Kloptdatwel?

Een TED-talk over ‘Why eyewitnesses get it wrong’

by 7 Comments

In het boek Mistakes were made but not by me komen mentale processen aan de orde die iedereen kent en die actief zijn als je geconfronteerd wordt met zogenaamde ‘cognitieve dissonantie‘. Cognitieve dissonantie is een psychologische term voor de onaangename spanning die ontstaat bij het kennis nemen van feiten of opvattingen die strijdig zijn met een eigen overtuiging of mening, of bij gedrag dat strijdig is met de eigen overtuiging, waarden en normen. Het gaat met andere woorden om de perceptie van onverenigbaarheid tussen twee cognities, waarbij het woord cognitie kan slaan op kennis, houding, emotie, geloof of gedrag. Volgens de theorie voelen mensen een sterke drang om dissonanties te verkleinen door hun opvattingen of gedrag aan te passen of te rationaliseren. Ze kunnen leiden tot het innemen van een standpunt of het nemen van een beslissing die achteraf gezien aantoonbaar fout was. Deze mechanismes kunnen tot gevolg dat je je gedrag, stellingname of beslissing achteraf gaat vergoelijken, rechtvaardigen of zelfs glashard ontkennen. Wie vindt het niet moeilijk om aan te erkennen dat je een fout gemaakt hebt gemaakt? Deze verdedigingsmechanismes treden bij iedereen op, bij sommigen duidelijker dan bij anderen. Het heilig blijven geloven in je eigen gelijk ook als dat dat diametraal tegenover een eerder ingenomen standpunt staat, kan bijvoorbeeld een handige eigenschap zijn voor een beroepspoliticus die iets wil bereiken.

Degenen die het boek Mistakes were made but not by me gelezen hebben zullen een ‘Aha erlebnis’ hebben als ze naar de TED-talk van Scott Fraser getiteld ‘Why eyewitnesses get it wrong’ bekijken:

De TED-talk zelf lijkt in eerste instantie niet helemaal aan te sluiten op het boek. Fraser beschrijft een moord – een drive by shooting – die ene Francisco Carrillo in 1992 pleegde en waarvoor hij tot tweemaal levenslang veroordeeld werd. Deze veroordeling was geheel gebaseerd op getuigenverklaringen. Jaren later toonde Fraser overduidelijk aan dat de getuigen onder de omstandigheden waarbij de moord plaatsvond (‘s avonds, bij slecht zicht en zelfs met tegenlicht) nooit een gezicht hebben kunnen herkennen. Op basis van dit bewijs werd Carillo na 20 jaar vrijgesproken. Met Frasers uitleg dat ons brein valse herinneringen kan creëren suggereert min of meer dat dit een rol gespeeld heeft in deze zaak.

Hoofdstuk 5 gaat Mistakes were made… een stap verder. Het behandelt ook dergelijke gerechtelijke dwalingen in de VS en en biedt ook zicht op andere fascinerende facetten die in deze TED-talk niet ter sprake komen. Denk hierbij aan zaken zoals vooringenomenheid bij de rechercheurs, het ‘primen’ van getuigen, valse herinneringen, het achterhouden van ontkrachtend bewijs maar vooral de ‘excuses’ die mensen verzinnen (uitzonderingen daargelaten) om maar niet toe te hoeven geven dat ze grove fouten hebben gemaakt. De zaak Lucia de B.. laat zien dit soort gerechtelijke dwalingen ook in Nederland voorkomen.

Doordat ik Mistakes were made… had gelezen keek ik met heel andere ogen naar deze presentatie en het deed mij afvragen hoe het in dit geval zal zijn gegaan met al de extra facetten van deze zaak die ik in hoofdstuk 5 had gelezen.

Geïnteresseerd geraakt in het boek? Koop het via de onderstaande link bij Bol.com en steun daarmee Kloptdatwel.nl!

Kloptdatwel gehackt

by 13 Comments

Ergens laat in de avond van vrijdag 28 september verschenen er vreemde meldingen op de schermen van Kloptdatwel bezoekers: Kloptdatwel klopte niet meer en zou mogelijk zelfs malware serveren — Kloptdatwel leek gehackt.

In de eerste instantie vond ik het eerste bericht over de problemen niet zo verontrustend, één persoon die problemen heeft, dat zal wel aan díe persoon liggen. Een paar uur later kwam de tweede melding binnen en over het algemeen kan je stellen dat slechts een handjevol mensen de moeite ook echt neemt om een probleem te melden wanneer zich dat voordoet: veel meer zullen het ondervinden. Er was dus wel degelijk wat aan onze kant aan de hand.

Helaas had ik juist het afgelopen weekend lange tijd geen toegang tot een computer en kon ik weinig doen. Via mijn mobieltje de site bezoeken gaf geen problemen. Na mobiel wat plugins een update te hebben gegeven leek het mij wel voldoende. Dat was het echter niet. Vervolgens heb ik een herinstallatie van WordPress uitgevoerd. Dat leek direct te helpen. Maar slechts even.

Het beveiligingsgat was blijkbaar niet gedicht want de probleemmeldingen bleven binnen komen. Zojuist heb ik een bevriende computerexpert naar de installatie laten kijken en die heeft 8 ‘backdoors’ (een manier die hackers gebruiken om de site binnen te komen) verwijderd. Zeker weten of er meer zijn doen we op dit moment niet, de site lijkt nu in elk geval schoon. Mocht er een 9e ‘backdoor’ zijn dan zitten we snel weer met hetzelfde probleem.

Daarom de twee volgende zaken:

A) Controleer uw computer goed: update uw software, scan uw computer eens met een goede virusscanner die ook naar malware zoekt.

B) Mocht u vanaf nu nog problemen ondervinden (met de site zelf, dus niet met Disqus) of via uw browser meldingen krijgen dat Kloptdatwel verkeerde dingen doet, dan horen wij daar graag over op info@kloptdatwel.nl.

Onze excuses voor het ongemak. Wij vinden het echt net zo vervelend als u.

Kwakzalverij en bijgeloof in de sport – Symposium VtdK

by 2 Comments

LEES DIT MET CHROME. De Vereniging tegen de Kwakzalverij organiseert jaarlijks een symposium. Dit jaar is het onderwerp: Kwakzalverij en bijgeloof in de sport.

Datum: zaterdag 6 oktober 2012. Locatie: Felix Meritis, Keizersgracht 324, Amsterdam. ER ZIJN NOG KAARTJES (verderop lees je hoe je kunt aanmelden)!

Nu Nederland weer wat bijgekomen is van de sportzomer 2012 met zowel het EK voetbal als de Olympische Spelen, lijkt het meer dan opportuun om eens een kritische blik te werpen op de andere manieren waarop sporters hun prestaties trachten te verbeteren dan met training (en eventueel doping).
Voor de talrijke trucs, geheime middeltjes, psychologische technieken, spirituele inspiratie, exotische rariteiten, haptonomen en masseurs c.q. fysiotherapeuten, die geblesseerde sportlieden sneller dan anderen weer klaarstomen voor hervatting van hun geliefde sport is de wetenschappelijke basis soms ver te zoeken. Op dit symposium zullen experts met een verschillende achtergrond hun licht over deze populaire, maar schijnbaar irrationele methoden laten schijnen.
Programma
14.00 -14.30 uur. ‘Sportsupplementen? Weggegooid geld? Of zitten er juweeltjes tussen?’
Dr. Stephan Peters, medisch biotechnoloog, manager Kwaliteit en Kennis, Voedingscentrum Den Haag

14.30 – 15.00 uur. ‘Bijgeloof in de sport, een placebo effect?

Dr. Michaéla C. Schippers, psycholoog en wetenschappelijk medewerker Department of Decision and Information Sciences van de Rotterdam School of Management (EUR)

15.00 – 15.30 uur. ‘Moderne hulpmiddelen of boerenbedrog?’

Prof. dr. Peter Hollander, emeritus hoogleraar Inspanningsfysiologie

Faculteit der Bewegingswetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam

15.30 – 16.00 uur. ‘Omgaan met kwakzalverij in de praktijk: hoe topsporters worden beïnvloed.’

Edwin Goedhart, sportarts, hoofd medische dienst voetbalvereniging Vitesse, tot 1 juli 2012 clubarts en hoofd medische zaken en sportwetenschap Ajax.

 

Over de sprekers

Biotechnoloog en voedingsdeskundige Stephan Peters zal ons meedelen of er met een aangepaste voeding iets bereikt kan worden en zo ja hoe dan: veel eiwit of juist veel koolhydraten? Eiwitsupplementen bestaan er ook, sportdrankjes en natuurlijk talrijke vitaminepreparaten en anti-oxidanten: hebben zij wel enige toegevoegde waarde? Veel topsporters laten zich vorstelijk betalen voor het reclame maken voor deze middelen.

Michaéla Schippers is psycholoog en zal in haar presentatie ingaan op het ‘psychologisch placebo-effect’ van bijgeloof. Veel sporters hebben bijgelovige rituelen voor wedstrijden, zoals het dragen van een bepaald shirtje en het rijden van een vaste route naar het stadion. Vaak wordt er wat lacherig over gedaan door de pers. De vraag is of bijgeloof werkt om prestaties onder topsporters te verbeteren. Hiernaar is onderzoek verricht o.a. met Amerikaanse basketbal spelers. Er is ook onderzoek gedaan onder sporters uit eredivisieclubs zoals Ajax en PSV, waaruit o.a. bleek dat sporters met name hechten aan rituelen bij belangrijke wedstrijden waarvan de uitkomst onzeker is. Rituelen lijken dan een spanning regulerende functie te hebben, maar is dat werkelijk waar?

Peter Hollander is inspanningsfysioloog en maakte twee jaar geleden furore toen hij proefondervindelijk aantoonde dat de Power balance armband, die tijdens het WK Voetbal door veel Oranjespelers werd, gedragen geen enkel meetbaar effect had. Maar niet alleen evidente kwakzalverij zoals die armbandjes van Wesley Sneijder zijn populair. Denk maar eens aan de neuspleister, de balansbandjes en de kinesiotape. Minder bekende methoden zijn moderne meetapparatuur/technieken zoals de OmegaWave en de Whole Body Vibration(trilplaat). De vraag is van welke van deze hulpmiddelen of technieken het positieve effect is aangetoond. Is er een kosten/baten analyse mogelijk? Peter Hollander vertelt wat de wetenschap er over te zeggen heeft.

Sportarts Goedhart werkte als clubarts bij clubs als Ajax, AZ en later opnieuw Ajax. Uit onvrede met het beleid bij Ajax vertrok hij per 1 juli 2012 bij de Amsterdamse club en ging aan de slag bij Vitesse. Wat kan je als wetenschappelijk geschoold sportarts doen als een sporter vastbesloten is zich met kalfsbloed en hanenkamkraakbeen te laten behandelen door een ongrijpbare maar befaamde genezer in het buitenland? Of als de beste spelers van je team zich willen laten behandelen voor hun blessures met Servische paardenplacenta. ‘Het werkt niet maar het helpt soms wel.’ En waarop is de reputatie gebouwd van beroemde fysiotherapeuten, die topsporters na een blessure weer veel sneller dan anderen fit krijgen? De specifieke problematiek van het werken met geblesseerde topsporters en hun Umfeld van raadgevers kan het best toegelicht worden met voorbeelden uit de praktijk. Goedhart heeft dat alles van nabij meegemaakt en is ervaringsdeskundige bij uitstek. Ook hij zal vertellen welke interventies door wetenschappelijk onderzoek worden ondersteund.

Praktische informatie

Datum: zaterdag 6 oktober 2012.

Locatie: Felix Meritis, Keizersgracht 324, Amsterdam.

Inschrijving: per e-mail via ledenadministratie@kwakzalverij.nl o.v.v. symposium 6 oktober. Graag in de email uw naam, adres, e-mailadres en telefoonnummer vermelden. Indien u uw accreditatiepunten via GAIA wilt laten registreren ook graag uw BIG-registratienummer vermelden. Een deelnemerscertificaat is op aanvraag te verkrijgen.

Kosten: Leden van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) en zij die zich op het symposium als nieuw lid melden betalen €25,- (inclusief lunch na afloop van de jaarvergadering). Niet-leden betalen €70,-. De inschrijving is definitief als het verschuldigde bedrag op de rekening van de VtdK is binnengekomen: rekening nummer 32237 ten name van penningmeester VtdK te Sleeuwijk.

Accreditatie is aangevraagd voor alle specialismen.

De schaakbord schaduw illusie

by 8 Comments

LEES DIT MET CHROME. Je gelooft je ogen niet:

The video you’re watching is a real-life demonstration of an optical illusion developed in 1995 by Edward Adelson, a professor in MIT’s Department of Brain and Cognitive Sciences. The Checker Shadow Illusion, as Adelson calls it, shows that our “visual system is not very good at being a physical light meter.” But more importantly, the optical illusion offers important insight into how our visual system tries to break down “image information into meaningful components, and thereby perceive the nature of the objects in view.” Adelson’s full explanation of the illusion and what it reveals appears below the jump (or here). H/T 3 Quarks Daily

 The visual system needs to determine the color of objects in the world. In this case the problem is to determine the gray shade of the checks on the floor. Just measuring the light coming from a surface (the luminance) is not enough: a cast shadow will dim a surface, so that a white surface in shadow may be reflecting less light than a black surface in full light. The visual system uses several tricks to determine where the shadows are and how to compensate for them, in order to determine the shade of gray “paint” that belongs to the surface.

The first trick is based on local contrast. In shadow or not, a check that is lighter than its neighboring checks is probably lighter than average, and vice versa. In the figure, the light check in shadow is surrounded by darker checks. Thus, even though the check is physically dark, it is light when compared to its neighbors. The dark checks outside the shadow, conversely, are surrounded by lighter checks, so they look dark by comparison.

A second trick is based on the fact that shadows often have soft edges, while paint boundaries (like the checks) often have sharp edges. The visual system tends to ignore gradual changes in light level, so that it can determine the color of the surfaces without being misled by shadows. In this figure, the shadow looks like a shadow, both because it is fuzzy and because the shadow casting object is visible.

The “paintness” of the checks is aided by the form of the “X-junctions” formed by 4 abutting checks. This type of junction is usually a signal that all the edges should be interpreted as changes in surface color rather than in terms of shadows or lighting.

As with many so-called illusions, this effect really demonstrates the success rather than the failure of the visual system. The visual system is not very good at being a physical light meter, but that is not its purpose. The important task is to break the image information down into meaningful components, and thereby perceive the nature of the objects in view.

Via: http://www.openculture.com/2011/08/mit_checker_shadow_illusion.html

Zo maken ze het ons wel heel makkelijk

by 55 Comments

Er worden tegenwoordig zoveel UFO filmpjes gemaakt en via YouTube verspreid, dat er geen beginnen aan is om ze allemaal te ‘debunken‘. Met moderne videobewerkingsoftware die ook een leek in  korte tijd onder de knie kan krijgen, is het niet moeilijk een filmpje te maken (er zijn tutorials voor), dat je niet zomaar doorprikt. Maar soms kan dat toch binnen luttele seconden. Lukt u  dat ook? Kijk naar de volgende spooky beelden van een UFO-vloot die een geheime maanbasis verlaat …

Een hint: hebt u op 15 september 2012 naar buiten gekeken? Kijk anders hier even.