Pepijn van Erp

Vaak komen we zaken op internet tegen die niet groot genoeg zijn om een heel stuk over te schrijven of soms hebben we daar de tijd niet voor. Daarom willen wij in deze nieuwe rubriek een verzameling interessante of gewoon vermakelijke berichtjes van de afgelopen week met de lezers van Kloptdatwel delen. Leesvoer voor in het weekend!

• The Guardian: Naomi Oreskes: ‘Discrediting science is a political strategy’
• Vice: Het dorp waar iedereen een ufo heeft gezien
• The Guardian: Brazil’s flat Earthers to get their day in the sun
• VRT: Is een online darmfloratest betrouwbaar? En kan zo’n test je gezondheid verbeteren? 
• The Guardian: Firehosing: the systemic strategy that anti-vaxxers are using to spread misinformation
• GWUP: Zwischen Kopfschütteln und Belustigung: Reaktionen auf die bayerische Globuli-Debatte
• VtdK: GGZ Groep claimt werking oorlel-apparaatje bij angst/depressie
• The Guardian: I was an astrologer – here’s how it really works, and why I had to stop
• The Guardian: Doctors call for tighter regulation of traditional Chinese medicine

Tips zijn welkom! Mail gerust de redactie.

Vaak komen we zaken op internet tegen die niet groot genoeg zijn om een heel stuk over te schrijven of soms hebben we daar de tijd niet voor. Daarom willen wij in deze nieuwe rubriek een verzameling interessante of gewoon vermakelijke berichtjes van de afgelopen week met de lezers van Kloptdatwel delen. Leesvoer voor in het weekend!

• Skeptical Inquirer: Good Thinking With Michael Marshall
• de Volkskrant: Meten is weten? Alsof een terrorist netjes zijn douanepapieren invult
• Le Point: Vaccins, homéopathie, Linky : on a tenté de dialoguer avec Michèle Rivasi – ontluisterend interview met een europarlementariër
• Richard Engelfriet: Pas op voor de complexiteitsbrigade!
• Vice: Hoe een seksbaron Nederland in de jaren 90 voor de gek hield met nepnieuws
• Sargasso: Thierry Baudet is dé klimaatontkenner van 2019! – hij wint de Gouden Hockeystick
• The New York Times: One Photographer’s Exploration of the Paranormal
• NOS: Nederlands onderzoek: mazelen tasten afweersysteem aan
• Maarten!: Lesje goed onderzoek herkennen
• AD: Einde aan AstroTV: ‘Er zitten écht mensen met een bepaalde gave’

Tips zijn welkom! Mail gerust de redactie.

Neem alles wat ik in deze bespreking opschrijf uiterst serieus, want het is allemaal waar. En ik kan het weten, want ik heb ooit een heel ingewikkelde studie gedaan die met absolute zekerheden wel uit de voeten kan. Wat? U beticht me van een argumentje ad verecundiam? Kijk eens naar uzelf, u bent zeker zo’n antiautoritaire dwarsdenker. En wat hebt u nu eigenlijk al gedaan aan het beperken van uw ecologische voetafdruk, ga u u daar eerst maar eens druk over maken voordat u mij lastig gaat vallen over een boekbespreking…

Drogredeneringen en andere denkfouten staan al millennia lang in de belangstelling. Wij kletsen wat af met elkaar en proberen ook dikwijls de ander van ons eigen gelijk te overtuigen, desnoods met middelen die een kritische analyse van de redenatie niet kunnen doorstaan. Aristoteles kwam bijvoorbeeld in zijn Organon al met een lijstje van drogredeneringen die we nog steeds herkennen. In Alles wat in dit boek staat is waar (en andere denkfouten) steken Maarten Boudry en Jeroen Hopster die gouwe ouwen in een modern jasje en voegen er nog een hele berg aan toe.

Dat doen ze in korte hoofdstukjes waarin met sprekende voorbeelden telkens weer een denkfout in het zonnetje wordt gezet. In Overal fobieën gaat het bijvoorbeeld over de (ziekelijke?) neiging om kritische opinies van anderen weg te zetten met het etiketje ‘fobie’. Iemand die inhoudelijke kritiek heeft op de islam, wordt dan als ‘islamofoob’ verketterd, wat al snel (en vaak volkomen onterecht dus) wordt verstaan als ‘moslimhaat’. De term ‘fobie’ is hier misplaatst en ergerlijk, betoogt Boudry, want “het concept van de fobie heeft een welomschreven psychiatrische betekenis: een hevige angst voor een specifiek object die niet voor ratio vatbaar is en die het redeneren verhindert.”
Een recente loot aan de foute fobieënboom is de ‘oikofobie’:

De term ‘oikofobie’ is bovendien nog een grotere miskleun dan islamofobie. Sommige mensen hebben inderdaad een irrationele angst voor de oprukkende islam, maar niemand is letterlijk oikofoob, dus bang voor zijn eigen ‘huis’ (oikos). Sommige westerse intellectuelen koesteren weliswaar een diepe afkeer van de westerse beschaving, maar ze zijn er helemaal niet bang voor. Sterker nog, de meesten brengen hun hele leven zorgeloos door in westerse landen, niet zelden in comfortabele academische posities.

Wanneer je nu denkt dat het zin heeft Thierry Baudet met dit hoofdstukje in de hand te wijzen op zijn denkfout, komt waarschijnlijk van een koude kermis thuis. Dat wordt namelijk uitgelegd in een ander hoofdstukje met de titel Neusdrukken. Hierin legt Hopster uit dat het niet volstaat om mensen met feiten om de oren te slaan, als je ze van mening wil doen veranderen. “Een effectievere strategie is hen bij de hand te nemen. Ga in gesprek, en betrek daar ook de sociale omgeving bij.” Ik wens u daarbij veel succes, maar vergeet dan vooral ook niet eerst het hoofdstuk Argument uit hardnekkigheid te lezen.

De hoofdstukjes zijn telkens door Boudry of Hopster geschreven en ondertekend. Een gedeelte is eerder gepubliceerd in de wisselrubriek ‘Denkfouten’ die ze in Filosofie Magazine schreven. Na er een paar gelezen te hebben, herken je vaak al na een enkele zinnen wie van de twee aan het woord is. Dat levert en passant een leuk spelletje op dat je er tijdens het lezen van boekje voor niets bijkrijgt. Boudry schrijft wat persoonlijker, haalt ook geregeld voorbeelden uit eigen praktijk aan. Dat hij hierbij natuurlijk op denkfouten wijst van mensen die met hem in discussie waren, maakt dat hij af en toe wat gelijkhebberig overkomt, maar erg storend is het niet. Een belangrijk deel van de lol in het bestuderen van denkfouten is immers dat je ze daarna bij anderen beter herkent en ze er soms met duivels genoegen mee om de oren kunt slaan.

Een deel van de namen van moderne denkfouten waren me wel bekend, zoals wathaboutery, de Messiasdenkfout en Loki’s waagstuk, maar bij Keerpuntitis, zalmzucht, Wafelijzermoraal en de wij-bak, moest ik bijvoorbeeld toch eerst het stukje lezen om erachter te komen waar het precies over zou gaan. Een erg vermakelijk boekje!

O ja, als je nu in de commentaren hieronder een loftuiting op deze bespreking aantreft van iemand die er ook heel dubieuze denkbeelden op nahoudt, en daar vervolgens mij op gaat aanspreken,  dan misbruik je het applausargument, een soort guilty by association. Ik waarschuw maar vast 😉

Vaak komen we zaken op internet tegen die niet groot genoeg zijn om een heel stuk over te schrijven of soms hebben we daar de tijd niet voor. Daarom willen wij in deze nieuwe rubriek een verzameling interessante of gewoon vermakelijke berichtjes van de afgelopen week met de lezers van Kloptdatwel delen. Leesvoer voor in het weekend!

• The New York Times: The Weird World of ‘Haunted’ eBay: ‘Purchase With Caution’
• The Guardian: Doubting death: how our brains shield us from mortal truth
• NOS: Zoetermeer wordt weer Halloweenstad, maar uit christelijke hoek klinkt kritiek
• The Guardian: The real reason some scientists downplay the risks of climate change
• The New York Times: Did Exxon Deceive Its Investors on Climate Change?
• FDA: Statement on the agency’s efforts to protect patients from potentially harmful drugs sold as homeopathic products
• Port of Amsterdam: Vestiging van biobased lasgas productiefaciliteit in Amsterdamse haven – “Waarom dit bericht op Kloptdatwel? zul je je misschien afvragen. Nou, het bedrijf waar het hier om gaat is Taronis Fuels, dat eerder MagneGas Corporation heette en door de familie Santilli geleid werd. Het product dat ze aanbieden, MagneGas, is ‘ontdekt’ door pseudowetenschapper Ruggero Santilli, waar ikzelf en Skepsis het stevig mee aan de stok hebben gehad.
  Op Kloptdatwel heb ik in 2012 al geschreven over dat Magnegas dat volgens Santilli magnetisch zou zijn en bestaan uit een nieuw type van chemische bindingen. Magnegas Corp en Taronis hebben in de loop van de tijd bijna al die claims stilletjes van hun websites verwijderd en uiteindelijk zijn ook alle Santillis uit het bedrijf verdwenen. Alleen een bizar hoge vlamtemperatuur blijft nog wel terugkomen in hun prospectus.

NB nog geen uitspraak in de zaak Middelkoop. Het is bij de Rechtbank Gelderland door onderbezetting blijkbaar zo druk dat de geplande datum van 23 oktober niet is gehaald (was al verschoven van 11 september). Ook nog niet duidelijk wanneer die nu dan wel te verwachten is.

Tips zijn welkom! Mail gerust de redactie.

Vaak komen we zaken op internet tegen die niet groot genoeg zijn om een heel stuk over te schrijven of soms hebben we daar de tijd niet voor. Daarom willen wij in deze nieuwe rubriek een verzameling interessante of gewoon vermakelijke berichtjes van de afgelopen week met de lezers van Kloptdatwel delen. Leesvoer voor in het weekend!

• The New York Times: The Amelia Earhart Mystery Stays Down in the Deep
• NRC: Drink eens thee met een alien
• Spiegel Online: Jugendlicher Populismus: Wie die Lie Detectors Fake News enttarnen
• NRC: Vertrouwen in wetenschap is groot, totdat de feiten mensen niet aanstaan
• The Guardian: Sandy Hook father awarded $450,000 after suing conspiracy theorist
• de Volkskrant: Artsen dienen klacht in tegen tv-programma Dokters van morgen na claims over kanker en vasten
• Renzo Verwer: Yge Visser. De onbegrepen schaker en zijn waarheid – een van de blogs op over de rechtszaak tegen schaakgrootmeester Yge Visser die diep in het complotdenkersmoeras is weggezakt. Inmiddels is hij tot TBS met dwangverpleging veroordeeld.
• De Morgen: Interview Patrick Vermeren ‘Ik ging ooit weg bij een bedrijf omdat ik het bedrog niet meer kon aanzien’
• Dagblad van het Noorden: Josef B. en het gezin in Ruinerwold: Een compleet overzicht van de feiten

En een wat ouder stuk uit Skepter over de Moon-sekte is het lezen waard ivm het raadselachtige drama in Ruinerwold.

Tips zijn welkom! Mail gerust de redactie.