Hoe blijven sommigen mensen toch zo halsstarrig vasthouden aan ideeën die wetenschappelijk gezien onzinnig zijn? In zijn presentatie op The Amazing Meeting 2014 gaat Donald Prothero op die vraag in. Prothero heeft vooral geschreven over geologie en paleontologie en heeft vanuit die vakgebieden natuurlijk in eerste instantie gedoe met creationisten. De processen die Prothero naar voren schuift als verklaringen voor het verwerpen van wetenschap zijn echter ook terug te vinden bij antivaccinanten en klimaatopwarmingsontkenners.
Peng! versus AstroTV
Ook bij onze oosterburen hebben ze AstroTV. Activistische kunstenaars van het collectief Peng! wisten een live uitzending te infiltreren en de presentator te kakken te zetten. AstroTV betoonde zich een slechte verliezer en stuurde een advocaat op de lolbroeken af en liet de video van het incident van YouTube verwijderen vanwege copyrightschending. Mwah, dat helpt echt goed tegenwoordig …
https://www.youtube.com/watch?v=185eTeBt_2k
(grote kans dat deze versie ook wel op zwart zal gaan, maar dan zoeken we wel weer een nieuwe)
Het bedrijf achter AstroTV, Adviqo AG, stuurde dus een advocatenblafbrief naar onze arme clown. Altijd lastig zo’n claim, wat moet je daar nu mee doen? Heb je al dat werk gedaan om zo’n mooie video te maken op YouTube en dan zou je kunstwerk er al weer af moeten. Maar natuurlijk! Er zijn hulplijnen voor dit soort problemen:
Ik had nog niet eerder gehoord van Peng!, maar het is blijkbaar een internationaal netwerkje van activisiten die op ludieke manier actie voeren met een missie:
Umm… a mission?
Most of the time Peng! is a collective of smart and silly people producing creative political stunts and enriching campaigns with subversion, humour and civil disobedience.
We specialise in subversive direct action, culture jamming, civil disobedience and guerilla communications. We use these tactics to create difficult moments for politics and business and make media stories about social justice.
We also use these tactics to help others of course! Through workshops and collaborations, we work with traditional campaigners and NGOs to capitalise on moments of press attention to launch and extend their campaigns.
Deze actie tegen AstroTV is te volgen via de website en ook via Facebook.
Belachelijke bangmakerij van Belly Armor
De zwangerschap is een periode die van wezenlijk belang is voor de toekomst van het ongeboren kindje. Geen wonder dat bijna iedere aanstaande moeder heel bewust bezig is met gezondheid rondom de zwangerschap en zich vaak bezorgder toont om mogelijke omgevingsfactoren dan vóór de zwangerschap. Straling bijvoorbeeld, kan dat misschien toch kwaad ondanks alle geruststellende woorden van de overheid en andere instanties? Het bedrijf Belly Armor maakt van die bezorgdheid op misselijke wijze misbruik om hun onzinproducten aan de vrouw te brengen. Onlangs ook in het programma LifestyleXperience van RTL4.
https://www.youtube.com/watch?v=Hew5TA8YAek
Krijg nou wat. Wat zei die meneer De Koeyer nu precies zo vanaf 1:12?
Heel wat recente studies tonen aan dat er wel gezondheidsrisico’s zijn. Maar ook tijdens de zwangerschap een .. eh ..kan een verhoogd voorkomen van miskraam en autisme .. eh .. voorkomen.
Is ie nu helemaal betoeterd? Miskramen en autisme? Het staat ook gewoon doodleuk op hun website:
Autisme
Studies tonen mogelijke verbanden aan tussen het voorkomen van autisme en de blootstelling aan elektromagnetische straling – met een exponentiële groei over de afgelopen twee decennia. Waar autisme vroeger zelden voorkwam, bij minder dan 1-10 kinderen per 10.000, is het aantal gevallen van autisme nu gestegen naar meer dan 116 kinderen op de 10.000. Een deel van deze toename is te verklaren aan een groter bewustzijn en aan betere diagnose van autisme. Maar een aantal studies stellen toch minstens een 10-voudige toename van autisme vast.
Ja, als je goed leest staat er wel ‘mogelijke verbanden’ en staat er in het grafiekje ‘correlatie’, dus je zou kunnen zeggen dat ze zich daarmee enigszins indekken tegen het verwijt dat ze volstrekt onbewezen claims neerleggen. Je kunt natuurlijk net zo goed stellen dat autisme komt door het eten van biologisch voedsel. Maar de sterke suggestie die van de bewuste pagina uitgaat, is toch dat het zomaar zou kunnen zijn dat die enorme toename van autisme komt door straling (van mobiele telefoons). Het ‘stellen toch’ in de laatste zin is een geniepige formulering die daar bij helpt.
Het volgend stukje is ook uiterst misleidend:
Bepaalde studies, zoals ondermeer de studie van R.C. Kane gepubliceerd in Medical Hypotheses, 62 (2004), tonen aan dat kinderen mogelijks autisme ontwikkelen wanneer ze als embryo of foetus in de baarmoeder veelvuldig worden blootgesteld aan hogere niveaus van elektromagnetische straling. Correlaties zijn aangetoond, echter zijn de causale verbanden en biologische mechanismen tussen autisme en elektromagnetische straling nog niet bewezen.
Ja, ‘nog niet bewezen’, maar dat gaat dus zeker wel gebeuren in de toekomst? Wie die studie van Kane opzoekt kan zo zien dat die inhoudelijk niets meer voorstelt dan het grafiekje hierboven, een superdun flauwekulartikel. Maar dat kon in die tijd blijkbaar nog gepubliceerd worden, want dit blad, Medical Hypotheses (Elsevier), ging pas in 2010 over tot enige vorm van peer review, nadat er ook stukken in verschenen waren van hiv/aids-ontkenners.
De website van Belly Armor staat vol met verwijzingen naar studies die mogelijke verbanden laten zien tussen problemen met de zwangerschap en straling, maar wie die studies opzoekt, vindt keer op keer dat het om niet meer dan correlaties gaat. Vaak gevonden bij vergelijking van kleine groepen, vaak niet eens bij mensen (in muizen bijvoorbeeld) of niet met straling die vergelijkbaar is met die van mobiele telefonie. Het lijkt er sterk op dat Belly Armor een paar ‘lekkere’ titels heeft uitgekozen uit de referentielijst van het hoogst omstreden BioInitiative Report.
In een andere clipje van Belly Armor, laat presentator Jeroen Post zich vertellen dat mannen ook maar beter een anti-stralingsboxershort kunnen dragen om hun zaadcellen te beschermen. Het dunne zilvertextiel zou eenzelfde bescherming bieden als een 6 millimeter dikke plaat aluminium. Knap hoor. En ook heel nodig, want “talrijke studies hebben aangetoond dat er een verband bestaat tussen blootstelling aan die dagelijks straling en een verminderde vruchtbaarheid.” Eén studie uit 2008 noemt deze medewerker van Belly Armor specifiek. Dat is vast die van Agarwal et al. die Laurens Dragstra meenam in zijn bespreking van de meta-analyse van die studies naar verband tussen mobiele telefonie en de kwaliteit van sperma. Die studies blijken niet erg betrouwbaar als je er wat beter naar kijkt.
Het kan best zo zijn dat het weefsel van Belly Armor straling afschermt, maar er is gewoon geen goede reden om dat te doen. Het mag duidelijk zijn dat dit bedrijf ongegeneerd onzin loopt te verkopen over de vermeende schadelijke effecten van elektromagnetische velden afkomstig van mobiele telefoons en andere stralingsbronnen. Deze bangmakerij gaat erg ver. Het is uiterst merkwaardig dat Belly Armor nog geen hippe ‘aluhoedjes’ van zilvertextiel verkoopt …
‘Spirit of Health’ – congres van gevaarlijke MMS-kwakzalvers nu ook in Nederland
Aangekondigd voor 2 mei: ‘Spirit of Health‘, een ‘internationaal congres voor alternatieve geneeswijzen’. Dit congres draait hoofdzakelijk om een uiterst gevaarlijke vorm van kwakzalverij: Master Mineral Solution (MMS ). MMS is een gevaarlijk goedje dat door de ‘kerk’ van Jim Humble wordt aangeprezen als wondermiddel tegen zo’n beetje elke denkbare aandoening: kanker, hiv/aids, malaria, en ja, ook ebola! Autoriteiten in veel landen waarschuwen ernstig tegen het gebruik van dit middel. Vorig jaar wist de bende van Humble onder veel protest een congres in Duitsland te houden. Dit jaar proberen ze het blijkbaar ook in Nederland. Reden voor alarm!
MMS staat nu voor Master Mineral Solution, maar ook de oudere benamingen Miracle Mineral Solution en Miracle Mineral Supplement kom je nog wel tegen. “Miracle Mineral Supplement (MMS) is een oplossing van natriumchloriet in water, die wordt ‘geactiveerd’ met citroenzuur; er ontstaat dan het bijtende chloordioxide. Vóór die ‘activering’ is het gewoon bleekmiddel. De bedenker, Jim Humble, claimt dat het talloze ziekten kan genezen: kanker, HIV, hepatitis en autisme om er maar een paar te noemen. Er is geen enkele reden om te denken dat dat mogelijk zou zijn met een middel als MMS. Er is ook geen enkel klinische test die een positief resultaat laat zien.” Dat zijn de inleidende zinnen van een stuk dat ik vorig jaar schreef over een documentaire op de Duitse televisie over MMS. Die documentaire was gemaakt naar aanleiding van het ‘Spirit of Health’-congres in Hannover vorig jaar.
Nu dreigen Humble c.s. dus ook in Nederland neer te strijken. Als er niets tegen gedaan wordt, tenminste. In Duitsland wordt ook geprobeerd een nieuwe editie van het congres tegen te houden. Dat staat gepland voor eind april in Kassel, net voor het congres in Nederland. De marketingafdeling van het “Kongress Palais Kassel” antwoordde aan Spiegel Online dat ze niet op inhoudelijke gronden een organisatie kunnen weigeren, maar de stad Kassel zit er wel duidelijk mee in de maag. De Duitse skeptici van GWUP en de Konsumentenbund plannen een tegenactie voor het geval het congres toch gewoon doorgaat.
Ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit waarschuwt expliciet tegen het aanwenden van MMS als geneesmiddel:
De nVWA waarschuwt consumenten het product Miracle Mineral Solution (MMS) niet te gebruiken. Dit product wordt verkocht als voedingssupplement via verschillende websites op het internet. Bij de nVWA zijn geen vergiftigingsgevallen in Nederland bekend, in Canada en de VS wel. […] Het is verboden om helende eigenschappen aan een levensmiddel toe te schrijven. MMS mag niet verkocht worden als geneesmiddel.
Laten we eens kijken wie er als sprekers op het programma staan van dit congres:
- Leo Koehof – de belangrijkste kracht achter de organisatie van deze congressen. Op Kloptdatwel bekend van zijn hoogst onethische veldexperiment met MMS tegen malaria in Oeganda.
- Anneke Bleeker – deze ‘verontruste moeder‘ is een bekende antivaccinatieactiviste.
- Tullio Simoncini – een in Italië veroordeelde en levenslang geschorste arts, bekend van zijn kostbare, maar zinloze en gevaarlijke therapie tegen kanker. Hij beweert dat kanker door de schimmel Candida albicans wordt veroorzaakt en dat natriumbicarbonaat de oplossing zou zijn.
- Antje Bultmann – een Duitse journaliste die verstand zou hebben van klokkenluiders, maar ook nogal onkritisch over pseudowetenschappelijke onderwerpen blijkt te schrijven.
- ‘Dr.’ Andreas Kalcker – ook een belangrijke pief in de ‘kerk’ van Humble. Z’n doctorstitel is gekocht en hij werd in Spanje vervolgd voor het promoten van MMS voor gezondheidsdoeleinden waarvoor geen enkel bewijs is. Kalcker zal op het congres doodleuk komen vertellen dat autisme te genezen is met klysma’s met MMS; je reinste kindermishandeling. Zelfs ‘Orac’, die al heel wat bizars gezien dacht te hebben op kwakzalverijgebied was verbijsterd toen hij in deze materie dook: “There’s only one word for this: appalling. Actually, there’s another word for it, too: Quackery. Pure quackery.”
- Adrian Jones – schrijver van een boek over Zwarte Zalf. Dit bijtende goedje zou helpen tegen huid- en borstkanker, maar is niet voor niets verboden.
- En tenslotte Jim Humble zelf. Dit voormalig actieve lid van Scientology is op een gegeven moment zijn eigen ‘religieuze’ beweging gestart: de Genesis II Church. Die kerk heeft niets met religie te maken, maar des te meer met kwakzalverij en belastingontduiking. Naast MMS heeft Humble wel meer nonsens in de aanbieding, zoals een YouTube video kort samenvat.
De Duitse documentairemakers wisten met een verborgen camera vast te leggen dat veel van de MMS kwakzalvers in workshops en individuele gesprekken erg ver gaan. Ronduit gevaarlijke adviezen geven ze, zoals het afraden van een door medisch specialisten dringend noodzakelijk geachte operatie bij darmkanker.
Mij lijkt er meer dan genoeg reden om te proberen dit congres ook in Nederland te voorkomen. Gisteren heb ik in ieder geval alvast het conferentieoord waar het congres gepland staat gemaild met het dringende verzoek om te overwegen deze MMS-kwakzalvers buiten de deur te houden.
Meer informatie over de situatie rond het ‘Spirit of Health’-congres dat dit jaar in Kassel gepland staat is te lezen via GWUP en PSIRAM:
- http://blog.gwup.net/2015/01/21/breites-aktionsbundnis-gegen-den-spirit-of-health-kongress/
- https://www.psiram.com/ge/index.php/Spirit_of_Health_Kongress
Update 21:25: inmiddels antwoord van het conferentieoord: “wij zien geen reden om deze bijeenkomst te annuleren daar alles wettelijk in orde is. Wij geven geen waardeoordeel over de inhoud van de congressen die bij ons plaatsvinden. Binnen de gastvrijheidsindustrie hanteren wij het beleid dat iedereen is welkom is op onze locatie zolang aan de wettelijk gestelde eisen voldaan wordt, de veiligheid niet in het gedrang komt, etc.” Zo’n antwoord had ik eigenlijk ook wel verwacht.
Het ‘Dr. Oz-effect’ en de fraude met groene koffie
Voedingssupplementen op basis van groene koffie worden verkocht als afslankmiddel. In de Verenigde Staten explodeerde de verkoop van een groenekoffiesupplement nadat een zogenaamde expert, Lindsey Duncan, in The Dr. Oz Show de kans kreeg om de loftrompet te steken over het middel. Dr. Mehmet Oz deed er zelf nog een flink schep aan promotie bovenop. Er is echter geen bewijs dat de ongebrande koffiebonen een serieuze bijdrage kunnen leveren aan gewichtsverlies. Afgelopen week werden miljoenenboetes uitgedeeld aan de fopexpert en zijn betrokken bedrijven.
Slechts een magere studie diende als bewijs voor de claims die Oz en zijn expert naar voren brachten in de show. En die studie bleek ook nog eens frauduleus. Vorige week werd voorlopig het laatste hoofdstuk gesloten in deze affaire met de ‘boete’ van negen miljoen dollar die opgelegd werd door de Federal Trade Commission (FTC). De vrijgegeven documentatie geeft een inkijkje hoe het dubieuze samenspel tussen dr. Oz en de supplementverkopers in elkaar steekt.
De Canadese apotheker Scott Gavura heeft uitgebreid geschreven over Green Coffee Bean Extract (GCBE) en de promotie ervan door dr. Oz. Zijn stukken verschenen op Science-Based Medicine en op zijn eigen website Science-Based Pharmacy. Zijn meest recente artikel How a diet scam was born: The rise and fall of green coffee bean is een uitstekend startpunt om terug te zoeken hoe deze affaire zich ontwikkeld heeft in de afgelopen paar jaar.
Het begon in april 2012 met een uitzending van The Dr. Oz Show, waarin Oz de groene koffiebonen introduceert als een ‘magic weightloss cure’ die als supplement in de vorm van een pilletje zeer effectief zou zijn in het verbranden van vet. Proefpersonen uit een wetenschappelijk studie waren in 12 weken gemiddeld bijna 8 kg kwijtgeraakt zonder er ook maar iets extra’s voor te doen! ‘Breaking news’, natuurlijk. Maar de expert die het allemaal kwam uitleggen, ene dr. Lindsey Duncan, zit zelf in de supplementenbusiness en doet maar een beetje alsof hij verstand heeft van gezondheidszaken. Zijn opleiding is niet eens erkend in de staat waar hij zijn bedrijven runt (Texas) en het voeren van de titel ‘dr.’ is daar daarom zelfs illegaal. Een handige zakenman is ie wel, hij heeft althans in korte tijd een flink klapper weten te maken.
Hoe zet je in korte tijd vijftig miljoen dollar om met een onzinproduct? Een handleiding in acht stappen:
- Vind een supplement om te verkopen.
- Zorg dat je Duncan op tv krijgt onder het mom dat hij een expert is op gezondheidsgebied.
- Laat Duncan producten aanbevelen waarin hij zelf een direct financieel belang heeft.
- Vertel niets over deze belangenverstrengeling.
- Laat Duncan vertellen hoe je het product op Internet kunt vinden door het suggereren van zoektermen die zullen leiden naar websites van zijn eigen bedrijven (bv. “pure”).
- Gebruik van te voren goed ingestelde engine optimization (SEO) om zoekopdrachten bij je eigen websites te laten uitkomen.
- Koop vast Google AdWords in om nog meer verkeer richting je sites te genereren.
- Maak winst.
Hoe The Dr. Oz Show in de praktijk werkt als een gewillig platform voor fopexperts die de gelegenheid krijgen om hun onzinproducten te promoten, is nu allemaal terug te lezen in de stukken van de FTC (pdf). In het geval van GCBE was het wel heel doortrapt. Duncan zat nog niet eens in dat spul, maar toen hij benaderd werd door de redactie van The Dr. Oz Show of hij misschien als expert iets over de mogelijkheden van GCBE in het programma kon komen vertellen, zei hij vrijwel direct ja. Intussen deed hij een grote bestelling van het ruwe product en begon nog voor hij in het programma op zou treden met een marketingcampagne om het product te verkopen. Duncan kreeg zelfs de gelegenheid om het script van de show zo aan te passen dat hij de kijkers op het hart kon drukken dat ze vooral op “pure green coffee beans” moesten zoeken, wat ze feilloos naar zijn websites zou leiden.
Maar het gaat nog verder: Duncan betaalde ‘gewone consumenten’ voor positieve beoordelingen op Amazon.com, video testimonials op zijn websites bleken van zijn medewerkers te zijn en ook andere ‘onafhankelijke’ experts, die op radio en tv zijn producten aanprezen, bleken ingehuurd. Lees ook Read this before you ever believe another guest on the Dr. Oz Show op vox.com hoe Duncan de gouden kans aangeboden door Oz aangreep om er een slaatje uit te slaan.
De groene koffie zou overigens moeten werken door het hoge gehalte aan chlorogeenzuur. Het supplement gebruikt in de studie zou daar voor maar liefst 45,9 procent uit bestaan. Oz doet in zijn show voorkomen dat het stofje alleen in de groene (ongebrande) koffiebonen zou voorkomen, dat is al niet waar. De aangehaalde studie was zo dunnetjes, dat een redactie die de verantwoordelijkheid had gevoeld om het publiek fatsoenlijke informatie te bieden, dat eigenlijk wel had moeten zien. Dat Oz op basis van zulk flinterdun bewijsmateriaal termen als ‘magical cure’ in de mond durfde te nemen, is op geen enkele manier te verantwoorden. Het is dus wat te simpel om te stellen dat Oz in dit verhaal ook maar slachtoffer was van de gehaaide Duncan.
Maar het bleek nog wat erger gesteld met dat onderzoek. In oktober 2014 werd het artikel ingetrokken nadat de FTC had geoordeeld dat de dataverzameling frauduleus was geweest:
The FTC charges that the study’s lead investigator repeatedly altered the weights and other key measurements of the subjects, changed the length of the trial, and misstated which subjects were taking the placebo or GCA during the trial. When the lead investigator was unable to get the study published, the FTC says that AFS hired researchers Joe Vinson and Bryan Burnham at the University of Scranton to rewrite it. Despite receiving conflicting data, Vinson, Burnham, and AFS never verified the authenticity of the information used in the study, according to the complaint.
Wie in meer detail wil weten wat er mis was met de studie, moet een ander stuk van Gavura dat er diep op ingaat maar lezen. De FTC schikte deze zaak met de opdrachtgever (AFS) voor 3,5 miljoen dollar en kwam overeen dat die nooit meer claims over afslanken met hulp van hun product zal maken als er niet minstens twee goed opgezette klinische studies voor aangevoerd kunnen worden.
Het mooie voor Duncan was dat Oz in zijn show regelmatig terugkwam op GCBE. Iedere keer natuurlijk weer kassa vanwege de hernieuwde aandacht. Oz ging zelfs zover om een soort klinische trial te doen onder ongeveer 100 vrouwen. De uitkomst was nou niet bepaald schokkend en de opzet uitermate beroerd. Meer opmerkelijk was dat Oz blijkbaar dacht geen toestemming van een ethische commissie voor zijn onderzoek nodig te hebben.
Overigens is de ‘boete’ van de FTC voor Duncan en zijn bedrijven (die hij in 2014 zou hebben verlaten) ook een schikking. De 9 miljoen dollar moeten terugbetaald worden aan ontevreden klanten. De betrokken bedrijven, Pure Health LLC en Genesis Today Inc kunnen door de ‘no-fault settlement’ lekker blijven volhouden eigenlijk niets verkeerds gedaan te hebben.
In juni vorig jaar werd Oz uitgenodigd om te komen getuigen bij een senaatscommissie waarin gesproken zou worden over hoe consumenten beter beschermd zouden kunnen worden tegen oplichterspraktijken met afslankproducten. Het werd waarschijnlijk een iets ander gesprek dan hij van tevoren verwacht had. Senator Claire McCaskil legt hem het vuur aan de schenen en de gezichtsuitdrukkingen van Oz spreken boekdelen voor hoe hij zich gevoeld moet hebben:
In Nederland kwam groene koffie ook onder de aandacht, maar dan vooral doordat er in sommige supplementen ook wel stoffen bleken voor te komen die schadelijk kunnen zijn. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit had er een stof in aangetroffen (sibutramine), die niet meer verhandeld mocht worden. Ook TROS Radar besteedde er aandacht aan. De Reclame Code Commissie gaf Catherine de Jong, voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, later ook gelijk met haar klacht over de teksten die de verkoper gebruikte op zijn website.