Kloptdatwel?

Spreekbeurt, presentatie of werkstuk over homeopathie, ufo’s of gedachtelezen?

by 17 Comments

Spreekbeurt, presentatie of werkstuk over homeopathie, ufo's of gedachtelezen? 1Heb je ooit gegoogeld naar informatie voor een werkstuk of spreekbeurt over bijvoorbeeld homeopathie*? Het merendeel van deze informatie lijkt te komen van homeopaten* zelf. Je moet de informatie dan wel kritisch beoordelen. Vaak is het wat mooier gemaakt dan het daadwerkelijk is. Maar slechts weinig scholen hebben ‘kritisch denken’ op het programma staan. En dat is jammer, want kritisch denken scherpt je verstand en ligt aan de basis van echte wetenschap.

Wanneer je toch op zoek bent naar een bijzonder thema voor je scriptie of spreekbeurt, dan zul je in het onderstaande overzicht veel van je gading vinden. Het is een lijst van onderwerpen van alternatieve, paranormale en pseudowetenschappelijke aard: prima kandidaten om onder de loep genomen te worden. Skepsis, de stichting van Nederlandse skeptici, heeft zich tot doel gesteld vooral kritisch te kijken naar dit soort beweringen en die op hun wetenschappelijke waarde te toetsen. Op Skepsis.nl, SKEPP.be, of Kloptdatwel.nl tref je veel informatie aan die je kan helpen over zulke onderwerpen een werkstuk te maken of spreekbeurt te houden. Of gebruik deze speciale zoekmachine die alleen skeptische sites doorzoekt: Skeptische Zoekmachine.

Voor homeopathie, UFO’s en cold reading geven we alvast een opzet aan voor het maken van een opdracht. Je kunt ze gebruiken als een soort kapstok om je werkstuk, scriptie of spreekbeurt structuur te geven.

Werkstuk homeopathie

Werkstuk UFO’s

Werkstuk cold reading

Verder hebben we een kort stuk geschreven (Kritisch denken, wie doet dat nou niet) over (het nut van) kritisch denken in het algemeen. Doe er je voordeel mee, veel leesplezier en … succes met je opdracht!

 

* Voor homeopathie kan je ook een ander onderwerp nemen. Bijvoorbeeld acupunctuur. De homeopaten worden dan natuurlijk acupuncturisten.

Suggesties voor werkstukonderwerpen in de pseudowetenschappelijke, paranormale en alternatieve wereld:

Bovennatuurlijk & buitenzintuiglijk

Bijnadoodervaring (BDE, Pim van Lommel, operatie, uittreding)
Buitenzintuigelijke waarneming (BZW, ‘ESP’)
Helderziendheid (paragnost, politieonderzoek, verleden)
Helderziendheid (paragnost, toekomst, voorspelling)
Mediums en paragnosten (overzicht: Char, Uri Geller, Jomanda, Derek Ogilvie)
Parapsychologie (paranormaal onderzoek)
Reïncarnatie (karma, volgende en vorige levens)
Spiritisme (Harry Houdini, medium, ouijabord, seance, spreken met overledenen)
Spook (ectoplasma, fotografie, geest, orb, overledene)
Spookhuis (apparaat, onderzoek)
Stemmen (band, ‘EVP’, geest, opname, overledene)
Telekinese (‘the men who stare at goats’, toevalsexperiment, verplaatsen met gedachten)
Telepathie (Ganzfeld, gedachten lezen, Zenerkaart)

Filosofie & geloof

Antroposofie (Rudolf Steiner, Vrije School)
Einde der tijden (Harold Camping, eschatologie, Mayakalender)
Raëlianen (buitenaards wezen, kloneren, ufo, Claude Vorilhon)
Scientology (dianetica, L. Ron Hubbard, psychologieontkenning, sciencefiction, thetaan, Xenu)
Sekte (cultus, goeroe, volgeling)
Theosofie (madame Helena Blavatsky, wortelras)

Gezondheid & medisch

Acupunctuur (acupressuur, Chinees, meridiaan, qi)
Alternatieve geneeswijze (allopathie, oosterse, westerse)
Aromatherapie
Bachbloesemtherapie (Edward Bach)
Bioritme
Chiropraxie
Dieet (bedrog, zin en onzin van)
Edelsteen (geneeskracht, therapie)
Gebedsgenezing
Homeopathie (‘gelijke geneest gelijke’, C.F.S. Hahnemann, potentiëren, schudden, verdunnen)
Iriscopie
Jomanda (genezend medium, ingestraald water, kosmische energie, Sylvia Millecam)
Macrobiotiek
Magnetische armband en ketting (geneeskracht)
‘Psychic healing’ (kippenbloed, nepoperatie, valse duim)
Regressietherapie (jeugd, valse herinnering, vorig leven)
Reiki (Japans, ki)
Therapeutische aanraking (‘therapeutic touch’)
Vaccinatie (autisme, doofpot, kwikverbinding, religieuze bezwaren)
Voedingssupplementen (toevoegingen)
Voetreflexologie

Magisch & mythisch

Aardstraal (detectie, neutralisatie)
Aura (fotografie, kleur, lezen, therapie)
Hekserij (heks, Maan, spreuk, tovenarij, Wicca)
Holisme
Hypnose (podium, therapie, valse herinnering)
Leylijn (kerk, tempel, verbinding)
Mythisch wezen (eenhoorn, elf, engel, kabouter, vampier, weerwolf)
Nieuwetijdskind (indigokind)
Pendel (ideomotorisch effect)
Tarot (kaartlegging, voorspelling)
Vrijdag de dertiende
Waarzeggerij (kermis, kristallen bol, voorspelling)
Wichelroede (detectie, ideomotorisch effect, water)

Pseudowetenschap & morosofie

Astrologie (dierenriem, geboortetijdstip, horoscoop, sterrenbeeld)
Atlantis (Charles Berlitz, Ignatius Donnelly, Lemurië, Moe, Plato, verdwenen beschaving)
Bermudadriehoek
Bijbelcode (“Moby Dick”,verborgen boodschap)
Buitenaardse god (Erich von Däniken, Ezechiël, Nibiru, oudheid, Zecharia Sitchin)
‘Close encounter’ (buitenaards wezen, B. en B. Hill, Eduard Meier, ontmoeting, ontvoering)
Creationisme (evolutieontkenning, intelligent ontwerp, jonge Aarde, oude Aarde)
Cryptozoölogie (Bigfoot, film, foto, hoax, Nessie, Ogopogo, plesiosaurus)
Enneagram (George Gurdjieff, Pjotr Ouspensky)
Geschiedherschrijving (Holocaustontkenning, revisionisten)
Graancirkel (Doug Bower, buitenaards, David Chorley, hoax, ingewikkeld figuur, paranormaal)
Grafologie (handschriftkunde)
Handlijnkunde
Kosmisch biljart (Bijbelverklaring, Nibiru, Zecharia Sitchin, Immanuel Velikovsky)
Maanlandingshoax (schaduw, ster, vlag)
Numerologie (cijfers en letters, geboortedatum, naam)
Piramidiotie (Cheops, Kees de Jager, Charles Piazzi Smyth, jaartallen, kosmische kennis)
Pseudoarcheologie (menhir, piramide, sfinx, Stonehenge)
Straling (gsm, hormese, nucleair)
Ufo (Kenneth Arnold, getuige, J. Allen Hynek, lichtverschijnsel, Roswell, vliegende schotel)
Verdwenen kennis (Dogon, Charles Hapgood, kaart, Piri Reis)

Samenzweringen & geheime genootschappen

9/11 (bom, explosie, Pentagon, ‘Truthers’, vliegtuig, WTC)
Buitenaardse regering (David Icke, koninklijk huis, reptiel, wereldregering)
Illuminati (Beieren, wereldregering)
Samenzwering (complot, vermeende en echte)
Tempeliers (Rennes-le-Château, schatrijk)
Ufo (alien, Area 51, autopsiefilm, doofpot, Roswell)

Wetenschap & skepsis

Barnumuitspraak
‘Cold reading’ (koud lezen)
Controlegroep
Drogredeneringen (zo moet het dus niet)
Fraude (zo mag het dus niet)
Gerechtelijke dwalingen
Gezichtsbedrog (optische illusie, pareidolie)
Glossolalie
Hoax (film, foto, Oulipo)
Ideomotorisch effect
Infrageluid
Kwakzalverij
Mentalist
Natuurkundige begrippen misbruikt (energie, frequentie, kwantum, magnetisme, trilling)
Perpetuum mobile (eeuwigdurende beweging, gratis energie)
Placebo en nocebo
Schade door pseudowetenschap (alternatieve schade, www.whatstheharm.net)
Scheermes van Occam (William of Ockham)
Skeptici (overzicht: Kees de Jager, Joe Nickell, J.W. Nienhuys, Ronald Plasterk, James Randi)
Skeptische organisaties (overzicht)
Toeval
Valse herinnering (satanisch misbruik, seksueel misbruik, valse beschuldiging)
Wetenschap versus pseudowetenschap
Zelfbedrog

Met dank aan Jan van der Gaag

Wetenschappelijk artikel over chemtrails ingetrokken

by 5 Comments

Vorige maand verscheen een opmerkelijk artikel in een speciale editie van het wetenschappelijke tijdschrift International Journal of Environmental Research and Public Health. De auteur J. Marvin Herndon betoogt daarin bewijs te hebben gevonden dat overheden op grote schaal aan het sleutelen zijn aan het klimaat door met vliegtuigen vliegas uit te strooien in hogere luchtlagen. Het effect zien we in eerste instantie natuurlijk als de beruchte chemtrails.
Chemtrails-MarvinHerndon-ingetrokken

Ai, wetenschappelijk bewijs dat alle sceptici die het chemtrailverhaal als onzinnige complottheorie naar de prullenbak hebben verwezen ongelijk hadden? Niet zo snel! Dat een artikel gepubliceerd is in een peer reviewed tijdschrift zegt niet alles, zeker niet als het om een open access tijdschrift uit de MDPI-stal gaat. Die uitgever stelt zich wel vaker als gemakzuchtig doorgeefluik voor pseudowetenschap op, zie bijvoorbeeld het onderzoek naar elektroacupunctuur bij koeien van de Wageningen Universiteit dat in een speciale editie van Animals verscheen.

Op de website Metabunk.org werd het artikel van Herndon vakkundig gefileerd. Er bleek zovel mis, dat er eigenlijk alleen van kwade opzet van de auteur gesproken kan worden. Misschien het sterkste bewijs daarvoor is het knip-en-plakwerk dat in de linkergrafiek wordt getoond in onderstaand plaatje met de samenvatting van de ernstigste problemen in het artikel.

Herndon-Key-Problems-Metabunk-3

Redacteuren die wat hoger in de MDPI-boom zitten, werden op de onregelmatigheden opmerkzaam gemaakt en dat heeft inmiddels geleid tot intrekking van het artikel. Herndon heeft wel meer fringe science op zijn naam staan, op de preprint server arxiv.org staat een aardig rijtje van artikelen dat hij er op gezet heeft. De affaire laat maar weer eens zien dat peer review niet zo veel hoeft voor te stellen en je altijd kritisch moet blijven kijken, wat zo’n tijdschrift nu eigenlijk voorstelt. Ook als er serieuze artikelen in staan, hoeft dat weinig te zeggen over de kwaliteit van de rest en vooral die special editions worden nogal eens compleet weggegeven aan redacteuren die er naar eigen welbevinden mee aan de slag kunnen.

Via Retractionwatch.com, zie ook het blog van Jeffrey Beall [mirror]

 

James Randi Educational Foundation in de mottenballen

by Leave a Comment

Met het afscheid van James Randi als één van de bekendste voormannen van de internationale skeptische beweging, komt nu ook min of meer een einde aan de activiteiten van de organisatie die hij in 1996 oprichtte: de James Randi Educational Foundation.

jref-logo

Uit het bestaande vermogen zal de stichting met ingang van 2016 jaarlijks zo’n honderdduizend dollar aan giften schenken aan andere non-profit organisaties die kritisch denken bevorderen . en een wereldbeeld gebaseerd op feiten uitdragen. Het wordt geen subsidie-instelling, aanvragen kun je er niet indienen, het gaat om ‘cadeautjes’ waarvoor JREF zelf de ontvangers uitzoekt.

De bekende One Million Dollar  Challenge blijft nog wel bestaan, zij het dat JREF niet zelf nog aanmeldingen voor een preliminary test zal accepteren. Iemand die nu nog een gooi wil doen naar ‘het miljoen van Randi’, zal een vergelijkbare test moeten doen bij een andere organisatie. Een door stichting Skepsis opgezette test zal waarschijnlijk wel voldoen, dus dan weet u wie u moet benaderen!

 

Joris Luyendijk zoekt naar waarheid

by 1 Comment

Journalisten hebben het moeilijk. Goede artikelen moeten kloppen, maar hoe krijg je de waarheid boven water als het om een controversieel onderwerp gaat? Of om een gevaarlijk onderwerp waarbij iemand’s baan of zelfs leven op het spel staat? Hoe verifieer je wat iemand zegt zonder hem of haar in gevaar te brengen? Soms lijkt het onmogelijk om ‘de waarheid’ boven water te krijgen.

Joris Luyendijk is journalist en auteur en schreef over de Arabische wereld waar ‘de waarheid’ vinden bemoeilijkt kan worden door regeringen die juist een onafhankelijke bron zou moeten zijn. Zijn laatste boek ‘Dit kan niet waar zijn – Onder bankiers’ gaat over de financiële wereld in Londen en hoe de werkcultuur waarbij je ieder moment ontslagen zou kunnen worden zorgt voor korte termijn denken en het ‘eigen hachje redden’.

In de onderstaande video (alleen link) geeft hij een lezing voor Studium Generale van Universiteit Utrecht over de journalistieke zoektocht naar waarheid.

JorisLuyendijkZoektNaarWaarheid

http://www.sg.uu.nl/opnames/bewijs-het-maar/zoeken-naar-waarheid

Geïnteresseerd in de boeken van Luyendijk? Bestel ze via de onderstaande link bij Bol.com en steun daarmee Kloptdatwel.nl!

Een onvoldoende voor deze onderzoeken naar genetisch gemodificeerde gewassen

by 7 Comments

“The amount of energy necessary to refute bullshit is an order of magnitude greater than to create it.”

– Alberto Brandolini –

Ik las laatst de review van Kevin Folta (een onderzoeker en vooraanstaande wetenschapscommunicator wat betreft genetische modificatie) over een nieuw onderzoek waarin via een computermodel aangetoond zou worden dat er formaldehyde in genetisch gemodificeerde maïs zou zitten. Hierin vergelijkt hij het met de situatie waarin we een computerprogramma maken dat via internet de locatie van een stad kan bepalen. Als we dat programma dan vragen waar München ligt en het programma geeft een locatie aan in de Golf van Mexico, dan wil dat niet zeggen dat München ineens dichterbij Florida dan Nederland ligt. Dat wil eerder zeggen dat de data niet kloppen.

Het is in de wetenschap niet ongebruikelijk dat de resultaten en de werkelijkheid niet overeen komen. Daarom worden resultaten door peer-review geanalyseerd en methodes herhaald. Maar ook het peer-review systeem is niet perfect en slecht uitgevoerde onderzoeken glippen soms toch door de mazen. In dat geval worden deze onderzoeken vaak opgepikt door andere deskundigen in het vakgebied waardoor de waarheid alsnog naar boven komt. Bij controversiële onderwerpen is de impact van het originele onderzoek helaas vaak vele malen groter dan de correctie.
In de wereld van genetisch gemodificeerd eten is dit eerder regel dan uitzondering geworden. De ideologische anti-GGO organisaties zijn inmiddels zo vastberaden de negatieve gevolgen van genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s) aan te tonen, dat de waarheid pas op de tweede plaats komt.

Onderzoekers zoals Gilles-Éric Séralini (bekend van het spraakmakende artikel dat gemodificeerde mais met gezondheidsproblemen linkte) worden dan ook al snel helden van het volk met negatieve resultaten over GGO’s. Dat deze resultaten vervolgens door andere experts betwijfeld of zelfs ontkracht worden doet er niet toe, ze hebben hun bijna permanente positie in het publieke debat al verworven. Zo meldt het milieuloket op haar website bijvoorbeeld nog steeds dat “er aanwijzingen zijn dat genetische [sic] gewassen mogelijk kankerverwekkend zouden zijn”. De alternatieve nieuwssite Earth Matters vertaalde de terugtrekking van Seralini et al. (2012) uit het vakblad Food and Chemical Toxicology als een poging van de biotech industrie om de resultaten in de doofpot te stoppen. Dit onderzoek werd opnieuw aangehaald in een uitgebreid artikel over Carman et al. (2012) waarin niet alleen haar onderzoek naar de gevolgen van genetisch gemodificeerd voedsel bij varkens wordt besproken, maar ook haar mening over de stand van zaken in de biotech industrie.

Embed from Getty Images

Daarom heeft Professor Parrott de meest volhardende onderzoeken eens op een rijtje gezet om ons niet alleen te vertellen dat deze onderzoeken niet kloppen, maar vooral om uit te leggen waarom ze niet kloppen. Zoals bijvoorbeeld de onderzoeken van Séralini et al. (2012) en Carman et al. (2012).

Séralini et al. (2012) werd beroemd nadat werd geconcludeerd dat genetisch gemodificeerde maïs (kanker)tumoren veroorzaakt. Professor Parrott wijst ons er o.a. op dat er te weinig proefdieren (ratten) zijn gebruikt, en dat de proefdieren van nature al een hoge kans op kankergezwellen hebben. Dit laatste is al sinds 1956 bekend en werd voor het eerst beschreven door Davis , Stevenson & Busch (1956) en is sindsdien herhaaldelijk bevestigd.

 

Een onvoldoende voor deze onderzoeken naar genetisch gemodificeerde gewassen 10
(foto: thornypup | Flickr)

Carman et al. (2012) beweerde dat genetisch gemodificeerd voer een verhoging van maagontstekingen in varkens veroorzaakte. Het bleek echter dat de magen uitsluitend op kleur waren beoordeeld (i.p.v. op daadwerkelijke ontstekingen), en dat de statistiek slecht was uitgevoerd. Opvallend is ook dat er meer milde en gemiddelde “ontstekingen” bij de controlegroep waren dan bij de GGO groep. De toxicologie geeft namelijk aan dat de dosis het vergif maakt. Met andere woorden; een hogere dosering zou tot meer vergiftiging moeten leiden.

Een onvoldoende voor deze onderzoeken naar genetisch gemodificeerde gewassen 11
(foto: Merelize | Stockvault)

Aris & Leblanc (2011) wordt vaak geciteerd als bewijs dat genetisch gemodificeerde eiwitten (in dit geval het Bt eiwit) niet worden afgebroken maar intact in het bloed van zwangere en niet-zwangere vrouwen worden aangetroffen. De gebruikte analyse is helaas niet geschikt voor bloedmonsters, iets wat al bekend was voordat het onderzoek plaatsvond. Ook al zou de test kloppen, dan is de oorsprong van het Bt eiwit nog steeds onbekend. De voedselinname is niet gecontroleerd en Bt wordt ook als insecticide gebruikt.

Ook het eerder genoemde onderzoek naar formaldehyde in sojabonen is inmiddels toegevoegd, al moet het zijn permanente status in het GGO-debat nog bemachtigen. Waarschijnlijk zal ook de site van Professor Parrot deze onderzoeken niet uit het debat kunnen weren, maar hopelijk draagt het weer een klein beetje bij aan het publieke begrip van genetische modificatie. Bij toekomstige controversiële onderzoeken over genetische gemodificeerde organismen zal ik voortaan eerst even controleren of Professor Parrot er iets over te zeggen heeft.

 

Wil je ook actie ondernemen tegen de verspreiding van onzin?

Zaterdag 5 september gaat MAMyths-NL weer de straat op om de misinformatie rondom genetische modificatie te weerleggen tijdens de March Against Monsanto in Alkmaar. Mochten er nog mensen zijn die mee willen helpen, bezoek de evenementspagina dan!