Columns

Sinds 1980 publiceert het CBS elk jaar het percentage van de bevolking dat bij een alternatieve genezer onder behandeling is geweest. Ik hecht veel waarde aan deze statistieken, want zo hebben wij iets in handen als er weer eens gevraagd wordt naar het effect van alle inspanningen, die de Vereniging tegen de Kwakzalverij en de stichting Skepsis zich onvermoeibaar getroosten.

Tot 2014 waren de gegevens uit de Gezondheidsenquête van het CBS wat  verwarrend omdat men ook vroeg of er een contact was geweest met de huisarts, die ook alternatieve geneeswijzen toepaste. Vaak wisten de ondervraagden niet eens of hun huisarts zich schuldig maakte aan alternatieve geneeswijzen en bovendien was maar bij 1 op de 7 contacten met zo’n alternatieve huisarts sprake van een alternatieve behandeling, vaker ging het om alledaagse klachten als verwijzing naar de oogarts voor de bril of pilrecepten.
Die consulten kwamen toch in de CBS-statistiek terecht. En niet zelden telden aanhangers of slecht geïnformeerde journalisten de getallen ‘contact met huisarts, die ook alternatief behandelt’ plus ’onder behandeling geweest met alternatieve genezer, niet de eigen huisarts’ onbekommerd bij elkaar op. Dat leidde tot veel te hoge percentages aan ondergane alternatieve behandelingen. In 2014 besloot het CBS dit vervuilende gegeven over de eigen huisarts uit de enquête weg te halen, onbetrouwbaar en weinig relevant als het was.

Uit de CBS-cijfers komt al jarenlang een percentage ‘onder behandeling geweest bij een alternatieve genezer’ naar voren dat internationaal zeer laag is. Dat werd recent nog eens bevestigd in het onderzoek dat Nijmeegse sociologen verrichtten en waarin Nederland en Portugal er in Europa als besten uit kwamen. Zie bijvoorbeeld de volgende figuur uit het rapport over 2014:

Op www.europeansocialsurvey.org kunt u het hele rapport vinden. Omdat de vraagstelling in alle deelnemende landen identiek was zijn deze cijfers als basis voor vergelijking zeer betrouwbaar.

Aanhangers van alternatieve geneeswijzen zoals de antropoloog Peter Jan Margry trachten op alle mogelijke wijzen aan te tonen, dat onze bevolking erg gehecht is aan alternatieve geneeswijzen en Margry includeert in zijn statistiek ook marginale en weinig medische zaken als yoga en mindfulness. Hij kwam in zijn enquête (Healing en alternatief genezen, een culturele diagnose, 2018) uit 2017 op 51,5 procent gebruikers van alternatieve geneeswijzen en merkte zelf al op dat dat getal wel erg ver weg lag bij de 5,2% bezoekers aan alternatieve genezers uit de Gezondheidsenquête van het CBS. De respons van zijn enquete was slechts 20% en de steekproef was bepaald niet aselect en alleen al om die redenen kan aan de statistiek van Margry geen enkele waarde worden gehecht.

Recent wijdde ook de doorlopende serie Statistische Trends van het CBS aandacht aan de alternatieve geneeswijzen. Er kwamen enkele merkwaardige zaken uit naar voren, zoals dat elf procent van de bevolking in dat jaar een alternatieve genezer had bezocht en wel twintig procent als het om de afgelopen vijf jaar ging. Terwijl de Gezondheidsenquête aangaf dat 5,2% onder behandeling was geweest bij een alternatieve genezer noemde het Trends rapport 6%. Navraag leerde dat het verschil te verklaren was omdat in de Trends was gekeken naar mensen van 18 jaar en ouder, terwijl in de Gezondheidsenquête vanaf nul werd gerekend. De osteopaat, chiropractor en acupuncturist waren ieder met 2 procent het vaakst bezocht door de volwassen bevolking. Vrouwen gingen vaker dan mannen en de meerderheid is zeer tevreden over de ondergane alternatieve behandeling. Het verschil tussen de 11% en de 6% berust op het feit dat het in het eerste geval om ‘contact’ gaat en bij de 6% om ‘behandeling’.

In dit Trends-onderzoek Belevingen kwam ook naar voren dat 60% van de bevolking graag zag dat alternatieve geneeswijzen zouden worden opgenomen in het basispakket en 80 % wenste wetenschappelijk onderzoek naar de werkzaamheid en veiligheid van alternatieve geneeswijzen. 22% wilde zelfs dat alle alternatieve geneeswijzen in het basispakket zouden worden opgenomen.
Curieus was ook de vraag in het Trends-onderzoek waarop ondervraagden, die niet bij een kwakzalver waren geweest, moesten uitleggen waarom zij in het afgelopen jaar geen alternatieve genezer hadden bezocht. Hoe verrassend: het Trends-onderzoek ontdekte dat ‘voorstanders van reguliere geneeswijzen’ weinig vertrouwen in alternatieve geneeswijzen hebben. Bij lezing van de vragenlijst en de uitkomsten ervan dringt zich bij mij weer een oud citaat van wijlen Jan Blokker op: sociologen ontdekken altijd dingen, die een normaal mens al met zijn klomp kon aanvoelen. Maar toch las ik het Trends-rapport met enig genoegen en is mijn conclusie onontkoombaar: als je alle wensen van de geënquêteerden bij elkaar optelt dan wordt het basispakket weer flink duurder en gaat er een hoop geld naar zinloos effectiviteitsonderzoek van alternatieve geneeswijzen. Of de antwoorden dezelfde waren geweest als men zich had gerealiseerd dat de premie van de zorgverzekering daardoor weer verder zou gaan stijgen, dat zou ik nog wel eens willen weten.

Ik heb zelf geen koffer meer in Berlijn, maar beschik wel over een contactpersoon en goede vriend – hoogleraar algemene taalwetenschap – die er periodiek verblijft en dan werkzaam is op het Max Planck Instituut. Zo kwam het ervan dat ik van hem een krantenpagina kreeg toegestuurd van Der Tagesspiegel van 11 mei jongstleden. In het paginagrote artikel getiteld ‘Wer’s glaubt’ was hem niet zo zeer de inhoud van het verhaal, waarover straks meer, opgevallen maar het gebruik van een kennelijk ongebruikelijke term, gebezigd door een verontwaardigde politica, de voormalige Familienministerin Kristina Schröder (CDU). Deze door mijn vriend gearceerde term luidde: Mumpitz. Ik kende de term niet, maar Google Translate gelukkig wel: het betekent onzin. Voor mijn vriend was de term kennelijk niet erg bekend en dat kon wel kloppen, want in de Duitse synoniemenlijst in Word komt het woord niet voor. Wel smakelijke synoniemen als Dummheit, Irrigkeit, Kauderwelsch, Blösse, Kase, höherer Blodsinn, Mist en dummes Zeug.

Schröder kwam tot het bezigen van deze term in haar felle aanval op waarnemend SPD-leider en minister-president van deelstaat Mecklenburg-Vorpommern Manuela Schwesig, omdat deze zich had laten benoemen tot beschermvrouwe van het eind mei te Stralsund plaatsvindende congres ‘Homöopathie und das Meer. Vom Ursprung des Lebens’.  Homöopathie was immers onzin, Mumpitz so to say.
In haar begroetingsartikel tot de congressisten stelde Schwesig o.m. onderzoek toe te juichen naar de inzet van homeopathie bij zuigelingen en jonge kinderen. Na de losgebrande kritiek stelde ze dat ze zich niet in een richtingenstrijd wilde mengen, maar dat wetenschap de enige manier was om de controverse op te lossen. De voorzitter van de Deutsche Zentralverein homöopathischer Ȁrtzte dankte Frau Schwesig voor haar steun aan de  integratieve geneeskunde in Duitsland.

Het artikel geeft nog een aantal interessante feiten. Uit een enquete in 2018 bleek dat 60% van de Duitse bevolking vindt dat homeopathie vergoed moet worden. Het aantal homeopathische artsen zou sinds 1993 verdrievoudigd zijn, van 2500 naar 7000, hetgeen betekent dat 4,5 procent van de vrij gevestigde artsen homeopathie toepast. Van de burgers heeft 53 procent ervaring met homeopathie, vrouwen meer dan mannen. Ook een hoger opleidingsniveau correleert met het gebruik van homeopathie.
De homeopathie is in Duitsland een economisch succesverhaal met een omzet van 670 miljoen euro. Veel zorgverzekeraars betalen deze medicatie. In andere Europese landen is men aanzienlijk minder enthousiast over de leer van Hahnemann: in Engeland vergoedt de NHS sinds 2017 geen homeopathie meer. In Scandinavië werd in 2014 onderzocht hoeveel burgers ervan gebruik gemaakt hadden in het afgelopen jaar en dat percentage bedroeg ongeveer één procent. In Duitsland was dat cijfer 11,8 procent. In Spanje en Frankrijk zijn er bewegingen die de vergoeding van homeopathie serieus bedreigen. Zwitserland is een uitzondering, want na een volksraadpleging moeten de zorgverzekeraars de homeopathie bij de Eidgenossen volledig vergoeden.

In Duitsland mogen de verzekeraars sinds 2012 zelf beslissen of zij homeopathie willen vergoeden en ongeveer twee derde doet dat. De kosten ervan liggen ergens op het niveau van een paar promille. Dit alles overziende, mogen wij ons land toch bepaald niet klagen en hebben de Nederlandse homeopaten weinig om trots op te zijn. Ze zijn op weg naar de uitgang. Of ben ik nu te optimistisch?

Het artikel in Der Tagespiegel staat met andere titel ook online: SPD-Vize Schwesig unter Beschuss

We beginnen met een raadseltje. Wat zijn de overeenkomsten van het consumentenprogramma Radar, bekroond militair Marco Kroon en sultan Hassanal Bolkiah van Brunei? Radar heeft een uitstekende reputatie op het gebied van kwakzalverijbestrijding en ontving daarvoor in 2005 als eerste organisatie de toen pas ingestelde Gebroeders Bruinsma Erepenning van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.  Kroon is een beroepsmilitair en kwam herhaaldelijk in het nieuws vanwege zijn heldhaftige optreden tijdens zijn uitzending als commando in Afghanistan. De militair ontving in 2009 de Militaire Willems-Orde, een zeer hoge onderscheiding, voor zijn daar getoonde moed. De genoemde sultan van Brunei was in 2013 op staatsbezoek in ons land en hij ontving bij die gelegenheid de hoogste onderscheiding die ons land kent, hij werd benoemd tot Ridder-Grootkruis in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Intussen heeft de tijd niet stil gestaan en is de sultan in opspraak gekomen wegens de invoering van de sharia in zijn landje. Sinds deze maand lopen Bruneise homo’s en lesbiennes die seks hebben het risico gestenigd te worden. Op homoseksualiteit stond eerder al een celstraf van tien jaar. Op grond van de nieuwe, op islamitische leest gestoelde wetten die sultan Hassanal Bolkiah invoerde, kunnen dieven ook worden gestraft met het afhakken van handen. Bolkiah (72), sinds 1967 aan de macht, toonde zich niet onder de indruk van de felle kritiek van mensenrechtenorganisaties. In de Tweede Kamer worden vragen gesteld over het afnemen van zijn onderscheiding.

Ook Kroon’s reputatie is aan ernstige slijtage onderhevig. De militair werd tijdens carnaval in Den Bosch aangehouden nadat hij onder meer een agent een kopstoot had gegeven. Hij werd betrapt op wildplassen in zijn woonplaats Den Bosch en gaf de politieagent die hem bekeurde niet alleen een kopstoot, ook toonde hij hem zijn geslachtsdeel en stak zijn middelvinger op. Defensie heeft besloten de militair te schorsen. Bij de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht waar Kroon werkzaam was is hij hangende het onderzoek niet meer welkom. Kroon kwam sinds hij zijn hoge onderscheiding ontving vaker in aanraking met justitie, zo werd hij betrapt op cocaïne bezit en illegaal wapenbezit.

Radar ging het afgelopen half jaar tweemaal in de fout bij het inroepen van experts over controversiële items als de gevaren van siliconenprotheses en het in twijfel getrokken nut van bloeddrukverlagende medicijnen. Inzake de al of niet reële gevaren van siliconenprothesen werden door Radar herhaaldelijk twee elkaar aanvullende alarmisten uitgenodigd: mevrouw van Amersfoort, voorzitster van het Meldpunt Klachten Siliconen en de hoogleraar immunologie J.W. Cohen Tervaert. Deze laatste is ongeveer de enige medicus die al acht bewezen dan siliconen kunnen leiden tot auto-immuun ziekten. Zijn voorbarige conclusies daarover werden in het NTvG ernstig in twijfel getrokken. (NED TIJDSCHR GENEESKD. 2019;163:D3694).

Nog veel kwalijker was het dat Radar in haar uitzending van 8 april Ivan Wolffers uitnodigde om de staf te breken over het nut van bloeddrukverlagers. De diagnose ‘hoge bloeddruk’ zou steeds vaker ten onrechte worden gesteld en er moesten wel door 850 mensen bloeddrukverlagers worden geslikt om één hartinfarct te voorkomen. Ik bekeek die uitzending met stijgende verbazing, want niet alleen hartinfarcten kunnen worden voorkomen door goede behandeling van hoge bloeddruk, maar eveneens hersenbloedingen, aderverkalking en aneurysmata. Daarover hoorden wij Wolffers niet; niet verwonderlijk misschien, want de man is chronisch ziek, reeds jaren met pensioen, in 2014 door Medisch Contact afgedankt als columnist en staat niet bekend als kenner van de problematiek van de hoge bloeddruk. Zijn afkeer van de reguliere geneeskunde daarentegen is al jarenlang bekend (NTtdK 2014-2, pag 10-11) en dat leidde tot een onbegrijpelijke nonchalance in zijn commentaar op de zgn. omstreden medicatie.

In zijn mooie boek The Rise and Fall of Modern Medicine (1999) noemde Le Fanu de bestrijding van hoge bloeddruk en daarmee de preventie van hersen-bloedingen en –infarcten als een van de belangrijkste doorbraken in de geneeskunde na WO II. Met het noemen van het getal van 850 benodigden om één hartinfarct te voorkomen, suggereerde Wolffers dat iemand met hoge bloeddruk de gok wel kan nemen en de medicatie kan laten staan, ook geen bijwerkingen meer.
In een reactie op de Radar-uitzending waarin Wolffers met zijn getal kwam betoonden een drietal wetenschappelijke verenigingen, de Nederlandse Hypertensie Vereniging (NHV), de Nederlandse Vereniging van Internisten Vasculaire Geneeskunde (NVIVG) en de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC) zich zeer ongerust over het effect van Wolffers’ onbezonnen uitspraak. Zij verdedigden de recent aangenomen richtlijn Cardiovasculair Riscicomanagement 2019, die berust op harde bewijzen.
Er zijn talrijke groepen mensen, die veel meer kans op baat hebben bij een adequate bloeddrukcontrole dan het cijfer van Wolffers aangeeft. De auteurs wijzen er in hun reactie op dat Wolffers zijn getal baseert op een studie uit … 1985, nota bene vierendertig jaar geleden! Wolffers heeft niet de moeite genomen zijn vakliteratuur bij te houden en brengt met zijn suggestie dat het allemaal niet zo’n vaart loopt mensenlevens in gevaar. Zulks is buitengewoon ernstig en de echte deskundigen stellen dan ook in hun commentaar: ‘Wij adviseren patiënten die mogelijk nu denken een vrij zinloze behandeling te gebruiken nooit zonder overleg met de voorschrijvend arts hun medicatie te staken. Het staken van medicatie is nooit zonder risico’.

Ik heb Antoinette Hertsenberg en haar redactie gewezen op het commentaar van NHV, NVIVG en NVVC en haar verzocht deze uitspraken in een volgende uitzending te rectificeren. En laten zij in godsnaam die Wolffers nooit meer als deskundige in een uitzending aan het woord laten. De man een potentieel moordenaar noemen, dat gaat wellicht te ver, maar een regelrecht gevaar voor de volksgezondheid is hij zeker.
Kroon en de Bruneise sultan moeten wat mij betreft hun onderscheidingen inleveren, Radar heeft de kans zich te disculperen als zij gehoor geeft aan mijn oproep om zich te excuseren voor de misstap met Wolffers als ‘expert’. Ook dient zij haar kijkers met gezwinde spoed de onjuistheid van zijn uitspraken duidelijk te maken. Kom op, Antoinette: beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.

Tommy Wieringa is een goed schrijver en zijn boeken verkopen dan ook uitstekend, terwijl er talrijke vertalingen van zijn werk zijn uitgebracht. In zijn Caesarion uit 2009 beschrijft hij de belevenissen van zijn moeder, die later in het verhaal ook borstkanker kreeg. Zij liet zich lange tijd alleen behandelen door haar antroposofische huisarts uit Groningen. Later zette zij koers naar ene ‘Dr. Med. Richard H. Kloos’, Arzt für Allgemeinmedizin und Naturheilkunde, werkzaam in een instituut te Keulen. Deze arts wordt in Caesarion afgeschilderd als een trillende zenuwlijder met een vlinderdasje, die hem zijn geloofwaardigheid zouden verlenen zoals ‘de ziener vaak blind is en de sjamaan mank of verlamd. Hiermee heeft de god hem geslagen om diepe waarheid te kunnen preken.’
Van pagina 299 tot aan 304 wordt de arts trefzeker beschreven en geciteerd en de schrijver vertelde in interviews dat hij ook daadwerkelijk in Gorters kliniek, want over hem gaat het, was geweest als begeleider van zijn moeder. Na een aantal uitspraken waarin Steiner en de maretak en Gorters zelfgenezing van kanker langs die lijnen aan de orde waren geweest ‘daverde de storm van spierkrampen weer over de tafel. Hierna schikte hij zijn geblondeerde lokjes en veegde over zijn snorretje alsof het van zijn plaats was geweest.’
Na levensechte beschrijvingen van de eigenbloedtherapie, de hyperthermie-behandeling en nog vijf nieuwe ‘rampzalige reizen naar Keulen’ alsmede na het sterven van medepatiënten stopt de moeder van de hoofdpersoon haar Keulse avonturen om op zoek te gaan naar genezers in Drenthe en Noordwijk aan Zee. Ook nadat de diagnose was gesteld weigerde zij nog langer tijd om reguliere therapie te ondergaan.

Inmiddels overleed Wieringa’s moeder in 2015 op 73-jarige leeftijd aan de gevolgen van een veel te laat behandelde borstkanker, want volgens de antroposofische huisarts was er geen sprake van kanker, een blunder die zij twee jaar volhield. Het betrof hier een ongewone soort kanker, namelijk de ziekte van Paget, die er aanvankelijk uitziet als een soort eczeem rond de tepelhof. Ook normale medici behandelen dit ziektebeeld soms eerst alsof het eczeem betreft, maar als daarop gerichte therapie niet werkt, dan heroverweegt zo’n arts zijn diagnose en wordt de juiste diagnose gesteld.
Twee jaar vasthouden aan een onjuiste diagnose onderwijl kijkend naar een zich geleidelijk uitbreidende afwijking, daarvoor moet je toch wel een bijzonder slecht arts zijn. In zijn recent verschenen boek Dit is mijn moeder geeft Wieringa meer details over haar ziektegeschiedenis. Dit tegen de achtergrond van een levensbeschrijving, die zich kenmerkt door een haat-liefdeverhouding met zijn moeder, die geheel verstrikt is in New Age denken, in spiritualisme, alternatieve geneeswijzen, geloof in reïncarnatie, liederlijke feesten en liefdesaffaires.
Wieringa laat in dit boek zijn terughoudendheid varen en noemt als voorbeelden van de artsen die haar beterschap beloofden de namen van de kwakzalvers Robert Gorter en de basisarts Henk Fransen. Ze bleef deze en ook andere kwakzalvers lang trouw, hoewel genezing uitbleef. Hij kwalificeert ze trefzeker als lijders aan een messiascomplex, die de wanhoop van de stervenden voeden, en soms ook wel als schaamteloze opportunisten, maar ‘allemaal horen ze thuis tussen de balletje-balletje-artiesten op de kermis’.

Van een ander kaliber is de antroposofisch huisarts, die ons enig inzicht in haar praktijkvoering verleende tijdens een lezing op een congres  in oktober 2012, getiteld Heel de Mens. Integrative Medicine in de praktijk. Daarin legde ze uit dat zij, ‘net als elke antroposofisch arts, naast de reguliere diagnose altijd ook direct een antroposofische diagnose stelt. (…) De NHG-huisartsenstandaarden worden zo toegepast dat meestal naast de standaardtherapie ook een antroposofisch geneesmiddel en of therapie wordt aangeboden, speciaal gericht op het specifiek individuele van deze patiënt. Als patiënten de standaardtherapie niet willen, worden mogelijke gevolgen, complicaties en bijwerkingen besproken.’
Waartoe een luchtweginfectie kan leiden bij een antroposofisch arts maakt ze ook duidelijk: ‘Wanneer dat passend is, schrijf ik een antibioticum voor. Wanneer de patiënt aangeeft als het ware een nieuwe instap in zijn leven te willen maken en de tijd te willen nemen om het natuurlijk beloop met ondersteuning van antroposofische middelen aan te gaan, dan gaan we in gesprek, intensiveer ik de controles en schrijf een antroposofisch, gehomeopathiseerd middel voor. Ook uitwendige wikkels rond de borstkas met bijvoorbeeld tijmolie zijn dan weldadig.’ Even later gaat het over het belang van de biografie, over de maretak tegen kanker en over patiënten met een ‘bloeiende stofwisseling’. Nog een citaat: ‘Wie oncologische therapie ondergaat, krijgt als het ware de mogelijkheid tot een tweede leven’. En zo kwebbelt dat nog een tijdje door.

Deze woorden zijn afkomstig van Madeleen Winkler, antroposofisch huisarts te Gouda en sinds 2000 voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders, die in maart 2019 afscheid nam. Misschien hebben wij hier niet te maken met een balletje-balletje-artiest, maar met al dit magisch denken in haar gedachtegoed moeten we toch wel minimaal van een gepatenteerd warhoofd spreken. Daarom deed het mij pijn te moeten vernemen dat haar op 9 maart 2019 de versierselen behorende bij de Orde van Oranje-Nassau zijn opgespeld door de Goudse burgemeester. Wegens haar grote verdiensten voor de antroposofische geneeskunde.

Twee antroposofische huisartsen: de eerste zou alsnog voor de tuchtraad moeten staan, de tweede zou blij moeten zijn dat dat haar nog net bespaard is gebleven, maar een koninklijke onderscheiding voor deze Steineriaanse quatsch in haar medische praktijk: wat een gotspe!

Volkomen terecht prijkt de dichtbundel Pessimisme kun je leren van dichter Lévi Weemoedt al wekenlang bovenaan in de bestsellerlijsten. Voor veel nieuwe lezers moet de kennismaking met het fantastische dichtwerk van de publiciteitsschuwe dichter een eyeopener zijn geweest, want zijn eerdere publicaties, zowel bestaande uit poëzie als proza, waren ook van hoge kwaliteit, door mij zeer bewonderd, maar veel werd er niet van verkocht en de dichter – ook nog eens gekweld door een moeizaam privéleven en perioden van drankzucht en depressiviteit – had moeite het hoofd boven water te houden. Dat leidde tot gedichten als: ‘De pakketten van de voedselbank bevatten te weinig sterke drank’.
In 1994 maakte hij in opdracht van het toenmalige glossy magazine Avenue een reis met een camper door Amerika. Een van zijn rapportages luidde Campbera Obscura en aan een voorval dat hij mee maakte tijdens die reis word ik steevast weer herinnerd als er zich bij de VtdK weer eens een slachtoffer van de o zo Amerikaanse chiropractie meldt.

Weemoedt reed met zijn sturende fotograaf langs de binnenplaats van een seminarieachtig gebouw, waar zich veel jongens en meisjes bevonden in witte kledij en met kort haar. Op de gevel stond Omar Temple en Weemoedt stapte uit en ging poolshoogte nemen. Hij meende eerst met een sekte van doen te hebben. De leider van het gebeuren was ene J. Marion Doar en het bleek hier te draaien om een koksopleiding aan de Johnson & Wales University of Charleston, South Carolina. Het was Career Day, een jaarlijks gebeuren waar de studenten (Weemoedt noemt hen de ‘doctores deegrol’) zich kunnen presenteren aan hoteldirecteuren en omgekeerd.

Ook de chiropractoren die zich in Nederland vestigden beroemen zich in hun cv steevast op hun universitaire opleiding. In de praktijk is het niveau van die opleidingen lager dan de Nederlandse fysiotherapieopleidingen en ze duren veelal ook wat korter, circa 3 ½ jaar. Van die periode moeten de uren gewijd aan de bizarre theorie (de scheefstaande wervel als grondoorzaak van ongeveer alle kwalen) en het kwartaal waarin de zakelijke en bedrijfsmatige kant van het vak wordt gedoceerd worden afgetrokken. Blijft over drie jaar opleiding aan instituten, die vaak ‘stand alone’ staan zonder contact met medische faculteiten of daarmee soms een vage associatie hebben, waarvoor de universiteit geld vangt, maar zich verder nauwelijks met de chiropractiecursus bemoeit.

Ik breng dit onderwerp ter sprake omdat wij een melding ontvingen over de in Geldermalsen actieve chiropractor Barney. Hij beschrijft zijn opleiding op zijn website als volgt: ‘Dr. M. Barney is chiropractor en studeerde af aan de Parker Universiteit in Dallas, Verenigde Staten. Na het behalen van zijn Bachelor of Science in Anatomie op de Oswego State University studeerde hij verder om zijn Doctorate of Chiropractic (D.C.) titel te behalen, waarmee hij officieel chiropractor werd. Ook behaalde hij een tweede titel: Bachelor of Science in Psychologie. Een stage in het Uneve ziekenhuis in Mexico-stad werd door hem volbracht op de radiologie afdeling. Terug in Dallas, Verenigde Staten, specialiseerde Dr. Barney zich in het corrigeren van lichaamshoudingen met een focus op het behandelen van chronische hoofdpijn en migraine. Het behandelen van nek- en rugpijn behoort tevens tot zijn professie. (…) Dr. Barney zet zijn ruime chiropractische kennis op hartstochtelijke wijze in om zoveel mogelijk patiënten gezond te maken én te houden.’

Deze zeer geleerde ‘doctor’ had niettemin bijna een patiënt vermoord toen hij haar voorstelde om tot chiropractische manipulaties over te gaan, ondanks het feit dat zij hem had meegedeeld dat zij leed aan het syndroom van Ehlers-Danlos. Dat is een aangeboren ziekte van het elastische weefsel in het lichaam en omdat daardoor ook de vaatwanden zwakker zijn dan normaal, is manipulatie 100% gecontra-indiceerd, zelfs volgens de eigen richtlijnen van de chiropractors, omdat hierbij het risico op vaatwandscheuren (in de hals) met herseninfarcering of zelfs dood tot gevolg aanzienlijk is.

De man ‘pretendeerde exact te weten waar hij het over had’, maar zal vermoedelijk nog nooit van deze zeldzame diagnose hebben gehoord. In die drie jaar opleiding zal dat niet de hoogste prioriteit hebben genoten. Gelukkig wist onze meldster beter en kwam het niet tot het uitvoeren van een chiropractische ingreep. Dat deze onnozele man ook nog eens fleurt met zijn doctorsgraad is ergerlijk, maar hij kan zich vooralsnog beroepen op een uitspraak van het Hof Leeuwarden/Arnhem, dat oordeelde dat wie zich in de VS doctor mag noemen, dat ook in Nederland zou mogen.  Het laatste woord daarover moet echter nog komen.