Amerika was in 1881 tussen 2 juli en 19 september in de ban van de moordaanslag op president Garfield. De president overleed uiteindelijk na een ziekbed van 80 dagen. Vermoedelijk niet door de kogel die hem raakte bij de aanslag maar door slechte medische zorg: een totaal gebrek aan hygiëne en conflicten tussen homeopathisch en regulier werkende artsen aan het ziekbed van de president. Een recent verschenen boek zet de gebeurtenissen op de rij. Sinds 1881 is de rol van homeopathie flink teruggedrongen, de kwaliteit van reguliere medische behandelingen nam enorm toe.
President Garfield stond in Washington te wachten op zijn trein toen hij werd getroffen door twee kogels die werden afgevuurd door de verwarde Charles Guiteau, een mislukte advocaat en prediker die zich wilde wreken omdat hij vergeefs had gesolliciteerd naar de functie van Amerikaans consul in Parijs. Twee kogels raakten de president – één schampte zijn arm, een tweede ging door twee ruggenwervels, raakte geen enkel vitaal orgaan en bleef steken naast de milt. Als de president gewoon met rust zou zijn gelaten zou hij vermoedelijk snel weer op de been zijn geweest. Met de huidige medische technologie zou hij na twee of drie dagen ziekenhuis weer naar huis zijn gestuurd. Maar het liep anders.
Ten minste 12 artsen onderzochten de wond van de president met ongesteriliseerde vingers en instrumenten. Hoewel de Engelse chirurg Joseph Lister al in 1860 overtuigend het belang van steriel werken had aangetoond, was dit, anders dan in grote delen van Europa, in de VS nog geen praktijk. Verschillende malen per dag werd de wond van de president onderzocht. Hierdoor kreeg de president een ernstige wondinfectie en sepsis. De president kreeg aanvankelijk zware voeding, overspoeld met alcohol, hetgeen leidde tot veel overgeven. Later kreeg hij rectale voeding met bouillon, eigeel, melk, whisky en opium. Hierdoor vermagerde de zieke president, hij viel meer dan 50 kilo af. Verder kreeg de patiënt dagelijks een grote dosis kinine toegediend als zinloze preventie tegen malaria (een ziekte die toen heerste in Washington). Al deze ‘mishandelingen’ leidden uiteindelijk tot de dood van president Garfield na een ziekbed van 80 dagen.
Interessant aan dit verhaal is natuurlijk niet alleen het totale gebrek aan kwaliteit van de behandeling van de zieke president. Opvallend is vooral dat de artsen geen geloof hechtten aan de resultaten van medisch onderzoek dat het belang van steriel werken had aangetoond. Uit het besproken boek:
‘American doctors largely ignored his [Joseph Listers] advice, not wanting to “go to all the trouble” of washing hands and instruments … enamored of the macho trappings of their profession, the pus and blood and what they referred to fondly as the “good old surgical stink” of the operating room’.
Opmerkelijk is ook dat homeopathie en reguliere geneeskunde aan het ziekbed van de president min of meer als gelijkwaardig waren vertegenwoordigd. Dit leidde natuurlijk tot enorme ruzies tussen de behandelende artsen die in de vakpers breed werden uitgemeten.
De kwaliteit van medische behandelingen is enorm toegenomen sinds 1881. De krachtige positie die homeopathie had in 1881 is flink teruggedrongen.
Guiteau’s verweer dat ‘General Garfield died from malpractice’ hielp niet. Hij werd opgehangen.
het boek dat over de dood van president Garfield verscheen heet ‘Destiny of the Republic, A Tale of Madness, Medicine, and the Murder of a President’, van Candice Millard. Als je het boek koopt via de link hieronder steun je Kloptdatwel.
Voor dit artikel gebruikte bronnen:
- ‘The doctors who killed a president’, in de NY Times van 2 oktober 2011.
- ‘A President Felled by an Assassin and 1880’s Medical Care‘, in de NY Times van 25 juli 2007.
- Wikipedia artikel over Garfield.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Het is misschien goed om hier op te merken dat het niet zo verwonderlijk was dat homeopathische artsen min of meer op gelijke voet stonden met andere artsen. In die tijd maakte het nauwelijks wat uit. De Amerikaanse arts Oliver Wendell Holmes had in 1842 een serie van twee lezngen gegeven getiteld ‘Homeopathy and its Kindred Delusions’ , na te lezen op
http://ebooks.adelaide.edu.au/h/holmes/oliver_wendell/homeopathy/
De tweede lezing ( http://ebooks.adelaide.edu.au/h/holmes/oliver_wendell/homeopathy/chapter2.html ) ging meer in het bijzonder over homeopathie. Wat Wendell schrijft is eigenlijk nog steeds actueel. Hij heeft het niet alleen over de krankzinnige verdunningen maar over tal van andere rare aspecten vand e homeopathie. Zo beweerden de homeopaten dat de koepokvaccinatie een bewijs vormde van hun idee, maar Holmes merkt op dat de vaccinatie helemaal niet bedoeld is om een zieke te genezen maar om de ziekte te voorkomen en dat het gewoon een voorbeeld is van immuniteit en dat men ziekten als pokken, mazelen, kinkhoest niet meer kan krijgen als men ze eenmaal gehad heeft, maar dat dit voor netelroos, verkoudheid en longontsteking niet zo is. Behalve het similia-principe is er het idee van de oneindige verdunningen en de zogeheten psora-leer. Ook het idiote bewijs met ‘Princess Eudosia’ en het rozenwater wordt besproken. Het artikel is nog steeds de moeite waard.
Holmes was niet alleen kritisch over de homeopathische behandelwijze. Dit is in wezen een behandeling met uitsluitend medicatie. De reden dat die beter of althans gelijkwaardig leek was dat de reguliere medicatie tot ver in de twintigste eeuw ook vrijwel niets voorstelde. Holmes sprak op woensdag 30 mei 1860 voor de Massachusetts Medical Society en merkte op (ik geef het hele citaat, niet alleen de laatste zin):
Dus Holmes zei dat als álle toen bekende (de cursivering is van Holmes zelf) medicijnen zouden worden afgeschaft de mensheid er grosso modo beter aan toe zou zijn, ondanks het feit dat een paar echt nuttige dingen zoals opium en anesthesie dan eveneens verloren zouden gaan.
Ik vond dit via Google Books op p. 478 van The Story of Medicine (1931) door Victor Robinson, maar het citaat staat ook op bijv.
http://www.todayinsci.com/QuotationsCategories/O_Cat/Opium-Quotations.htm
en
http://www.todayinsci.com/QuotationsCategories/A_Cat/Anaesthesia-Quotations.htm
en
http://en.wikiquote.org/wiki/Oliver_Wendell_Holmes,_Sr.
Lister publiceerde zijn werk vanaf 1867, en kwam er later achter dat Semmelweis hem voor was geweest met een boek uit 1861, waarin Semmelweis eindelijk eens opschreef wat hij al midden jaren 1840 ontdekt had. Alleen het boek van Semmelweis was onleesbaar door alle ad hominem tirades tegenm idereen die het niet met hem eens was. (Semmelweis begreep niet goed dat mensen voor moordenaar uitschelden er niet toe bijdraagt dat ze van mening veranderen.) Lister was geïnspireerd door recente ontdekkingen van Pasteur, namelijk dat bacteriën rotting kunnen veroorzaken.
Het was natuurlijk in 1880 ook slecht gesteld met de geneeskunde in de VS. Ik citeer over de toenmalige artsopleiding daar:
zie de brief van Fritz Donner aan Erich Unseld,
http://www.kwakzalverij.nl/698/De_brief_van_Fritz_Donner_aan_Erich_Unseld
Ziehier een foto uit de zeer oude doos: 1846. Een daguerretypie (het eerste commercieel bruikbare fotoprocédé) van de eerste operatie onder narcose (met ether).
Hieraan zie je hoe onzorgvuldig men toen tewerk ging.
Nu kun je je daar natuurlijk over verbazen en uitroepen, “wat een stommelingen en hoe onhygiënisch!” maar men wist gewoon niet beter. Het was al een hele vooruitgang dat er narcose werd toegepast.
Alles zien in de context van de tijd.
Nou – foto kwam niet door – nog eens proberen.