Kloptdatwel?

antivaccinatie mythes

CEASE-therapeuten op de vingers getikt

by 87 Comments

De Reclame Code Commissie (RCC) heeft reclame-uitingen op vijf websites van CEASE-therapeuten resoluut afgekeurd. De uitingen zijn volgens de RCC misleidend en oneerlijk. De therapeuten beweerden met hun CEASE-therapie autisme te kunnen behandelen en zelfs genezen, maar daar is geen enkel bewijs voor, zo meent ook de RCC. In drie gevallen luidde de klacht bovendien dat de uitingen zonder te rechtvaardigen reden appelleerden aan gevoelens van angst door vaccinaties als oorzaak van autisme aan te wijzen. Ook die klacht is gegrond verklaard. Ten slotte oordeelde de RCC dat in deze drie gevallen sprake is van wettelijk verboden geneesmiddelenreclame. Dat is een zeer interessant oordeel, want overtreding van de reclameregels van de Geneesmiddelenwet kan worden bestraft met een bestuurlijke boete van de Inspectie. Ronduit treurig is dat een van de aangeklaagde adverteerders een artsencentrum was. In Nederland zijn volgens de website van het CEASE-gilde nog een kleine tien artsen als CEASE-therapeut werkzaam.

reclamecodecommissielogoCEASE-therapeuten beweren dat vaccins autisme kunnen veroorzaken, en dat deze aandoening te behandelen is door de vaccins in homeopathische verdunning toe te dienen. ‘Ontstoren’ wordt dat dan vaak genoemd. Het is dubbele leugen. Dat vaccins geen autisme veroorzaken is inmiddels in tientallen studies met miljoenen kinderen vastgesteld. Recentelijk bijvoorbeeld nog eens in een meta-analyse met de data van meer dan 1,25 miljoen kinderen. De Nederlandse Vereniging voor Autisme spreekt terecht van een mythe die maar niet uitsterft. Dat het fabeltje blijft rondzingen is vooral de negatieve verdienste van Andrew Wakefield. Ooit een gevierde specialist, later ontmaskerd als wetenschapsfraudeur die data manipuleerde om een link tussen het BMR-vaccin en autisme te opperen. Zijn artikel in The Lancet werd ingetrokken, hijzelf werd uit zijn beroep gezet en nu is hij een paria in de medische wereld, die met beroerde documentaires zijn gelijk probeert te halen. Niet veel beter is het werk van Tinus Smits, de in 2010 overleden arts-homeopaat die het autismefabeltje overnam en CEASE-therapie bedacht. Maar die publiceerde tenminste nooit een wetenschappelijk artikel.

Dat vaccins in homeopathische (of eigenlijk isopathische) verdunning niets doen bij autistische kinderen is tamelijk evident. Toch adverteren CEASE-therapeuten graag en enthousiast en beloven ze van alles wat ze niet kunnen waarmaken. Reclame mag echter niet misleidend zijn. Dat is ze als de juistheid van de claims niet aannemelijk kan worden gemaakt. In elk van de vijf uitspraken overweegt de RCC dat “het op de weg van adverteerder [had] gelegen om aannemelijk te maken dat de CEASE Therapie de werking heeft die daaraan in de uiting wordt toegeschreven”, om vervolgens te concluderen dat die werking niet aannemelijk is gemaakt. Uiteraard zijn ronkende verhalen over vermeende successen op de website van wijlen Tinus Smits daarvoor niet voldoende. Ook het argument “wij zijn dokters, klager is maar een leek” maakte niet veel indruk op de RCC.

CTDe Nederlandse Reclame Code verbiedt het zonder te rechtvaardigen reden appelleren aan gevoelens van angst. Anders gezegd: je mag niet zonder goede grond mensen bang maken teneinde je product te verkopen. Mensen aanpraten dat vaccins autisme veroorzaken om CEASE-therapie aan de man te brengen bij ouders van autistische kinderen mag dan ook niet, zo oordeelt de RCC in de drie zaken waarin daarover geklaagd was. Een zin als “In de praktijk blijkt dat autisme en andere moderne ziektes een stapeling van verschillende oorzaken zijn, waarvan bij zo’n 70-80% vaccinaties mede verantwoordelijk zijn, bij 80-90% zijn ook toxische medicijnen en andere stoffen betrokken en bij ongeveer 5% zijn ook nog doorgemaakte ziektes betrokken” kon dus niet door de beugel, ook niet voor wat betreft het gedeelte over de ‘toxische medicijnen’. Sommige CEASE-therapeuten wijzen zelfs aspartaam en neusspray als mogelijke oorzaak van autisme aan.

Blijkens de uitspraken hebben de aangeklaagde CEASE-therapeuten wel geprobeerd een verband tussen vaccinaties en autisme aannemelijk te maken. Niet aan de hand van wetenschappelijke onderzoeken natuurlijk, want die ontkrachten dat verband volledig. Wel aan de hand van een reeks andere weinig overtuigende argumenten. Zo zou een Italiaanse rechter hebben geoordeeld dat een link tussen vaccinatie en autisme in een bepaalde casus aannemelijk was. Dat klopt, maar de adverteerder vergat erbij te vermelden dat die belachelijke uitspraak in hoger beroep is vernietigd. Ook het argument dat in de Verenigde Staten in het kader van het National Vaccine Injury Compensation (NVIC) Program miljoenen zijn uitgekeerd aan twee kinderen met autisme werd gemakkelijk onderuit gehaald. Steven Novella legt hier uit hoe het wél zit.

Het meest curieus was wel een warrig betoog over oxidatieve stress als gevolg van o.a. vaccinaties, waardoor de hersenen zouden worden aangetast. Ter ondersteuning van het betoog werd een beroep gedaan op dit onderzoek, waarbij de adverteerder kennelijk niet alleen niet doorhad dat het niet over autisme ging, maar ook niet dat het een studie betrof naar regenboogforellen die werden gevaccineerd tegen steenpuisten. Bij het vaccineren van vissen moet je niet denken aan een injectie: er wordt gewoon een goedje in het water gegooid dat de vissen dan via bijvoorbeeld de kieuwen binnenkrijgen. Om dit om te zetten naar de mensenwereld moet je denken aan de situatie dat op het consultatiebureau een grote tank staat waarin een vaccin ronddrijft en waarin de kinderen worden ondergedompeld totdat ze genoeg antigenen hebben binnengekregen. Of aan het vernevelen van een vaccin in een lokaal van een peuterspeelzaal. Allemaal volstrekt onrealistisch dus.

Tot slot iets over de Geneesmiddelenwet. Iets is al een geneesmiddel in de zin van de wet als het wordt gepresenteerd als zijnde geschikt voor het genezen of voorkomen van een ziekte, gebrek, wond of pijn bij de mens. Reclame voor niet-geregistreerde geneesmiddelen is verboden. Het behoeft geen betoog dat de bij de CEASE-therapie gebruikte middelen niet geregistreerd zijn. Het aanprijzen van respectievelijk “de toxische (giftige) stoffen als homeopathisch geneesmiddel”, “verschillende homeopathisch verdunde en gepotentieerde stoffen” en “de homeopathische variant van de verstorende stof” als middelen voor de behandeling van autisme was dan ook niet toegestaan, zo oordeelde de RCC. Daarvoor is dus niet vereist dat het middel ook een naam heeft. Op overtreding van het reclameverbod staat een bestuurlijke boete van maximaal 450.000 euro. Zo’n vaart zal het wel niet lopen, maar duidelijk is wel dat CEASE-therapeuten iets meer doen dan ‘gewoon’ oneerlijke reclame maken: ze overtreden ook de Geneesmiddelenwet.

Overzicht uitspraken:

– Dossier 2016/00135;
– Dossier 2016/00157;
– Dossier 2016/00158;
– Dossier 2016/00161;
– Dossier 2016/00202.

De Britse evenknie van de Reclame Code Commissie, de Advertising Standards Authority (ASA), verklaarde al op 22 juli 2015 een klacht over reclame voor CEASE-therapie volledig gegrond. Een reclame waarin een verband tussen vaccinaties en autisme werd gelegd werd al in 2012 afgekeurd door de ASA.

Aapjes dood na vaccinatie!

by 30 Comments

Maar natuurlijk niet dóór vaccinatie. Wat was er gebeurd? Meer dan dertig resusaapjes werden gedood en belandden op de ontleedtafel, omdat onderzoekers hun hersenen wilden bestuderen. Zouden er verschillen tussen gevaccineerde en niet-gevaccineerde aapjes gevonden kunnen worden, verschillen die wijzen op de ontwikkeling van autisme in de gevaccineerde groep? Dat bleek niet het geval te zijn. Geen bewijs derhalve dat vaccins autisme veroorzaken. Maar dat wisten we toch al?

De resusaap (Macaca mulatta), veel gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek. (foto: Einar Fredriksen, CC BY-SA 2.0-licentie via Wikimedia Commons)
De resusaap (Macaca mulatta), veel gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek. (foto: Einar Fredriksen, CC BY-SA 2.0-licentie via Wikimedia Commons)

Het onderzoek van Gadad e.a. verscheen onder de titel Administration of thimerosal-containing vaccines to infant rhesus macaques does not result in autism-like behavior or neuropathology in PNAS, het gezaghebbende officiële tijdschrift van de Amerikaanse National Academy of Sciences. Thimerosal slaat op het middel dat in Europa beter bekend is als thiomersal. Het is een stof die als converseermiddel aan bepaalde vaccins werd toegevoegd. Omdat het middel kwik bevat – of correcter: omdat het in het lichaam uiteenvalt in onder meer ethylkwik – zou het volgens tegenstanders misschien wel autisme veroorzaken, een stelling waar nooit enig deugdelijk bewijs voor geleverd werd. Ethylkwik wordt, in tegenstelling tot methylkwik (waarmee het natuurlijk vaak verward wordt), ook snel weer uitgescheiden door het lichaam: het is zogezegd niet bioaccumulatief. Thiomersal is sinds eind jaren 90 uit voorzorg uit veel vaccins verwijderd. Het wordt tegenwoordig nog maar spaarzaam gebruikt. Zo spaarzaam dat de onderzoekers in deze studie het middel weer moesten toevoegen aan veel vaccins om hun onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden.

Ook het onderzoek naar de resusaapjes leverde dus – wederom – geen bewijs op voor de stelling dat het kleine beetje kwik in sommige vaccins tot autisme leidt. Daarvoor kun je volstaan met het lezen van alleen de titel van het onderzoek. In het eerste tekstblok, waarin het belang van het onderzoek wordt uitgelegd, staat dan ook nog dat “[t]his study does not support the hypothesis that the MMR vaccine play[s] a role in the etiology of autism”. Het MMR-vaccin – BMR in het Nederlands: bof, mazelen, rode hond – bevat geen thiomersal en die stof heeft er ook nooit ingezeten. Ook voor de connectie BMR-vaccin/autisme werd dus geen bewijs gevonden. Wederom: alweer niet.

Laten we dan toch maar even kijken wat er precies onderzocht is. Bij het onderzoek waren 79 resusapen betrokken. Ze werden in maar liefst zes groepen verdeeld, waarbij iedere groep uit 12-16 aapjes bestond. De controlegroep kreeg alleen zoutoplossingen ingespoten, de andere vijf groepen werden volgens verschillende regiems gevaccineerd. Onderstaande tabel uit het onderzoek maakt dit in kort bestek duidelijk:

Vaccinatieschema's voor de verschillende groepen resusaapjes.
Vaccinatieschema’s voor de verschillende groepen resusaapjes.

Tussen de leeftijd van ongeveer 12 tot 18 maanden werd het gedrag van de aapjes bestudeerd. Dat leverde een hoop data op, maar eigenlijk geen significante verschillen tussen de groepen: “Analysis of social behavior in juvenile animals indicated that there were no significant differences in negative behaviors between animals in the control and experimental groups”, aldus de openingszinnen van het artikel.

Op naar de snijtafel dan, waar de (meeste van de) aapjes uit de controlegroep, de groep 1990s Primate en de groep 2008 op kwamen te liggen. Waarom alleen deze groepen? De onderzoekers leggen het uit:

“The neuroanatomical analyses were first performed in brains from the 1990s Primate and 2008 groups, as animals in these groups received the highest amount of EtHg [ethylkwik] exposure (1990s Primate) or the most extensive vaccine exposure (2008). Because no neuronal differences were found in either of these vaccine groups compared with the control group, no additional vaccine groups were fully studied.”

Er werd gekeken naar delen van de hersenen waar in eerdere onderzoeken bij autistische mensen afwijkingen gevonden waren, te weten cerebellum, hippocampus en amygdala. Er werd niets gevonden. Wie een blik werpt op de grafieken en staafdiagrammen van het onderzoek ziet een deprimerende eentonigheid: nagenoeg gelijk opgaande lijntjes en nagenoeg even grote staafjes. De skeptische blogger Orac (de oncologisch chirurg David Gorski) concludeert dan ook niet ten onrechte:

“36 monkeys paid for this information with their lives (16 control + 12-1990s schedule, and 8-2008 schedule) and brains. Basically, this study’s results are inconsistent with the three main “hypotheses”—after all the disconfirming data calling them “hypotheses” really is doing them too much honor—that thimerosal-containing vaccines, MMR vaccines, or and “too many [vaccines] too soon” cause autism. Each hypothesis is represented by an experimental group. Sadly, 36 monkeys paid for these answers with their lives (16 control + 12-1990s schedule, and 8-2008 schedule) and brains, while the rest received at least unnecessary injections and other interventions.”

Orac heeft dan ook scherpe kritiek op het ethische gehalte van de studie. Waarom zou je nog zo’n apenstudie opzetten en goedkeuren, terwijl op basis van de data van inmiddels miljoenen mensenkinderen vaststaat dat vaccins geen autisme veroorzaken, of ze nu wel of niet thiomersal bevatten, of het nu om het BMR-vaccin gaat of om andere vaccins? Uit een tweede artikel van Gorski blijkt dan ook nog eens dat diverse anti-vaccinatiegroepen, zoals SafeMinds, financiële bijdragen aan het onderzoek hebben geleverd. Die zijn dan ook niet blij met de uitkomsten. Ze verkochten al onzin, en nu hebben ze ook nog eens betaald om de wetenschappelijke onhoudbaarheid van hun stellingen bevestigd te krijgen.

Dat is een schrale troost. Resusapen kunnen wel 25 jaar oud worden, dus dat hun leven zonder echte noodzaak na 18 maanden al werd beëindigd mag je bijzonder zuur noemen.

Titelafbeelding: Aiwok via Wikimedia Commons

Rechter behoedt kind voor ‘homeopathische vaccinatie’

by 45 Comments

‘Homeopathische profylaxe’ klinkt veel indrukwekkender dan ‘gevaarlijke kwakzalverij’, maar het is precies hetzelfde. Immunisering op homeopathische wijze zorgt niet voor de aanmaak van antistoffen en leidt dus allerminst tot weerstand tegen risicovolle infectieziekten. Gelukkig had het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden dat door toen het moest oordelen over vervangende toestemming voor vaccinatie. Het hof achtte gewoon vaccineren het meest in het belang van het kind en schoof zonder er veel woorden aan vuil te maken homeopathische profylaxe terzijde.

Het draaide in deze zaak om een negenjarig kind uit een inmiddels verbroken relatie. Tussen de ouders was onenigheid ontstaan over het inenten van het kind voor Fase 3 van het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). Fase 3 betreft de inenting tegen Difterie, Tetanus en Polio (DTP) en tegen Bof, Mazelen en Rode Hond (BMR). Het onderstaande schema van de website van het RVP biedt een duidelijk overzicht van de verschillende fasen:

De verschillende fasen van het Rijksvaccinatieprogramma.
De verschillende fasen van het Rijksvaccinatieprogramma.

Het probleem was dat de moeder het kind – om verder niet bekende redenen – niet wilde laten inenten en de vader wel. Nadat eerder al de rechtbank vervangende toestemming had verleend, doet het gerechtshof hetzelfde. Daartoe overweegt het:

“Van overheidswege is een vaccinatieprogramma opgesteld ter bescherming van kinderen tegen diverse aandoeningen. Hoewel er de afgelopen jaren ook andere opinies naar voren zijn gebracht, is, daar zijn partijen het wel over eens, de heersende leer nog steeds dat het vaccinatieprogramma voldoet en zonder wezenlijke risico’s kan worden gevolgd. De moeder heeft, zo begrijpt het hof, ook geen onoverkomelijke principiële bezwaren tegen vaccinatie, nu zij vaccinatie als ultimum remedium wel mogelijk acht. [het kind] heeft Fase 1 (met instemming van de moeder) en Fase 2 zonder problemen reeds doorlopen, Fase 3 is het sluitstuk. Het moge zo zijn dat 95% van de kinderen reeds voldoende weerstand heeft opgebouwd tegen DTP en BMR en fase 3 derhalve in feite slechts noodzakelijk is voor 5% van de kinderen, het hof acht het voor [het kind] te belastend om eerst te laten onderzoeken of hij al dan niet bij de 5% van de kinderen hoort voor wie Fase 3 noodzakelijk is. Voor dat onderzoek zal immers bloedafname nodig zijn en daarna, bij gebleken gebrekkige weerstand, indien de moeder gevolgd wordt, eerst homeopathische profylaxe voordat eventueel toch vaccinatie in Fase 3 plaatsvindt. Al met al acht het hof Fase 3-vaccinatie van [het kind] dan ook het meest in zijn belang.”

Het is goed dat het hof homeopathische profylaxe (ook wel homeopathische vaccinatie of immunisering genoemd) van de hand wijst, zonder daar overigens hele beschouwingen aan te wijden. Vanuit het homeopathische gedachtengoed is er wel iets te zeggen voor homeopathische immunisatie. Het similiaprincipe dicteert immers dat gezonde mensen ziekteverschijnselen gaan vertonen na inname van een homeopathisch middel. Die gedachte doortrekkend zou je kunnen beredeneren dat vervolgens weerstand wordt opgebouwd tegen de ziektes die zulke verschijnselen veroorzaken. Het similiaprincipe mag echter als verworpen worden beschouwd: het blijkt onmogelijk de verschijnselen die zogenaamd door homeopathische middelen zijn opgewekt te onderscheiden van de verschijnselen die na inname van een placebo worden genoteerd. Van homeopathische middelen wisten we al dat het placebo’s zijn, en dat werd in maart van dit jaar nog eens bevestigd in het eindrapport van de Australische National Health and Medical Research Council. Het placebo-effect is heel interessant en belangrijk, maar één ding is volstrekt helder: met placebo’s bouw je geen weerstand tegen gevaarlijke infectieziekten op. Homeopathische profylaxe is daarmee zowel onnozel als riskant.

The Great Quack from Down Under

De grote internationale voorvechter van homeopathische profylaxe is de Australische homeopaat en natuurgenezer Isaac Golden, die zich graag met zijn volledige titulatuur laat vermelden: Ph.D(MA), D.Hom., N.D., B.Ec(Hon). Dat lijkt indrukwekkend, maar in de praktijk valt het reuze tegen. D.Hom en N.D. zijn nietszeggende titels voor respectievelijk homeopaten en natuurgenezers, en dat Golden bachelor in de economie is, heeft te maken met zijn vorige carrière, waarin hij ongetwijfeld minder gezondheidsschade aanrichtte:

“Isaac Golden has been a homoeopathic practitioner since 1984. Prior to that his career was in financial accounting and taxation following an Honours degree in Economics in 1972”.

Zijn Ph.D. verwierf hij in 2004 aan de Graduate School of Integrative Medicine van de Swinburne University of Technology voor een ‘proefschrift’ getiteld The potential value of homoeoprophylaxis in the long-term prevention of infectious diseases, and the maintenance of general health in recipients. Hoewel homeopaten dat graag anders zien, heeft het proefschrift geen wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van homeopathische profylaxe opgeleverd. Golden concludeert zelf namelijk:

“The effectiveness of the program could not be established with statistical certainty given the limited sample size and the low probability of acquiring an infectious disease.”

Isaac Golden haalt vast aardig wat Australische dollars binnen met zijn gevaarlijke gekwaak (foto: http://www.homstudy.net)
Isaac Golden op zijn website www.homstudy.net

Ondanks deze teleurstellende uitkomst heeft Golden zijn geloof in homeopathische immunisatie behouden. Dat geloof is zelfs aanzienlijk versterkt. In 2008 publiceerde hij een artikeltje dat online verscheen en waarop de homeopaat Cornelius (Cor van der Meij) zich ooit beriep in een discussie op Kloptdatwel?. Het artikeltje biedt een mooi inkijkje in de tamelijk bizarre gedachtewereld van Golden. Zo beweert hij zonder enige bronvermelding dat sinds 1986 tienduizenden Australische kinderen homeopathisch geïmmuniseerd zijn, zowel door hemzelf als door collega’s. Dat blijkt niet alleen nergens uit, het aantal aan homeopathische profylaxe onderworpen kinderen in zijn eigen (twee) onderzoeken komt niet hoger uit dan 1.752. Aangezien Golden spreekt over een periode van meer dan twintig jaar, gaat het om hooguit 80 kinderen per jaar. Een verwaarloosbaar aantal als je bedenkt dat het Australische geboortecijfer in de periode 1986-2008 tussen de 239.115 en 302.300 kinderen schommelde.

Golden probeert in zijn artikeltje het bewijs voor de effectiviteit van homeopathische profylaxe te leveren aan de hand van negen onderzoeken en negen voetnoten. Van die voetnoten verwijzen er zes naar werk van Golden zelf. Eén voetnoot verwijst naar Hahneman, die volgens Golden al rond 1800 succesvol immuniseerde tegen roodvonk, cholera en tyfus. Een volgende voetnoot verwijst naar de National Health and Medical Research Council, die hiervoor reeds genoemd werd. Deze organisatie oordeelde dus dat er geen enkel bewijs is voor de effectiviteit van homeopathie, en inspireerde daarmee waarschijnlijk de Royal Australian College of General Practitioners, die recentelijk eveneens een scherpe afwijzing van de homeopathie publiceerde. Homeopathische alternatieven voor vaccinatie werden daarin expliciet afgeraden.

De laatste noot verwijst naar Braziliaans onderzoek van Mroninski e.a., gepubliceerd in een homeopatenblad. Van de negen onderzoeken waarop Golden zich in zijn artikel beroept, is dit in elk geval het grootste onderzoek. Er zouden maar liefst 89.365 personen hebben deelgenomen aan deze studie naar de effectiviteit van het middel Meningococcinum C30 ter voorkoming van alle varianten van de infectieziekte meningokokken. Het is – voor zover er iets over te zeggen valt – een raar onderzoek, al was het alleen maar omdat de controlegroep bijna drie keer zo klein was als de groep die het homeopathische middel kreeg. Dat wijst erop dat niet behoorlijk gerandomiseerd is. Het onderzoek van Mroninski e.a. wordt zeer vaak aangehaald op homeopathische websites, maar een link naar het artikel ben ik daar nog niet tegengekomen. Zolang niet duidelijk is hoe het onderzoek is opgezet en de merkwaardige verhouding tussen beide groepen niet is opgehelderd, is er geen enkele reden aan te nemen dat een dertig maal met een factor honderd verdunde meningokok, gedruppeld op een suikerpilletje, een ernstige infectieziekte kan voorkomen.

Van de overige door Golden genoemde onderzoeken heeft er maar één een controlegroep (Castro & Nogeira 1974) en ook die is verdacht klein vergeleken met de groep die het homeopathische middel kreeg. De ‘geïmmuniseerden’ werden slechts drie maanden gevolgd. Er staan verder onderzoeken in de lijst die klein, kortdurend of stokoud (1907!) zijn, en niet één ervan is in een respectabel tijdschrift gepubliceerd. De twee laatste zijn van Golden zelf, waaronder vermoedelijk zijn proefschrift, dat zoals hierboven bleek geen bewijs voor de effectiviteit van homeopathische profylaxe opleverde. Al met al weinig indrukwekkend, waarbij je je ook nog eens moet bedenken dat Golden vermoedelijk de effectiviteit van ‘homeopathische vaccins’ in het algemeen heeft onderzocht, en dus geen onderscheid maakt tussen verschillende ziektes. Alles wordt op een hoop gegooid. Met name bij de onderzoeken in zijn eigen Australië mag je bovendien aannemen dat de kinderen die daaraan deelnamen – hoewel niet gevaccineerd – ook gewoon beschermd waren door de groepsimmuniteit van hun wél gevaccineerde vriendjes en klasgenootjes. Het geclaimde succespercentage kun je dan ook eerder toeschrijven aan het Australische vaccinatieprogramma dan aan het gegoochel van Golden.

Nederlandse navolgers

Wie in Nederland googlet op ‘homeopathische profylaxe’ komt onvermijdelijk uit bij de website van Martin de Munck. De Munck is een lekenhomeopaat en duidelijk een groot bewonderaar van Golden: op de pagina over homeopathische profylaxe staan beide heren gebroederlijk naast elkaar. De carrière van De Munck is onconventioneel te noemen: hij volgde de opleidingen tot radiodiagnostisch en radiotherapeutisch laborant en studeerde daarna ook nog rechten. In Frankrijk liep hij een sportblessure op, die door een homeopathisch arts op wonderbaarlijke wijze na 14 dagen werd genezen (om met Plasterk te spreken: zonder homeopathie had het twee weken geduurd). Dat wekte zijn interesse in de homeopathie en hij besloot homeopathie in Amersfoort te gaan studeren. De Munck is thans niet alleen klassiek homeopaat, maar ook CEASE-therapeut en voorzitter van de anti-prikclub NVKP. De nonsens die hij verkoopt over vaccinatie is al eens door Jan Willem Nienhuys gefileerd.

Dubieuze behandelingen op de website van homeopaat De Munck.
Dubieuze behandelingen op de website van homeopaat De Munck.

De Munck kopieert op zijn website vertaalde (des)informatie van Golden over homeopathische immunisatie, waaronder de tamelijk lachwekkende opmerking dat homeopathische profylaxe “energetisch veilig” is. Golden had zich blijkens zijn eerder genoemde artikel genoodzaakt gezien de energetische veiligheid van zijn middeltjes te onderzoeken toen sommige van zijn collega-homeopaten zich bezorgd hadden uitgelaten over de veiligheid van homeopathische ‘vaccins’ op de lange termijn. Maar De Munck geeft ook eigen informatie over homeopathische profylaxe, en deze is niet minder misleidend of gevaarlijk dan die van Isaac Golden. De lekenhomeopaat geeft toe dat bij homeopathische profylaxe geen aanmaak van antistoffen plaatsvindt. Hoe werkt het dan wel?

“HP levert aan de databank van de geheugencel een plaatje, zonder dat de daadwerkelijke ziekteverwekker langs is geweest”.

Merkwaardig wordt het als De Munck beweert dat homeopathische profylaxe er niet voor zorgt dat je de ziekte niet kunt krijgen. Als voorbeeld noemt hij kinkhoest:

“Als een kind de HP voor kinkhoest heeft gehad en er komt een kinkhoestbacterie in het lichaam van het kind, dan wordt de kinkhoestbacterie herkent en er worden snel afweerstoffen gemaakt tegen deze bacterie. Een stuk sneller dan je mag verwachten van een (niet gevaccineerd) kind dat de ziekte niet eerder heeft doorgemaakt. Dus een volstrekt natuurlijke manier van reageren. In veel gevallen zal de omgeving nauwelijks merken dat er sprake is geweest van een kinkhoestbesmetting. Het kind heeft wat gehoest, maar het ging weer snel over. Zou je bij dit kind onderzoeken of het antistoffen tegen klinkhoest heeft, dan zal je deze aantreffen. Niet als gevolg van de HP, maar omdat het op adequate wijze een kinkhoestbesmetting heeft aangepakt. Anders dan met een vaccin, zal de bescherming ook levenslang zijn. Nog een voordeel van HP is dat een iets gemuteerde bacterie nog steeds wordt herkend als de kinkhoestbacterie en in de praktijk blijkt dan ook dat de bescherming beter is dan met een kinkhoestvaccin.”

Dit is zowel wartaal als gevaarlijke kletskoek. De bescherming van het kinkhoestvaccin is inderdaad niet levenslang en het klopt dat de effectiviteit van het vaccin is verminderd door de opkomst van nieuwe bacteriestammen, maar het doormaken van de kinkhoest geeft ook geen levenslange immuniteit. “4 tot 20 jaar na doorgemaakte kinkhoestinfectie neemt de immuniteit af”, aldus de website van het RIVM. Wie denkt dat het met de ernst van kinkhoest wel meevalt, moet ook maar eens het gedeelte daarboven over verhoogde kans op ernstig beloop bij zuigelingen lezen. Niet voor niets wordt zowel in fase 1 (meerdere malen) als in fase 2 (zie hierboven) tegen kinkhoest gevaccineerd. De bewering dat door homeopathische profylaxe de kinkhoestbacterie, hoezeer ook gemuteerd, herkend wordt, is een gevaarlijke slag in de lucht en eigenlijk volstrekt onverantwoord.

Slot

Havana, Cuba (foto: Vgenecr, CC BY-SA 3.0-licentie).
Havana, Cuba (foto: Vgenecr, CC BY-SA 3.0-licentie).

Isaac Golden blijft ondertussen stug volhouden dat homeopathische profylaxe buitengewoon succesvol is in het voorkomen van infectieziekten. De laatste jaren heeft hij zich vooral beziggehouden met de ziekte leptospirose, ook bekend als de rattenziekte. Die laatste naam verwijst naar het feit dat de bacterie die de ziekte veroorzaakt vaak via de urine van ratten wordt verspreid. Een land als Cuba heeft nogal eens te maken met orkanen, en juist tijdens orkanen worden de ratten uit de riolen gespoeld, zodat vervolgens de ziekte kan uitbreken. Die epidemie zou volgens Golden prima gestopt kunnen worden met toediening van Leptospira C 200 (of M10) (zie ook dit eerdere onderzoek). Maar zoals Orac op de hem kenmerkende wijze duidelijk maakt: het onderzoek op Cuba stelt niets voor (zie ook hier). Men is gewoon begonnen met homeopathisch immuniseren in de geïnfecteerde gebieden op het moment dat de epidemie daar bijna op haar hoogtepunt was. Natuurlijk zal de incidentie daarna weer afnemen. Bij een volgende orkaan of hevig regenseizoen zal de rattenziekte weer terug zijn, zeker als de ratten zich vermenigvuldigd hebben en de sanitaire voorzieningen het begeven. Bedruppelde suikerpilletjes doen daar niets tegen en het lijkt er ook niet op dat de Cubanen homeopathische profylaxe tegen leptospirose massaal hebben omarmd. Als het zo succesvol is, zou je dat toch mogen verwachten.

Het moge duidelijk zijn dat er geen snipper bewijs is dat homeopathische profylaxe effectief is bij het voorkomen van infectieziekten waartegen in het kader van het RVP wordt gevaccineerd. Het is daarom plezierig en geruststellend dat het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, waarmee deze bijdrage begon, het conventionele vaccinatieprogramma heeft verkozen boven niet vaccineren of homeopathisch immuniseren. Er wordt vaak beweerd dat homeopathie veilig is, maar deze casus inzake homeopathische profylaxe is werkelijk een schoolvoorbeeld van het tegenovergestelde. “Homeopathic immunisation is dangerous, unethical madness” schreef professor Edzard Ernst in reactie op het Cubaanse onderzoek, en daar heb ik helemaal niets aan toe te voegen.

BMR-vaccin veroorzaakt geen autisme. Waarom jokt “Kritisch Prikken” hierover nog steeds op haar website?

by 30 Comments

Anjali Jain MD
Anjali Jain MD

Het vaccin voor bof, mazelen en rode hond (het BMR-vaccin, MMR in het Engels) is onder 100.000 kinderen onderzocht en de conclusie is duidelijk: het vaccin leidt niet tot toename van autisme. Dat geldt ook voor kinderen met een verhoogd risico op autisme omdat bij een broertje of een zusje al de diagnose autisme was gesteld. Persbureau Reuters citeert de leider van het onderzoek: “Even for children who are high-risk, the vaccine does not play a role,” said lead author Dr. Anjali Jain of healthcare consulting firm The Lewin Group in Falls Church, Virginia. “We don’t know what does unfortunately, but it’s not the MMR vaccine.”

In 1998 publiceerde The Lancet een artikel waarin een relatie werd gelegd tussen het BMR-vaccin en autisme. The Lancet trok het artikel later in omdat het onderzoek niet klopte. Het onderzoek van Anjali Jain het zoveelste in een lange rij dat geen relatie vindt tussen het BMR-vaccin en autisme. Nieuw aan dit onderzoek is dat deze conclusie nu ook van toepassing kan worden verklaard op kinderen met een verhoogd autisme-risico.

De onderzoeksresultaten zouden geruststellend moeten zijn voor ouders die zich zorgen maken over vaccinaties. Maar bezorgde ouders worden nog steeds op het verkeerde been gezet door de antivax-beweging. De Nederlandse exponent van die beweging, de Vereniging Kritisch Prikken heeft b.v. deze desinformatie nog steeds op de website staan: ‘Onlangs is er voor het eerst een uitspraak geweest van de rechter in Amerika dat, in een specifiek geval (Hannah Poling), regressief autisme veroorzaakt wordt door vaccinaties. Nog recenter tevens in Engeland met betrekking tot een claim dat een BMR-vaccinatie tot autisme heeft geleid (Robert Fletcher). Een mijlpaal!’. Plompverloren beweert NVKP (zich daarbij o.a. baserend op het door The Lancet ingetrokken artikel): ‘vaccinatie wordt wel een interessante kandidaat als een van de mogelijke factoren voor het ontwikkelen van autisme’. Wanneer stoppen ze daar nu eens mee?

Chiropractors en antivaccinanten vangen bot bij de rechter

by 8 Comments

Mr. Job van Broekhuijze probeerde met 145 patiënten, 22 chiropractors en zijn stichting Nationaal Register van Chiropractoren het standpunt van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) over nekkraken bestuursrechtelijk onderuit te halen. In plaats daarvan ging hij zelf driemaal onderuit: in bezwaar, in beroep en in hoger beroep. Niet veel beter deed de vaccinbestrijder Jannes Koetsier het met zijn Stichting Shakenbaby.nl. Deze stichting staat ouders bij die verdacht worden van kindermishandeling en beweert dat de symptomen die als “shaken baby syndroom” worden gekwalificeerd ook veroorzaakt kunnen worden door vaccins. De Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) zou in haar richtlijnen moeten opnemen dat kinderartsen eerst de mogelijkheid van vaccinatieschade uitsluiten alvorens zij een melding bij een Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) doen. De kortgedingrechter wees de vordering af en veroordeelde de stichting van Koetsier tot betaling van alle proceskosten, tezamen ruim 1.400 euro.

Klop voor Job

De IGZ publiceerde in september 2013 een nieuwsbericht op haar website, waarin zij aangaf manipulatie van de hoog cervicale wervelkolom (“nekkraken”) op dit moment niet verantwoord te achten. De IGZ wenste dit oordeel als handhavingsnorm te gebruiken. Het IGZ-standpunt kwam hier op Kloptdatwel? aan de orde in bijdragen van Pepijn van Erp en van Cees Renckens. In de eerstgenoemde bijdrage maakte ook advocaat mr. Job van Broekhuijze zijn opwachting. Die had namelijk een tamelijk bizarre analyse van de meldingen bij de IGZ gemaakt, waarbij hij complicaties na het kraken van de nek door chiropractors of manueel therapeuten probeerde te koppelen aan de stand van de maan. “De correlatie maanstand + vrouw = periode (ongesteld) is opmerkelijk”, aldus Van Broekhuijze, die later ook nog eens op deze site langskwam met een andere reeks malle fratsen.

nekkraken-maanstanden-fav-imgIn dit geval was Van Broekhuijze niet te spreken over het IGZ-standpunt over nekkraken. Samen met kantoorgenoot mr. Biemans begon hij namens zijn stichting Nationaal Register van Chiropractoren en enkele tientallen patiënten en behandelaars een procedure tegen de IGZ op grond van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Daarvoor is wel vereist dat het IGZ-standpunt over nekkraken als een “besluit” in de zin van de Awb kan worden aangemerkt. Alleen dan staan – in beginsel; er zijn uitzonderingen – bezwaar en beroep open. Volgens de IGZ was er geen sprake van een besluit: het ging slechts om een nieuwsbericht, dat niet op rechtsgevolg was gericht (i.e. het brengt geen wijzigingen in de rechten en plichten van rechtssubjecten). Het bezwaar van Van Broekhuijze was daarom niet-ontvankelijk. De rechtbank was het met de IGZ eens dat geen sprake was van een besluit. Het zou slechts gaan om feitelijke mededelingen. Het beroep was daarom ongegrond.

In hoger beroep lijkt Van Broekhuijze een klein succesje te boeken. Volgens de Afdeling bestuursrechtspraak is namelijk wél sprake van een besluit. Zij stelt dat de handhavingsnorm is aan te merken als een zogenaamde “beleidsregel”, dat wil zeggen een besluit waarin de IGZ de wettelijke term “verantwoorde zorg” en haar handhavingsbeleid ten aanzien van het nekkraken uitlegt. Tegen zo’n beleidsregel kan ingevolge de Awb echter weer geen bezwaar en beroep worden ingesteld. Dat is uitdrukkelijk uitgesloten. De Afdeling bevestigt de uitspraak van de rechtbank dan ook, zij het met verbetering van gronden. Het resultaat van meer dan een jaar procederen is daarmee nul komma niks voor de chiropractors. Gelukkig voor hen worden procederende particulieren in het bestuursrecht zelden tot betaling van de proceskosten veroordeeld. Ook in dit geval was er geen aanleiding voor een proceskostenveroordeling.

Verwarde Jannes

Dat lag anders in de civiele rechtszaak van Jannes Koetsier. Ik hoorde daarvan via een uitgebreide bijdrage van JennyJO op het weblog van Cryptocheilus. Op dat weblog nog veel meer informatie over het verwarde individu Koetsier, dat vorig jaar november nog naast geestverwanten als Hans Moolenburgh (bouwjaar 1925), Door Frankema en  Désirée Röver schitterde op het antivax-symposium Prik mij maar lek!, waarvoor enthousiast reclame werd gemaakt op de site van een andere notoire alternatieveling. Wie geen zin of tijd heeft al deze informatie tot zich te nemen, kan Koetsier ook leren kennen aan de hand van zijn tweets. Eén daarvan volstaat:

Vaccins en autisme, zucht....
Vaccins en autisme, zucht….

Koetsier zou een gewone, zielige man zijn, ware het niet dat hij ook arts is en zich in die hoedanigheid nog wel eens in actualiteitenprogramma’s weet binnen te wurmen. Zo mocht hij eind 2013 als “onafhankelijk arts” optreden in een uitzending van Een Vandaag die ging over ouders die worden beschuldigd van kindermishandeling. Koetsiers Stichting Shakenbaby.nl staat zulke ouders onder meer juridisch bij. Daar is niets mis mee. De beschuldigingen kunnen immers onterecht zijn en ernstige gevolgen hebben, een ieder wordt voor onschuldig gehouden tot het tegendeel bewezen is en juridische bijstand kan voorkomen dat onschuldigen achter de tralies verdwijnen. Tot zover geen problemen.

Wat echter niet in de haak is, is dat Koetsier deze stichting misbruikt om fabeltjes over “vaccinatieschade” aan de man te brengen. Dat bij het shaken baby syndrome – synoniemen zijn: inflicted traumatic brain injury, non-accidental head injury of abusive head trauma – eigenlijk sprake is van schade als gevolg van vaccinaties, is iets wat alleen Koetsier en zijn volgelingen geloven. Onder wetenschappers is daar helemaal geen discussie over: het één heeft niets met het ander te maken. Zoals te lezen valt op de website van het RIVM:

“Verschijnselen van het shaken baby-syndroom kunnen op geen enkele manier gekoppeld worden aan de vaccinaties.”

Helaas kan een uitzending als die van Een Vandaag bij sommigen het beeld oproepen dat dat wél het geval is, althans dat we met de mogelijkheid rekening moeten houden. Een arts zegt het immers! Zo’n uitzending is een mooi voorbeeld van false balance. Hoewel Lareb-directeur Agnes Kant in de uitzending goed tegengas gaf, stond ze al bij voorbaat op achterstand. Zij wordt immers geacht objectieve informatie te geven, terwijl Koetsier kan rondtoeteren wat hij wil. Frits van Dam van de VtdK klaagde jaren geleden al dat journalisten veel te gemakkelijk kwakzalvers uitnodigen en als serieuze bronnen presenteren. De ironie is dat het ook toen over Jannes Koetsier ging.

Chiropractors en antivaccinanten vangen bot bij de rechter 1
Vaccinatie

Maar goed, Koetsier en zijn stichting (hij is er voorzitter van) togen dus naar de civiele kortgedingrechter en eisten dat de NVK geboden zou worden met hen in overleg te treden over het opstellen van richtlijnen voor kinderartsen “die inhouden dat alle mogelijkheden die kunnen hebben geleid tot een shaken-baby-syndroom worden uitgesloten voordat een melding bij het AMK wordt gedaan”.  Kinderartsen zouden nu veel te snel zo’n melding doen “zonder eerst voldoende onderzoek te doen naar mogelijke alternatieve oorzaken van de waargenomen symptomen” en dat was de schuld van de NVK en haar foute Werkboek Kindermishandeling. Vaccinaties worden niet expliciet in het vonnis genoemd, maar des te meer op de website van de stichting.

De rechter kan gelukkig helemaal niets met de vordering van Koetsier. Dat deze meent dat er alternatieve oorzaken in de door hem onderzochte zaken zijn, betekent nog niet dat die onvoldoende zouden zijn onderzocht (en vervolgens uitgesloten) door de betreffende (kinder)artsen. Zelfs als de conclusies van Koetsier juist zijn, waarover de rechter zich niet uitlaat, staat nog niet vast dat de betreffende artsen een onterechte AMK-melding hebben gedaan. En zelfs als wordt aangenomen dat die melding onterecht is, staat nog niet vast dat dat komt door vermeende onrechtmatigheden in het Werkboek Kindermishandeling dat de NVK heeft uitgegeven. Koetsier komt dus met een hele reeks aannames, maar kan die niet aannemelijk maken, laat staan een verband tussen die aannames hard maken, aldus de rechter. Kortom:

“De voorzieningenrechter kan niet als voldoende vaststaand aannemen dat kinderartsen die het shaken-baby-syndroom vermoeden, door een foutieve of onjuiste instructie in het werkboek van NVK te snel overgaan tot het doen van een AMK-melding.”

Het resultaat is dat de vordering integraal wordt afgewezen en de stichting wordt veroordeeld tot betaling van 1.424 euro aan proceskosten. Dat is een flinke financiële aderlating voor een stichting die voor 2014/15 uitgaat van slechts 13.000 euro aan inkomsten. Het zal er waarschijnlijk niet toe leiden dat Koetsier zijn activiteiten terugschroeft. Daarvoor is deze ontspoorde arts vermoedelijk al te ver heen.