Brian Dunning, een bekende skepticus met een website, een podcast, een film, en ook korte video’s maakt, zie je hieronder een korte uitleg geven over waarom complottheorieën bestaan (en waarschijnlijk nooit weg zullen gaan).
Met dank aan Arjan Lindeboom voor de tip.
HoaxKillerFriend maakt filmpjes waarin hij een nep-verhaal (hoax) om zeep helpt. Dit is er een van:
En op mega-betrouwbare sites zoals ‘The Truth Behind the Scenes’.org staan dit soort filmpjes gewoon alsof het om een UFO gaat. Doodleuk schrijven ze erbij:
Two comets like UFOs blazed a trail over the skies of Adygeysk, Russia, November 2011
The objects cannot be explained as fireworks, meteorites, or remote-controlled aircraft
Kom op zeg… “Het kan niet verklaard worden door vuurwerk”? Dat is toch gewoon het allereerste waar je aan denkt bij het zien van dit filmpje?*
Hieronder nog even het ‘originele’ filmpje. Origineel tussen haakjes want linksonderin verschijnt het ADG logo. En waar kennen we dat ook alweer van? Juist, van dat andere UFO-filmpje waar zelfs De Telegraaf over schreef, maar wat ook totale onzin bleek.
* Naschrift: ik bedoel dat het op vliegtuigen lijkt die een soort vuurwerk gebruiken in plaats van de gebruikelijke gekleurde rook. Zie de comments.
Op de onderstaande video zie je hoe een homeopathisch middel gemaakt wordt. Het is geen grap.
Hij doet het natuurlijk niet helemaal correct. Het ‘potentiëren’ (wat niet-homeopaten ‘schudden’ noemen) behoort namelijk niet drie keer op een tafel, maar een keer of tien op een leer gebonden boek gedaan worden. Een lederen boek geeft namelijk de juiste ‘vibratie’ of ‘frequentie’.
Tenminste dat zeggen homeopaten. Een onderbouwing geeft men niet*. Een verschil tussen 1, 6, 10 of 500 keer schudden kan men niet ontdekken of aantonen. Maar toch moet het zo… Op een lederen boek… niet op een plastic boek dus… of een boek met een papieren kaft… gewoon, omdat ze het zeggen. Het lijkt me duidelijk dat ook daar nooit een verschil tussen is (of kan worden) aangetoond.
Mensen die homeopathische middelen gebruiken beseffen vaak niet hoe die middelen gemaakt worden en welke vreemde ideeën daar mee gemoeid zijn.
Benieuwd naar meer informatie? Bekijk de wikipediapagina over homeopathie eens: http://nl.wikipedia.org/wiki/Homeopathie. Merk ook op dat het stuk ‘controverse’ zo op het oog net zo lang is als de rest van het artikel. Iets om over na te denken lijkt me zo. Een behandelwijze waar blijkbaar zulke lange discussies over gehouden kunnen worden zou nog niet als behandelwijze aangemerkt moeten worden toch?
* Men kijkt alleen naar het resultaat van een behandeling, en dat resultaat kan volledig verklaard worden vanuit het placebo-effect, maar dat heb je ook met een normaal middel, dus is dat geen reden om homeopathie te nemen.
Met dank aan Michiel Overtoom en Jan Willem Nienhuys.
Deze video gaat over het onderzoeken van bronnen. En de bronnen van die bronnen. En als het even kan, daar dan weer de bron van.
En hoe de media dat regelmatig achterwege laten. En hoe daardoor verhalen de wereld in geholpen worden. En…joy 😉
Deze video wordt overigens gepresenteerd als ‘deel 1’. Het lukt mij echter tot nu toe niet om deel 2 te vinden. Als iemand dat wel mocht lukken: alvast bedankt voor het doorgeven!
Wegens een technisch probleem is dit artikel iets later gepubliceerd dan normaal.
Op Kloptdatwel hebben we al verschillende keren aandacht besteed aan de omvangrijke wetenschapsfraude van de Tilburgse hoogleraar Diederik Stapel. Hij verzon jarenlang onderzoeksgegevens. Vaak stelden we de vraag: ‘hoe komt zo’n man daar nu toe, wat heeft hem gedreven?’ Een interessant artikel in het blad Nature geeft een aannemelijke verklaring.
Het artikel verwijst naar het bekende experiment van Stanley Milgram uit 1963. In dit experiment bleken veel mensen bereid om proefpersonen te straffen voor foute antwoorden. Dat gebeurde met stroomstoten. Bij de eerste fouten deelden de deelnemers aan het experiment een lichte straf uit (een stroomstootje van 15 Volt). Maar veel deelnemers bleken bereid om stapje voor stapje de straf te verhogen om uiteindelijk op dodelijke stroomstoten uit te komen. In latere onderzoeken gebeurde consequent hetzelfde. Het artikel in Nature noemt hiervoor de volgende reden: iedere keer wordt de laatst uitgedeelde straf de (nieuwe) norm om de volgende straf te beoordelen. Op die manier werden de normen van de deelnemers aan het Milgram-experiment stapje voor stapje opgerekt totdat ze dingen deden waarvan ze zelf niet hadden gedacht dat ze die ooit zouden (kunnen) doen.
Nature veronderstelt dat dit effect ook bij wetenschapsfraudeurs optreedt. Ze zetten een eerste kleine stap, bijvoorbeeld een slordigheid die bewust niet wordt gecorrigeerd. Dit creëert een nieuwe norm, een nieuw uitgangspunt. Ineens lijkt het ook niet meer zo erg als een onwelgevallig meetresultaat wordt genegeerd. Ook dat gedrag creëert weer een nieuwe normaalsituatie. Het eindresultaat is dat het stapje voor stapje normaal wordt om alle onderzoeksresultaten te verzinnen. Onderwijl houdt de fraudeur zich voor dat zij of hij eigenlijk helemaal geen fraudeur is, iedere keer gaat het toch maar om een heel klein stapje in de verkeerde richting? Nature beschrijft dit proces als volgt:
‘To understand fraud in science, the useful lesson is the significance of that first tiny step. Every minor transgression — dropping an inconvenient data point, or failing to give credit where it is due — creates a threat to self-image. The perpetrators are forced to ask themselves: am I really that sort of person? Then, to avoid the discomfort of this threat, they rationalize and justify their way out, until their behaviour feels comfortable and right. This makes the next transgression seem not only easier, but even morally correct’.
Het artikel wijst ook op een andere belangrijke consequentie van het Milgram-experiment: de meeste mensen zijn blijkbaar bereid om stapje voor stapje hun normen op te rekken om uiteindelijke dingen te doen die absoluut onaanvaardbaar zijn. Nature vraagt zich af of dit niet ook betekent dat in veel wetenschappers een potentiële wetenschapsfraudeur schuilt. Nature onderstreept het belang van controle en samenwerking in de wetenschap. De moraal is volgens Nature: ‘breng ons niet in verzoeking’.
De getoonde foto is gemaakt door fotograaf Jack Tummers. Klik hier voor zijn website en meer foto’s van Diederik Stapel.