Maarten Koller gaf op 19 maart een interview op Kink FM over het supermoon verschijnsel. Aanleiding voor het interview waren de artikelen die Kloptdatwel over de Supermoon D-day had geschreven.
Luister naar het interview:
Als de player niet werkt klik dan hier.
De ‘supermoon’ van 19 maart heeft geen onheil op aarde aangericht. De voorspellingen van angstige astrologen zijn gelukkig niet uitgekomen. Wat is eigenlijk die supermaan, en waar komt het begrip vandaan? En waarom verschijnt dit bericht precies 4 dagen na de supermaan?
Op 19 maart was het ‘supermaan’-dag. Op die zaterdag stond de maan net ietsje dichter bij de aarde dan gebruikelijk. Niet veel, maar toch. Astrologen waren bang dat die nabije stand voor rampen op aarde zou zorgen. Op 7 maart schreef kloptdatwel.nl er een stukje over. We vertelden dat er geen enkel verband was aangetoond tussen rampen op aarde en eerdere supermaan-momenten (die komen namelijk zeer regelmatig voor, meerdere keren per jaar). Onze boodschap was dat er geen reden was om te denken dat het einde van de wereld op 19 maart zou zijn. Direct na de aardbeving in Japan verschenen er berichten dat het ‘supermoon’-verschijnsel daarvoor verantwoordelijk zou zijn. Kloptdatwel schreef op 14 maart een stukje waarin dit idee werd ontkracht. Ondertussen was de verwoestende supermaan een enorme mediahype geworden.
Waar komt het idee van de verwoestende supermaan eigenlijk vandaan? Het begrip is afkomstig van de Amerikaanse astroloog Richard Nolle. Hij bedacht het begrip in 1979 voor de situatie dat de maan in zijn maandelijkse omloop dichter bij de aarde staat dan gebruikelijk. Op één of andere manier is het begrip rond begin maart van dit jaar door kranten en websites opgepikt en werd het een mediahype. Het lijkt er op dat de eerste berichten ontstonden in Australië en Nieuw Zeeland.
Op zijn website geeft Nolle een overzicht van alle supermaan-gebeurtenissen in de 21e eeuw. En het zijn er veel, gemiddeld 4 tot 6 per jaar. Nolle voorspelt op zijn website dat de kans dat de aarde wordt getroffen door een ramp groter is dan gemiddeld is in de 3 dagen voor en na de supermaan. De zeven gevaarlijke dagen zijn vandaag voorbij en er is niets bijzonders gebeurd.
Er is nooit een verband aangetoond tussen de supermaanstand en rampen op aarde. De trieste werkelijkheid is dat de wetenschap er nog maar uiterst matig in slaagt om aardbevingen en andere rampen correct te voorspellen. Veel ernstige bevingen vinden volkomen onverwacht plaats in onbekende breuken. Was dat maar anders! Hier zijn drie bronnen die uitleggen dat de maanstand geen bewezen effect heeft op seismische activiteiten op aarde: een website van de Berkeley universiteit, een website van de Amerikaanse overheid en een populair geschreven artikel van de website lifeslittlemysteries.com. Als je meer wilt weten kun je ook dit artikel (‘5 things you need to know about the supermoon’) van de Amerikaanse publieke omroep PBS lezen. En je kunt natuurlijk ook onze eigen kloptdatwel berichten er op naslaan.
Lees vooral niet dit bericht van msn waarin wordt gesteld dat sommige astronomen vrezen voor rampen op aarde op 19 maart ( en andere niet). Eerlijk is eerlijk – msn corrigeerde het bericht later keurig.
Nolle lijkt zijn ideeën zelf ook met een korreltje zout te nemen:
“That said, there’s no harm in making sensible preparations for this year’s SuperMoons. The worst that can happen, if the worst doesn’t happen, is that you end up with a stock of fresh batteries and candles, some extra bottled water and canned goods, maybe a full tank of gas and an evacuation bag packed just in case. […] And maybe you’ll think twice about being in transit and vulnerable to the weather hazards and delays that are so common during SuperMoon alignments. These are the kind of sensible precautions that can make a big difference if the worst does come to pass”.
Hadden de media dat stukje van zijn website maar gelezen!
Je kon er natuurlijk op wachten, maar ze waren er afgelopen weekend al: de theorieën dat de aardbeving in Japan eigenlijk helemaal niet is veroorzaakt door natuurlijke verschijnselen. Twee theorieën die ik opvallend vind: (1) de aardbeving zou veroorzaakt zijn door het ‘supermoon’-verschijnsel waarover we eerder in kloptdatwel schreven, (2) een geheim Amerikaans aardbevingswapen is de schuld.
Op kloptdatwel schreven we een paar dagen geleden dat astrologen bang zijn voor een verwoestende ‘supermoon’ op 19 maart. Dit bericht werd door veel media opgepikt. Kloptdatwel legde uit dat de maan op 19 maart inderdaad ietsje dichter bij de aarde staat dan anders, maar dat hiervan geen onheil is te verwachten. Vreemd genoeg gonst het van de berichten dat de verwoestende aardbeving in Japan het gevolg is van de ‘supermoon’. Onder andere in een aantal reacties op het bericht op kloptdatwel. Uiterst vreemd. De ‘supermoon’ d-day zou immers pas op 19 maart zijn. Op het moment van de aardbeving in Japan was de maan zelfs dichter bij het verste punt in haar baan dan bij het meest nabije punt. Omdat de maan in een maand om de aarde draait, wisselt de afstand aarde – maan ook in een maandelijkse cyclus. Dat is goed te zien op het filmpje uit de Wikipedia. Er was kortom in de verste verte geen sprake van een ‘ supermaan-verschijnsel’ .
Veel media ontkennen het vermeende verband tussen de ‘supermoon’ en de catastrofe in Japan (lees bijvoorbeeld dit bericht van de Amerikaanse ABC-netwerk en dit bericht in de Engelse krant The Daily Mail). Het blijft natuurlijk wel bijzonder dat de media het blijkbaar de moeite waard vinden om er over te schrijven. De reden is dat er genoeg onheilsprofeten zijn te vinden. Neem bijvoorbeeld dit bericht op fokforum:
“Als er een ‘supermoon’ is, betekent het dat de maan dichter bij de aarde is dan gebruikelijk. Mensen zagen de ramp hierdoor vorige week al aankomen. Wat wel zorgwekkend is, is dat de supermoon voor het laatst in 2005 verscheen. Vlak nadat de aardbeving van 9 op de schaal van Richter in Indonesië plaats vond. Een jaar ervoor konden we dit verschijnsel ook zien, vlak voor de tsunami in Azië. We kunnen dit verschijnsel op 19 maart zien, dan staat de maan het dichtst bij de aarde sinds 18 jaar”.
Het Duitse wetenschapsforum Scienceblogs laat in een goed artikel zien dat er geen enkel verband is tussen de maanstand en aardbevingen op aarde. Ze hebben onderzocht hoe groot de afstand maan – aarde was bij alle aardbevingen in 2011 met een magnitude van 6,5 of meer. De resultaten zie je in de tabel hiernaast.
In het aangehaald artikel van ABC vertelt een NASA-wetenschapper het ook heel duidelijk:
“At the time of the earthquake in Japan, the moon was actually closer to its furthest point in orbit from Earth than it was to its March 19 closest point, so the gravitational effect of the moon was, in fact, less than average at that time,” Williams wrote in an e-mail to ABCNews.com. “It was basically a normal day on Earth as far as the lunar gravity and tidal forces were concerned. Unless the Earth somehow ‘knew’ the supermoon was coming, I can’t imagine any scientific connection between the two events.”
Het aardbevingswapen
Een paar maanden geleden was er op het internet discussie over HAARP. Dit is een installatie voor onderzoek aan de ionosfeer, de letters staan voor High Frequency Active Auroral Research Program, kortom: onderzoek naar het noorderlicht. Samenzweringsdenkers opperden dat deze installatie een heel ander doel had. Het zou een geheim aardbevingswapen van het Amerikaanse leger zijn. Deze theorie is inmiddels opnieuw genoemd in relatie met de aardbeving in Japan. Het Duitse wetenschapsblog science blogs legt nog eens een keer duidelijk uit dat deze onderzoeksapparatuur beslist niet gebruikt kan worden om aardbevingen op te wekken. Onze Duitse collega’s verzuchten ‘het zijn gewoon maar antennes’.
In een humoristisch artikel schrijven onze Duitse collega’s over meer samenzweringstheorieën die de Japanse aardbeving zouden moeten verklaren.
Foto voorpagina: het noorderlicht, foto NASA.
Astrologen vrezen voor aardbevingen, vulkaanuitbarstingen en extreem weer op 19 maart aanstaande. Op die dag staat de maan erg dicht bij de aarde. Diverse Nederlandse kranten, waaronder het AD, schreven er afgelopen weekend over, overwegend tamelijk nuchter. Dat deed ook waarmaarraar.nl. Maar op internetfora zoemt het van de doemsdagvoorspellingen voor 19 maart.
Jan Willem Nienhuys legde gisteren in een reactie op kloptdatwel uit dat we ons geen zorgen hoeven te maken. Hij legt uit dat de baan van de maan om de aarde de vorm heeft van een ellips. Het gevolg is dat de afstand van de maan tot de aarde varieert. In het ‘perigeum’ is de maan het dichtst bij. Vrijwel ieder jaar komt de maan één keer net zo dicht langs de aarde als over twee weken. Toch is de afstand aarde-maan op 19 maart (356.577 km) een soort record, hoewel op 10 januari 2005 de afstand nog een paar kilometer korter was (356.571 km). Gelukkig was er op die dag geen wereldwijde catastrofe.
Jan Willem Nienhuys schrijft dat de maan op 19 maart aanstaande een klein beetje harder aan de aarde trekt:
“Astrologen, die normaal totaal niet geïnteresseerd zijn in de echte afstanden van de planeten tot de aarde voorspellen op 19 maart 2011 grote rampen: aardbevingen en vulkaanuitbarstingen. […] Dat zou dan zijn ten gevolge van de grotere getijdenkrachten die de maan op de aarde uitoefent (astrologen interesseren zich normaal niet voor getijdenkrachten; als ze dat wel deden, zou hun hele wetenschap totaal ineenschrompelen). Aangezien de getijdenkrachten met de invers-derdemacht van de afstand gaan, zal het maantij op 19 maart 2011 wel 1,4% sterker zijn dan op de afgelopen 19 februari 2011. Tjongetjonge”.
Met name in Australië is 19 maart groot nieuws. In een interview met news.com.au zegt de Australische Pete Wheeler van het International Centre for Radio Astronomy:
“There will be no earthquakes or volcanoes, […] unless they are to happen anyway”. “(The Earth will experience) just a lower than usual low tide and a higher than usual high tide around the time of the event, but nothing to get excited about.”
Natuurlijk is het voorgekomen dat natuurrampen samenvielen met een ‘perigeum’. Dat is in de meeste gevallen toeval, hoewel sommige aardwetenschappers het voor mogelijk houden dat de iets grotere aantrekkingskracht van de maan een instabiele situatie in de aardkorst net over de drempel helpt. Het gevolg kan dan een aardbeving zijn. Dit vertelt Victor Gostin, Planetary and Environmental Geoscientist aan de Adelaide University, aan news.com.au.
De astronoom David Renneke, die een interessante website over de kosmos heeft, merkt in hetzelfde artikel op dat hij zich meer zorgen maakt over de paranoia van de onheilsvoorspellers dan over de maan op 19 maart:
“If you try hard enough you can chronologically associate almost any natural disaster/event to anything in the night sky … comet, planet, sun. Remember in the past, planetary alignments were going to pull the sun apart. It didn’t. Astrologers draw a very long bow most times. Normal king tides are about all I would expect out of this SuperMoon “
Ik ben benieuwd hoeveel mensen op 19 maart aanstaande terugdenken aan dit bericht.
Met dank aan Jan Willem Nienhuys. Foto voorzijde: ingevanhaselen.nl.