• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

cognitieve dissonantie

Boek review: When Prophecy Fails

21 December 2012 by Maarten Koller 4 Comments

 “Op 21 december vergaat de wereld. Het zal beginnen met een grote golf die de stad zal wegvagen. Om middernacht zal een clubje uitverkorenen worden opgehaald door buitenaardsen. Zij zullen de uitverkorenen meenemen naar hun planeet Clarion, waar ze nog lang en gelukkig zullen leven”.

Klinkt als iets wat je de afgelopen week ergens had kunnen horen, niet? Wees gerust, want dit speelde al in 1954.

Een man met een overtuiging is moeilijk te veranderen. Zeg hem dat je het niet met hem eens bent en hij loopt weg. Laat hem feiten of cijfers zien en hij zal twijfelen aan je bronnen. Doe een beroep op logica en hij zal je punt niet begrijpen. We hebben allemaal weleens ervaren hoe zinloos het lijkt om te proberen iemand met een sterke overtuiging van gedachten te doen veranderen, en misschien hebben vaste lezers van Kloptdatwel dit nog wat vaker ervaren dan anderen. Sociaalpsycholoog Leon Festinger kende dit ook en samen met zijn collega’s schreef hij het boek When Prophecy Fails (‘Als Voorspelling Faalt’, gepubliceerd in 1956), dat gaat over de eerste toetsing van wat we in de psychologie tegenwoordig kennen als kernbegrip: cognitieve dissonantie.

In het voorwoord wordt het als volgt omschreven:

Dissonantie is het ongemak wanneer een persoon twee tegengestelde gedachten (cognities) heeft. Bijvoorbeeld de cognitie: ‘ik weet dat roken dodelijk kan zijn’, en de cognitie: ‘ik rook twee pakjes per dag’. Omdat dissonantie onprettig is, zullen mensen dit willen verminderen door één of beide cognities aan te passen zodat ze meer ‘consonant’ met elkaar zijn. In dit geval kunnen rokers de sigaretten opgeven, of op een of andere manier rechtvaardigen dat zij roken (bijvoorbeeld ‘van roken word ik rustig’of ‘roken helpt me minder te eten’). Hoe belangrijker de kwestie en hoe groter de mate van toewijding daaraan, hoe groter de dissonantie – en hoe groter de behoefte om die te reduceren.

Boek review: When Prophecy Fails 1
When Prophecy Fails
gaat over een heftigere dissonantie: wat als iemand ergens volledig van overtuigd is, zichzelf heeft toegelegd om dit te ondersteunen en daarvoor onomkeerbare stappen heeft ondernomen; stel dat deze persoon wordt geconfronteerd met niet te ontkennen bewijs van zijn of haar ongelijk, wat dan? Vaak zal de persoon na deze ervaring niet alleen onaangedaan zijn, maar nog méér overtuigd van de juistheid van zijn overtuiging! Een hernieuwde ijver om anderen te overtuigen en bekeren naar zijn zienswijze is ook niet uitzonderlijk. Festinger stelde de vraag: hoe en waarom vindt een dergelijke reactie op tegengesteld bewijs plaats? Het boek begint met het stellen van de vijf voorwaarden die volgens de auteurs nodig zijn om tot zulk gedrag te komen:
1) men moet diep overtuigd zijn van het geloof en er moet een relevantie zijn tot een bepaalde actie: hoe een gelovige zich gedraagt of doet;
2) men moet zijn toegewijd aan het geloof door een actie te hebben ondernomen die moeilijk ongedaan gemaakt kan worden;
3) het geloof moet voldoende specifiek zijn en voldoende met de echte wereld te doen hebben zodat een gebeurtenis het geloof kan ontkrachten;
4) zo’n gebeurtenis moet plaatsvinden en door de persoon als zodanig worden erkend;
5) de individuele gelovige moet sociale steun hebben (lid zijn van een groep mensen die hetzelfde geloven).

Boek review: When Prophecy Fails 2
William Miller – Kreeg na 3 einde-van-de-wereld-voorspellingen alleen maar meer volgelingen. Pas na de 4e vond men het welletjes.

Het boek vervolgt met een historisch overzicht waarin volgens de auteurs het gedrag optrad. Bijvoorbeeld het geval van William Miller die na het bestuderen van de bijbel dacht dat Jesus in 1843 opnieuw zou komen en iedereen ‘beoordeeld’ zou worden, praktisch gezien het einde van de wereld. Uiteindelijk kreeg hij duizenden volgelingen (Millerieten) en werden er kranten uitgegeven en pamfletten gedrukt. Er werd gedacht aan 23 april 1843, maar dat ging voorbij zonder dat er iets gebeurde. Dan eind 1843: ook niks. In het begin van 1844 werd gezegd dat, in plaats van het Christelijke jaar 1843, het ook weleens het Joodse jaar 1843 zou kunnen zijn. Wat betekende dat het tot 21 maart 1844 allemaal alsnog kon gebeuren. 21 maart 1844: weer fout.
Gek genoeg beschrijven de geschiedschrijvers telkens een hernieuwde toewijding nadat een voorspelde datum voorbij was. Toen een Milleriet vervolgens met een nieuwe datum kwam, 22 oktober 1844, stortte de volgelingen zich daar weer op. Extra kranten werden gedrukt en men ging langs de deuren om zoveel mogelijk zieltjes te winnen. De toewijding was nog nooit zo groot geweest. Het effect was er: boeren lieten die zomer hun gewassen voor wat ze waren, winkels werden gesloten, mensen verkochten hun bezittingen en betaalden er bijvoorbeeld hun schulden mee af (‘schoon’ naar de hemel) of gaven het geld aan de drukkerij van de beweging.
Met het normaal aanbreken van 23 oktober was dit de vierde keer binnen anderhalf jaar dat hun geloof in het einde van de wereld ontkracht werd. Hoewel met de eerste drie niet uitgekomen voorspellingen het promoten van het geloof alleen maar versterkt werd, betekende deze vierde keer dan toch echt het einde van de Millerieten. Hoewel het een van de duidelijkste voorbeelden uit de geschiedenis lijkt waar aan alle vijf voorwaarden was voldaan, kan het zijn dat het toch niet goed is gedocumenteerd.

Festinger had, om in ieder geval één keer een goed gedocumenteerde casus te hebben, een groep mensen nodig die in de nabije toekomst een ramp verwachtte. Blij verrast was hij dan ook toen hij in september in de Lake City Herald een advertentie zag staan waarin werd gewaarschuwd om te vluchten vanwege een overstroming van Lake City op 21 december. When Prophecy Fails beschrijft vervolgens hoe handlangers van Festinger infiltreren/deelnemen aan de groep zodat ze deze goed kunnen observeren.

Spoiler alert! Hieronder worden delen van het ‘plot’ besproken.

De spil van de groep blijkt ene Marian Keech te zijn. Via een ‘spirituele gids’ genaamd Sananda krijgt zij boodschappen door via automatisch schrift. Deze Sananda zou een ‘Guardian’ van de planeet Clarion zijn die vroeger ook wel bekend stond als ‘Jesus’. Boodschappen die Keech van Sananda ‘doorkrijgt’ worden tijdens groepsavonden besproken. Op zo’n avond wordt één van de undercover-handlangers van Festinger door Keech gevraagd om de avond in te leiden. Omdat hij in zijn rol als observator de groep natuurlijk zo min mogelijk moet beïnvloeden, maar ook geen idee heeft hoe hij zich hieruit moet redden (ontwijken helpt niet, Keech staat erop) zegt hij maar dat de groep moet mediteren. Na 20 minuten van ongemakkelijke stilte begint een van de aanwezigen (Bertha) opeens raar te doen. Bertha blijkt ook iemand ‘door te krijgen’, en niet zomaar iemand, ‘The Creator’ (God) zelf!

Grappig zijn de beschrijvingen over hoe Bertha haar nieuw gevonden autoriteit probeert te versterken. Met de stem van ‘God’ zegt ze bijvoorbeeld dat Keech toch niet de ziel zou hebben van Maria Magdelena (wat haar door Sananda was verteld), want Sananda zou ‘van niets weten’. En God hoeft ook niet zulke mooie woorden zoals ‘thee’ en ‘thou’ te gebruiken zoals Sananda altijd doet, dat is alleen maar tijdsverspilling. Helaas verpest ze het een beetje. Ze zegt bijvoorbeeld dat God een kleine oneffenheid van haar huid zal helen. Maar wanneer er niets gebeurt en de groep dat ook aangeeft, zegt ze snel dat het een test was om te kijken of de groep wel eerlijk is. Ook een toneelstukje waarbij ze doet alsof ze ter plekke de nieuwe Christus zal baren, om vervolgens (met de stem van God) te verklaren dat het een grapje was ‘om de groep te laten zien dat alles mogelijk is’, doet haar geloofwaardigheid geen goed. Wanneer ze alles aan haar man vertelt en hem met de stem van God opdrachten geeft en hem zelfs dreigt te zullen doden als hij ongehoorzaam is, loopt het helemaal slecht af. Hij reageert namelijk door te zeggen dat als ze er niet snel mee ophoudt, hij haar eens zal laten nakijken door een psychiater. Vanaf dat moment lukt het haar niet meer om zelfverzekerd met de stem van God praten en wordt ze praktisch gezien door de groep genegeerd.

Dit versterken van autoriteit zien we nog eens terugkomen wanneer er een ander medium wordt bijgehaald. Keech zegt aan het begin van de bijeenkomst bijvoorbeeld nog even snel dat haar Sananda zich op het 8ste spirituele niveau bevindt, en de ander slechts op het 7e, dus als ze elkaar tegenspreken, dan heeft haar Sananda automatisch gelijk. En tja, als je twee mensen die willekeurige gedachten als ‘een boodschap uit het universum’ in dezelfde kamer zet, dan kan het weleens gebeuren dat de een de ander tegenspreekt natuurlijk.

Uiteindelijk volgt natuurlijk moment suprême: het aanbreken van de 21ste december 1954, zeg maar ‘D-Day’. De ontwikkelingen in de groep illustreren goed hoe mensen kunnen omgaan met cognitieve dissonantie. Kort samengevat en zoals op Wikipedia te lezen valt:

  • Vóór 20 december. De groep mijdt publiciteit. Interviews worden maar mondjesmaat gegeven. Direct contact met Keech is voorbehouden aan hen die de groep ervan kunnen overtuigen dat ze ware gelovigen zijn. De groep ontwikkelt een soort geloofssysteem – gevoed door de automatische berichten van de planeet Clarion – waarin de details van de vloedgolf, de reden ervan en de manier waarop de groep zal worden gered worden uitgewerkt;
  • 20 december. De groep verwacht dat een buitenaardse bezoeker hen rond middernacht zal roepen en hen zal meenemen naar een klaar staand ruimteschip. Zoals geïnstrueerd zorgt de groep ervoor dat ze geen enkel metalen voorwerp meer op zich dragen. Naarmate middernacht dichterbij komt, worden ritsen, beha’s en andere metaal houdende kledingstukken verwijderd. Daarna wordt er gewacht;
  • 00:05, 21 december. Geen bezoek. Iemand in de groep merkt op dat het op een andere klok nog 23:55 is. De groep komt overeen dat het nog geen middernacht is;
  • 00:10. Ook de tweede klok geeft aan dat het middernacht is. Nog steeds komt er geen bezoeker. De groep is stomverbaasd. De vloedgolf zelf is niet meer dan zeven uur van hen verwijderd;
  • 04:00. De groep heeft enkele uren in ultieme verbazing stilgezeten. Tevergeefs worden enkele pogingen gedaan om een aanvaardbare uitleg te geven. Keech begint te huilen;
  • 04:45. Opnieuw ontvangt mevrouw Keech een buitenaards bericht. Het bericht meldt dat God heeft besloten de aarde te sparen en niet te vernietigen. De vloedgolf zal niet plaatsvinden. De kleine groep heeft, door de hele nacht te waken, zoveel licht verspreid dat God de wereld heeft gespaard;
  • ’s Middags, 21 december. Kranten worden gebeld en de groep wil interviews geven. In groot contrast met de voormalige schuwheid richting de pers, begint de groep met een actieve campagne om de boodschap over een zo groot mogelijk publiek te verspreiden.

Tja, wat vind ik er nu eigenlijk van? Van de ene kant moet ik toegeven dat het me als een voorstander van de wetenschap goed doet om te kunnen zeggen dat ik dit boek gelezen heb. Het beschrijft  het onderzoek mooi en laat zien waar de problemen lagen, hoe deze werden opgelost en wat voor gevolgen dit had. Tijdens het beschrijven van de gebeurtenissen wordt telkens de link gelegd met een van de vijf voorwaarden, zodat we er wel aan herinnerd worden dat we een wetenschappelijk verslag aan het lezen zijn. Dat is handig want je zou het tijdens het lezen zomaar vergeten. Maar aan de andere kant is het daarom ook wat saai en langdradig. Het had naar mijn mening veel spannender, leuker en sneller beschreven kunnen worden zonder af te doen aan het wetenschappelijke.

Om een voorbeeld te geven: De korte samenvatting op Wikipedia van de nacht van de 20ste op de 21ste (zoals die hierboven staat) was voor mij één van de redenen waarom ik het boek graag wilde lezen. Alleen in het boek zelf las ik per ongeluk over de gebeurtenis heen… Zo weinig indrukwekkend werd dit beschreven.

Mocht je je willen verdiepen in de achtergrond van cognitieve dissonantie’, dan is dit boek aan te raden. Wil je je daarentegen ‘slechts’ verdiepen in het onderwerp cognitieve dissonantie, dan meen ik een ander boek te moeten aanraden: Mistakes Were Made (but not by me). Hoewel ik Mistakes nog niet gelezen heb wordt het me vaak enthousiast aangeraden door mijn omgeving (lees: andere skeptici) terwijl ik ze over When Prophecy Fails amper (enthousiast) hoor.

 

Geinteresseerd geraakt in een van de genoemde boeken? Koop het via de onderstaande link bij Bol.com en steun daarmee Kloptdatwel.nl!

Boek review: When Prophecy Fails 3
Boek review: When Prophecy Fails 4

Filed Under: (Bij)Geloof, Algemeen Tagged With: cognitieve dissonantie, leon festinger, when prophecy fails

Jomanda’s tsunami – is het al Amersfoort aan zee?

1 September 2011 by Maarten Koller 33 Comments

Tot nu toe hebben we de voorspelling van Jomanda dat Nederland in de week van 22 augustus getroffen zou worden door een tsunami al 3 keer besproken. De eerste keer beschreven we alleen de voorspelling. De tweede keer schreven we waarom een tsunami in NL zeer onwaarschijnlijk is en de derde keer schreven we over wat mensen hoogstwaarschijnlijk ervaren die veel in de voorspelling hebben ‘geïnvesteerd’ (door bijvoorbeeld verhuisd te zijn of publiekelijk de voorspelling te hebben ondersteund), de zogeheten cognitieve dissonantie.

Het is nu 1 september maar op het moment dat ik dit schrijf is het nog 27 augustus. Omdat ik morgen op vakantie ga en ik beperkte toegang tot internet zal hebben werk ik wat vooruit. Ik vraag me dan ook af:

Is het inmiddels al Amersfoort aan zee?

Hoewel ik deze vraag slechts semi-serieus bedoel (als je mijn andere artikelen hebt gelezen weet je dat ik niet geloof dat er een tsunami komt) wil ik een eventuele lezer die wel overtuigd was dat er een tsunami zou gaan plaatsvinden uitnodigen om ons derde artikel over cognitieve dissonantie eens te lezen. Ik ben erg benieuwd naar een eventuele reactie en hoe er nu over de voorspelling wordt gedacht.

Met dank aan John Kreuk voor de video.

Filed Under: Kort, Paranormaal Tagged With: amersfoort, cognitieve dissonantie, jomanda, tsunami

Jomanda’s tsunami en de cognitieve dissonantie

22 August 2011 by Maarten Koller 47 Comments

Op Kloptdatwel schreven we al over de voorspelling van Jomanda: in de week van 22 augustus zou een tsunami Noord-Holland treffen. Via deze link is de video met de voorspelling te bekijken (hier met transcript).

Jomanda's tsunami en de cognitieve dissonantie 5
Dit bord ooit in Nederland? Zeer onwaarschijnlijk.

Enige tijd later schreven we dat dit zeer onwaarschijnlijk is. Kort samengevat: in de Atlantische oceaan komen de forse aardbevingen die nodig zijn voor een tsunami weinig voor. Daarnaast wordt Nederland door Engeland en Ierland goed beschermd, een tsunami moet om die landen heen voordat hij ons raakt, waardoor hij kracht verliest. Vervolgens moet hij door de ondiepe Noordzee en daardoor verliest hij nog veel meer kracht. Komt de tsunami hier aan dan hebben we niet veel meer te vrezen. Toch zijn er aanwijzingen dat Nederland in de afgelopen 30.000 jaar toch zeker 4 keer is getroffen door een tsunami (gemiddeld 1x per 7500 jaar). Lees hier meer.

Hier op Kloptdatwel denken we het volgende: een tsunami zou zo maar kunnen gebeuren, maar wij denken dat de kans dat deze op 22 augustus plaatsvindt net zo groot is als de kans dat deze op 1 januari, 21 mei of 21 oktober (of in de week ervan) plaatsvindt, oftewel de kans is nihil.

Uit eerdere einde-van-de-wereld-of-een-gedeelte-ervan-voorspellingen weten we één ding zeker: tot nu toe zijn ze nooit uitgekomen. Voor ons reden genoeg om te zeggen “resultaten behaald in het verleden bieden in dit geval wél garantie voor de toekomst”: iedereen die tot nu toe zo’n voorspelling deed had het mis. Iedereen.

Wat je heel vaak ziet nadat de dag van de voorspelling zonder noemenswaardige gebeurtenis voorbij is gegaan, zijn smoesjes door de voorspeller. Onlangs konden we dit nog meemaken toen de Amerikaan Harold Camping voorspelde dat op 21 mei de Dag des Oordeels zou plaatsvinden.

Er gebeurde toen helemaal niets.

smoes de; v(m) smoezen (m.n. als verklw) 1. onbenullig praatje 2. uitvlucht, voorwendsel

Een dag of wat later kwam Camping met een verklaring: de Dag had toch plaatsgevonden, maar dan op spiritueel niveau.

En nu is het moment waarop we dan toch echt iets gaan merken volgens Camping opeens 21 oktober. Ik ben dus erg benieuwd welke datum we van Camping te horen zullen krijgen op 22 oktober.

Wat er eigenlijk gebeurt met mensen zoals Camping (en zijn volgelingen) is wat we in de psychologie beschrijven als cognitieve dissonantie. Deze cognitieve dissonantie treedt op wanneer je twee met elkaar onverenigbare ideeën hebt (deze Wikipedia pagina geeft goede uitleg met een mooi voorbeeld van mensen die geloven dat buitenaardsen hen komen redden van een ramp, maar wanneer beide gebeurtenissen niet plaats vinden ervaren zij cognitieve dissonantie). De theorie beschrijft ook dat het geloof juist kan toenemen wanneer een voorspelling niet uitkomt. Hoe meer men in het geloof (en dus de voorspelling) heeft geïnvesteerd (door de voorspelling te promoten, mensen erbij te betrekken, publiekelijk uitspraken te doen etc.), hoe sterker dit effect kan zijn.

Voor buitenstaanders is dit natuurlijk erg vreemd. Iemand voorspelt iets, dat blijkt niet uit te komen, en toch houdt de persoon vol gelijk te hebben. Meestal is dat dan op een andere manier dan van tevoren werd beweerd, zoals Camping met zijn ‘spiritueel niveau’.

Waarschijnlijk zullen de mensen die in de tsunami geloven zo rond volgende week cognitieve dissonantie gaan ervaren. De verwachting is dat de mensen die er echt in hebben geïnvesteerd, door bijvoorbeeld te verhuizen of tijdelijk een ander onderkomen te gaan zoeken, anderen te waarschuwen of publiekelijk te zeggen dat zij de voorspelling delen (hem ook hebben gedroomd o.i.d.), voor zichzelf een reden zullen vinden waarom de investering toch echt een goed idee was.

Ik voorspel dat we o.a. de volgende redenen zullen gaan horen, de tsunami:

– komt nog (een andere datum).
– heeft toch plaatsgevonden maar op een ander (spiritueel?) niveau.
– vond plaats maar was gelukkig onmerkbaar. (Een klein foutje kan gebeuren toch?)
– vond plaats maar op een andere manier, bijvoorbeeld door veel regen waardoor er hier en daar wateroverlast ontstond.
– heeft niet plaatsgevonden omdat er voldoende gemediteerd was of men is op een andere manier spiritueel genoeg geweest zodat het universum ‘zag’ dat een tsunami toch niet nodig was.
– etc.

Bij deze nodig ik iedereen uit die in de tsunami gelooft om volgende week hier terug te keren en te delen hoe zij er dan over denken. Ik ben benieuwd wat zij vinden van het verhaal dat ik hier geschreven heb. Ik hoop op een constructieve dialoog/discussie, in het vorige artikel over dit onderwerp vond iemand blijkbaar dat ik een pak slaag verdien, laten we dat soort opmerkingen achterwege laten.

——————————–

Meer weten over cognitieve dissonantie? Gert Jan van ‘t Land schreef al eens op Kloptdatwel over het boek When Prophecy Fails. In dit boek wordt de groep gevolgd die gelooft door buitenaardsen gered te worden van een ramp. Ik ben dit boek nu zelf aan het lezen en hoop er na mijn vakantie een uitgebreide review over schrijven. Tot nu toe erg interessant, maar mogelijk wat traag. Als je geïnteresseerd bent in het boek kan je het via de onderstaande link bij Bol.com aanschaffen. Daarmee steun je tegelijkertijd Kloptdatwel.

Filed Under: Wetenschap Tagged With: cognitieve dissonantie, jomanda, tsunami

When prophecy fails

24 October 2010 by Gert Jan van 't Land 2 Comments

When prophecy fails 6
Boek ‘when prophecy fails’

In de NRC stond gisteren (23 oktober) een kort maar interessant stukje met de titel ‘mensen wier eigen geloof bedreigd wordt, gaan zieltjes winnen’. Het artikel doet verslag van een onlangs gepubliceerd onderzoek waaruit blijkt dat mensen die twijfelen aan hun eigen overtuiging juist meer moeite doen om anderen te overtuigen. Het artikel haalt een voorbeeld aan dat overtuigde Mac gebruikers die aan het twijfelen waren gebracht daarna meer moeite deden om anderen tot de Mac te bekeren.

De NRC begint met een verwijzing naar het baanbrekende  onderzoek uit 1956 naar een sekte waarvan de leden dachten dat eind 1954 de wereld zou eindigen door een grote overstroming, maar dat ze zelf opgehaald zouden worden door buitenaardse wezens. Toen geen van beide dingen gebeurde gingen ze juist de boer op met hun overtuiging. Dankzij hun inspanning was de wereld gered.

Het is interessant om te zien wat de groep mensen gaat doen die onlangs werden teleurgesteld in hun voorspelling dat de aarde overspoeld zou worden door UFO’s. Hierover schreven we kort geleden in kloptdatwel.

Het onderzoek naar de sekte gaf een van de auteurs van het boek (Festinger) inspiratie tot de theorie van de cognitieve dissonantie. In de Wikipedia lees je er meer over. Een kort artikel over cognitieve dissonantie vind je in de Encyclopedia Britannica.

Geinteresseerd geraakt? Koop het boek via onderstaande link. Daarmee ondersteun je tegelijkertijd Kloptdatwel.

Filed Under: (Bij)Geloof, Kort Tagged With: alien, buitenaards bezoek, cognitieve dissonantie, festinger, ufo, when prohecy fails

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Inschrijvingen Skepsiscongres 2025 geopend: Was vroeger alles beter?
9 May 2025 - Ward van Beek
Inschrijvingen Skepsiscongres 2025 geopend: Was vroeger alles beter?

.Het vorige congres ligt nog vers in ons geheugen, maar omdat ontwikkelingen steeds sneller gaan zijn wij alweer druk bezig met het Skepsiscongres 2025, op zaterdag 1 november a.s.  De maatschappij bekeken met een skeptische bril Je hoort het vaak:…Lees meer Inschrijvingen Skepsiscongres 2025 geopend: Was vroeger alles beter? › [...]

Graancirkels op European Skeptics Congress 2024
7 May 2025 - SkepsisSiteBeheerder
Graancirkels op European Skeptics Congress 2024

Voordracht van Francesco Grassi op ESC2024 in Lyon.Lees meer Graancirkels op European Skeptics Congress 2024 › [...]

SKEPP wordt 35… en dat vieren ze!
27 April 2025 - SkepsisSiteBeheerder
SKEPP wordt 35… en dat vieren ze!

Onze Belgische zusterorganisatie SKEPP bestaat dit jaar 35 jaar. Op zaterdag 10 mei vieren ze dat met een mooi programma. Hoofdgast is de bekende skepticus en emeritus hoogleraar psychologie Chris French die onlangs ook tot erelid van SKEPP werd benoemd.…Lees meer SKEPP wordt 35… en dat vieren ze! › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

A Checkered History in Vaccine Court: Mark Geier at the VICP 1988-2003
27 May 2025 - Kathleen Seidel

A not so expert "expert" The post A Checkered History in Vaccine Court: Mark Geier at the VICP 1988-2003 first appeared on Science-Based Medicine. [...]

The MAHA Report: The Good, The Bad, and The Ugly (mostly the bad and ugly)
26 May 2025 - David Gorski

President Donald Trump and HHS Secretary's MAHA report has landed. It's a mix of the good (a little), but mostly the bad and the ugly (a lot). The post The MAHA Report: The Good, The Bad, and The Ugly (mostly the bad and ugly) first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Our Medical Establishment Supports Viral Mandates
23 May 2025 - Jonathan Howard

If I am unable to access a vaccine in the future and get a nasty case of COVID, I'll know where to point the finger and so will millions of others. The post Our Medical Establishment Supports Viral Mandates first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Renate1 on De linke weekendbijlage (21-2025)Hoera, Forum voor Democratie stapt uit de parlementaire commissie die het coronabeleid onderzoekt. https://nos.nl/artikel/2568982-forum-voor
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (20-2025)@Renate Domme worm want er waren al nooit hersenen.
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (20-2025)Ach, van iemand die in zwaar vervuild water gaat zwemmen met een paar kinderen kan je volgens mij alles verwachten.
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (20-2025)Hoe vapes op de markt zijn gekomen is mij ook een raadsel. Het zal de lobby van de tabaksindustrie wel
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (20-2025)Als Kennedy ooit ernstig ziek wordt, lijkt het me een prima idee hem uitsluitend te "behandelen" met homeopathie. Misschien dat

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in