Kloptdatwel?

complottheorieen

Obama ontzenuwt complottheorie

by 10 Comments

Barack Obama is in de afgelopen maanden het mikpunt van vastgoedmagnaat Donald Trump. Die betwijfelt in het openbaar of Obama wel in de VS is geboren. Een zaak met gewicht: alleen wie in de VS is geboren mag er president worden. Obama pakte Trump op een zeer humoristische wijze terug tijdens het jaarlijkse diner voor Witte Huis-verslaggevers op 1 mei. Dat vond ik zo leuk, dat ik het graag nog een keer laat zien op kloptdatwel.

Kort daarvoor (op 17 april) had het Witte Huis het geboortebewijs van Obama openbaar gemaakt, en daar staat duidelijk op dat Obama in Hawaii ter wereld kwam. Obama zegt dat hij hoopt dat daarmee een einde is gekomen aan de twijfel over zijn geboorteplaats, en dan, op 9:40 in de onverkorte versie van de toespraak (die eigenlijk meer het karakter heeft van een conference) zegt Obama tegen Trump die ook aanwezig is:

‘No one is happier to put the birth certificate matter to rest than Donald. And that’s because he can finally can get back to focussing on the issues that matter, like, did we fake the moonlanding, what really happened in Roswell, and where are Biggie and Tupac’.

Wie het videoscherm niet ziet kan hier klikken.

Obama ontzenuwt complottheorie 1
Op 17 april 2011 publiceerde het Witte Huis de lange versie van het geboortebewijs van Obama. In 2008 had Obama de korte versie al openbaar gemaakt (wikipedia).

Trump (1946) (en een mogelijke presidentskandidaat in 2012) is beslist niet de enige die openlijk twijfelt aan het geboortebewijs van Obama. Al sinds 2008 circuleren er theorieën dat Obama geen Amerikaans staatsburger is. Enkele voorbeelden: Obama zou twee nationaliteiten hebben omdat zijn vader een Keniaan is (en dus zou Obama geen volledig Amerikaans staatsburger zijn), zijn geboortebewijs zou vervalst zijn, hij zou de Indonesische nationaliteit hebben verworven en daarmee zou zijn Amerikaans burgerschap zijn vervallen.

Sommige ‘birthers’ (zo worden de twijfelaars genoemd) hebben zelfs rechtszaken aangespannen om te voorkomen dat Obama president kon worden.

Ik denk niet dat er echt een einde komt aan de twijfel of Obama wel of niet een Amerikaan is. Dat lijkt Obama ook goed in te zien met zijn verwijzingen naar twee zeer bekende samenzweringstheorieën: dat de Amerikanen helemaal niet op de maan zijn geweest en dat in Roswell in 1947 aliens zijn geland. Beide zaken zou de Amerikaanse overheid voor de burger verborgen hebben weten te houden. Voor beide theorieën is geen snippertje bewijs, maar beide zijn ze uiterst hardnekkig. Dat zal denk ik niet anders zijn voor de theorie dat Barack Obama geen Amerikaan is.

Samenzweringsdenkers laten zich niet overtuigen met bewijzen en feiten, zij zien in ontkenning alleen maar het bewijs dat er iets aan de hand is. Hoe zou je dit kunnen veranderen?

Heeft Sarah Palin haar zwangerschap gefaket?

by 93 Comments

De Amerikaanse hoogleraar journalistiek Brad Scharlot heeft kort geleden een artikel online gezet waarin hij uitlegt dat er geen solide bewijs is dat Sarah Palin de moeder van Trig is. Al direct na de geboorte van Trig (nu 3 jaar geleden) doken er geruchten op dat Sarah Palin niet zijn moeder zou zijn. Maar hoewel het artikel van professor Scharlot er wetenschappelijk genoeg uitziet (29 pagina’s met voetnoten), deugt er niets van zijn verhaal.

In het politieke discours in Amerika is een strikt persoonlijke zaak zoals de geboorte van een kind een aanvaardbaar (en ook in de ogen van veel kiezers belangrijk) gespreksonderwerp. Daarover gaat het hier niet, wij vragen ons af wat er klopt er van het artikel van Scharlot.

Het artikel van Scharlot begint met de vraag hoeveel journalisten eigenlijk weten over de zwangerschap van Palin. Hebben zij wel genoeg onderzoek gedaan? Scharlot schrijft:

‘This article looks at what American journalists knew, and when they knew it, concerning the fake birth rumor — and it finds there was insufficient evidence for the press to conclude that Palin was telling the truth about Trig’.

Palin zou haar zwangerschap gefaked hebben. Vaak wordt gesuggereerd dat dochter Bristol de echte moeder zou zijn. In zijn artikel licht Scharlot zijn vermoedens toe met een aantal foto’s van Palin die moeten bewijzen dat ze er een paar weken voor de geboorte van Trig nog helemaal niet zwanger uitzag. Ook laat hij een foto zien van enkele dagen voor de geboorte van Trig waarin Palin ineens juist wel een dikke buik heeft. Kan die buik in een paar weken zo dik geworden zijn? Ook zegt Scharlot dat de dikke buik in tegenspraak is met de beweringen van Palin dat haar zwangerschap nauwelijks zichtbaar was. Zo spoort hij allerlei ogenschijnlijke inconsistenties op in het verhaal van Palin om zijn theorie te onderbouwen.

Toch is het artikel van Scharlot een klassiek voorbeeld van een samenzweringstheorie. Allerlei snippertjes informatie worden in een niet bestaand verband gezet. Kloptdatwel heeft eerder al vaak geschreven over samenzweringstheorieën en hoe ze ontstaan. Klik op de tags ‘complot’ of ‘complottheorieën’.

De theorie van Scharlot werd snel en vakkundig ontkracht in het tijdschrift Salon. Daar komt een journalist aan het woord die de zwangerschap van Palin volgde. Hij vertelt over een ontmoeting met Palin op 5 maart 2008, anderhalve maand voor de geboorte van Trig, waarin Palin hem liet zien dat ze zwanger was. Salon schrijft in een ander artikel op 22 april 2011 dat ze uitvoerig onderzoek hebben gedaan en dat er geen enkele reden is om te twijfelen aan de zwangerschap van Palin:

‘In light of the recent attention this subject has received and the considerable passion it has stirred, Salon embarked last week on an investigation of the circumstances surrounding Trig’s birth. The exhaustive review of available evidence that we conducted, along with new interviews with multiple eyewitnesses who interacted with a pregnant Sarah Palin up-close in early 2008 — most of whom had never spoken publicly about the matter before — has produced one clear conclusion: Sarah Palin is, indeed, Trig’s mother and there is no reason to suspect any kind of a coverup.

We’ve learned, for instance, that an Associated Press reporter in Alaska who was covering Palin during her pregnancy in early 2008 (before she became a national figure) thoroughly investigated rumors that the pregnancy was a hoax. The reporter directly questioned Palin about the matter in a private meeting in her Juneau office before she gave birth. Gov. Palin responded by voluntarily lifting her outer layer of clothing, offering a clear look at her round belly. The reporter quickly concluded that there was no truth to the rumors and never wrote about them’.

Palin verzet zich heftig tegen de theorie dat ze haar zwangerschap heeft gefaked. In een radio-show in 2009 zei ze er het volgende over:

‘Hey, you know, that’s a great point, in that weird conspiracy-theory freaky thing that people talk about that Trig isn’t my real son. And a lot of people say, “Well you need to produce his birth certificate! You need to prove that he’s your kid!” Which we have done’.

Sarah Palin is nog niet van deze samenzweringstheorie af. Ze heeft aangekondigd dat haar nieuwe boek veel aandacht zal besteden aan Trig en de theorieën rond zijn geboorte. Een beetje wrang is natuurlijk dat Sarah in feite een koekje van eigen deeg krijgt. Zij heeft immers de twijfels over de geboorteplaats van president Obama actief aangewakkerd.

 

Niburu – the sequel

by 7 Comments

Niburu - the sequel 2
Bron: niburu

Op 23 maart 2011 bezocht ik met twee andere leden van de Utrechtse werkgroep 2 van Skepsis de Niburu Disclosure Tour van Anton Teuben in het Niburu-café in Soest. Het eerste deel van de lezing vond ik volstrekt onnavolgbaar. Hoewel ik niet veel sciencefiction ken, leek het daar wel erg op! Zou je dit krijgen als je SF combineert met hallucinogene middelen? Hoe kan iemand dit serieus nemen? Gelukkig is Gert Jan er in geslaagd om van de hele avond een bijzonder goed leesbaar, amusant verslag te schrijven inclusief interessante analyse.

Na de pauze heb ik toch maar de pen gepakt, een deel van mijn aantekeningen is hilarisch maar aan de andere kant is het ook wel verontrustend, als je bedenkt dat er een groep mensen is die dit serieus neemt. Ik noem een paar dingen die me opvielen.

Niburu - the sequel 3
De stargate van Niburu (bron: deweekkrant.nl)

Anton kondigt een nieuwe spreekster aan, haar naam is Jessica, ze is werkzaam als Stargate-therapeute (Gert Jan schreef ook al over de Stargate) Op een scherm zien we een afbeelding van een houten hexagram, in het midden kan een stoel of ligbed geplaatst worden. Verder staat het hexagram vol met glazen bollen, hierin zit liefdesenergie gevangen, het zit voor eeuwig opgesloten in het glas, zo vermeldt de Niburu-website. Jessica legt uit:’ Als lichaamscellen een lage trilling uitzenden zijn ze ziek, als de trilling hoog is, is er gezondheid, dit is bekend uit de wetenschap’ voegt ze er aan toe (wat niet waar is). … Door een verblijf in de Stargate kom je in een hogere trilling waardoor genezing plaats vindt.’ Dan volgt een enthousiast verhaal over een schizofreniepatiënt die al na drie behandelingen geen medicatie meer nodig had. Hij is nu helemaal medicatievrij. (In werkelijkheid kan dit natuurlijk levensgevaarlijk zijn voor een schizofreniepatiënt!). Er volgen nog wat successtory’s. Trots vermeldt Anton dat alle behandelingen door de meeste aanvullende verzekeringen geheel of gedeeltelijk worden vergoed.

Niburu - the sequel 4
Een boek van Richard Hoofs (bron: wanttoknow.nl)

Ik kan me bijna niet voorstellen dat er medici zijn die zich met het Niburu-gedachtengoed willen verbinden, toch lees ik in een folder waarin de Landelijke Niburu Gezondheidsdag wordt aangekondigd (25 april in het Pim Jacobstheater in Maarssen), dat huisarts Richard Hoofs een van de lezingen voor zijn rekening neemt. Hij werkt in zijn huisartsenpraktijk met schumannresonantie. Wat is nou weer schumannresonantie? In een andere folder lees ik er dit over: “Schumannresonantie kan gezien worden als de hartslag van de aarde. Door afstemming op hogere en meer verfijnde energieën wordt het bewustzijn snel en aanzienlijk verruimd en je ontwikkeld hierdoor een volledig gewaarworden. Je zult je fitter en gezonder gaan voelen(…).Ook bestaat de mogelijkheid dat je telepathisch contact kunt krijgen met etherische wezens in hogere dimensies(…)”. In werkelijkheid is deze resonantie niets anders dan een natuurkundig verschijnsel dat geen enkele relatie heeft met de dingen die hier genoemd worden. De resonantie is een zeer laagfrequente trilling van de aardatmosfeer die ontstaat door onweersbuien, zo vertelt de wikipedia.

Richard Hoofs is naast huisarts ook acupuncturist en coach. Vanaf 2000 zijn er een aantal boeken en publicaties van hem verschenen. Aanvankelijk hield hij zich vooral bezig met ADHD, in 2009 verscheen zijn eerste spirituele werk: ‘Zelfgenezing op doktersrecept’, waarin de oorzaak van aandoeningen en ziekten gezocht wordt in een verstoord evenwicht zoals onverwerkte emoties die vast zijn blijven zitten. In 2010 verscheen ‘Cirkel van leven’ waarin onder andere praktijkvoorvallen met bijnadoodervaringen, nieuwetijdskinderen en engelen worden beschreven. Eerdere lezingen gaf hij onder meer op de Onkruidbeurs en bij Business University Nyenrode.

Na dit Stargate-item neemt Anton zelf weer het woord om nog een aantal vragen die mogelijk in ons zijn opgekomen te beantwoorden. Dit is het begin van een lesje complotdenken. Waarom bijvoorbeeld is er in de media nauwelijks aandacht voor alle wonderbaarlijke zaken waarover vanavond gesproken is? Dit komt omdat er informatie achter gehouden wordt, denk aan de mediaraad, de gezondheidsraad, de onderwijsraad. Zij bepalen wat wij wel en niet mogen weten. Anton gaat hier binnenkort weer eens over praten met premier Rutte (hij heeft al een gesprek van drie kwartier met Rutte gehad). Met veel Tweede Kamerleden zijn ook al gesprekken gevoerd. Verder is 60% van de BN-ers op de hoogte van de verborgen kennis, alleen moeten zij hun mond hierover houden van hun management, hetzelfde geldt voor veel militairen.

Niburu - the sequel 5
Volgens sommigen is Bush een alien

Zoals Anton in het eerste deel van de lezing al vertelde, zijn buitenaardsen al onder ons. De vraag komt dan natuurlijk op: Zijn zij goed of slecht? Het antwoord is: allebei. Maar er is hoop, door de verhoogde trilling van de aarde kunnen de slechte buitenaardsen die hier nog zijn hun slechte dingen niet meer doen, ze moeten kiezen: ofwel ook hun trilling verhogen en goed worden ofwel sterven. Hoe herken je een buitenaardse? Buitenaardsen zijn niet te onderscheiden van gewone mensen, het enige verschil is dat ze vaak veel ouder zijn dan ze er uit zien. Een buitenaardse kan bijvoorbeeld 200 jaar oud zijn terwijl hij het uiterlijk heeft van iemand van 30. Dit komt omdat hij altijd toegang tot zuivere kennis heeft gehad.

Tot slot vertelt Anton dat het met name zijn bedoeling is om de angst voor buitenaardsen weg te nemen. Ze zijn er om ons te helpen, de aarde is nu een keer een puinhoop, daar kunnen wij niets aan doen, maar een ding kunnen we wel en dat is: er over praten.

Japan getroffen door ‘supermoon’ of geheim wapen?

by 6 Comments

Je kon er natuurlijk op wachten, maar ze waren er afgelopen weekend al: de theorieën dat  de aardbeving in Japan eigenlijk helemaal niet is veroorzaakt door natuurlijke verschijnselen. Twee theorieën die ik opvallend vind: (1) de aardbeving zou veroorzaakt zijn door het ‘supermoon’-verschijnsel waarover we eerder in kloptdatwel schreven, (2) een geheim Amerikaans aardbevingswapen is de schuld.

De supermaan-theorie.

Japan getroffen door 'supermoon' of geheim wapen? 6
De afstand aarde-maan varieert (bron: wikipedia.de)

Op kloptdatwel schreven we een paar dagen geleden dat astrologen bang zijn voor een verwoestende ‘supermoon’ op 19 maart. Dit bericht werd door veel media opgepikt. Kloptdatwel legde uit dat de maan op 19 maart inderdaad ietsje dichter bij de aarde staat dan anders, maar dat hiervan geen onheil is te verwachten. Vreemd genoeg gonst het van de berichten dat de verwoestende aardbeving in Japan het gevolg is van de ‘supermoon’. Onder andere in een aantal reacties op het bericht op kloptdatwel. Uiterst vreemd. De ‘supermoon’ d-day zou immers pas op 19 maart zijn. Op het moment van de aardbeving in Japan was de maan zelfs dichter bij het verste punt in haar baan dan bij het meest nabije punt. Omdat de maan in een maand om de aarde draait, wisselt de afstand aarde – maan ook in een maandelijkse cyclus. Dat is goed te zien op het filmpje uit de Wikipedia. Er was kortom in de verste verte geen sprake van een ‘ supermaan-verschijnsel’ .

Veel media ontkennen het vermeende verband tussen de ‘supermoon’  en de catastrofe in Japan (lees bijvoorbeeld dit bericht van de Amerikaanse ABC-netwerk en dit bericht in de Engelse krant The Daily Mail). Het blijft natuurlijk wel bijzonder dat de media het blijkbaar de moeite waard vinden om er over te schrijven. De reden is dat er genoeg onheilsprofeten zijn te vinden. Neem bijvoorbeeld dit bericht op fokforum:

“Als er een ‘supermoon’ is, betekent het dat de maan dichter bij de aarde is dan gebruikelijk. Mensen zagen de ramp hierdoor vorige week al aankomen. Wat wel zorgwekkend is, is dat de supermoon voor het laatst in 2005 verscheen. Vlak nadat de aardbeving van 9 op de schaal van Richter in Indonesië plaats vond. Een jaar ervoor konden we dit verschijnsel ook zien, vlak voor de tsunami in Azië. We kunnen dit verschijnsel op 19 maart zien, dan staat de maan het dichtst bij de aarde sinds 18 jaar”.

Japan getroffen door 'supermoon' of geheim wapen? 7
Overzicht afstand aarde-maan bij recente ernstige aardbevingen (bron: GWUP)

Het Duitse wetenschapsforum Scienceblogs laat in een goed artikel zien dat er geen enkel verband is tussen de maanstand en aardbevingen op aarde. Ze hebben onderzocht hoe groot de afstand maan – aarde was bij alle aardbevingen in 2011 met een magnitude van 6,5 of meer. De resultaten zie je in de tabel hiernaast.

In het aangehaald artikel van ABC vertelt een NASA-wetenschapper het ook heel duidelijk:

“At the time of the earthquake in Japan, the moon was actually closer to its furthest point in orbit from Earth than it was to its March 19 closest point, so the gravitational effect of the moon was, in fact, less than average at that time,” Williams wrote in an e-mail to ABCNews.com. “It was basically a normal day on Earth as far as the lunar gravity and tidal forces were concerned. Unless the Earth somehow ‘knew’ the supermoon was coming, I can’t imagine any scientific connection between the two events.”

Japan getroffen door 'supermoon' of geheim wapen? 8
De HAARP installatie (bron: GWUP)

Het aardbevingswapen

Een paar maanden geleden was er op het internet discussie over HAARP. Dit is een installatie voor onderzoek aan de ionosfeer, de letters staan voor High Frequency Active Auroral Research Program, kortom: onderzoek naar het noorderlicht. Samenzweringsdenkers opperden dat deze installatie een heel ander doel had. Het zou een geheim aardbevingswapen van het Amerikaanse leger zijn. Deze theorie is inmiddels opnieuw genoemd in relatie met de aardbeving in Japan. Het Duitse wetenschapsblog science blogs legt nog eens een keer duidelijk uit dat deze onderzoeksapparatuur beslist niet gebruikt kan worden om aardbevingen op te wekken. Onze Duitse collega’s verzuchten ‘het zijn gewoon maar antennes’.

In een humoristisch artikel schrijven onze Duitse collega’s over meer samenzweringstheorieën die de Japanse aardbeving zouden moeten verklaren.

Foto voorpagina: het noorderlicht, foto NASA.

4e spreker Skepsis-congres 2010: Jan-Willem van Prooijen

by 2 Comments

4e spreker Skepsis-congres 2010: Jan-Willem van Prooijen 9
Jan-Willem van Prooijen is de laatste spreker van het Skepsis-congres 2010: de psychologie van het geloof in complottheorieen.

Dit bericht is eerder gepubliceerd op 26-11-2010. UPDATE 28-01-2011: onderaan de pagina staat de video van deze presentatie samen met de gebruikte powerpoint presentatie.

Dit is een samenvatting van de lezing:

De psychologie van het geloof in complottheorieën.

Jan-Willem van Prooijen is Associate professor aan de Vrije Universiteit van Amsterdam

In deze lezing gaat Jan-Willem van Prooijen in op de psychologische aspecten van het geloof in complotten. Daarbij is het niet relevant of een complottheorie waar is of niet: het gaat om hoe en waarom mensen in complotten geloven, vooral om welke psychologische factoren mensen gevoelig maken voor geloof in complottheorieën.

Van Prooijen verstaat onder een complottheorie: de verdenking dat een bedreiging van de sociale orde opzettelijk gepland en uitgevoerd werd door een kwaadaardig complot, vaak van legitieme autoriteiten of instituten. Een complottheorie ontstaat vooral na bedreiging van de sociale orde; deze bedreiging kan reëel en objectief zijn, maar ook irreëel en subjectief.

De 2 hoofdstellingen van Van Prooijen zijn:
1.  Complottheorieën zijn psychologisch gezien functioneel: mensen hebben behoefte om betekenis te verlenen aan stressvolle sociale gebeurtenissen en complottheorieën komen tegemoet aan deze behoefte.
2.  Complottheorieën zijn een reactie op grote maatschappelijke gebeurtenissen: mensen zoeken voor een groot gevolg graag naar een grote oorzaak.

Uit onderzoek blijkt (Whitson & Galinsky, 2008; Science) dat onzekerheid en gebrek aan controle de behoefte om betekenis te verlenen versterken. Mensen zien eerder onterecht patronen nadat ze een situatie in herinnering hebben geroepen waarin ze geen controle hadden. Uit ander onderzoek blijkt dat het identificeren van specifieke, benoembare vijanden effectiever is in het reduceren van angst dan het erkennen van het bestaan van toeval. Mensen vrezen toeval meer dan onrechtvaardigheid.

Van Prooijen heeft samen met anderen een vijftal studies uitgevoerd, waarvan hij de resultaten kort belicht. Voor de toehoorders is het wel even goed opletten, want in de getoonde statistieken begint de schaal van de staafjes niet bij 0!

Studie 1: Noord-Zuidlijn in Amsterdam
Insteek: manipulatie van controle.

Dit onderzoek had dezelfde opzet als dat van Whitson & Galinsky en besloeg o.a. vragen over corruptie bij gemeenteraadsleden. In de antwoorden maakte het verschil of mensen vooraf hadden gedacht aan een situatie met veel controle, een situatie met weinig controle, of een controleneutrale situatie.

De waargenomen immoraliteit van een autoriteit blijkt een goede indicator voor geloof in complottheorieën te zijn. Wanneer iemand als moreel goed wordt gezien, is complotdenken minder aan de orde. Denk bijv. aan de gestegen populariteit van George W. Bush na de aanslagen van 11 september 2001, of het geloof in God na rampspoed. Immoraliteit is zelfs een randvoorwaarde voor complotdenken. Oftewel gebrek aan controle leidt tot geloof in complotten mits de betreffende autoriteit als immoreel wordt gezien.

Studie 2: Aanslagen van 11 september 2001 (‘9/11’)
Insteek: behoefte aan structuur.

Dit onderzoek besloeg vragen over de regering van George W. Bush en onderzocht de invloed van de behoefte aan structuur, het kunnen omgaan met onzekerheid. De correlatie tussen waargenomen immoraliteit en geloof in complotten bleek sterker voor mensen die behoefte aan structuur hebben.

Studie 3: Westerse oliemaatschappijen
Insteek: manipulatie van moraliteit.

Dit onderzoek besloeg vragen over westerse oliemaatschappijen en de oorlog in Irak. Vooraf hadden mensen een stuk te lezen gekregen waarin westerse oliemaatschappijen als moreel of juist als immoreel werden afgeschilderd. In de antwoorden maakte het verschil of mensen vooraf hadden gedacht aan een situatie met weinig controle of een controleneutrale situatie.

Uitkomst: combinatie onzekerheid + immoraliteit = complotdenken.

Studies 4 en 5: Het ongeluk van ‘Yayi Godo’ uit Benin
Insteek: manipulatie van emotionele betrokkenheid.

Yayi Godo is een fictief persoon in een fictief krantenbericht in studie 4. Godo is oppositieleider in Benin en krijgt een auto-ongeluk. De mate van dreiging in het bericht kon zijn: groot (Godo overlijdt) of klein (Godo herstelt). In de antwoorden maakte het verschil of mensen vooraf het subjectieve perspectief hadden genomen van Godo zelf of afstand hadden genomen voor een objectieve beschrijving.

Uitkomst: combinatie subjectief perspectief + grote dreiging = complotdenken.

De opzet van studie 5 was gelijk aan die van studie 4, maar dan met het perspectief van een inwoner van Benin i.p.v. Godo zelf. Dit lost het mogelijke probleem op van het moeten nemen van het perspectief van een overleden persoon. De uitkomst is gelijk aan die van studie 4.

Ten slotte
Er dient zich een nieuwe onderzoeksvraag aan: Hoe kunnen we complotdenken tegengaan? De hypothese is dat transparantie helpt. Ter afsluiting geeft Van Prooijen daarom ‘openheid van zaken’ en laat weten dat zijn onderzoek gefinancierd werd door de CIA, MI6, de Mossad en het Nederlandse ministerie van Defensie. Dus in hoeverre wij hem kunnen geloven…