Kloptdatwel?

9/11

Leugens en misleidingen van Stichting 11 September – reden 3

by 11 Comments

De Stichting 11 September geeft ’10 redenen om 9/11 nader te onderzoeken’.  Al deze redenen zijn ofwel evident vals, misleidend of irrelevant voor de vraag of het officiële verhaal over de aanslagen van 11 september 2001 klopt. Hieronder de derde reden uit de folder:

Leugens en misleidingen van Stichting 11 September - reden 3 1

NIST heeft de instortingen van WTC1 en WTC2 nauwelijks bekeken, alleen de gebeurtenissen die tot aanvang van de instorting leidden. Hoe die finale instorting begon met het begeven van het gebouw ter hoogte van de verdiepingen waar de inslag plaatsvond en de branden voortduurden, kunnen we op talloze videobeelden zien. Een snelle instorting volgde. Onwaarschijnlijk snel volgens de truthers. De structuren onder de directe geraakte verdiepingen hadden veel meer weerstand moeten bieden en de instorting af moeten remmen, of zelfs helemaal doen stoppen. Dat is niet gebeurd en daarom moet er wel extra energie in het systeem ingebracht zijn. Middels explosieven. Of nog ongeloofwaardigere scenario’s.

De meeste experts die zich met de zaak hebben beziggehouden zien de problemen niet, maar er zijn er maar weinig die er echt aan gerekend hebben. Dat is wel gebeurd, ook in wetenschappelijke artikelen.

Lees bijvoorbeeld:

Naar het overzicht met de 9 andere redenen

Aanvullingen en verbeteringen zijn welkom en kunnen in de comments hieronder worden gedeeld of via mail aan de redactie.

Leugens en misleidingen van Stichting 11 September – reden 2

by 2 Comments

De Stichting 11 September geeft ’10 redenen om 9/11 nader te onderzoeken’.  Al deze redenen zijn ofwel evident vals, misleidend of irrelevant voor de vraag of het officiële verhaal over de aanslagen van 11 september 2001 klopt. Hieronder de tweede reden uit de folder:

Leugens en misleidingen van Stichting 11 September - reden 2 2

Omdat de gekaapte vliegtuigen commerciële vluchten waren, die opgestegen waren van vliegvelden in de VS, vielen ze in eerste instantie onder de FAA. Die schakelde NORAD in toen duidelijk werd dat het om kapingen ging. Het onderscheppen van een vliegtuig duurt aanzienlijk langer dan 10 minuten en het onderscheppingsprotocol voorzag niet in het desnoods neerhalen van commerciële toestellen, dat zou alleen kunnen na toestemming van de president en minister van defensie. Een dergelijke order werd pas van kracht, nadat het laatste van de vier gekaapte toestellen was neergestort.

Er waren meerdere oefeningen op of rond 9/11, maar aanwijzingen dat die de respons van de autoriteiten op de aanslagen negatief hebben beïnvloed, zijn er niet.

Zie bijvoorbeeld:

Naar het overzicht met de 9 andere redenen

Aanvullingen en verbeteringen zijn welkom en kunnen in de comments hieronder worden gedeeld of via mail aan de redactie.

Leugens en misleidingen van Stichting 11 September – reden 1

by 13 Comments

De Stichting 11 September geeft ’10 redenen om 9/11 nader te onderzoeken’.  Al deze redenen zijn ofwel evident vals, misleidend of irrelevant voor de vraag of het officiële verhaal over de aanslagen van 11 september 2001 klopt. Hieronder de eerste reden uit de folder:

Leugens en misleidingen van Stichting 11 September - reden 1 3

PNAC was een denktank van neoconservatieven die sterk aanstuurde op versterking en transformatie van de Amerikaanse strijdmacht om Amerikaanse hegemonie op het wereldtoneel te behouden. De opmerking over een Pearl Harbor dat nodig zou zijn om het Amerikaanse volk weer oorlogszuchtig te krijgen is een ernstige verdraaiing van wat er in het rapport Rebuilding America’s Defenses staat:

Further, the process of transformation, even if it brings revolutionary change, is likely to be a long one, absent some catastrophic and catalyzing event – like a new Pearl Harbor. Domestic politics and industrial policy will shape the pace and content of transformation as much as the requirements of current missions.

Over oorlogszuchtigheid wordt niet gesproken, en het rapport stelt dat de gewenste transformatie lange tijd zal vergen in afwezigheid van een gebeurtenis als Pearl Harbor. Een ‘Pearl Harbor’ wordt niet voorgesteld als een noodzakelijke voorwaarde, of iets dat wenselijk is om de transformatie te bespoedigen.

Lees bijvoorbeeld:

Naar het overzicht met de 9 andere redenen

Aanvullingen en verbeteringen zijn welkom en kunnen in de comments hieronder worden gedeeld of via mail aan de redactie.

‘Waarom zou je niet in debat gaan met mensen die in complottheorieën over 9/11 geloven?’

by 120 Comments

Vorige week werd er in een auditorium van de UGent geredetwist over valversnellingen, betonstof, de integriteit van stalen kolommen en de smelttemperaturen van diverse metalen. Klinkt als een stoffige discussie die enkel gespecialiseerde techneuten aanbelangt? In werkelijkheid zat de zaal afgeladen vol, en laaiden de emoties bijzonder hoog op. De discussie ging over de aanslagen op 9/11, en op het podium zaten ingenieur Coen Vermeeren en ikzelf, samen met moderator Rob Vanoudenhoven.

'Waarom zou je niet in debat gaan met mensen die in complottheorieën over 9/11 geloven?' 4
(foto: Robert J. Fisch | Wikimedia commons )

Dat die technische argumenten de gemoederen beroeren, komt omdat er volgens sommigen erg veel van afhangt. Anno 2018 zijn er nog altijd talloze mensen – wereldwijd zeker tientallen miljoenen – die geloven dat de aanslagen op 9/11 niet werden uitgevoerd door Al Qaeda, maar dat het een ‘false flag’ operatie was, een geheime complot dat door de echte daders in de schoenen van Osama Bin Laden en zijn 19 rovers werd geschoven. Die groep denkers staat bekend als de ‘9/11 Truth movement’. De WTC-gebouwen zijn niet door vliegtuigen ingestort, aldus de complotdenkers, maar door vooraf aangebrachte explosies neergehaald. In het Pentagon is zelfs nooit een vliegtuig ingeslagen gevlogen, beweren vele anderen. In werkelijkheid werd het complot van 9/11 beraamd door Bush zelf, of door andere sinistere genootschappen.

De technische argumenten over smelttemperaturen en valsnelheden zijn voor de Truthers een ‘smoking gun’- het ultieme bewijs dat wij door officiële instanties op een onvoorstelbare wijze belogen en bedrogen werden.

Onnozele ‘aluhoedjes’

Vriend en vijand hebben mij afgeraden om een publiek debat aan te gaan met ‘Truthers’. De ene vond dat ik zonder expertise in de ingenieurswetenschappen niet het risico mocht nemen om onderuit aan te gaan. De ander vond dat marginale complotdenkers geen platform verdienen, en al zeker niet in de gebouwen van een universiteit. Daarmee creëer je de indruk dat er een ernstige wetenschappelijke discussie bestaat over de complotfantasieën (quod non), en krijgen complotdenkers een gratis promo-rondje, waardoor ze het debat al gewonnen hebben nog voor het begonnen is. Nog anderen vonden dat ik goedkoop scoorde op de kap van onnozele ‘aluhoedjes’. Heb ik echt niets beters te doen? En bovendien, zo vonden velen, had dat debat geen enkele zin, omdat toch niemand van gedacht zou veranderen.

Dat laatste klopt: een peiling door de moderator wees – voorspelbaar – uit dat niemand in het publiek – dat overweldigend uit complotdenkers bestond – na afloop van het debat van mening was veranderd. Maar dat geldt zowat voor alle publieke debatten, ongeacht het onderwerp. De meeste mensen komen niet naar een debat luisteren om ideeën uit te wisselen, maar om ‘hun’ team toe te juichen vanop de tribune. En na afloop zijn beide partijen er even hard van overtuigd dat ze de tegenstand vermorzeld hebben.

Is de complottheorie over 9/11 zo onzinnig dat ze geen debat waard is? Eerder nam ik deel aan publieke debatten met theologen over het bestaan van God, met homeopaten over geschud water, en met parapsychologen over telepathie en reïncarnatie. Waar trek je de grens? Die denkbeelden vind ik niet minder ongeloofwaardig dan de hypothese dat de Amerikaanse regering een incoherent complot zou opzetten met zowel inslaande vliegtuigen als gecontroleerde explosieven, waarbij ze 3.000 van haar eigen burgers zou vermoorden en haar eigen grootste symbool en economisch centrum vernietigen. En ik ben inderdaad geen ingenieur, maar ik weet wel wat af van complottheorieën: mijn doctoraat ging over de aantrekkelijkheid van pseudowetenschap, met inbegrip van complottheorieën, en ik schreef samen met Johan Braeckman over 9/11-complotten in De ongelovige Thomas heeft een punt. Bovendien gaan complottheorieën over veel meer dan over ingenieurskunde, maar ook over psychologie, sociologie, politieke wetenschappen, en vooral over bewijsvoering en argumentatie.

Er is ook een principieel argument om het debat met complotdenkers aan te gaan, hoe onwaarschijnlijk, absurd of irrationeel je hun opvattingen ook vindt. De waarheid wordt enkel gehard door haar bloot te stellen aan kritiek, zoals John Stuart Mill schreef. Als je weigert in debat te gaan met mensen die in onzin geloven, dan vergeet je op den duur waarom het precies onzin is. Hoe weten we eigenlijk wie er precies achter 9/11 zat? Welke fysische kennis beschikken we over de instorting van de gebouwen? En hoe maak je het verschil tussen een reëel complot (zoals het Watergateschandaal) en een van de pot gerukte complotfantasie? In een debat met een complotdenker leer je onrechtstreeks dingen bij over fysische modellen, over falsifieerbaarheid en bewijslast, over berekeningen van waarschijnlijkheid, over de werking van overheidsbureaucratie, en over de valkuilen van de menselijke geest.

Complotflodder

Een complottheorie kan je zelf maken, aan de hand van een eenvoudig recept. Neem eender welke historische gebeurtenis, liefst een belangrijke, en liefst een negatieve. Zoek naar anomalieën in het officiële verhaal dat je leest en ziet in de media: dingen die de wenkbrauwen doen fronsen, details die niet lijken te kloppen of merkwaardig zijn. Dat kan gaan om foto’s of videobeelden, maar ook getuigenissen en de verslaggeving zelf. Spin daar suggestieve vragen rond. Dat kan je toepassen op de maanlanding (waarom wapperde de vlag, waarom kloppen de schaduwen niet?), op de foto van het verdronken Syrische jongetje Aylan(waarom ligt hij in de verkeerde richting? Waarom is zijn broekje niet nat?) en ook op de aanslagen van 9/11: waarom stortte het nabije gebouw WTC 7 in, hoewel het niet door een vliegtuig werd geraakt? Hoe konden vliegtuigen zo’n onmogelijk manoeuvre uitvoeren? Hoe konden de passagiers zogezegd naar huis bellen vanop de vlucht? Waarom werden er ontploffingen gehoord nabij de Twin Towers kort voor de instorting? Waarom berichtte de BBC al over de instorting van WTC 7 toen het gebouw nog recht stond.

Op de meeste van die vragen bestaan goede antwoorden, maar niet op allemaal. In een complexe en chaotisch gebeurtenis als 9/11 zijn er altijd zaken die in het ongewisse blijven, of die op stom toeval berusten. Zelfs in een gedetailleerde reconstructie kan je niet elke lichtflits en elke knal verklaren. Je kan plausibele verklaringen aanwijzen (een vallende lift, een ontploffende dieselgenerator of elektriciteitskast), maar de exacte details zullen we nooit achterhalen.

Een antwoord of uitgewerkte theorie hebben complotdenkers zelf niet. Er is een eindeloze stroom van insinuaties en suggestieve vragen, maar na 17 jaar speculaties over 9/11 is er onder Truthers nog steeds geen enkele eensgezindheid over de werkelijke toedracht. De term “complottheorie” is wat dat betreft wat misleidend; we kunnen het beter “complotflodders” noemen. Binnen de Truther-beweging is er ook een interessante selectiedruk op vergezochtheid: hoe absurder de hypothese, hoe kleiner de kans dat er door officiële instanties en wetenschappers ernstig onderzoek naar verricht is, dus hoe meer je die afwezigheid vervolgens als ‘verdacht’ kan bestempelen. Waarom werd er nooit rekening gehouden met de hypothese dat het Pentagon door een kruisraket is geraakt, in plaats van een passagiersvliegtuig? Waarom hebben officiële instanties niet gezocht naar sporen van nano-thermiet en andere exotische springstoffen in het WTC-puin? Hebben ze soms iets te verbergen?

Een debat met een complotdenker aangaan, is daarom als water naar de zee dragen. Een scepticus drukte het ooit uit als een wetmatigheid: ‘De hoeveelheid energie die je nodig hebt om onzin te weerleggen, is een grootteorde groter dan de energie die je nodig hebt om ze te produceren’. Dwars door alle onverklaarbaarheden en mysterieuze anomalieën blijven alle complotdenkers van één iets rotsvast overtuigd: dat ‘het’ verhaal niet klopt, en dat we worden belogen door ‘de’ elite.

'Waarom zou je niet in debat gaan met mensen die in complottheorieën over 9/11 geloven?' 5

Parallel universum

De 9/11 Truth-beweging is ook interessant voor sociologen. De discussie met Coen Vermeeren op het podium verliep hoffelijk, maar het publiek waagde zich zelf geregeld aan een ‘gecontroleerde explosie’. Mensen jouwden, schreeuwden met overslaande stem, en het schuim stond op menige mond. Zoals een vriendin me achteraf zei: ‘Ik niet wist dat hippies zo agressief waren.’

Dat de emoties zo hoog oplaaien, mag eigenlijk niet verwonderen. Een complottheorie komt daarom nooit alleen. De meeste Truthers denken niet enkel dat 9/11 een duister complot is, maar ook de meeste andere terreuraanslagen, de moord op Kennedy, de maanlanding, de verdrinking van het Syrische jongetje Aylan, enzovoort. Ze geloven dat we massaal besproeid worden met giftige chemicaliën (chemtrails) en ingespoten met ziekmakende metalen en nano-robots (vaccinaties). Want als ‘ze’ ons één keer zo onvoorstelbaar kunnen bedriegen, en als ‘ze’ zo machtig zijn, dan kunnen we niets of niemand nog vertrouwen. En de weinige wakkere burgers worden door de elite en mainstream media gemarginaliseerd als een bende irrationele ‘complotgekkies’. Dat is een nogal verontrustend wereldbeeld.

In sociologisch opzicht is complotdenken nauw verwant met populisme, omdat het een hebzuchtige, cynische en kwaadaardige elite afzet tegen het gewone volk. Net zoals populisten, geloven complotdenkers in de kracht van hun eigen ‘gezond verstand’ (zoals hun intuïties over vallende gebouwen) en zijn ze argwanend tegenover officiële instanties en wetenschappelijke experts. De Truth-beweging heeft ook vaak een spirituele dimensie: het is een verhaal van bewustwording en van bevrijding uit onwetendheid. Mensen voelen zich herboren en zeggen dat hun ogen eindelijk zijn ‘open gegaan’.

Narcistische verleiding

Er schuilt ten slotte ook een narcistisch verleiding in: de verdwaasde massa is gehersenspoeld, maar de complotdenker doorziet als enige de schone schijn, en durft de verontrustende waarheid onder ogen zien. Mensen die nog niet ontwaakt zijn worden ‘sheeple’ genoemd, een portmanteau van ‘sheep’ en ‘people’. Het is een vorm van zingeving in een ingewikkelde wereld.

Dat alles maakt de 9/11 Truth-beweging bijzonder fascinerend. In ieder geval heb ik geen spijt van mijn deelname aan debat, en ik heb zelf wat bijgeleerd. Een woordvoerder van de UGent, gevraagd naar een reactie over de locatie van het debat, merkte op dat het motto ‘Durf denken’ ook inhoudt dat je de confrontatie aandurft met mensen die compleet anders denken dan jij. En dat het ten slotte een tegensprekelijk debat was, met een neutrale moderator.

Mijn finale reden om hieraan deel te nemen, heeft zelfs niets met complotdenken of wetenschapsfilosofie te maken: ik heb geen vergoeding gevraagd voor mijn deelname, maar in de plaats gevraagd aan de organisator (Peter Vereecke) dat hij €500 zou schenken aan de Against Malaria Foundation, de organisatie die volgens effectieve altruïsten één van de meest effectieve vormen van liefdadigheid ter wereld is. Misschien heb ik de complotdenkers inderdaad ongewild wat onverdiende aandacht gegeven, waardoor hun irrationele ideeën een groter bereik hebben gevonden. Misschien had ik ze net zo goed kunnen negeren. Maar als ik dat kleine nadeel in de weegschaal leg tegen de 200 malarianetten die AMF met dat geld zal verspreiden, dan is de afweging snel gemaakt.

De ‘aluhoedjes’ hebben zich flink opgewonden, maar ze hebben wel allemaal €10 inkom betaald. Waarvoor dank!

Verscheen eerder op Knack.be. Er is ook een video-opname van het debat gemaakt en die zal vermoedelijk binnenkort wel ergens opduiken. Voor een inhoudelijke discussie met aandacht voor technische details van de aanslagen en de argumenten van Vermeeren, is het waarschijnlijk handiger daarop te wachten. Intussen kan de lezer wel de presentatie van Boudry bekijken.

Kom Plot – George van Houts leent oogkleppen van complotdenkers

by 87 Comments

Kom Plot - George van Houts leent oogkleppen van complotdenkers 6Donderdagavond 30 maart bezocht ik ‘Kom Plot’, een voorstelling van theatermaker George van Houts. Na het zien van een aankondiging door Van Houts zelf op de 9/11 complotdenkersconferentie van september vorig jaar en de besprekingen in de Volkskrant en NRC had ik eigenlijk al wel een aardig beeld van wat ik kon verwachten, een betoog dat er heel veel redenen zijn om te denken dat 9/11 stiekem toch door de Amerikanen zelf beraamd is. Een vrij standaard rammelend complotdenkersverhaal, maar dan wat vermakelijker gebracht.

Van Houts maakt er een soort college van, gebruikt veel beeldmateriaal van bekende complotdocumentaires en heeft wat maquettes laten maken van het World Trade Center (waar overigens maar weinig mee gedaan werd). En ja, er was ruimte voor vragen uit het publiek. Ik kreeg niet de indruk dat er bij eerdere try-outs veel toeschouwers waren geweest die goed in de materie zitten en die kritische vragen durfden te stellen. Na een eerste vraag van mij over de zogenaamde Magic Bullet bij de Kennedy-aanslag, waarbij Van Houts alleen een afbeelding liet zien van de onmogelijke baan die die afgelegd zou hebben door de lichamen van Kennedy en gouverneur Connally en niet de reconstructies met correcte lichaamsposities waarbij elk mysterie verdwijnt, komt als antwoord: “We houden het bij mijn versie, die is leuker.” Even later, nog ruim voor de pauze, ben ik na nog een vraag al ‘die meneer de debunker’…

In het betoog over het complot rond 9/11 is het duidelijk dat Van Houts erg zwaar leunt op de informatie die hij kreeg van Coen Vermeeren (die overigens nooit hoogleraar is geweest, George) en Wico Valk, de Nederlandse vertegenwoordiger van Architects & Engineers for 9/11 Truth (die ook op de eerder genoemde conferentie sprak). Ik was dan ook niet helemaal verrast dat de onderwerpen die ik in mijn bespreking van het boek van Vermeeren er had uitgelicht nu ook weer voorbij kwamen in de versie die Vermeeren geeft, inclusief de bekende fouten.
Een beetje nieuw en aanvullend ten opzichte van het boek van Vermeeren is de complottheorie van de Nederlander Dik Kok (een pseudoniem), in eigen beheer uitgegeven in twee boekjes (op Wanttoknow kan de geïnteresseerde lezen wat er in staat). Overigens bracht Van Houts dit nogal nadrukkelijk als een ‘hypothese’ en ik denk dat hij hier ook maar weinig van gelooft.
Maar dat is sowieso de vraag die bij mij bleef hangen na de voorstelling: in hoeverre gelooft Van Houts zelf dat zijn betoog hout snijdt? Door de paar vragen die ik stelde, kwam ik (en met mij het publiek) er wel achter dat hij tenminste een aantal van de debunks kent en ze dus bewust verzwijgt in de voorstelling. Omdat het voor hem slechts details zijn in het verhaal dat een stevige beschuldiging is richting de regering van de Verenigde Staten? Of omdat het allemaal toch maar theater is? In een kort praatje dat ik maakte met Van Houts na de voorstelling, bleek notabene dat hij mijn bespreking van het boek van Vermeeren wel had gelezen.

Ach ja, het was best vermakelijk, maar ik gun bezoekers van de komende voorstellingen toch ook de aanwezigheid van toeschouwers die goed van de materie op de hoogte zijn en wat kritische tegengeluiden kunnen laten horen, het wordt anders wel een bijzonder eenzijdige avond. Van Houts kondigde tenslotte nog aan volgend jaar een internationaal burgerinitiatief te willen starten voor heropening van het onderzoek naar 9/11. De kennis die ik inmiddels met betrekking tot dit onderwerp heb opgedaan, komt dus vast nog van pas …

Update 26 juni 2017

Op zondag 25 juni zond de NPO op Radio 1 de radiodocumentaire “Wat is dit voor waanzin?!?” uit van radiomaker René van Es. In deze documentaire wordt Van Houts o.a. geconfronteerd met kritiek van mij en zijn ook Brecht Decoene (schreef een boekje over complottheorieën) en Stef Aupers (hoogleraar aan het Instituut voor Mediastudies, KU Keuven) te horen, beiden spraken ook al eens op een Skepsis-congres (Decoene, Aupers).

4 april 2018
Van Houts heeft inderdaad ook een eerste stap gezet op weg naar het burgerinitiatief waar hij het over had, hij heeft begin 2018 de Stichting 11 September opgericht. Zie Leugens en misleidingen van Stichting 11 September, een complotvehikel van George van Houts voor een bespreking van hun ’10 redenen om 9/11 nader te onderzoeken’. Van Houts mocht op 3 april 2018 zelfs bij Pauw zijn complotverhalen komen vertellen.

22 juni 2018
Een videoregistratie van de voorstelling staat inmiddels online.