Kloptdatwel?

Skepticisme

Sterk verdunde reclame voor homeopathische geneesmiddelen

by 64 Comments

Zoals eerder al bericht op Skepsis.nl, mag er over homeopathische middelen niet meer zomaar gezegd worden waartegen ze zouden helpen. Eerder was dit al het geval voor webwinkels, maar vanaf vandaag, 1 juli 2013, mag er ook in winkelschappen geen reclame met indicatie voor homeopathische middelen meer gemaakt worden (Geneesmiddelenwet artikel 84 lid 2). Effectief is hiermee de homeopathische reclame hierdoor nu net zo sterk verdund als de oplossing die in de verpakking zit.

De webwinkel van A.Vogel laat het goede voorbeeld zien.
De webwinkel van A.Vogel geeft het goede voorbeeld.

Nu is het ondertussen al wel duidelijk dat niet elke verkoper van deze ‘geneesmiddelen’ zich netjes aan de regels houdt. Een goed voorbeeld is de website van Etos waar het bekende (en onuitspreekbare) oscillococcinum nog steeds gepromoot wordt als middel tegen griep. Op de verpakking van oscillococcinum op de site van Etos staat nog duidelijk ‘Homeopathisch geneesmiddel bij griep’, terwijl dat al lang ‘Homeopathisch geneesmiddel’ zonder indicatie zou moeten zijn. De producent van oscillococcinum (Boiron) heeft uitgebreid de kans gehad de werking van het middel wetenschappelijk te bewijzen, volgens dezelfde spelregels die al veel langer voor alle niet-homeopathische middelen gelden. Verrassend genoeg is het Boiron niet gelukt om de genezende werking van sterk verdunde rotte eendenlever te onderbouwen en dus blijft er vrij weinig over om te vertellen over oscillococcinum.

De wettelijke bepaling kunnen verkopers er niet van weerhouden om je persoonlijk advies te geven wanneer klanten daarom vragen, en via die weg alsnog de werkzaamheden van hun homeopathische ‘geneesmiddelen’ te promoten. Niet voor niks komt op de webpagina van VSM uitgebreid de advieslijn in beeld, met zelfs de mogelijkheid om je door hen terug te laten bellen. Daar kan UPC nog wat van leren! Daarmee moet gezegd worden dat de bijsluiter van de Dr. Schlüsser zouten een mooie omschrijving hebben in de bijsluiter: “Een VSM Schüssler zout is een homeopathisch geneesmiddel zonder specifieke therapeutische indicatie dat wordt toegepast volgens de therapie van Dr. Schüssler.” Volledig volgens de richtlijnen, resulterend in een merkwaardig soort alleszeggende nietszeggendheid.

Skeptische actie

Jan Willem Nienhuys heeft op Skepsis.nl al tips gegeven over actie die we kunnen ondernemen en is zelf al druk bezig geweest met het aankaarten van reclame voor oscillococcinum. Kort samengevat kun je een onwettige reclame melden bij het KOAG/KAG (Keuringsraad Openlijke Aanprijzing Geneesmiddelen (KOAG) en de Keuringsraad Aanprijzing Gezondheidsproducten (KAG)) met een simpele email, zolang het inderdaad gaat om een middel met een RVH-nummer (dit geeft een officiële registratie als homeopathisch middel aan). Bij het CBG-MEG is de officiële bijsluiter van elk middel op te zoeken, bijvoorbeeld de oscillococcinum-bijsluiter, waarmee je de gemaakte claim kan controleren en ook het RVH-nummer kunt vinden.

Onderaan deze post vind je een voorbeeldmail die naar het KOAG/KAG gestuurd kan worden, mocht je iets tegenkomen wat niet in de haak is. Zoals gezegd, gaat het vanaf 1 juli 2013 niet alleen over webwinkels, maar mogen ook fysieke winkels hun oude voorraad met indicatie niet meer verkopen. Het zou mooi zijn als we actief het KOAG/KAG op de hoogte stellen van eventuele misstanden. We zien natuurlijk graag voorbeelden van gevonden misstanden en verstuurde e-mails terug in de commentaren!

Update: Een tweetje sturen naar de betreffende winkel lijkt ook goed te werken!

— Voorbeeld email —

Aan: keuringsraad@koagkag.nl

Geacht heer/mevrouw,

Graag attendeer ik u er op dat [ verkoper / producent ] onwettig reclame maakt voor een homeopathische middel zonder therapeutische indicatie. Hieronder vindt u de details van het product en de gemaakt claims. Ik hoop dat deze informatie genoeg is voor u om actie richting de adverteerder te ondernemen.

Naam product:
URL (indien van toepassing):
Omschrijving claims:
Link naar bijsluiter (hier te vinden):
Post- en emailadres verkoper/producent:

Met vriendelijke groet,
—

 

Onbekend Kwak-Apparaat

by 24 Comments

Op de website van SKEPP, de Belgische zusterorganisatie van Stichting Skepsis, houdt Roeland Heeck een verzameling bij van ‘rare apparaten‘. Veel van die apparaten worden gebruikt door alternatieve therapeuten om diagnoses mee te stellen en om ziektes te bestrijden. Van elk apparaat is beschreven wat het zou moeten doen en waar je het wellicht kunt aantreffen. Het zijn ‘rare apparaten’ omdat de claims over de werking niet gebaseerd zijn op fatsoenlijk onderzoek en meestal nogal bijzonder zijn gezien de huidige stand van kennis in de natuurwetenschappen, biologie en geneeskunde.
De verzameling wordt regelmatig aangevuld, ook via tips die naar SKEPP gestuurd worden. Van het volgende apparaat werd een afbeelding ingestuurd, maar het is nog niet gelukt om erachter te komen hoe het heet en wie het op de markt brengt. Informatie daarover is van harte welkom!

 

Het onbekende kwakapparaat
Het onbekende kwakapparaat

De inzender merkte het volgende op over het apparaat: “Het kastje kan niet worden opengemaakt en is volgens ons verder helemaal leeg. Er staan geen referenties op en het kan niet worden aangesloten op het elektriciteitsnet.” Omdat er geen stekker voor het net aan zit en ook niet in batterijen wordt voorzien, zal het volgens rareapparatenexpert Heeck wel weer gaan om “hogere energieën”. Dat zijn die welke in de natuurkunde onbekend zijn. Ook de “zend”-piramide wijst in die richting.

Informatie is welkom. Hier in de commentaren, via ons e-mailadres of rechtstreeks naar SKEPP.

Waarom mensen vreemde dingen geloven en 8 manieren om ze op andere gedachten te brengen

by 34 Comments

De onderstaande tekst is de vertaling van het artikel van Psyblog getiteld: ´Why people believe weird things and 8 ways to change their minds´, dat op haar beurt weer gebaseerd is op het artikel van Stephan Lewandowsky: Misinformation and Its Correction – Continued Influence and Successful Debiasing.

 

Waarom mensen vreemde dingen geloven en 8 manieren om ze op andere gedachten te brengen.

 

WAAR KOMT AL DIE FOUTE INFORMATIE VANDAAN

1) Geruchten en verzinsels
Mensen zijn dol op sensationele verhalen. En ze vinden het leuk om ze verder te vertellen, zodat ze hun toehoorder blij kunnen maken dan wel met walging of angst kunnen vervullen. Kortom alles wat heftige emoties oproept, is goed.
Gewone verhalen zonder opsmuk, die waarschijnlijk meer waarheidsgetrouw zijn, maar minder opwindend, krijgen maar mondjesmaat de kans om zich te verspreiden.
Nog idioter is het dat mensen graag dat blijken te geloven, wat ze uit verhalen oppikten waarvan duidelijk is dat ze verzonnen waren. Zelfs als:
. Het onomstotelijk vast staat dat het een verzinsel is,
. en als verteld wordt dat die fictie onjuiste informatie geeft,
– en bovendien de echte feiten al lang bekend zijn.
Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat onze weerstand tegen onwaarheid lager is, wanneer we bloot staan aan populair amusement.

2) Politici
We zouden toch kunnen weten dat politici werkelijk alles beweren om maar verkozen te worden, maar kunnen we uit die bronnen wel waarheid van leugen onderscheiden?
Uit studies blijkt dat wij er moeite mee hebben dat onderscheid te maken. Weten dat ze kunnen liegen, is geen garantie tegen het geloven van leugens.

3) De Media
De gebruikelijke redenen voor desinformatie in de media is de neiging tot versimpeling en de als zodanig gevoelde noodzaak om zogenaamd ”afgewogen” te berichten.
De behoefte aan afgewogen berichtgeving is een interessant geval want de meeste van de besproken onderwerpen zijn zelf niet ’afgewogen”. Neem als voorbeeld het feit dat 95% van de klimaatwetenschappers het er over eens zijn dat de aarde opwarmt vanwege de broeikasgassen. Maar uit de berichtgeving in de media valt dat niet af te leiden, omdat die elke keer weer een ”afgewogen” oordeel willen geven.

4) Het Internet
Er valt veel goeds te zeggen over internet, maar het is toch ook een enorme bron van desinformatie. Een beangstigend voorbeeld:
Als we de eerste 50 websites bekijken die een hit geven op het trefwoord ”afvallen”, dan blijkt dat slecht 3 daarvan goede adviezen geven over diëten.
Bovendien zal men in het algemeen die informatie zoeken die de eigen opvatting onderschrijft. En met de enorme hoeveelheid beschikbare informatie is het niet moeilijk om juist die informatie te vinden die past in onze eigen denkbeelden. Wat je ook gelooft, er zijn altijd wel anderen te vinden die er net zo over denken.

 

WAAROM GELOVEN MENSEN DE FOUTE INFORMATIE

Het is overduidelijk dat leugens en desinformatie in overvloed worden aangeboden. Maar als we dan al weten dat politici, de media en internet, af en toe liegen, hoe kan het dan toch dat sommigen erin geloven?

Het probleem is de manier waarop mensen iets geloven (of juist niet) gewoon vreemd is. Slechts weinigen nemen de moeite om de feiten te controleren; de meesten gebruiken deze methode om weinig mentale inspanning te hoeven leveren:

  • Voelt het goed? Met andere woorden: past de bewering in het al aanwezige beeld dat ik van de wereld heb? Republikeinen in de VS zullen eerder geneigd zijn onwaarheden over de geboorteplaats van Obama te geloven, omdat dat ze goed uitkomt.
  • Klinkt het zinnig? Alles wat makkelijk te begrijpen is, wordt makkelijker geloofd. Onze hersens verzetten zich tegen ingewikkelde verhalen, onder het motto: dat zal wel een leugentje zijn (verwijzing door schrijver naar een eerder artikel: Power of Simplicity).
  • Is het een betrouwbare bron? Mensen in een machtspositie worden eerder geloofd. We neigen ernaar om een dokter snel te geloven dus als een dokter verkeerde informatie verspreid kan hij (of zij) veel schade aanrichten.
  • Wie gelooft het nog meer? Mensen geven er de voorkeur aan zich bij een kudde aan te sluiten. Daar komt nog bij dat we makkelijk aannemen dat de meeste anderen het wel met ons eens zijn. Zelfs als daar geen enkele aanleiding toe is (zie het eerdere artikel van de auteur: Why We All Stink as Intuitive Psychologist: The False Consensus Effect).

Maar dit alles verklaart nog steeds niet waarom mensen allerlei gekke dingen blijven geloven zelfs nádat is aangetoond dat het niet klopt. Het blijkt dat zelfs als de bron van de foute informatie de bewering heeft ingetrokken en de betrokkenen hebben toegegeven dat het gebaseerd was op leugens, het nog moeilijk is om de desinformatie ter zijde te schuiven.

Er zijn allerlei redenen te bedenken, maar er is er één die te maken heeft met de wijze waarop ons geheugen werkt: we vinden het veel makkelijker om de kern te herinneren dan de details. Gewoonweg omdat het wel zo handig is als we iets op die manier herinneren. Neem bijvoorbeeld het feit dat het bereiden van vlees de verteerbaarheid verbetert. We generaliseren dat tot de overtuiging dat veel van ons voedsel smakelijker wordt door koken.
Het nadeel van deze wijze van herinneren is dat we wel de kern van een verhaal herinneren (de maan is van kaas), maar vergeten dat de bron van die wijsheid weinig betrouwbaar was (een stout kind).

 

8 MANIEREN OM VERKEERDE INFORMATIE TE WEERLEGGEN

Is het toch mogelijk om valse informatie te weerleggen? Lewandowsky en zijn mede-auteurs zeggen van wel, maar het is moeilijk en het lukt alleen met de volgende 8 psychologische handgrepen:

1) Meer dan alleen maar de simpele waarheid
Iemand van gedachten doen veranderen lukt niet door hem alleen maar te vertellen dat hij zich vergist; was dat maar zo. Om overtuigd te worden, willen mensen een alternatieve verklaring voor het gebeurde horen en als het even kan ook de reden voor de leugen bij de bron.

2) Kort en Krachtig
Het alternatieve verhaal moet zeker niet te ingewikkeld klinken. Hoe korter hoe overtuigender. Overdaad aan informatie maakt dat men zich afsluit voor het verhaal; een paar pakkende uitspraken zijn genoeg.

3) Herhaal niet de mythe zelf
Probeer het herhalen van het oorspronkelijke verhaal te vermijden. Men onthoudt nu eenmaal de kern van de boodschap makkelijker en dus is herhalen de beste manier om de fout in te gaan.

4) En nu komt er een portie desinformatie….
De mythe moet wel één keer herhaald worden, zodat men weet waarover je het hebt. Maar dan wel eerst aankondigen dat het om de foute informatie gaat.

5) Feiten, feiten, feiten
Als de mythe is aangegeven, is het tijd om de feiten op een rij te zetten. Elke herhaling maakt het weerwoord ook sterker. Vergeet nooit de kracht van herhaling (zie ook: The Illusion of Truth).

6) Val de bron zelf aan
Wat is de bron van de desinformatie? En wat weten zij dan wel? Niets! Spoor de mensen maar aan om extra sceptisch te zijn.
Eén van de uitdagingen is hier wel dat men graag diegene gelooft die dingen zegt die passen in het wereldbeeld van de toehoorder. Dus is het heel belangrijk om….

7) Bevestig hun wereldbeeld…
Je moet de toehoorders aan jouw kant houden, zelfs als je dingen zegt die ze liever niet horen. Dat kan door de zaak zo voor te stellen dat hij past in hun wereldbeeld.
Dus tegen een persoon die de geboorteplaats van Obama betwijfelt, moet je zeggen: we houden geen van tweeën van die man, maar hij is wel op Hawaï geboren.
Om mensen iets te vertellen wat ze niet aanstaat, is altijd een vorm van koorddansen. Ver genoeg gaan om je punt te scoren, maar niet zo ver dat je ze tegen je in het harnas jaagt.

8) Bevestig hun ego
Een andere manier om de natuurlijke weerstand tegen feiten te omzeilen, is om de eigenwaarde van die toehoorder te strelen. Dus ze met een omweg het idee geven dat het zaken betreft die hun gezin, hun vrienden en hun idealen aangaat.
Onderzoek wees uit dat het mensen helpt om met cognitieve dissonantie om te gaan als hun eigen wereld rechtstreeks wordt aangesproken.

 

MODDER KLEEFT

Natuurlijk zijn al deze methoden gesneden koek voor opinieleiders en mensen die invloed willen uitoefenen. Maar juist daarom is het belangrijk er kennis van te nemen. Zoals Lewandowsky en medeauteurs concluderen: Het bijsturen van desinformatie is cognitief gezien hetzelfde als het overbrengen van onjuiste informatie aan mensen die tot dan wel goed geïnformeerd waren. Dus is het belangrijk voor de gewone man om een basis begrip te hebben over de effecten van foute informatie. Het in brede kring aanwezige inzicht dat sommigen misschien wel met modder gooien omdat ze geloven dat modder gezien zijn kleverige aard altijd wel wat beklijft…zal bijdragen aan een goed geïnformeerd publiek.

 

 

Met dank aan Piet Rademaker voor de vertaling en Jan Broekhof voor enkele correcties.

15th European Skeptics congress, 23 – 25 augustus 2013, Stockholm, Sweden

by 1 Comment

european skeptics congres

Vorig jaar waren we rond deze tijd met een ‘Kloptdatwel delegatie’ in Berlijn waar toen het 6e wereldcongres voor skeptici plaatsvond. Het was een geslaagd evenement met interessante lezingen en bovendien erg gezellig. Op Kloptdatwel hebben we er vorig jaar een heel aantal berichten over geschreven. Tijdens het afscheidsetentje, dat tevens als vergadering van de ECSO (de Europese skeptici) diende, hebben de Zweden belooft om in 2013 een congres in Stockholm te zullen organiseren en dat hebben ze inmiddels gedaan! Het congres vindt plaats van 23 tot 25 augustus (volgens de Zweedse skeptici was het land in augustus op zijn mooist en heb je dan de beste kans op mooi weer daar).

Het thema van de conferentie is ‘ESCape to Clarity!’ en Catherine de Jong, voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij is een van de sprekers! De volledige lijst met sprekers staat hieronder:

Anna Bäsén (Sweden): Undercover Health Journalism
Chris French (UK): Psychological Perspectives on Paranormal Belief and Experience
Maria Berglund (Sweden): Våra opålitliga hjärnor: hur fel vi uppfattar världen och hur fel vi tänker om det vi uppfattar
Dénis Caroti (France): CorteX and Chomsky’s Wish
Kendrick Frazier (US) of the Committe for Skeptical Inquiry: title to be announced.
Christer Fuglesang (Sweden): ESA: Did You Know That You Too Are Co-Owner of a Space Agency?
D.J. Grothe (US) of the James Randi Educational Foundation: Critical-thinking Teaching Materials for Schools
Kristine Hjulstad (Norway): How Magicians Fool Our Brains
Catherine de Jong (Netherlands): Pseudoscientific Addiction Treatments
Dan Larhammar (Sweden): Nytt och trendigt inom alternativmedicinen

De congreslocatie in Stockholm
De congreslocatie in Stockholm

Max Maven (US) does magic
Michael “Marsh” Marshall (UK): Bad News. PR and Spin in the Media
Beatrice Mautino (Italy): Solving Mysteries to Learn Science (and Vice Versa)
Hans Rosling and Ola Rosling (Sweden): A Fact-based Worldview Through Animated Data
Hayley Stevens (UK): A Skeptic’s Guide to Ghost Hunting
Tom Stone (Sweden): The Art of Deception
Barbro Walker (Germany): A Close Look at Brain Gym
Tomasz Witkowski (Poland): Is Psychology a Cargo-Cult Science?

Voor meer informatie en het reserveren van plaatsen zie de website http://euroscepticscon.org/

SKEPTER – jaargang 25 nummer 2

by 10 Comments

Skepter is een uitgave van de Stichting Skepsis.

skepter25-2cover
De cover van Skepter jaargang 25 nummer 2.

Hieronder volgt een samenvatting van de artikelen uit de laatste Skepter. Wil je daarna meer lezen? Deze laatste Skepter kun je hier als proefnummer (4,-) bestellen. Maar een abonnement (12,-) is natuurlijk handiger. Wil je Stichting Skepsis echt steunen dan kun je donateur worden: voor slechts 30 euro per jaar krijg je én de Skepter én gratis toegang tot ons jaarlijks congres (t.w.v. 22,50!). Wie nú donateur wordt, krijgt als welkomstcadeau alle reeds verschenen nummers van Skepter (de eerste 83 digitaal op CD-ROM).

CHIROPRAXIE 
Volgens chiropraxie ontstaan diverse aandoeningen door scheefstand van een ruggenwervel. Het terugduwen van de ontspoorde wervel zou geblokkeerde zenuwimpulsen herstellen en de patiënt genezen. De methode werd vanaf 1895 ontwikkeld door de Amerikaan Daniel David Palmer, die geen medische kennis bezat. Hij geloofde dat bijna alle ziektes worden veroorzaakt door ontwrichte wervels. Zijn zoon richtte zich met name op de bovenste twee nekwervels. Tegenwoordig beperken de meeste chiropractors zich hoofdzakelijk tot klachten van het bewegingsapparaat en de rug. Uit onderzoek bleek dat chiropraxie niet beduidend meer effect heeft dan een placebobehandeling. Men kan ook niet aantonen dat er werkelijk wervels worden rechtgezet. Met name manipulatie van de nekwervels kan zeer riskant zijn.

HARTCOHERENTIE 
Hartcoherentietraining is een nieuwe methode om allerlei stressgerelateerde klachten te verhelpen. Met een speciale meter kan men registeren hoe het hartritme varieert. Het is de bedoeling dat de hartslagfrequentie op een regelmatige wijze flink op en neer gaat. De frequentie hangt onder meer samen met de ademhaling. Lang niet alle deskundigen hechten waarde aan de methode en ze betwijfelen met name de slecht gefundeerde claims van de firma HeartMath. Er zijn ook psychologen die de methode gebruiken om de drempel te verlagen voor cliënten die zich niet snel zouden aanmelden voor cognitieve gedragstherapie.

KANGENWATER
De firma Enagic verkoopt via onafankelijke distributeurs dure apparaten die zogeheten Kangen Water kunnen maken. Dit water is licht basisch en er worden allerlei bijzondere eigenschappen en heilzame effecten aan toegeschreven. Er wordt ook beweerd dat het antioxidanten bevat. Het is echter uitgesloten dat het water de pH-waarde van je bloed en allerlei processen in het lichaam kan beïnvloeden. De verkopers hebben totaal geen verstand van zaken en het Kangenwater verschilt meestal ook niet of nauwelijks van gewoon kraanwater.

ZONNESTAREN
Bijna iedereen weet dat je je ogen kunt beschadigen als je recht in de zon kijkt. Toch zijn er mensen die ernaar streven dit 44 minuten vol te houden. Zij geloven dat zonnestaren je geestelijke, lichamelijke en spirituele welzijn kan bevorderen. De meest opmerkelijke zonnestaarder was de avonturier Gene Savoy, die een eigen zonnereligie ontwierp. De bekendste sungazer is de Indiër Hira Ratan Manek (HRM). Hij kan naar eigen zeggen van zonlicht leven, al bleek hij nog heimelijk te eten. Zonnestaren zou niet schadelijk zijn, mits je je aan bepaalde richtlijnen houdt. In werkelijkheid kan het je netvlies wel degelijk onherstelbaar beschadigen.

NEUROCHIRURG IN DE HEMEL
De neurochirurg Eben Alexander lag zes dagen in coma met een bacteriële hersenvliesontsteking. Zijn neocortex functioneerde niet meer. Toch beschikte hij naar eigen zeggen tijdens deze periode over een helder bewustzijn. Hij herinnerde zich hoe hoe in de hemel rondreisde en gigantisch veel kennis van God verkreeg. Alexander publiceerde er een bestseller over en wil iedereen in kennis stellen van zijn spirituele inzichten. Hij is er zeker van dat zijn ervaringen echt waren. Daarbij kunnen echter wel wat vraagtekens worden geplaatst. Zo is het niet duidelijk wanneer zijn ervaringen zich voordeden en hoe lang ze duurden.

UFO’S BESTAAN GEWOON
Wat is er bekend over buitenaardse ruimteschepen en de pogingen om hun bestaan verborgen te houden? Wie daar informatie over zoekt, hoeft nu geen populaire websites over ufo’s en complotten meer te bezoeken, want Coen Vermeeren heeft de belangrijkste beweringen samengevat in zijn boek UFO’s bestaan gewoon – een wetenschappelijke visie (2013). Het boek staat vol met ongefundeerde, onwaarschijnlijke en onjuiste uitspraken. De auteur gelooft onder meer dat Neil Amstrong een ufobasis op de maan zag en dat de Katholieke Kerk je in 15de eeuw op de brandstapel zette als je beweerde dat de aarde rond was. Hij hecht ook veel waarde aan de tv-serie Ancient Aliens.

ANCIENT ALIENS 
Ancient Aliens is een Amerikaanse televisieserie die sinds april 2010 door History Channel wordt uitgezonden. Er zijn inmiddels meer dan 50 afleveringen verschenen. De makers nemen aan dat onze primitieve voorouders nog tot weinig in staat waren. Allerlei archeologische vondsten en oude bouwprojecten mogen naar men zegt aan buitenaardse technologie worden toegeschreven of zouden door aliens zijn geïnspireerd. Zo ontdekte men in Columbia kleine gouden beeldjes van 1500 jaar oud die erg op vliegtuigen lijken. Er wordt ook beweerd dat er enkele eeuwen geleden verscheidene kunstschilders waren die ruimteschepen op het witte doek hebben vastgelegd.

PUMA PUNKU
Volgens Erich von Däniken en andere dubieuze deskundigen werd Puma Punku (in Bolivia) 17.000 jaar geleden door buitenaardse bezoekers gebouwd. Zij vervaardigden reusachtige en perfect gevormde blokken uit de hardste steensoort, die werden verplaatst door de zwaartekracht plaatselijk op te heffen. Er werd ook een oude schaal gevonden die 5000 jaar oud zou zijn en waarop volgens een deskundige proto-Soemerisch spijkerschrift stond. Dat zou aansluiten bij een standbeeld dat lijkt op een Soemerische god. Conventionele archeologen kwamen echter tot andere conclusies.

LEVERSTENEN
Wijlen Adreas Moritz was ervan overtuigd dat veel mensen last hebben van stenen in hun lever. Hij propageerde een kuur met olijfolie om de stenen via de galblaas te lozen. De Nederlandse editie van zijn boek De ongelooflijke lever en galblaaszuivering werd in de afgelopen twee jaar al vijf keer bijgedrukt. Mensen die zijn kuur volgden, rapporteerden dat er honderden stenen in hun wc-pot dreven. Echte galstenen blijven echter niet drijven en bestaan voor 80% uit cholesterol. De vermeende galstenen die het gevolg zijn de kuur van Moritz, zijn veel te groot en te talrijk. Ze bestaan uit verteerde olijfolie.

PENDELPROEF
Skeptici krijgen soms het verwijt dat ze zelf maar eens moeten ervaren hoe goed paranormale methoden in de praktijk werken. Hun tegenargument is, dat ze graag bereid zijn om het te onderzoeken. Zo onderzochten leden van een werkgroep van Skepsis de vermogens van een man die ervan overtuigd was dat hij met een pendel kon vaststellen of een persoon die op een foto stond al of niet was overleden. Voor de proef moest hij foto’s beoordelen van studenten die in een oud jaarboek stonden.

FRAUDULEUZE FARMA
De bekende psychiater Ben Goldacre schreef een boek over frauduleuze praktijken van de farmaceutische industrie, Bad Pharma (2012). Er bestaan wel twintig manieren om onderzoek naar een nieuw geneesmiddel ten onrechte als succesvol te presenteren. Zo kan men bijvoorbeeld alle proeven verzwijgen die niet het gewenste resultaat opleverden. Ook is het mogelijk om de uitkomsten op allerlei verschillende manieren statistisch te analyseren, tot je een statistische test vindt die een significant resultaat oplevert.