeker bij de Committee for Skeptical Enquiry (de zusterorganisatie van Skepsis in de USA), is niet verbaasd over deze complottheorie:
“The bigger the story is, the more likely it is that someone will consider it a hoax. In my experience, there is no belief that is so absurd or self-evidently wrong that someone won’t prescribe to it.”
Heeft Sarah Palin haar zwangerschap gefaket?
De Amerikaanse hoogleraar journalistiek Brad Scharlot heeft kort geleden een artikel online gezet waarin hij uitlegt dat er geen solide bewijs is dat Sarah Palin de moeder van Trig is. Al direct na de geboorte van Trig (nu 3 jaar geleden) doken er geruchten op dat Sarah Palin niet zijn moeder zou zijn. Maar hoewel het artikel van professor Scharlot er wetenschappelijk genoeg uitziet (29 pagina’s met voetnoten), deugt er niets van zijn verhaal.
In het politieke discours in Amerika is een strikt persoonlijke zaak zoals de geboorte van een kind een aanvaardbaar (en ook in de ogen van veel kiezers belangrijk) gespreksonderwerp. Daarover gaat het hier niet, wij vragen ons af wat er klopt er van het artikel van Scharlot.
Het artikel van Scharlot begint met de vraag hoeveel journalisten eigenlijk weten over de zwangerschap van Palin. Hebben zij wel genoeg onderzoek gedaan? Scharlot schrijft:
‘This article looks at what American journalists knew, and when they knew it, concerning the fake birth rumor — and it finds there was insufficient evidence for the press to conclude that Palin was telling the truth about Trig’.
Palin zou haar zwangerschap gefaked hebben. Vaak wordt gesuggereerd dat dochter Bristol de echte moeder zou zijn. In zijn artikel licht Scharlot zijn vermoedens toe met een aantal foto’s van Palin die moeten bewijzen dat ze er een paar weken voor de geboorte van Trig nog helemaal niet zwanger uitzag. Ook laat hij een foto zien van enkele dagen voor de geboorte van Trig waarin Palin ineens juist wel een dikke buik heeft. Kan die buik in een paar weken zo dik geworden zijn? Ook zegt Scharlot dat de dikke buik in tegenspraak is met de beweringen van Palin dat haar zwangerschap nauwelijks zichtbaar was. Zo spoort hij allerlei ogenschijnlijke inconsistenties op in het verhaal van Palin om zijn theorie te onderbouwen.
Toch is het artikel van Scharlot een klassiek voorbeeld van een samenzweringstheorie. Allerlei snippertjes informatie worden in een niet bestaand verband gezet. Kloptdatwel heeft eerder al vaak geschreven over samenzweringstheorieën en hoe ze ontstaan. Klik op de tags ‘complot’ of ‘complottheorieën’.
De theorie van Scharlot werd snel en vakkundig ontkracht in het tijdschrift Salon. Daar komt een journalist aan het woord die de zwangerschap van Palin volgde. Hij vertelt over een ontmoeting met Palin op 5 maart 2008, anderhalve maand voor de geboorte van Trig, waarin Palin hem liet zien dat ze zwanger was. Salon schrijft in een ander artikel op 22 april 2011 dat ze uitvoerig onderzoek hebben gedaan en dat er geen enkele reden is om te twijfelen aan de zwangerschap van Palin:
‘In light of the recent attention this subject has received and the considerable passion it has stirred, Salon embarked last week on an investigation of the circumstances surrounding Trig’s birth. The exhaustive review of available evidence that we conducted, along with new interviews with multiple eyewitnesses who interacted with a pregnant Sarah Palin up-close in early 2008 — most of whom had never spoken publicly about the matter before — has produced one clear conclusion: Sarah Palin is, indeed, Trig’s mother and there is no reason to suspect any kind of a coverup.
We’ve learned, for instance, that an Associated Press reporter in Alaska who was covering Palin during her pregnancy in early 2008 (before she became a national figure) thoroughly investigated rumors that the pregnancy was a hoax. The reporter directly questioned Palin about the matter in a private meeting in her Juneau office before she gave birth. Gov. Palin responded by voluntarily lifting her outer layer of clothing, offering a clear look at her round belly. The reporter quickly concluded that there was no truth to the rumors and never wrote about them’.
Palin verzet zich heftig tegen de theorie dat ze haar zwangerschap heeft gefaked. In een radio-show in 2009 zei ze er het volgende over:
‘Hey, you know, that’s a great point, in that weird conspiracy-theory freaky thing that people talk about that Trig isn’t my real son. And a lot of people say, “Well you need to produce his birth certificate! You need to prove that he’s your kid!” Which we have done’.
Sarah Palin is nog niet van deze samenzweringstheorie af. Ze heeft aangekondigd dat haar nieuwe boek veel aandacht zal besteden aan Trig en de theorieën rond zijn geboorte. Een beetje wrang is natuurlijk dat Sarah in feite een koekje van eigen deeg krijgt. Zij heeft immers de twijfels over de geboorteplaats van president Obama actief aangewakkerd.