• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

Reclame Code Commissie

Reclame voor geschud water

18 August 2016 by Laurens Dragstra 18 Comments

Reclame voor homeopathische middeltjes is door de Geneesmiddelenwet sterk aan banden gelegd. Maar hoe zit het met reclame voor homeopathie als behandelwijze, zonder specifieke middelen te noemen? Mag je bijvoorbeeld als homeopaat beweren dat je heel succesvol met je geschudde water chronische ziekten kunt behandelen? Uit diverse uitspraken van de Reclame Code Commissie blijkt dat de ruimte voor dit soort claims bijzonder klein is.

methode-homeopathique-smallHomeopathie is een placebobehandeling, of zo men wil: een geloof. Wie het tegendeel beweert, heeft een flink aantal rapporten te weerleggen dat de afgelopen jaren is verschenen. Zo concludeerde het Science and Technology Committee van het Britse House of Commons in 2009 dat er geen enkel bewijs is voor de werkzaamheid van homeopathische middelen. In 2011 bereikte het Belgische Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg dezelfde conclusie. Nog recenter stelde de Australische National Health and Medical Research Council (NHMRC) in haar eindrapport van maart 2015 vast dat voor 0 van de 68 onderzochte aandoeningen voldoende bewijs van effectiviteit van homeopathie was gevonden.

In Nederland zijn enkele duizenden homeopathische middelen geregistreerd bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Kort gezegd mogen van de Geneesmiddelenwet alleen indicaties (“bij griep”, “bij verkoudheid” e.d.) op de verpakkingen en in de bijsluiter staan als er bewijs van effectiviteit is. En dat is er voor welgeteld nul middelen. Indicaties mogen ook niet genoemd worden in reclames, waardoor de ruimte om reclame te maken voor homeopathische middelen heel beperkt is. Veel meer dan “Neem in de winter… Oscillococcinum” is eigenlijk niet toegestaan. Zie ook dit artikel uit 2012.

Maar je kunt natuurlijk ook reclame maken voor homeopathie zonder specifiek bepaalde middelen te noemen. Dat doen klassiek homeopaten en homeopathische artsen veelvuldig op hun websites om klanten te werven. De bewering dat “homeopathie zeer effectief is bij aandoening X” valt in principe niet onder de Geneesmiddelenwet, maar wel onder de Nederlandse Reclame Code (NRC), een in het kader van zelfregulering opgestelde lijst met reclameregels. De interessantste regel is misschien wel in artikel 15 van de NRC te vinden: de adverteerder moet de juistheid of de eerlijkheid van de reclame aannemelijk maken indien deze gemotiveerd wordt aangevochten. Dat lijkt voor homeopaten geen gemakkelijke opgave, zeker niet in het licht van al het onderzoek dat laat zien dat homeopathie niet effectiever is dan een placebo.

Chronische ziekten

Het genoemde Australische rapport uit 2015 merkte op p. 6 op dat “Homeopathy should not be used to treat health conditions that are chronic, serious, or could become serious”. Claims dat homeopathie chronische ziekten kan verhelpen vindt men echter veelvuldig op homeopathische websites. De claim “Homeopathie kan heel goed helpen bij chronische verkoudheid” en enkele aanverwante claims  werden echter afgekeurd door de voorzitter van de Reclame Code Commissie (RCC). In bezwaar werd deze beslissing door de voltallige RCC bevestigd. Noch de voorzitter, noch de voltallige RCC achtte aannemelijk gemaakt dat “adverteerder in staat is de in de uiting bedoelde resultaten met haar behandeling te boeken bij chronische verkoudheid”. De reclame-uitingen waren daarmee misleidend en oneerlijk. Een beroep op het beruchte ‘Zwitserse rapport’ kon de adverteerder niet baten.

Ernstige ziekten

Van tijd tot tijd zijn er homeopaten die overtuigend aantonen dat hun geloof allesbehalve onschuldig is. Zo waren er homeopaten die Ebola wilden gaan behandelen en ontstond er veel ophef over een homeopathisch arts die een lintje kreeg, ondanks het feit dat hij met een door hemzelf verzonnen middel aan AIDS-bestrijding in Afrika deed. AIDS geldt zonder meer als een ernstige ziekte zoals bedoeld in het Australische rapport, en het rapport meldt zowaar dat er onderzoek is gedaan naar homeopathische behandeling van AIDS. Uiteraard was het resultaat dat er geen bewijs voor effectiviteit voorhanden is. De Australiërs baseerden zich hierbij op een systematische evaluatie van Mills, Wu en de bekende CAM-onderzoeker Edzard Ernst.

Op grond van het voorgaande zal het geen verbazing wekken dat een reclame-uiting op de website van een Nederlandse homeopaat met de tekst “Iemand met aids kan dus heel goed geholpen worden met homeopathie” niet door de beugel kon. De uiting gebruikte ook meerdere keren de termen “genezen” of “genezing”. De RCC kende geen genade en oordeelde dat de reclame misleidend en oneerlijk was nu de juistheid ervan geenszins aannemelijk was gemaakt. Het verweer dat met “genezen” slechts was bedoeld dat de algemene levenskwaliteit beter wordt, werd van tafel geveegd. De RCC achtte het niet aannemelijk dat patiënten het begrip zo zullen opvatten, waarbij de adverteerder nog om de oren werd geslagen met een pseudo-wijsgerige spreuk over genezen op zijn eigen website.

Nepziekten

homeopathie-pillen400x267Sommige homeopaten bieden homeopathie en homeopathische middelen aan bij problemen die vrij weinig met ziekten te maken hebben. Zo opereert er in ons land een artsenpraktijk die homeopathie aanprijst als probaat middel bij pestgedrag bij kinderen. Zowel de pester als de gepeste zou er baat bij hebben. Hierbij werden diverse middelen met moeilijke Latijnse namen genoemd. Waar ieder ander bij pestgedrag zou denken aan psychologische of pedagogische begeleiding voor de betrokkenen schrijven sommige homeopaten dus liever pillen en drankjes voor, ongetwijfeld tot grote vreugde van de homeopathische industrie.

Dat is tamelijk treurig, maar daarmee is nog niet de vraag beantwoord of een kreet als “Pestgedrag goed te behandelen met homeopathie” in overstemming is met de NRC. De voorzitter van de RCC vond van niet. Sterker nog, hij vond dat de aangeprezen middelen met de moeilijke namen werden gepositioneerd als geneesmiddel in de zin van de Geneesmiddelenwet. Nu gesteld noch gebleken was dat voor deze middelen een handelsvergunning was verleend, waren de reclame-uitingen in strijd met de Geneesmiddelenwet. Kortom, hier was niet alleen sprake van overtreding van de NRC, maar ook van wetsovertreding. In theorie kan dat tot een botsing met de Inspectie leiden.

CEASE-therapie

Het is zeer de vraag of CEASE-therapie – in de regel: behandeling van autisme met hoogverdunde vaccins – wel onder de noemer “homeopathie” te brengen is. Homeopaten doen dat zelf in elk geval wel en de tot CEASE-therapeut opgeleiden onder hen beweren niet alleen dat vaccins autisme kunnen veroorzaken – en allang weerlegd fabeltje – maar ook dat deze aandoening met CEASE-therapie te verhelpen is. Al eerder hebt u op Kloptdatwel? kunnen lezen dat de RCC deze claims misleidend en oneerlijk achtte. Bovendien oordeelde de RCC in een aantal gevallen dat de uitingen zonder te rechtvaardigen reden appelleerden aan gevoelens van angst door vaccinaties als oorzaak van autisme aan te wijzen. Ook dat was in strijd met de NRC.

Het meest interessant was dat de RCC in drie gevallen wettelijk verboden geneesmiddelenreclame ontwaarde. Daarvoor is niet vereist dat het middel ook een naam heeft, of dat die naam in de reclame genoemd wordt. In dit geval werden respectievelijk “de toxische (giftige) stoffen als homeopathisch geneesmiddel”, “verschillende homeopathisch verdunde en gepotentieerde stoffen” en “de homeopathische variant van de verstorende stof” aangeprezen. De RCC vond dit reclame voor geneesmiddelen, en nu voor die geneesmiddelen geen handelsvergunning is verleend, is het ook nog eens verboden geneesmiddelenreclame. Ook hier was niet alleen sprake van overtreding van de NRC, maar ook van de Geneesmiddelenwet.

Begin juni 2016 heeft de (voorzitter van de) RCC opnieuw een reclame voor CEASE-therapie afgekeurd.

Van alles en nog wat

HomeopathieWaarschuwingsStickerGeenBijWerkingTen slotte is interessant dat de voorzitter van de RCC recentelijk de facto een hele homeopathische website heeft afgekeurd. De klacht richtte zich tegen 10 subpagina’s, en daarmee feitelijk tegen alles wat de homeopate in kwestie op haar website beweerde. Mede omdat er nauwelijks verweer werd gevoerd (wel werd de hele website aangepast, op weinig bevredigende wijze overigens), werd de volledige klacht gegrond verklaard. De reclame-uitingen waren ofwel misleidend en oneerlijk, ofwel wederom in strijd met de Geneesmiddelenwet. Dat laatste gold voor het aanprijzen van een bij de adverteerder te bestellen homeopathische “pollenkuur” en voor een door haar aangeprezen middel dat na tandheelkundige ingrepen onder meer bloedingen zou stelpen.

Misleidend en oneerlijk waren – kort samengevat – de volgende claims:

– dat kinkhoest vaak goed homeopathisch te behandelen is;

– dat homeopathie als “diep werkende geneeswijze” helpt bij allergische klachten, zoals koemelkallergie, eczeem en astma;

– dat homeopathie de ideale geneeswijze is om van de bijwerkingen van geneesmiddelen af te komen;

– dat homeopathie vrouwen van overgangsklachten af kan helpen;

– dat homeopathie een effectieve behandeling is voor de ziekte van Lyme;

– dat homeopathie hulp kan bieden bij de ziekte van Pfeiffer en het Epstein-Barr-virus kan ontstoren;

– dat homeopathie uitstekend ondersteuning kan bieden rondom zwangerschap en bevalling, en bovendien de kans op een zwangerschap kan vergroten. Ook zouden met CEASE-therapie de negatieve effecten van pilgebruik “ontstoord” kunnen worden;

– dat homeopathie speciaal voor kinderen de ideale geneeswijze is.

Conclusie

Homeopaten zijn er tot nu toe niet in geslaagd de juistheid van hun reclame-uitingen bij de RCC aannemelijk te maken. Gelet op de overweldigende hoeveelheid wetenschappelijk onderzoek die aantoont dat we met een placebobehandeling te maken hebben, hoeft dat geen verbazing te wekken. De ruimte om nog op verantwoorde wijze reclame te maken voor homeopathie – of het nu om middelen of behandelingen in het algemeen gaat – is duidelijk zeer beperkt. Mijns inziens kan dat, in het licht van de bescherming van kwetsbare consumenten, alleen maar toegejuicht worden. Niettemin valt aan te nemen dat homeopaten lak zullen hebben aan de regels voor verantwoorde reclame. Net zoals ze zich niets aantrekken van de wetenschap.

Filed Under: Alternatieve schade, Gezondheid, Reclame Code Commissie Tagged With: cease-therapie, geneesmiddel, geneesmiddelenwet, homeopathie, misleidende claim, Nederlandse Reclame Code, reclame, reclame code commissie

Reclame Code Commissie: Afslanken

21 June 2016 by Laurens Dragstra 1 Comment

Pillen, poeders en drankjes voor wie geen zin heeft in een gezonder dieet en meer beweging. Succes helaas niet gegarandeerd.

(zie ook onder ALCACHOFA DE LAON)

Er zijn in de databank 10 uitspraken van de RCC over afslanken.

1. RCC 20 juni 2016 (dossiernummer: 2016/00348)

ghSamenvatting reclame-uiting: aanprijzing van het product GH Balance, een “mannelijke groeihormoon in een pil”, op adverteerders website.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Het product GH Balance is een voedingssupplement en moet worden aangemerkt als een levensmiddel (of voedingsmiddel) in de zin van artikel 2 van de Verordening (EU) 178/2002. Op een dergelijk levensmiddel is Verordening (EU) Nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten van toepassing. Krachtens artikel 9 lid 1 sub b van deze verordening geldt de lijst van ingrediënten als verplichte voedselinformatie. In artikel 14 lid 1 sub a van de verordening is bepaald dat bij verkoop op afstand – waarvan bij de onderhavige website met bestelmogelijkheid sprake is – de verplichte voedselinformatie beschikbaar is voordat de aankoop plaatsvindt en voorkomt op het materiaal ter ondersteuning van de verkoop op afstand. De RCC is van oordeel dat op grond van deze regelgeving adverteerder in haar uiting op haar website de lijst van ingrediënten moet vermelden. Door dat na te laten, is de uiting niet in overeenstemming met genoemde Verordening (EU) Nr. 1169/2011 en daarmee in strijd met de wet als bedoeld in artikel 2 van de Nederlandse Reclame Code (NRC).

Extra informatie: vervolg op Voorzitter RCC 9 december 2015 (zie hieronder).

*****

2. Voorzitter RCC 22 december 2015 (dossiernummer: 2015/01098)

TijiSamenvatting reclame-uiting: Ti ji afslankpleisters 30st. Afslankpleister zorgt voor een vermindering van de eetlust en een snellere afbraak van vetcellen. Dit alles zal leiden tot een aanzienlijke gewichtsafname. Ingrediënten o.a. Fucus Vesiculosus, Carcinia Cambogia, Gurana.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: misleidend en oneerlijk. Niet kan worden aangenomen dat het product de daaraan in de uiting toegeschreven werking heeft.

*****

3. Voorzitter RCC 9 december 2015 (dossiernummer: 2015/00989)

ghSamenvatting reclame-uiting: betreft het product GH Balance. Diverse claims, o.a. vergroten spiermassa, verwijderen overbodig vet, c.q. verbranden vetweefsel, soepele huid. Product gepresenteerd als “een mannelijke groeihormoon in een pil”. Tribulus Terristris ondersteunt en versnelt de groei van de spiermassa en heeft ook een gunstige invloed op mannelijk libido. Cafeïne helpt bij veeleisende trainingen en heeft positieve invloed op de verbranding van het vetweefsel.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: de uiting is in strijd met de wet voor zover het gaat om gezondheidsclaims voor cafeïne, want de uiting is verboden op grond van artikel 10 lid 1 van de Claimsverordening. Dat het aangeprezen product door het ingrediënt Tribulus Terristris de daaraan toegeschreven effecten heeft (ondersteuning en versnelling groei spiermassa en gunstig effect op het mannelijk libido), is door adverteerder tegenover hetgeen klaagster stelt op geen enkele wijze aannemelijk gemaakt. Misleidend en oneerlijk. Gebruik van de term “groeihormoon” is onjuist.

*****

4. RCC 5 november 2015 (dossiernummer: 2015/00942)

green-coffee-bean-max-bottleSamenvatting reclame-uiting: reclame voor “Green Coffee Bean Max”, zoals te zien op 27 augustus 2015 op www.greenbreancoffeemax.nl. Zou vetopname verminderen en helpen af te vallen.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Mogelijk is er sprake van gezondheidsclaims met betrekking tot één of meer stoffen die in het product zijn verwerkt, waarbij die claims vallen onder een overgangsregeling van de Claimsverordening, waardoor deze niet in strijd zijn met die verordening. Dat vorenbedoelde overgangsregeling mogelijk van toepassing is, ontslaat adverteerder echter niet van de verplichting om de werking van het product voldoende aannemelijk te maken. Dat het product Green Coffee Bean Max kan helpen om af te vallen/gewicht te verliezen, zoals in de uiting gesteld, is door adverteerder niet, althans niet voldoende aannemelijk gemaakt, ook niet door de mededeling dat adverteerder vaak van klanten verneemt dat het product goed werkt. Dat de uiting de volgende nuancering bevat: “het resultaat van Green Coffee Bean Max is niet gegarandeerd maar kan wel behaald worden” maakt bovenstaand oordeel niet anders. Misleidend, oneerlijk.

Extra informatie: zie ook de tweede update bij dit artikel.

*****

5. Voorzitter RCC 7 augustus 2015 (dossiernummer: 2015/00589)

017307Samenvatting reclame-uiting: reclame voor de aanbieding voor “De Tuinen Groene Koffie” op www.detuinen.nl. In de uiting wordt met betrekking tot dit product onder meer gezegd: “Ondersteunt de energiehuishouding en heeft een positieve invloed op de vetverbranding.”. Het product bevat blijkens de ingrediëntendeclaratie op de website onder meer “Yerba Matte Leaf Extract”.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: geen aanleiding om de onderhavige uiting in strijd met de Claimsverordening te achten. Er is sprake van een gezondheidsclaim met betrekking tot een botanische stof (Yerba Mate) die in het product is verwerkt, en die valt onder een overgangsregeling van de Claimsverordening. Hierdoor is de claim, indien aan de overige eisen wordt voldaan, niet in strijd met die verordening. Het feit dat deze overgangsregeling van toepassing is, ontslaat adverteerder echter niet van de verplichting om de werking van het product voldoende aannemelijk te maken. Dat het aangeprezen product een afslankend effect heeft, is door adverteerder op geen enkele wijze aannemelijk gemaakt. In dit verband kon adverteerder op grond van het voorgaande niet volstaan met enkel te verwijzen naar de ‘on hold’ status. Misleidend, oneerlijk.

Extra informatie: zie ook de eerste update bij dit artikel.

*****

6. RCC 11 juni 2015 (dossiernummer: 2015/00276)

groene-koffie-600x300Samenvatting reclame-uiting: reclame voor het “voedingssupplement” “Groene koffie 1500” op www.groenekoffie1500.nl. Het product zou helpen bij het afslanken.

Oordeel: klacht grotendeels gegrond.

Samenvatting uitspraak: onduidelijke respectievelijk ontbrekende informatie omtrent de ingrediënten vitamine B12 en Arabica bonen. Op dat punt misleidend en oneerlijk. In de uiting wordt aan het product Groene koffie 1500 een afslankende werking toegeschreven, waardoor er sprake is van gezondheidsclaims als bedoeld in artikel 2 lid 5 van de Europese Claimsverordening. Claims o.a. reguleren eetlust, snellere stofwisseling, hogere vetverbranding, verbeterde en efficiëntere afvoer van afvalstoffen. In dit geval gaat het om een kruidenextract waarvoor nog geen gezondheidsclaims geautoriseerd zijn en wat betreft green coffee is er geen sprake meer van een zogenaamde ‘on hold’ claim, die zou kunnen worden beschouwd als was deze voorlopig toegelaten. Derhalve in strijd met artikel 10 lid 1 van de Claimsverordening.

Extra informatie: zie ook dit artikel.

*****

7. Voorzitter RCC 19 november 2012 (dossiernummer: 2012/00945)

SlipperSamenvatting reclame-uiting: advertentie voor SlimReflex® Therapeutische Bioslippers in de catalogus van HomeShopper (pag. 14). Onder een foto van de slippers staat onder meer: “Met deze nieuwe SlimReflex® massageslippers zal u ook afvallen” en “u wordt slanker zonder dieet of medicijnen. Verlies ook uw overtollige kilo’s en bestel uw SlimReflex® slippers vandaag nog!”.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Nu door klaagster gemotiveerd is aangevochten dat men door het dragen van de aangeprezen slippers slanker wordt zonder dieet of medicijnen, ligt het op de weg van adverteerder om aannemelijk te maken dat dit product de werking heeft die daaraan in de uiting wordt toegeschreven. Adverteerder heeft dit niet gedaan. Misleidend, oneerlijk.

*****

8. RCC 9 juli 2012 (dossiernummer: 2012/00457)

198476Samenvatting reclame-uiting: Refresh Teacaps (EGCG; capsules) ondersteunt bij natuurlijk afvallen, helpt bij overgewicht, verhoogt de vetverbranding, verhoogt het basaalmetabolisme.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: De Keuringsraad KOAG/KAG heeft meegedeeld dat deze uiting niet aan de KAG is voorgelegd en uit de door adverteerder overgelegde correspondentie met de Keuringsraad betreffende de website kan niet worden afgeleid dat deze betrekking heeft op goedkeuring van de thans bestreden uitingen. Met betrekking tot de onderbouwing van de claim “verhoogt de vetverbranding” heeft klager gemotiveerd en onderbouwd met (verwijzingen naar) wetenschappelijke literatuur aangevoerd dat het door adverteerder genoemde onderzoek van Boschmann en Thielecke uit 2007 niet de conclusie rechtvaardigt dat EGCG leidt tot gewichtsverlies. Adverteerder heeft hierop niet gereageerd en daarmee de voor het product Refresh Teacaps gemaakte claim “Verhoogt de vetverbranding” onvoldoende aannemelijk gemaakt. Hetzelfde geldt voor de claims “Verhoogt het basaalmetabolisme” en “Helpt bij overgewicht”. Voor de eerste claim is door adverteerder geen wetenschappelijke onderbouwing overgelegd. Voor de tweede claim komt de Commissie tot de conclusie dat een eventueel positief resultaat van EGCG met  betrekking tot gewichtsverlies kan worden toegeschreven aan een combinatie van EGCG met cafeïne,  maar dat voor het geclaimde gunstige effect van uitsluitend EGCG op gewichtsverlies onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing bestaat. De reclame is misleidend en daardoor oneerlijk.

Extra informatie: zie voor EGCG ook onder “Kanker”.

*****

9. RCC 5 april 2012 (dossiernummer: 2012/00186)

SlipperSamenvatting reclame-uiting: advertentie voor “afslankslippers”. Onder het kopje “Val kilo’s af” staat onder meer: “Succesvol getest door TV-Programma KASSA!” en “Deze afslankslippers zijn bezet met massageknoppen voor de reflexzones van de spijsverteringsorganen”.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Adverteerder heeft niet aannemelijk gemaakt dat het enkele dragen van de afslankslippers de gevolgen heeft die in de uiting worden genoemd, met als resultaat dat men zienderogen afvalt en snel het ideale gewicht bereikt, zoals in de uiting wordt gesteld.  Voorts vormt het bericht van 28 april 2007 op de website van VARA KASSA, dat bij het verweer is overgelegd, waarin sprake is van een dame die de slippers 4 weken droeg en ongeveer 5 kilo afviel, onvoldoende grondslag voor de mededeling “Succesvol getest door TV-Programma KASSA!”. Misleidend, oneerlijk.

*****

10. RCC 14 mei 2008 (dossiernummer: 2008/08.0125)

sdSamenvatting reclame-uiting: uiting van Gustavsson Vandermark Orthomoleculair Laboratorium op de website http://www.slimmingdrops.nl waarin onder andere staat: “revolutionaire afslankdruppels”, “Slimming Drops stimuleert de vetverbranding, optimaliseert de spijsvertering en vermindert de opname van vet door het lichaam. Maar- en dat is de crux- het bevat tevens extracten die het energieniveau van het lichaam stimuleren en de stofwisseling reguleren” en “Het product is gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten”.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Adverteerder heeft geen wetenschappelijke artikelen overgelegd ter onderbouwing van de stellingen: “revolutionaire afslankdruppels” en “Slimming Drops stimuleert de vetverbranding, optimaliseert de spijsvertering en vermindert de opname van vet door het lichaam. Maar- en dat is de crux- het bevat tevens extracten die het energieniveau van het lichaam stimuleren en de stofwisseling reguleren”. Adverteerder heeft slechts enige samenvattingen van artikelen overgelegd, waarin met betrekking tot een aantal ingrediënten voorzichtige conclusies staan die niet met adverteerders stellingen in de uiting overeenkomen. Misleidend, oneerlijk.

*****

Filed Under: Reclame Code Commissie Tagged With: afslanken, Nederlandse Reclame Code, reclame, reclame code commissie

Reclame Code Commissie: Stralingsangst

4 June 2016 by Laurens Dragstra 3 Comments

Angst voor de elektromagnetische velden van mobiele telefoons, WiFi-routers, zendmasten, hoogspanningskabels, slimme meters e.d. We zouden er allerhande kwalen door oplopen en moeten er dus tegen beschermd worden, zo menen de antistralingsprofeten.

Er zijn in de databank 4 uitspraken van de RCC over stralingsangst.

1. CVB 2 juni 2016 (dossiernummer 2015/01139/A – CVB)

zwanger-stralingSamenvatting reclame-uiting: klacht tegen reclame van KPN voor de dienst ‘beeldbellen’. In de televisiecommercial maken twee peuters gebruik van een smartphone, waarbij ze hun hoofd soms zeer dicht bij het toestel houden. Volgens klaagster is dat vanwege de straling van de telefoon heel gevaarlijk. De reclame zou een bedreiging voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid vormen.

Oordeel: klacht afgewezen.

Samenvatting uitspraak voorzitter RCC: niet kan worden aangenomen dat het getoonde kortdurende contact met de telefoon reeds gezondheidsrisico’s oplevert. Ook niet aannemelijk dat het getoonde gedrag zal worden nagevolgd.

Samenvatting uitspraak RCC: de spelende kinderen in de commercial dienen slechts ter illustratie bij de aanprijzing van de dienst beeldbellen. De uiting is niet mede op kinderen gericht. Bij de huidige stand van de wetenschap kan niet met een voldoende mate van waarschijnlijkheid worden aangenomen dat het gebruik van een smartphone tot letsel voor de gebruiker leidt. Het tegendeel is evenmin uit te sluiten. Bij de huidige stand van de wetenschap bestaat onvoldoende aanleiding om te oordelen dat het in de televisiecommercial getoonde gebruik van de smartphone reeds schadelijke effecten voor peuters heeft.

Samenvatting uitspraak CVB: de commercial strekt niet tot aansporing van een specifiek gebruik van een smartphone of tot navolging. Tot op heden is geen rechtstreeks causaal verband aangetoond tussen straling door EMV die hoger is dan de hiervoor genoemde limieten enerzijds en letsel of ziekten anderzijds. Het CVB is het met appellante eens dat voorkomen dient te worden dat kleine kinderen aan mogelijke risico’s worden blootgesteld, maar niet kan worden gezegd dat de commercial tot dat resultaat zal leiden. Uit wet- en regelgeving volgt geen verplichting om in een reclame-uiting voor een internetdienst actief te wijzen op mogelijke risico’s van EMV bij overschrijding van limieten.

*****

2. RCC 15 juli 2015 (dossiernummer: 2015/00633)

zwanger-stralingSamenvatting reclame-uiting: mededeling met betrekking tot de slimme meter op de website enexis.nl, in het onderdeel ‘Veelgestelde vragen’: “Heb ik last van straling als ik in de buurt kom van mijn slimme meter?” “Nee, u zult geen last hebben van de straling van uw slimme meter. De straling van de slimme meter is vergelijkbaar met de straling van een mobiele telefoon. Deze blijft ruim binnen de geldende richtlijnen en vormt geen gevaar voor uw gezondheid. Bij elektrische apparaten is altijd sprake van enige mate van straling.”

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: De RCC begrijpt de klacht aldus dat volgens klager in de uiting onjuiste informatie wordt verstrekt over de last die kan worden ondervonden van de straling van de slimme meter. Naar het oordeel van de RCC heeft Enexis, onder verwijzing naar de conclusie van het testrapport van TÜV Rheinland van 13 november 2012, voldoende aannemelijk gemaakt dat de berekende en gemeten blootstellingsniveaus van de meest toegepaste slimme meters binnen de gestelde normen vallen en om die reden volgens de huidige regelgeving geen gevaar voor de volksgezondheid opleveren. Deze conclusie rechtvaardigt echter niet de absolute mededeling “u zult geen last hebben van de straling van uw slimme meter”. Dat de straling binnen de gestelde normen valt, hoeft immers niet te betekenen dan men in het geheel geen last zal (kunnen) hebben van de straling.

Extra informatie: zoekt de RCC hier geen spijkers op laag water? De klager beriep zich op professor Victor Moshchalkov van het Departement Natuurkunde en Astronomie aan de KU Leuven, kennelijk een bekende in het Belgische anti-stralingswereldje.

*****

3. Voorzitter RCC 21 november 2012 (dossiernummer: 2012/00904)

1-1204463487cJKySamenvatting reclame-uiting: televisiecommercial van adverteerder waarin een aluminium portemonnee wordt aangeprezen met onder andere de mededeling dat deze bescherming biedt tegen infrarode stralen waarmee gegevens van passen en creditcards kunnen worden gestolen.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Nu adverteerder heeft niet kunnen bewijzen dat passen en creditcards daadwerkelijk kunnen worden gelezen door infrarode stralen, zoals wordt beweerd in de Nederlandstalige commercial, is de uiting strijdig met de waarheid in de zin van artikel 2 van de Nederlandse Reclamecode (NRC).

*****

4. RCC 3 maart 2011 (dossiernummer: 2011/00060)

422Samenvatting reclame-uiting: uitingen over de op de website www.aquariuswholism.nl aangeboden “Benzoliet Octaëder”. Deze kan belastende omgevingsfactoren neutraliseren, onder meer
– Elektromagnetische velden zoals o.a. afkomstig van huishoudelijke apparaten, draadloze netwerken (wi-fi), DECT telefoons, GSM en UMTS zenders en hoogspanningsleidingen.
– Geopathische invloeden zoals *Aardstralen *Wateraders *Aardbreuklijnen
-Entiteiten (geesten, spoken)”

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: In de gewraakte uiting wordt gesproken over in huis aanwezige “straling en andere belastende omgevingsinvloeden”, waardoor men zich -kort gezegd- thuis niet meer kan ontspannen. De Benzoliet Octaëder kan deze negatieve omgevingsinvloeden opheffen en de woning neutraliseren, aldus de strekking van de uiting. Enig voorbehoud wordt daarbij ten aanzien van het te verwachten effect niet gemaakt. Echter, adverteerder heeft zich, naar hij heeft laten weten, bij de in de uiting aan het product toegeschreven werking gebaseerd op gebruikerservaringen van klanten. Voor de aannemelijkheid van de in een uiting aan een product toegeschreven werking kan men zich evenwel niet met succes beroepen op de ervaring die gebruikers van dat product daarmee hebben. Ten aanzien van de door adverteerder overgelegde “Statistische analyse van ziekteverzuimdaling bij een Nutsbedrijf gedurende de eerste 12 maanden na plaatsing Benzoliet” van Drs. P.W.V. Veraart, gedateerd maart 1996, overweegt de RCC dat daarmee evenmin aannemelijk is gemaakt dat het aangeprezen product de werking heeft die daaraan in de uiting wordt toegeschreven. Misleidend, oneerlijk.

Extra informatie: er is kennelijk ook een “Man/Vrouw Octaëder”. Zie onder SEKSUALITEIT.

*****

Filed Under: Reclame Code Commissie Tagged With: elektromagnetische straling, Nederlandse Reclame Code, reclame, reclame code commissie, straling, stralingsangst, telefoonstraling

Reclame Code Commissie: Xlens

20 May 2016 by Laurens Dragstra Leave a Comment

Dure gekleurde brillen tegen dyslexie.

Er zijn in de databank 3 uitspraken van de RCC over Xlens.

1. CVB 18 januari 2017 (dossiernummer 2016/00638 – CVB)

Reclame Code Commissie: Xlens 1Samenvatting reclame-uiting: advertentie in De Nieuwsbode en diverse uitlatingen op de website www.xlens.com. Samengevat komen de uitlatingen erop neer dat de kleurenfilters in de brillen van Xlens ogen en hersenen beter op elkaar afstemmen, waardoor leesproblemen, c.q. dyslexie worden opgelost. Ook beweringen als “ruim 60% van mensen met dyslexie is geholpen met Xlens”, “aangetoond door diverse onafhankelijke instanties” en “de huidige aangepaste advertenties zijn voorgelegd en goedgekeurd door de RCC”.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak RCC: nu klager de diverse onderzoeken waarnaar door adverteerder op de website wordt verwezen, gemotiveerd heeft bestreden, had het op de weg van adverteerder gelegen om aan de hand van onderzoeken haar claims nader te onderbouwen. De eigen resultaten van adverteerder, waaruit de RCC bovendien begrijpt dat de behandeling niet in alle gevallen effectief is, rechtvaardigen niet de genoemde, zonder voorbehoud weergegeven, mededelingen in de uitingen over de beweerdelijk succesvolle resultaten van het product. Deze resultaten zijn niet controleerbaar. Juist bij een product dat is bedoeld om ingrijpende problemen en klachten te verhelpen, kan niet met een dergelijke oncontroleerbare onderbouwing worden volstaan. De uitingen zijn misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van artikel 7 NRC. De adverteerder heeft bovendien ten onrechte vermeld dat de RCC de advertenties zoals die verschijnen in kranten heeft goedgekeurd.

Samenvatting uitspraak CvB: de adverteerder doet vergaande en stellige claims. Gelet op de gemotiveerde betwisting van deze claims ligt het op de weg van Xlens de werking van het product voldoende aannemelijk te maken. Xlens heeft onderzoeksbureau Tevreden.nl opdracht gegeven klanten naar hun ervaringen met een Xlens bril te vragen. Dit onderzoek betreft in feite de verwerking van subjectieve meningen van personen die bij Xlens een bril hebben gekocht op basis van de totale klantpopulatie. De uitkomsten van het onderzoek zijn gebaseerd op de meningen van een klein deel van het klantenbestand, namelijk de klanten die bereid waren aan het onderzoek mee te werken. Voor zover deze klanten een positief resultaat melden, is niet controleerbaar of dit is toe te schrijven aan de kleurenfilters. Daarbij dient rekening te worden gehouden met de mogelijkheid van een placebo-effect. De gebruikservaringen die inhouden dat dyslexie-klachten zijn verminderd of verdwenen, wegen op grond van het voorgaande niet op tegen de – onvoldoende door Xlens weersproken – stelling van geïntimeerde dat binnen de wetenschap onomstreden is dat kleurenfilters niet in staat zijn dyslexie te corrigeren. Xlens mag op grond van het voorgaande in reclame-uitingen geen mededelingen doen die stellen of suggereren dat haar kleurenfilters dyslexie en andere leesproblemen effectief kunnen corrigeren waardoor deze problemen verminderen of verdwijnen.

*****

2. RCC 19 mei 2016 (dossiernummer: 2016/00311/A)

xlens-skepsisSamenvatting reclame-uiting: klacht tegen paginagrote advertentie in de Volkskrant (zie uitspraak 2. hieronder) en uitingen op www.xlens.com/wetenschappelijk-aangetoond. Daar stond de tekst: “Xlens is de best wetenschappelijk onderbouwde methode als het aankomt op het verbeteren van leesproblemen in relatie tot dyslexie. Van geen enkele andere methode zijn zoveel wetenschapsresultaten aanwezig. Uitgangspunt is dat Xlens kleurenfilters dyslexie niet kunnen genezen, maar wel significante verbeteringen realiseren in het lezen en automatiseren. De werking van de Xlens kleurenfilters is uitgebreid onderzocht door diverse onafhankelijke instanties en wetenschappers. Deze onderzoeken tonen aan dat de leesvaardigheid door het gebruik van de Xlens bril fors toeneemt en dat het gebruik van kleurenfilters een positieve invloed heeft op de hersenactiviteit tijdens het lezen.”

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: het had op de weg van adverteerder gelegen om aan de hand van onderzoeken haar claims nader te onderbouwen, bijvoorbeeld met resultaten van een onafhankelijk onderzoek, met name nu zij in de uiting stelt dat de resultaten “wetenschappelijk aangetoond” zijn en “de best wetenschappelijk onderbouwde methode” is “als het aankomt op het verbeteren van leesproblemen in relatie tot dyslexie”. De eigen resultaten van adverteerder, waaruit de RCC bovendien begrijpt dat de behandeling niet in alle gevallen effectief is, rechtvaardigen niet de hiervoor genoemde mededelingen in de uitingen over de beweerdelijk succesvolle resultaten van het product. Deze resultaten zijn niet controleerbaar. Juist bij een product dat is bedoeld om ingrijpende problemen en klachten te verhelpen, kan niet met een dergelijke oncontroleerbare onderbouwing worden volstaan. Misleidend en daardoor oneerlijk. Dat adverteerder stelt dat zij in de uiting niet spreekt over: “wetenschappelijk bewezen” maar over “wetenschappelijk aangetoond” doet daaraan niet af nu daaraan door de gemiddelde consument dezelfde betekenis zal worden toegekend.

Extra informatie: zie over Xlens een keur aan artikelen, hier, hier, hier en hier.

*****

3. RCC 19 mei 2016 (dossiernummer: 2016/00311)

xlens-skepsisSamenvatting reclame-uiting: paginagrote advertentie in de Volkskrant met de kop “Xlens: hét hulpmiddel bij dyslexie of leesproblemen.” Andere teksten o.a.: “Ogen en hersenen worden door kleurenfilters beter of elkaar afgestemd.” Volgens de adverteerder “Wetenschappelijk aangetoond” en “Bij positief Xlens advies: 99% zekerheid dat de problemen verdwijnen”. De kleurenbril zou ook tegen hoofdpijn werken.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: In de uiting wordt zonder voorbehoud gesteld dat de Xlens “hét hulpmiddel” is bij dyslexie of leesproblemen, leer- en leesprestaties direct verbeteren, letters en woorden niet meer ‘dansen’, concentratie en begrijpend lezen daardoor verbeteren, eventuele leeshoofdpijn verdwijnt, zonder training of medicatie, Xlens oogonderzoek direct aantoont of de bril resultaat zal opleveren en bij positief advies 99% zekerheid geeft dat de problemen verdwijnen en het de enige methode is die succes garandeert. De eigen resultaten van adverteerder rechtvaardigen niet de mededelingen in de uiting over de beweerdelijk succesvolle resultaten van het product. Deze resultaten zijn niet controleerbaar. Het had op de weg van adverteerder gelegen om aan de hand van onderzoeken haar claims nader te onderbouwen, bijvoorbeeld met resultaten van een onafhankelijk onderzoek, met name nu zij in de uiting stelt dat de resultaten “wetenschappelijk aangetoond” zijn. Misleidend en daardoor oneerlijk. Dat adverteerder stelt dat zij in de uiting niet spreekt over: “wetenschappelijk bewezen” maar over “wetenschappelijk aangetoond” doet daaraan niet af nu daaraan door de gemiddelde consument dezelfde betekenis zal worden toegekend.

Extra informatie: zie over Xlens een keur aan artikelen, hier, hier, hier en hier.

*****

Filed Under: Reclame Code Commissie Tagged With: Nederlandse Reclame Code, reclame, reclame code commissie, xlens

Reclame Code Commissie: Stoppen met roken

24 February 2016 by Laurens Dragstra 1 Comment

Allerhande vermeende oplossingen voor wie de tabak voorgoed wil afzweren.

Er zijn in de databank 2 uitspraken van de RCC over stoppen met roken.

1. Voorzitter RCC 23 februari 2016, dossiernummer: 2015/01215

eLybraSamenvatting reclame-uiting: diverse reclame-uitingen over het apparaat e-Lybra op de website van een artsenpraktijk (www.centaurea.nl). Dat bevat volgens de adverteerder een zeer succesvol programma voor gewichtsreductie en stoppen met roken. Vooral met het programma voor mensen die willen stoppen met roken, zijn er zeer positieve ervaringen.”

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: met betrekking tot de claim dat de E-Lybra8TM “een zeer succesvol programma” is voor stoppen met roken waarmee de “behoefte om te roken verdwijnt”, oordeelt de voorzitter als volgt. Adverteerder heeft in dit verband niet zelf stukken overgelegd, maar verwijst naar de door klager overgelegde productie 9. Dit betreft een op 5 augustus 2014 in “Forschende Komplementärmedizin” gepubliceerd artikel met de titel ‘Evidence for the Efficacy of a Bioresonance Method in Smoking Cessation: A Pilot Study’. De voorzitter oordeelt dat dit artikel onvoldoende de hiervoor bedoelde stellige mededelingen over de resultaten van een behandeling met de E-Lybra8TM kan rechtvaardigen. Het staat adverteerder weliswaar vrij om in de uiting te vermelden dat zij een behandeling met dit apparaat aanbiedt aan mensen die willen stoppen met roken, maar niet om een daadwerkelijk succesvol effect van deze behandeling te claimen nu dit onvoldoende aannemelijk is geworden. De reclame-uitingen zijn misleidend en oneerlijk.

*****

2. RCC 5 maart 2013 (dossiernummer: 2013/00037)

Lit_cigaretteSamenvatting reclame-uiting: advertorial in de Telegraaf met de aanhef: “STOPPEN MET ROKEN BINNEN  1 UUR! Pro-stop-laserbehandeling: veilig, betrouwbaar en effectief”. Daarin staat onder meer: “De behoefte aan nicotine vermindert, ontwenningsverschijnselen worden sterk gereduceerd: met de Prostop-laserbehandeling hebt u de grootste kans om definitief te stoppen met roken. De lasermethode is zó succesvol dat zelfs de meest verstokte roker binnen 1 uur voorgoed van het roken af kan zijn”.

Oordeel: klacht gegrond.

Samenvatting uitspraak: Klagers hebben onder verwijzing naar een evaluatie van wetenschappelijke literatuur gesteld dat er geen bewijs van werkzaamheid bestaat met betrekking tot de in de advertorial bedoelde laserbehandeling bij nicotineverslaving. Bij die laserbehandeling worden, zoals in de uiting staat, “30 drukpunten op uw lichaam gestimuleerd door middel van een pijnloze laserstraal”. Klagers hebben meer in het bijzonder bestreden dat van de laserbehandeling de resultaten kunnen worden verwacht, die in de eerste alinea van de advertorial worden genoemd. Het lag vervolgens op de weg van adverteerder om aan te tonen dat hetgeen in de advertorial wordt gesteld juist is. Naar het oordeel van de RCC is adverteerder daarin niet geslaagd. Wat betreft de laserbehandeling zelf, waarop in de advertorial de nadruk lijkt te liggen, heeft adverteerder slechts meegedeeld dat deze plaatsvindt conform “het unieke Prostop protocol als ondersteuning van het stopadvies”. Misleidend, oneerlijk.

Extra informatie: zie ook dit artikel.

*****

Filed Under: Reclame Code Commissie Tagged With: Nederlandse Reclame Code, reclame, reclame code commissie, roken, sigaret

  • « Go to Previous Page
  • Go to page 1
  • Go to page 2
  • Go to page 3
  • Go to page 4
  • Interim pages omitted …
  • Go to page 7
  • Go to Next Page »

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • SKEPP
  • SBM
Skepter 36.1 – Lentenummer 2023
25 February 2023 - SkepsisBlogBeheerder
Skepter 36.1 – Lentenummer 2023

De eerste Skepter van 2023 is eergisteren van de drukker gekomen en zit in de verzending. Hij zal ergens komende week wel bij abonnees en donateurs bezorgd worden. Weer veel moois in dit nummer. Herkent u zich in het portret hier rechts? Dit is volgens de kunstmatig intelligente plaatjesgenerator DALL·E hoe een skepticus eruitziet. Gert Jan van ’t ... Meer lezen Het bericht Skepter 36.1 – Lentenummer 2023 verscheen eerst op Skepsis Blog. [...]

Skepter 35.4 – Winternummer 2022
1 December 2022 - Pepijn van Erp
Skepter 35.4 – Winternummer 2022

Brengen genetici de mammoet, de dodo en de buidelwolf weer terug? Komt kernfusie er sneller dan velen denken? Het nut van sciencefiction als lesmateriaal. Een interview met pendelwinnaar Marieke Kuypers, en nog veel meer in dit nummer. Het bericht Skepter 35.4 – Winternummer 2022 verscheen eerst op Skepsis Blog. [...]

Piramidependelprijs voor Marieke Kuypers en Diederik Jekel feliciteert Skepsis met 35-jarig bestaan
20 November 2022 - Pepijn van Erp

Marieke Kuypers onderscheiden door Skepsis voor haar video's op TikTok en Diederik Jekel feliciteert Skepsis met een feestrede met het 35-jarig bestaan Het bericht Piramidependelprijs voor Marieke Kuypers en Diederik Jekel feliciteert Skepsis met 35-jarig bestaan verscheen eerst op Skepsis Blog. [...]

Komeet van Halley in “Het verhaal van Vlaanderen”?
13 February 2023 - Paul De Belder

De aflevering van ‘Het verhaal van Vlaanderen’ over de Guldensporenslag heeft ongetwijfeld de meeste commentaar opgewekt. Ook vanuit de astronomie valt er kritiek op te leveren. Inderdaad begon de bewuste aflevering met een voorstelling van de komeet van Halley.  Bij het kijken dacht ik heel even dat ik in een documentaire over sterrenkunde en niet over geschiedenis zat. Maar meteen werd de band duidelijk. [...]

Desmet dwaalt, draait en duikt
9 January 2023 - Paul De Belder

Hoewel de uitspraken van Desmet over de coronamaatregelen al langer op veel kritiek van factcheckers stuiten, kwam hij pas recentelijk echt flink in opspraak. Op een tournee langs verschillende Amerikaanse talkshows en podcasts om de Engelse vertaling van zijn boek te promoten, was hij ook te gast bij Infowars, de show van Alex Jones. Het optreden bij deze veroordeelde complotdenker en het doen van nogal stellige uitspraken over openhartoperaties onder hypnose waren de aanleiding voor een hausse aan kritische artikelen in de Vlaamse media. [...]

QAnon
26 October 2022 - Ledenadmin Skepp

In de herfst van 2016 verspreidde zich het gerucht dat de Amerikaanse Democratische Partij vanuit de kelder van een pizzeria in Washington D.C. een pedofielennetwerk organiseert. De pizzeria met de grappige naam Comet Ping Pong was allesbehalve willekeurig gekozen. Met zijn eigenzinnige atmosfeer is het een hotspot voor excentriekelingen: punkers, holebi’s, kunstenaars, outsiders en linksen1. Het was een voor de hand liggend doelwit voor mensen uit de alt-rightbeweging2,die vatbaar zijn voor complotdenken. [...]

Ivermectin is now fast becoming the new MMS
20 March 2023 - David Gorski

A recent VICE story described a Telegram channel devoted to promoting veterinary ivermectin to treat autism. It has echoes of autism quackery going back at least to the use of MMS (a kind of bleach) to "cure" autism by eliminating "parasites." The post Ivermectin is now fast becoming the new MMS first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Science-Based Satire: Florida Authorities Report First Case of Mosquito-Borne Fentanyl Overdose
17 March 2023 - Clay Jones

Can a mosquito bite result in a fentanyl overdose? Will police soon be fitted with wearable naloxone pumps? Can fentanyl be detected by a handheld electronic device? The answer...is no. This is merely more nonsense cooked up in the mind of someone who probably should stick to his day job. The post Science-Based Satire: Florida Authorities Report First Case of Mosquito-Borne Fentanyl Overdose first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Sleep and Vaccination Response
15 March 2023 - Steven Novella

A meta-analysis finds a non-significant trend in decreased antibody response with poor sleep. What is the significance? The post Sleep and Vaccination Response first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Richard Rasker on De linke weekendbijlage (11-2023)Zie ook https://www.vice.com/en/article/z3mb89/ivermectin-danny-lemoi-death en https://sciencebasedmedicine.org/ivermectin-is-now-fast-becom
  • Satria on De linke weekendbijlage (11-2023)bij ongelovigen zijn die kwabjes al maximaal....
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (11-2023)Zelf knutselen met geneesmiddelen is in het algemeen niet ongevaarlijk. Als je leest wat mensen met ivermectine uithalen, is het
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (11-2023)Ik zou wel eens een proefje willen zien waarin "neurotheoloog" Newberg een paar verstokte absoluut niet gelovende mensen (ik haat
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (11-2023)Ivermectine lijkt steeds meer een panacee voor alle kwalen te worden. Oorspronkelijk een middel tegen parasieten. Eerst gebruikte men het

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2023 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in