Kloptdatwel?

Algemeen

Groot ingenieursbureau organiseert congres over kosmisch geladen water

by 65 Comments

DHV, een groot ingenieursbureau in Amersfoort dat zichzelf presenteert als ‘een toonaangevend internationaal advies- en ingenieursbureau dat bekend staat om haar hoogwaardige expertise en leiderschap in innovatie en duurzaamheid’ hield afgelopen weekend een conferentie met als thema ‘Vitaal water: meer dan H2O’. De media waren niet welkom. Kennisorganisatie STOWA vindt het congres niet wetenschappelijk. Maar Hans van Sluis en Helle van der Roest van DHV weten zeker dat gevitaliseerd water bestaat én ook nog grote voordelen heeft: ‘je merkt het meteen als je het drinkt, het smaakt beter en het lest je dorst beter. Het kan ook positieve effecten hebben op bijvoorbeeld een slechte spijsvertering of een moeilijke huid.’  Water heeft ‘een kosmische antenne’. Bewijzen zoeken ze bij eigen ervaringen en bij de pseudowetenschapper Emoto. Maar Van der Roest stelt ook een test voor. Die handschoen pakken we graag op!

Groot ingenieursbureau organiseert congres over kosmisch geladen water 1
Helle van der Roest, Leading professional Waterbehandeling, gelooft in vitaal water. Foto website DHV.

In een artikel in het bedrijfsblad van DHV wordt uitgelegd wat vitaal water is.

‘Drinkwater wat dagenlang onder druk in een leidingnet heeft gezeten is niet meer vitaal. Maar je kan het wel weer vitaal maken. Daar liggen vijf principes aan ten grondslag. Het moet vrij en wervelend kunnen stromen, het moet in contact komen met licht, lucht en natuurlijke mineralen, niet belast worden door vervuilende stoffen en stralingsvelden zoals elektriciteit, het water moet onderdeel uitmaken van een natuurlijke kringloop en voorraad vorming’ , aldus de beide ingenieurs.

Volgens DHV zijn er in de loop der jaren uit diverse onderzoeken interessante resultaten naar voren gekomen. De onderzoeken zijn gebaseerd op het idee dat water meer is dan alleen de chemische en moleculaire samenstelling. Water zou een geheugen hebbben en in staat zijn om informatie over te dragen.Van Sluis denkt dat water een antenne heeft voor planetaire invloeden vanuit de kosmos. Jammer genoeg worden die onderzoeken niet toegankelijk gemaakt.

Groot ingenieursbureau organiseert congres over kosmisch geladen water 2
Hans van Sluis, senior adviseur, gelooft dat water een kosmische antenne heeft. Foto website DHV.

In een discussie met hoogleraar theoretische chemie Ad van der Avoird haalt Van der Roest als ‘bewijs’ het onderzoek van de Japanner Emoto aan. Een van zijn publicaties ‘Water weet het antwoord’, uitgegeven bij Ankh Hermes heb ik toevallig in huis. Er staan foto’s in van mooi gevormde waterkristallen die zijn blootgesteld aan mooie woorden als liefde of dankbaarheid of muziek van Chopin of Tsjaikovsky. Er staan ook foto’s in van lelijk gevormde kristallen, die zouden zijn van water dat is blootgesteld aan negatieve invloeden zoals bijvoorbeeld het woord ‘hel’ of ‘idioot’ of aan Heavy Metalmuziek.

Rob Nanninga schreef in 2006 al een uitvoerig Skepter-artikel over Emoto. Duidelijk wordt dat Emoto in de wetenschappelijke wereld nooit serieus is genomen. Misschien merkt hij volgens Nanninga daarom aan het begin van een lezing ook wel gekscherend op dat de zaal niet zo vol zou zitten als hij een echte wetenschapper zou zijn. Toch blijft hij een doctorstitel voeren die voor 350 dollar te koop is. Rob Nanninga besluit zijn artikel als volgt:

‘Het is moeilijk te beoordelen of Emoto een gewiekste zakenman, een oliedomme pseudowetenschapper, een gevaarlijke kwakzalver, een religieuze sekteleider of een aimabele watermysticus is. Misschien alles tegelijk. In een recent interview met Good Times lijkt hij wat bescheidener te zijn geworden: ‘My theory and research is not yet reached science and I should say it is more like fantasy.’ 

Bij de conferentie van DHV kun je je iets dergelijks afvragen. Is dit een gewiekste zakelijke actie, oliedomme pseudewetenschap of gaat het om goedgelovige watermystici? De twee ingenieurs erkennnen dat er geen sluitende wetenschappelijke verklaringen zijn en dat het een moeillijk bespreekbaar onderwerp is in wetenschappelijke kringen. Ze zeggen te hopen dat de conferentie hier verandering in kan brengen.Van der Roest snapt wel dat de academische wereld vaak nog afwijzend staat tegenover dit verschijnsel:

‘Ik geloof ook niets dat ik niet zelf ervaren heb. Ik heb in het verleden veel uitgeprobeerd en ervaar de effecten van vitaal water bijvoorbeeld op mijn eigen gezondheid. Als we op vakantie zijn ben ik altijd opzoek naar vitaal water in de natuur. Als ik dan een beek zie, weet ik of het goed water is of niet. Als het vitaal water is vul ik mijn veldfles ermee; een halve liter water uit zo’n beek is een half jaar langer leven. Maar dat zijn effecten die je zelf moet ervaren, je kunt mensen niet met woorden of argumenten overtuigen van de waarde van vitaal water.’

En ik maar denken dat ingenieurs goed waren in logisch nadenken.

Hoewel de pers ruim aandacht heeft besteed aan het DHV-congres (zie dit artikel in de Volkskrant) zijn persvertegenwoordigers niet welkom in Amersfoort. Niet meer. Nadat afgelopen weekend commotie ontstond over de conferentie, heeft DHV besloten om geen journalisten toe te laten bij de bijeenkomst.

De toonaangevende Nederlandse onderzoeksinstelling STOWA ziet geen wetenschappelijke aanknopingspunten. Bas van de Wal, ecoloog bij dit onderzoeksinstiuut, vindt de bijeenkomst ‘geen wetenschappelijk congres, […] het zijn gelijkgestemden onder elkaar die informatie uitwisselen. Het is mening tegen mening. Op dit moment is er geen onderbouwd onderzoek.’ 

Groot ingenieursbureau organiseert congres over kosmisch geladen water 3
Dit is een water-vitalisator (bron: ultraspring.nl, een concurrent van grander)

Ondanks gebrek aan bewijs wemelt het op het internet van de aanbieders van ‘watervitalisators’ die allerhande claims doen of zelfs beweren dat er wel wetenschappelijk bewijs is. Zie bijvoorbeeld deze website. Een al meer dan 20 jaar bestaand apparaat wat op de waterleiding geplaatst kan worden is de Grander. Het is een rechthoekig roestvrijstalen kastje dat een aantal kamers bevat met ‘informatie water’. Het leidingwater stroomt hier langs zonder er direct mee in contact te komen.

In een van de artikelen die naar aanleiding van het congres verscheen stelt Van Sluis dat veel gebruikers het verschil opmerken tussen gevitaliseerd water en gewoon kraanwater: ‘Uit proeven blijkt dat acht van de tien personen kunnen aangeven welk water vitaal is door het alleen maar te proeven.’

Dat lijkt me een interessant en niet al te moeilijk uitgangspunt voor een test. Bij het bedrijf waar ik werk zit al jaren een watervitalisator van Grander op de waterleiding. Ik neem een fles water mee van huis en tap een fles water daar uit de waterleiding. Ik meet na of de temperatuur gelijk is. Er zijn op dat moment tien medewerkers aanwezig. Iedereen vindt het leuk om mee te doen aan de test. De proefpersoon proeft water uit twee identieke kartonnen bekers en geeft aan welk water volgens hem of haar vitaler smaakt. Aan de onderkant heb ik een stikkertje geplakt waaraan ik kan zien of het Grander water betreft of niet. De proefpersoon zelf kan het stikkertje niet zien. De meesten meenden wel een verschil te proeven. Uiteindelijk heb ik helaas maar zes testresultaten weten te verkrijgen omdat vier medewerkers geen tijd hadden. Mijn testresultaten waren niet bepaald ondersteunend voor de stelling van van Sluis. Vier van de zes collega’s vonden gewoon kraanwater ‘vitaler’ smaken. Dit is natuurlijk iets dat we beter kunnen testen. Zouden Van der Roest en Van Sluis daar voor voelen?

Hier nog een paar filmpjes waarin verkopers van gevitaliseerd water een en ander uitleggen.

 

Foto voorzijde: wikimedia commons, Diliff

 

‘Het alternatieve’: onbewuste misleiding of bewust bedrog?

by 98 Comments

Naar aanleiding van het artikel over de homeopathische bullshit bingo ontstond er een discussie: zijn alternatieve behandelingen/middelen/opleidingen/etc onbewuste misleiding of is het bewust bedrog?

Voor degenen die vinden dat alternatieve behandelingen (of middelen) bij geen van de beide categorieën passen: alternatieve behandelingen zijn behandelingen die worden uitgevoerd terwijl daar geen wetenschappelijk bewijs voor is of waarbij het wetenschappelijk bewijs geen werkzaamheid liet zien.
Behandelingen waar wel bewijs voor is worden ‘regulier’ genoemd.

'Het alternatieve': onbewuste misleiding of bewust bedrog? 4

Een korte samenvatting van de voornaamste argumenten:

Argumenten voor onbewuste misleiding:
1* Men heeft (meestal) geen toegang tot juiste vakliteratuur (alternatieve opleidingen hebben geen toegang tot wetenschappelijke tijdschriften).
2* Men heeft (bijna) niet de kennis en vaardigheden die nodig zijn om wetenschappelijk onderzoek te begrijpen en/of op waarde te kunnen schatten.
3* Men vindt een tevreden klant voldoende ‘bewijs’ dat iets werkt en via die weg overtuigt men zichzelf dat wat ze doen ‘echt werkt’.

Argumenten voor bewust bedrog:
4* Van degenen die de opleidingen/cursussen verzorgen/boeken schrijven mag men verwachten dat zij dieper in de materie duiken dan de gemiddelde persoon. Zij moeten dus veelvuldig in aanraking komen met tegenstand(ers) (dat overkomt zelfs mensen die er niet heel diep in duiken). Men moet dus bewust de tegenargumenten niet onderzoeken en niet vermelden in hun cursussen/boeken.
5* Ook degenen die de opleidingen/cursussen volgen/boeken lezen moeten de tegenwerpingen weleens gehoord hebben. Veel van hen lijken die ook te negeren.
6* Hetzelfde valt natuurlijk ook te zeggen van de fabrikanten en verkopers van de alternatieve middelen.

Het lijstje is als ‘samenvatting’ van de genoemde discussie te zien. Maar natuurlijk is deze incompleet, dus ik ben benieuwd naar uw argumenten/inzichten/meningen.

 

 

Is er bewijs voor een 11 september samenzwering? Nee.

by 43 Comments

Direct na de aanslagen op de WTC-torens in New York en het Pentagon, vandaag precies 10 jaar geleden, waren de eerste samenzweringstheorieën al te horen. De ineenstorting van de torens kon niet het gevolg zijn van de inslag van de vliegtuigen. Alleen een ‘inside job’ kon de schade verklaren. In de afgelopen 10 jaar is er geen snippertje bewijs gevonden voor deze gedachte. Toch is de ‘9/11-Truth-movement’ nog steeds zeer actief. Ze laten zich niet overtuigen door bewijzen en argumenten. Dat  zegt Dave Thomas in een  artikel in de Skeptical Inquirer van juli/augustus 2011. Hieronder een samenvatting.

De eerste samenzweringstheorieën waren al direct na de aanslagen te horen. Toch was het vooral de low budget documentaire ‘Loose Change’ uit 2005 die de ‘9/11 Truth Movement’ op de kaart zette. Kloptdatwel heeft deze documentaire al eerder op 7 oktober 2010 besproken. In het venster hieronder kun je ‘Loose Change’ nog een keer bekijken (wie geen link ziet, klikt hier).

http://www.youtube.com/watch?v=7E3oIbO0AWE

Is er bewijs voor een 11 september samenzwering? Nee. 5
Ed Asner, de sympathieke acteur uit ‘Lou Grant’ is ook een ‘9/11 Truther’ (wikipedia)

In ‘Loose Change’ wordt beweerd dat de inslag van de vliegtuigen het ineenstorten van de WTC-torens niet kan verklaren. De ‘9/11 Truth Movement’ heeft zich ontwikkeld tot een krachtige lobby waar ook bekende filmsterren zich bij hebben aangesloten (dat Charlie Sheen een ‘9/11-Truther’ is, hoeft ons niet enorm te verbazen, maar ook Rosie O’Donnel en Ed Asner, de sympathieke acteur uit de serie ‘Lou Grant’ zijn ‘9/11 Truthers’). Ze zeggen maar één ding te willen: dat de Amerikaanse overheid eindelijk serieus onderzoek doet en de echte waarheid over het instorten van de WTC-torens bekend maakt. De ‘9/11 Truthers’ hechten geen waarde aan alle onderzoek dat al is uitgevoerd en overtuigend aantoont dat alle ellende wel degelijk is veroorzaakt door de inslag van de vliegtuigen (aan het einde van dit artikel vind je meer informatie). Dat onderzoek is volgens hen onderdeel van een enorm complot om de waarheid over de WTC-torens geheim te houden.

De ‘9/11 Truthers’ hebben wel hun eigen theorieën die in het artikel in de Skeptical Inquirer worden besproken.

De ‘vrije val’-theorie van de WTC-torens

De snelle ineenstorting van de torens kan volgens de ‘9/11-Truthers’ alleen zijn veroorzaakt door explosieven aan de binnenkant van het gebouw. Volgens de ‘9/11-Truthers’ zijn de torens vrijwel in vrije val naar beneden gestort. Dat klopt echter niet, de val was wel heel snel – maar toch niet meer dan 2/3e van de vrije valversnelling. Er is veel onderzoek gedaan dat heel goed verklaart dat de constructie van de torens de snelle val kon veroorzaken. In de Skeptical Inquirer wordt dit met diagrammen en berekeningen in detail uiteen gezet. De samenvatting van de Wikipedia geeft de essentie ook goed weer:

Is er bewijs voor een 11 september samenzwering? Nee. 6
Het feit dat de buitenzijde van toren 2 voor een deel is blijven staan, laat zien dat de toren is ingestort op de manier die hiernaast beschreven wordt. Het gebouw is tussen zijn zijwanden naar beneden gezakt en in die val werden de zijwanden opzij geduwd (wikipedia).     

‘The collapse of the World Trade Center has been called “the most infamous paradigm” of progressive collapse. In the case of both towers, the top section tilted towards the face that had buckled, behaving largely as a solid block separate from the rest of the building. It fell at least one story in freefall and impacted the lower sections with a force equivalent to over thirty times its own weight. This was sufficient to buckle the columns of the story immediately below it; the block then fell freely through the distance of another story. Total collapse was now unavoidable as the process repeated through the entire height of the lower sections. The force of each impact was also much greater than the horizontal momentum of the section, which kept the tilt from increasing significantly before the falling section reached the ground. It remained intact throughout the collapse, with its center of gravity within the building’s footprint. After crushing the lower section of the building, it was itself crushed when it hit the ground’. 

Thermiet

De ‘9/11-Truthers’ claimen verder dat er zgn. ‘nano thermiet‘  en andere militaire explosieven zijn gevonden. Die zouden zijn gebruikt om de gebouwen op te blazen. Maar thermiet kan niet zijn gebruikt. Ten eerste: er zijn na de inslagen van de vliegtuigen geen opeenvolgende ontploffingen gehoord zoals je die wel hoort als een gebouw op gecontroleerde wijze met explosieven wordt gesloopt. Ten tweede: er is nooit thermiet gevonden in de WTC-puinhopen (de stoffen die wel zijn gevonden en die door de ‘9/11-Truthers’ als bewijs worden aangevoerd, zijn bij de instorting en de inslag door de vliegtuigen ontstaan). Ten derde: je zou verwachten dat je als gevolg van gebruik van thermiet veel gesmolten staal zou vinden. Dit is echter niet aangetroffen.

De ‘onverklaarbare’ instoring van WTC-toren 7
Is er bewijs voor een 11 september samenzwering? Nee. 7
De restanten van gebouw 7 zijn te zien in de rechterbovenhoek (wikipedia)

De ineenstorting van gebouw 7 dat niet door één van de vliegtuigen werd geraakt, wordt ook aangevoerd als bewijs dat de instoring een ‘inside job’ was. De ‘9/11-Truthers’ halen hiervoor vaak aan dat het gebouw ook in bijna vrije-val snelheid recht naar beneden storte. Maar dit klopt niet. Het gebouw is in drie fasen met verschillende snelheden ingestort en daarbij bovendien opzij gevallen op een manier die niet goed door explosieven kan worden verklaard. De instorting is veroorzaakt door de instorting van de andere torens en door felle brand.

Immuun voor discussie

De ‘9/11-Truth-movement’ laat zich zoals elke volwassen organisatie van samenzweringsdenkers niet overtuigen door argumenten. Nieuwe feiten worden netjes ingepast in het complot. Toen bijvoorbeeld duidelijk werd dat één van de bouwstenen van de samenzweringstheorie niet klopte, namelijk dat gebouw 7 niet netjes naar beneden was gezakt zoals ze eerder hadden beweerd, was hun reactie als volgt: ja doei, dat is natuurlijk met opzet zo gedaan, anders was het wel heel opvallend geworden! Op die manier kan natuurlijk geen enkel argument meer overtuigen.

 

Meer weten: op deze site vind je veel bruikbaars. En ook dit blog is informatief. Ook bij de James Randi Educational Foundation kun je veel info over de ‘9/11 Truthers’ vinden. Dit is het Wikipedia-artikel over de instorting van de WTC-torens. Ook in onze eigen Skepter schreef Jan Willem Nienhuys erover.

Voorpagina: wikipedia

Derek Ogilvie – oude afleveringen geanalyseerd door Logates (deel 4/4)

by 6 Comments

Deel 1 – Deel 2 – Deel 3 – Deel 4

Logates, de persoon achter het Blog ter bevordering van het Logisch Redeneren analyseerde in 2008 een aantal afleveringen van Derek Ogilvie’s “The Ghost Whisperer”. In de artikelen staat dat de uitzendingen nog via RTL Uitzending Gemist te bekijken zijn, maar via de links kom je tegenwoordig op de verkeerde pagina terecht. Ik heb de uitzendingen daarom opnieuw opgezocht en zal ze de komende vier zaterdagen een voor een publiceren.

Logates heeft de afleveringen in chronologische volgorde geanalyseerd. Soms heeft hij een techniek al in de analyse van een eerdere aflevering uitgelegd en noemt hij die in een andere analyse even snel. Het verdient dus de aanbeveling om bij deel 1 te beginnen.

Onder de video van de betreffende aflevering staat telkens een gedeelte uit de analyse. Via de link ga je naar de volledige analyse op het blog van Logates. Tip: open de link in een nieuw venster of print hem en lees mee terwijl je de video bekijkt.

The Ghost Whisperer, seizoen 1, aflevering 6 – volledige analyse door Logates.

————————————

Het eerste item is zeker geen uitgebreide bespreking waard. Daarom een opsomming van de technieken die hij gebruikt (een uitgebreide uitleg van de technieken is terug te vinden in de vorige analyses):

– hartproblemen-routine (voor de zoveelste keer!!)

– binnendringen van haar persoonlijke ruimte (autoriteitstrategie)

– rugproblemen, misser naar hit via verbredingstechniek

– deur-op-slot-routine (zeer algemeen!!) -> verbreding -> cliënt vindt zelf een hit, Derek haakt in met “hit uitmelkings”-techniek

– ringvinger hit: vrouw herinnert zich met moeite een incident vijftien jaar geleden (!!) en inmiddels in heftige ja-staat en onder sterke autoritaire invloed van Derek beaamt ze hem in de details.

– lichtroutine (ook al meerdere keren gezien)

– en WEER de miskraamroutine (you gotta be kidding me Derek, learn some new routines!!)

Het tweede item speelt zich bij Marjon thuis. Weer meer van hetzelfde:

– Derek doet net alsof een geest hem niet binnen wil laten. Dat hebben we al vaker gezien en voor mensen die geloven zijn dit misschien interessante momenten. Ik vind het gewoon matig acteerwerk van Derek en bovendien vraag ik me af waarom de geesten die Derek niet binnen willen laten wel informatie aan Derek geven over de familie. Als ik zo’n boze geest was zou ik of Derek verrot schelden of ik zou hem expres verkeerde informatie geven om hem te treiteren.

– Derek komt met allemaal kleine feitjes. Het is flink geëdit, maar het is duidelijk dat Derek gewoon bezig is met simpele coldreadingtechnieken: meerkeuzevragen, verbredingen, juwelenroutine en statistische feiten (twee familieleden die kort na elkaar jarig zijn). Alle informatie die hij geeft is onbeduidend. Zoals ik al eerder schreef in vorige analyses: details heb je in verschillende gradaties en de details die hij hier geeft zijn niet de details die je zou verwachten van een geest die zijn aanwezigheid probeert te bewijzen. Het zijn details die je zou verwachten van een coldreader.

– weer een toneelstukje binnenshuis met een kwade geest. Het is ook een stukje autoriteitstrategie: Derek bepaalt de actie in Marjon’s huis. Marjon lijkt geen moment te protesteren (zoals vorige week wel gebeurde) en dat geeft Derek de zekerheid dat zijn gezag volledig geaccepteerd wordt.

– het zelfmoordverhaal is heel duidelijk een routine van Derek. Hij kan het verhaal op verschillende manieren uitleggen zodat een uiteindelijke hit vrijwel zeker is (in dit item is het tweede verhaal een hit).

Dit is slechts een klein gedeelte, lees hier de volledige analyse door Logates.

Twijfelen aan de zwaartekracht

by 16 Comments

Op verschillende plekken op aarde lijkt de zwaartekracht niet te werken. Auto’s en blikjes lijken omhoog de berg op te rollen. Sommige van deze ‘gravity hills’ zijn zelfs toeristische attracties. Wat is hier aan de hand?  

Skeptici hebben altijd veel aandacht voor visuele illusies omdat ze duidelijk laten zien hoe onze intuitie ons op het verkeerde been kan zetten (zie ook Dan Ariely in het filmje in Kloptdatwel van zondag 4 september). Het volgende verhaal is een leuk voorbeeld hiervan.

Een van mijn collega’s kwam terug van vakantie uit Polen en had daar iets merkwaardigs meegemaakt in het plaatsje Gora Zar. Het  ligt in de buurt van het drielandenpunt Tjechie, De Slowaakse Republiek en Polen in een bergachtig gebied.

Het bijzondere aan Gora Zar is dat de zwaartekracht er op sommige plaatsen niet lijkt te werken. Mijn collega en haar man waren stomverbaasd toen op een weg die omhoog leek te gaan de auto vanzelf de weg oprolde in z’n vrij.

Helaas hebben ze er geen opnames van gemaakt maar gelukkig deden anderen die zich verwonderden over dit bijzondere gebeuren dat wel. Op het internet circuleert een groot aantal filmpjes waarop auto’s blikjes en andere voorwerpen de berg oprollen. Het verschijnsel beperkt zich overigens niet tot Gora Zar ,er zijn veel meer plaatsen op aarde waar het voorkomt.

Hieronder een paar voorbeelden van filmpjes:

Een filmpje uit Gora Zar:

 

Deze twee zijn niet in Gora Zar maar bij een andere gravity hill gemaakt:

 

Ik ben nu toch wel erg nieuwsgierig geworden en ga op zoek naar een verklaring. Gelukkig heeft de Engelstalige Wikipedia er een item over (hier enigzins vrij vertaald weergegeven):

‘Een ‘gravity hill’ ook wel ‘magnetic hill’, ‘mystery hill’ of ‘gravity road’ genoemd is een plaats waar door de omgeving een optische illusie ontstaat zodat een lichte helling naar beneden, er uit ziet als een helling omhoog. Hierdoor lijkt het alsof een auto die je zonder versnelling laat rollen de heuvel opgaat, tegen de wetten van de zwaartekracht in.
Er zijn honderden van dit soort plaatsen op de wereld. Hoewel de helling van een ‘gravity hill’ dus een optische illusie is zijn er natuurlijk ook andere verhalen in omloop bijvoorbeeld dat het iets met magnetisme te maken zou  hebben of met bovennatuurlijke krachten, zie bijvoorbeeld deze website.

De illusie berust voor een groot deel op het niet of bijna niet kunnen zien van een horizon. Zonder horizon is het moeilijk om de helling van een oppervlakte in te schatten omdat je een betrouwbaar referentiekader mist. Objecten waarvan we normaal gesproken aannemen dat ze loodrecht op de ondergrond staan (zoals bomen) kunnen in feite schuin staan waardoor de indruk van een helling kan worden versterkt.

De situatie is vergelijkbaar met een bekende visuele illusie, de Ames room waarin ballen rollen die zich niet aan de zwaartekracht lijken te houden.’

Zo zie je maar weer eens hoe gemakkelijk onze intuitie er naast kan zitten.

 

Foto voorpagina: een deel van een foto bij spook hill, één van de plekken waar het lijkt alsof auto’s omhoog rijden. De gehele foto kun je hier zien. Bron: wikimedia commons, Marc Averette.