De voorkant ziet er vrolijk en kleurig uit en ook van binnen kom je zoals altijd weer veel mooie plaatjes tegen. Toch werd ik van de aangeprezen methodes en beschouwingen om gelukkiger te worden niet blij. Inspiratie zoekt de Happinez vooral bij oude en nieuwe religies en bij goeroes en mystici waarop wel het een en ander valt aan te merken. Wetenschap wordt in het ene artikel aangehaald ter ondersteuning van een claim en in het andere afgeserveerd als een dor verhaal waarmee je je beter niet kan inlaten. Ik heb de volgende artikelen gelezen: ‘Optimisme kun je leren’, ‘Lachen is loslaten’, ‘Vier de zomer met oude rituelen’, ‘Meister Eckhart voor beginners’ en een interview met oud-minister en soefileraar Johannes Witteveen getiteld: ‘Liefde en harmonie maken gelukkig’.
Levenslust begint met optimisme (p.30)
‘Levenslust begint met optimisme’ is de kop van het essay van Lisette Thooft waarin zij iedere maand het thema van het nummer verkent. Hoe komt het dat sommige mensen een aanstekelijke levenslust uitstralen? Is dat aangeboren of is optimisme aan te leren? Op zichzelf interesssante vragen. Alleen in het artikel vind ik er niet echt antwoorden op, het is een relaas van persoonlijke ervaringen en inzichten met een soort religieuze inslag. Lisette beschrijft dat zij leed aan het syndroom van ‘overal kritiek op hebben’, waar volgens haar veel mensen aan lijden. Op een bepaald moment in haar leven confronteerde iemand haar daarmee en komt zij tot het inzicht:
Lisette Thooft, publiciste en mythosoof: laat je humeur niet bederven door de wetenschap! (Foto: Facebook).
‘Wie voortdurend als het ware zwarte onheilspellende verf uitsmeert over de wereld om zich heen, wordt zelf van binnen ook steeds grauwer. Pas als je die voortdurende stroom van negativiteit weet te stoppen (…), als je focust op het goede het schone en het ware, fleur je van binnen op.’
En ook moet je oppassen dat je je humeur niet laat bederven door de wetenschap:
‘De wetenschap weet alleen maar het dorre verhaal te vertellen dat alles toeval is, dat we hier zomaar toevallig op aarde zijn beland en dat we bestaan uit stofjes en cellen die zomaar in de knoei kunnen raken. (…) Alle wijze mannen en vrouwen op aarde daarentegen hebben altijd verteld dat er geen mus van het dak valt zonder dat het geweten wordt door de allerhoogste scheppende intelligentie, de bron van al het bestaan.’
Al met al komt het op mij een beetje over als een soort pleidooi tegen kritisch denken. Kritisch zijn wordt gezien als een slechte eigenschap en je moet aan jezelf werken om er vanaf te komen. Slaag je hierin dan krijg je als prijs dat je in harmonie mag samenleven met de illusie van een allerhoogste scheppende intelligentie.
Vier de zomer met oude rituelen (p. 34)
Na dit gangmakende artikel volgen, in de rubriek ‘inspiratie’, tien badzijden midzomerrituelen.
Een foto uit het artikel: ‘Vier de zomer met oude rituelen’
Gezellig samen etende en drinkende jongeren in kleurige gewaden laten in deze fotoreportage zien hoe ‘het’ moet. Een van de jongens zit met een versierde boomtak in het gras meditatief voor zich uit te staren. Een paar meisjes dansen bij het vuur. Schaaltjes met fruit en noten staan uitgestald op een kleurig picknick-kleed. Een andere foto laat schaaltjes zien met wierookstokjes, gekleurde steentjes en verbrande kruiden. In kleine kolommetjes wordt wat achtergrondinformatie gegeven, zoals over de geschiedenis van de viering van de zonnewende. Korte oneliners zorgen voor verdere ‘instructies’:‘Geniet met elkaar, het liefst tot de zon weer opgaat en loop dan op je blote voeten door de magische dauw naar huis’, of: ‘Kleed je in de kleuren van de zomer en sta jezelf toe om schaamteloos gelukkig te zijn’ of: ‘Deze dag ervaar je de kracht van zuivering, van overvloed en van een nieuw begin’. Een stukje Happinez-opvoeding in woord en beeld is de indruk die ik er van krijg. Goed, het zal sommige mensen misschien inspireren, maar bij mij wekt het vooral weerzin op.
Harmonie, liefde en schoonheid maken gelukkig, een interview met Johannes Witteveen (p. 45)
Johannes Witteveen (90) was minister van financiën en hoogleraar economie en is nu spiritueel leider van de soefibeweging in Nederland. Hij vindt het buitengewoon interessant hoe wetenschap en mystiek elkaar in deze tijd beginnen te raken en doelt daarmee op het ‘kwantumvacuüm’, waar hij een bewijs voor het bestaan van God in ziet. Met dit soort biotheologische uitspraken weten sceptici al wel weer hoe laat het is. (Zie bijvoorbeeld dit Skepsis-artikel van Martin Bier).
soefi’s draaien rondjes om in contact te komen met God.
De spirituele traditie van de soefi’s is wereldwijd bijzonder populair. Ook in Nederland is er een levendige belangstelling en beoefening van het soefisme. Het soefisme is de mystieke stroming van de islam en werd ongeveer honderd jaar geleden naar het Westen gebracht door de Indiase mysticus Hazrath Inayat Khan. Volgens Khan is het geen religie maar een boodschap, een levensvisie. De kern van de boodschap is dat alle godsdiensten eigenlijk om hetzelfde draaien: liefde, harmonie en schoonheid. Hoe dit te combineren is met al het geweld waar de ‘heilige’ boeken waar religies zich door laten inspireren, vol mee staan begrijp ik niet helmaal. Maar mystici zijn dan ook per definitie onnavolgbaar.
Mystici zijn op zoek naar een eenheidservaring, een samensmelten van de ziel met God, ook wel verlichting of zelfrealisatie genoemd. Voor dit doel moeten meestal allerlei hindernissen worden overwonnen en kunnen allerhande middelen worden ingezet. In bijna alle mystieke tradities is sprake van een geestelijke training onder leiding van een leraar en vaak gaat het er niet zachtzinnig aan toe. Er moeten bijvoorbeeld allerlei vreemde opdrachten worden uitgevoerd om de persoonlijkheid af te breken, want die wordt verondersteld de verbinding met het goddelijke in de weg te zitten. Irina Tweedie beschrijft haar ervaringen in het boek De brandende afgrond, een weg naar zelfbevrijding volgens de oude yoga-traditie (Ankh Hermes, 1986). Ze schrijft: ‘de langzame vermaling van de persoonlijkheid is een pijnlijk proces’. Het lijkt mij niet gezond, maar het heeft haar blijkbaar wel wat opgeleverd want daarna is ze een belangrijk soefileraar geworden.
Lach jezelf gelukkig (p52)
Madan Kataria hier lachend op de foto (foto: dr. Kataria School of Laughter Yoga).
Het lachen vergaat je na het lezen van dit artikel over lachyoga. Lachyoga werd bedacht door de Indiase huisarts Madan Kataria en heeft veel weg van de al langer bekende lachmeditatie. Volgens de Happinez is het inmiddels een wereldwijde stroming met duizenden aanhangers en heeft het ook in Nederland een vlucht genomen. Hier wordt het in de eerste plaats ingezet om je tussen de bedrijven door eens lekker te laten gaan voor directe ontspanning. Lachen heeft een heilzame werking. Wetenschappers beamen het, je hart vaart er wel bij en je bloeddruk en hartritme komen in balans en er komen endorfinen vrij, stofjes die je een prettig gevoel geven, aldus het artikel. Ook de meeste lachyogasessies die ik op YouTube tegen kwam beginnen met vertellen hoe gezond het is. Eerst moet er wat gerekt en gestrekt worden en diep ademgehaald en dan maar lachen. De docent(e) doet het voor. Het blijft een beetje een geforceerde vertoning in de filmpjes die ik bekeken heb. Het wordt er niet beter op als Osho (ook bekend als Baghwan) en Sai Baba erbij gehaald worden als autoriteiten op het gebied van de lach (Lachen als de hoogste sport van de spirituele ladder):
‘met woorden probeert de leraar het onzegbare te benoemen. Vandaar dat goeroes en swami’s als Sai Baba, Osho en vele anderen regelmatig voor woordspelingen kiezen om de leerling aan het lachen te maken.’
Dat ze geen enkel gevoel voor humor hadden blijkt uit het lijstje met ‘sai humor’ dat in het artikel staat afgedrukt. De goeroe was zelf erg trots op zijn grapjes en zijn volgelingen blijkbaar ook want ze staan zelfs verzameld op een speciale website waarvan hieronder een voorbeeld:
‘A young man in the interview room had the shoulder-length hair fashionable at the time. After teasing him for looking like a woman, Baba advised him to get it cut. ‘Will You cut the first lock, Swami?’, asked the young man adoringly. Baba shook His head in mock horror, ‘I am Baba, not Barber!’ He said.’
Sai Baba, met op de achtergrond zijn volgelingen die in het wit gekleed dienden te gaan.
De Happinez laat zich uitsluitend positief uit over deze omstreden Indiase goeroe, dit artikel in Skepter geeft een heel ander beeld en ook in het Wikipedia-stukje over hem komen de controverses aan bod. De tevens omstreden Osho stond volgens Happinez ook bekend om zijn grappen. Dat lachen wel aan strikte voorwaarden onderworpen was kunnen we lezen in dit Skepter-artikel waaruit het volgende citaat:
‘Tijdens de lezing mocht het publiek geen opmerkingen maken of vragen stellen. Lachen mocht alleen als Rajneesh een mop vertelde of een belangrijke persoon zoals de paus of Ronald Reagan belachelijk maakte. (…) ‘.
Zo zie je maar waar lachen al niet voor kan worden ingezet.
Meister Eckhart voor beginners (p. 119)
Nog meer mystiek komen we tegen in deze bijdrage van schrijver Dirk Mulder. Hij doet een poging de middeleeuwse christelijke mysticus Meister Eckhart te doorgronden. Onbegonnen werk natuurlijk. Mulder geeft toe dat hij er niet veel van begrijpt maar wijdt dit aan zijn eigen onvermogen. Meister Eckhart werd al bewonderd door filosofen als Nietzsche, Heidegger en Derrida en is ook bij hedendaagse spirituelen en mystici niet onopgemerkt gebleven. Zijn populariteit blijkt ook uit het feit dat er bij bol.com meer dan honderd boeken over of van hem te koop zijn. Hij was een inspiratiebron voor Eckhart Tolle (Kloptdatwel schreef eerder over hem). Tolle vernoemde zichzelf naar Meister Eckhart, die met name in advaita-kringen geliefd is. Advaita is de mystieke tak van het hindoeisme (ook wel non-dualisme genoemd). Het woord zegt het al: er wordt gestreefd naar een eenheidservaring, net als in alle mystieke scholen. De stroming is erg populair en er wordt irritant gewichtig en geheimzinnig over gedaan, het heeft soms wel wat weg van de ‘onzin voor gevorderden’, zoals Johan Braeckman en Maarten Boudry (in De ongelovige Thomas heeft een punt) de postmoderne filosofie noemen. Er is een heel circuit van goeroes en leerlingen en een levendige handel in boeken met titels als: Ontwaken in de droom, Ik Weet Niet Wie Ik Ben’, of Jij Bestaat Niet.
Illustratief is wellicht het volgende korte filmpje waarin een klein jongetje van vijf jaar oud het non-dualistische jargon al aardig onder de knie blijkt te hebben. Volgens de ouders weet het jochie uiteraard niets van non-dualiteit, het is gewoon wat er in hem opkomt en ‘toevallig’ valt het naadloos samen met de duizenden jaren oude Advaita Vedanta.
Happinez 2-2012 met het thema ‘alles is liefde’ (happinez.nl).
In deze tweede Happinez van dit jaar met als thema ‘alles is liefde’ draait het allemaal om geloven in jezelf en houden van jezelf. Je komt erdoor in een hoge trillingsfrequentie terecht en dan wordt alles beter. Dit is heel in het kort de strekking van veel artikelen in deze Happinez. In deze recensie vier onderwerpen meer in detail: een interview met de spirituele leraar Isha Judd, heartfulness (‘leven vanuit je hart’), seksualiteit en het graancirkelcentrum.
Interview met Isha Judd: ‘Zodra je ja zegt tegen het leven krijgt alles vaart’ (p.23)
Isha Judd is de uitvindster van het ‘Isha Judd systeem’ (foto: Wikipedia).
Isha Juddis een spiritueel leraar die vooral in Zuid-Amerika erg populair is. Op haar pad naar verlichting ontdekte zij een eenvoudige methode voor absolute vrijheid. De methode leert ons te concentreren op het nu, op liefde en volmaaktheid. Hierdoor verhoogt ons trillingsniveau en beginnen alle zaken met een lagere frequentie te verdwijnen. Het is eenvoudig, krachtig en snel: ideaal voor moderne mensen met een druk leven. Isha heeft de methode ‘Isha Judd systeem’ genoemd. Is dat niet een tikje te zelfingenomen? Nee, dat zie ik natuurlijk verkeerd, zij houdt van zichzelf en dat moet ik nog leren. Een irritante betweetster dus, maar ja, er zijn liefhebbers voor. In de Wikipedia vind je een kort artikel over haar.
‘Een korte cursus heartfulness’ (p. 52)
Het HeartMath instituut presenteert zich met een wetenschappelijke uitstraling (www.heartmath.org)
In dit artikel gaat het om leven vanuit je hart, ‘de grote uitdaging van deze tijd’. Er is aandacht voor de methode van het Californische HeartMath Instituut. Een organisatie waar ik me al jaren aan erger omdat ze zich onterecht veel wetenschappelijker voordoen dan ze zijn. Goed: er werken wetenschappers, maar de manier waarop zij onderzoek doen en onderzoeksresultaten interpreteren is niet algemeen aanvaard. Het instituut wil aantonen dat mensen hun hartslag kunnen beïnvloeden en beweert bovendien dat we daar gezonder van worden. Het HeartMath Instituut claimt aangetoond te hebben dat gezondheid begint met liefde. Liefde reduceert vervolgens stress, zo begrijp ik uit een stuk uit Ode dat op de website van Heartmath Benelux staat. Een toestand van liefde zou een coherente hartslag opleveren, met alle voordelen van dien. Maar andersom kan ook: door het hart te trainen coherent te zijn zou je vanzelf in de staat van liefde en stressloosheid terecht komen. Ook zeggen ze dat hoe meer mensen zo’n hartslag hebben, hoe meer harmonie er in de wereld is.
Onder het mom van ‘gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek’ heeft het instituut de hartcoherentietherapie en bijbehorende biofeedback-apparatuur en -software ontwikkeld en op de markt gebracht. De antistressmethode lijkt inmiddels een wereldwijd succes te zijn. Een google op ‘hartcoherentie’ levert al meer dan 35.000 resultaten op. Menig coach, therapeut, psycholoog of fysiotherapeut werkt er al mee, en ook op Nederlandse opleidingsinstellingen wordt het gepromoot.
Dat gevoelens & emoties (en ademhaling) invloed hebben op de hartslag is bekend. Als je in het juiste patroon ademhaalt dan verschijnt het onderste ‘juiste’ (coherente) patroon. Volgens Heartmath zou een regelmatige (of continue) staat van verkering in dit patroon positief zijn. Wetenschappelijk bewijs ontbreekt hiervoor. Sterker nog, voorzichtige stappen om dit aan te tonen laten zien dat treatment as usual betere resultaten lijkt te boeken* (de twee grafieken met rode lijntjes zijn afkomstig van heartmathbenelux.com).
Volgens de Californiërs is hartritmevariabiliteit (HRV) de wetenschappelijke basis van hun methode. Het klopt dat HRV een echt wetenschappelijk onderzocht fenomeen is. Kort gezegd: met hoe meer variatie het hart klopt, hoe gezonder het is. Uit onderzoek is gebleken dat een verlaagd HRV een indicatie is voor het risico op overlijden na een hartaanval. Reden voor dokters om hartpatiënten met een laag HRV extra goed in de gaten te houden.
Het HeartMath Instituut ging met de HRV aan de haal en ontwikkelde biofeedbackapparatuur en -software waarmee je kunt testen of je hartslag ‘coherent’ is. Coherent is niets anders dan wat het instituut als predicaat heeft meegegeven aan de volgens hen meest ideale HRV. Een coherent hart zou dus een ideale toestand zijn zonder stress en goed voor van alles en nog wat, zowel op fysiek, emotioneel en mentaal niveau. Er is echter geen enkele wetenschappelijke consensus over dat ‘coherentie’ ook maar iets nuttigs zou doen of dat het bereiken van zo’n toestand door middel van het apparaatje ook maar enig positief effect heeft. (Zie voor een kritische bespreking van de methode bijvoorbeeld dit artikel op de website van de James Randi Educational Foundation).
Het emwave apparaat: hier wordt een mooi coherent hartpatroon geproduceerd (bron: abc.com)
Nieuwsgierig geworden naar de mate waarin mijn eigen hart coherent is, besloot ik de proef op de som te nemen door een test te doen met de emwave, één van de biofeedbackapparaten. Via een oorclipje ben ik verbonden met het apparaat, dat op de een of andere manier mijn hartslag in een golfpatroon vertaalt (Misschien een beetje zoiets als bij een EEG?). Het beeldscherm gaf een piekerig grafiekpatroon te zien. Oei, niet best, mijn hart klopt niet bepaald coherent! De bedoeling is dat op het beeldscherm een min of meer gelijkmatige golf verschijnt, dan ben je ‘in hartcoherentie’. Na wat oefenen lukte het om zo’n golf op het beeldscherm te krijgen. Het was gewoon een kwestie van heel geconcentreerd consequent vijf seconden in en vijf seconden uit ademen. Niet bepaald ontspannend om te doen. Toen iemand mij een vraag stelde, lag ik er dan ook onmiddellijk uit en kwamen de pieken weer te voorschijn.
Naar aanleiding van mijn eigen ervaringen met de emwave kan ik mij niet voorstellen dat er mensen zijn die zomaar spontaan in deze geforceerde toestand van ‘hartcoherentie’ zitten. Laat staan dat het nuttig zou zijn om dit te oefenen. Nee, dan ga ik liever gewoon mediteren, dat is een stuk relaxter. De heartmath-fan van wie ik het apparaatje had geleend zei toen dat je door meditatie ook in de hartcoherentietoestand terecht komt. Dus dat heb ik nog even geprobeerd maar bij mij leverde dat allerminst een mooie gelijkmatige golf op.
De website van een enthousiaste fysiotherapeute legt uit hoe HRV kan worden gebruikt om stress te meten en te reduceren (www.stress-hartcoherentie.nl)
Op wat voor manier zouden therapeuten dit apparaat eigenlijk inzetten, vraag ik me af. De website van een enthousiaste fysiotherapeute vermeldt dat zij haar patiënten even aan het apparaat hangt om ze te laten inzien dat ze heus wel gestrest zijn, ook al voelen ze daar zelf niets van. Verder vindt ze het mooie aan het apparaat dat het zowel gebruikt kan worden om diagnoses te stellen als om te behandelen! Ongelooflijk, hoe gemakkelijk mensen zichzelf en anderen voor de gek kunnen houden.
Ik heb ook al een idee hoe meer psychologisch georiënteerde therapeuten het apparaatje kunnen inzetten. Eerst laat je de cliënt een tijdje in het vijftellenritme ademen zodat een mooie sinusgolf op het scherm verschijnt, dan stel je een vraag afhankelijk van zijn of haar problematiek, bijvoorbeeld, hoe is de relatie met je moeder? Gegarandeerd prijs, het apparaat geeft aan dat hier een bron van stress is aangeboord!**
** Voor de zekerheid – voordat iemand zich aangevallen voelt: ik wil natuurlijk niemand er van beschuldigen dat het apparaat op deze manier daadwerkelijk wordt ingezet.
Heb je lijf lief (p. 68)
Dit artikel gaat over seksualiteit. ‘Wat jammer toch dat we er niet openhartig en gemakkelijk over praten zoals in andere culturen die daar veel beter mee omgaan’, zo opent het artikel. Als voorbeeld van zo’n ideale cultuur wordt een beeldschone oosterse actrice aangehaald die tijdens de lunch met westerse collega’s openhartig verhaalt hoe ze de dag ervoor wel drie keer achter elkaar een orgasme had tijdens een massage van haar favoriete masseur.
In een artikel dat het gevoel van eigenwaarde wat betreft seksualiteit bij vrouwen wil versterken niet zo’n gelukkige anekdote, lijkt mij. Seksueel genot wordt hier toch maar mooi weer op een lijn gesteld met ‘beeldschoon’ zijn. En afgezien daarvan levert het toch echt wel een gênante situatie op, ik geloof er niets van dat dit in ‘oosterse’ culturen normaal zou zijn. Geen teken van kleingeestigheid dus dat de rest van de filmploeg zich verslikte in de gadogado.
Natuurlijk kan het best interessant zijn om eens naar andere gewoonten en gebruiken te kijken, maar met deze inleiding wordt een beeld neergezet als zouden de westerse omgangsvormen bekrompen en verkrampt zijn, dit in tegenstelling tot de vrije, open, natuurlijke, zuivere seksualiteit uit exotischer oorden.
Dit gebrek aan objectiviteit vind ik storend. Een ander voorbeeld hiervan zijn de documentaires van Sunny Bergman, waar in het artikel lovend over wordt gesproken. Haar eerste documentaire ging over schaamlipcorrectie door plastische chirurgie. Volgens het westerse schoonheidsideaal mogen de binnenste schaamlippen niet zichtbaar zijn en terecht, vond ik, zette Sunny Bergman hier vraagtekens bij. Haar volgende documentaire serie (‘The Sunny Side of Sex’) ging over niet-westerse gebruiken waar Sunny onverdeeld enthousiast over is, zoals het uitrekken van de labia (de binnenste schaamlippen) bij Oegandese meisjes, zie bijvoorbeeld deze video:
Of ze dit nu leuk vinden of niet, het is daar traditie en past in het plaatje van de ideale vrouw. Bij Sunny ontbreekt dan plots iedere ktritische kanttekening want het is een onderdeel van de Oegandese cultuur die zo geweldig is en waarvan wij nog zoveel kunnen leren.
Verderop in het artikel komen vooral academici aan het woord bij wie spiritualiteit een belangrijke plaats is gaan innemen in hun praktijk. Bijvoorbeeld seksuologe en spiritueel leraar Maitreyi D. Piontek, van het boek De Tao van de vrouw(‘zelfgenezing of spirituele groei bereik je door je seksuele kracht bewust te verbinden met de liefde en de stilte van het hart en hogere energiecentra’), relatietherapeute Marja Moors die onder andere aan familieopstellingen doet en spiritueel gynaecologe Christiane Northrup, bekend van Oprah en schrijfster van diverse boeken over vrouwelijke seksualiteit en gezondheid. In de VS heeft Christiane Northrup zo ongeveer een goeroestatus, lees ik in een artikel van Harriet Hall op science-based medicine en dat is wel bedenkelijk want door haar medische achtergrond zijn sommige mensen misschien geneigd de aperte onzin die zij verspreidt wat betreft gezondheidsonderwerpen serieus te nemen. Hier nog een link naar een ander stuk op sbm.
Hilarisch: de website valleiorgasme.nl wijdt ons in de zeven geheimen van vrouwelijke seksualiteit in. De seksuele energie van Moeder Aarde ligt volgens de website opgeslagen in de eierstokken van een vrouw. De kunst is om die energie in het lichaam te brengen.
Het meest hilarisch vond ik het stukje over de cursus van Marleen Jansen (een columniste van Linda en Libelle). Naast de (niet bestaande) G-spot en het spuitorgasme is er nu een spirituele variant in opmars: het vallei-orgasme. Samen met taoïstisch trainer Reinoud Eleveld (die over de hele wereld reisde om de cultuur en de wijsheid van de oude Chinese taoïsten en de Tolteken te bestuderen) zette zij een onlinecursus op en geeft een aantal live-events. Marleen Janssen legt uit wat het is:
‘Het is een herhaald uitgesteld orgasme dat het hele lichaam warm en orgastisch maakt. Dat zorgt voor meer seksueel genot: een intens langdurig orgasme dat door het lichaam golft. … In het online programma leren we vrouwen hoe ze deze kostbare seksuele energie van Moeder Aarde die in de eierstokken ligt opgelagen, in het lichaam kunnen brengen.’
Dit gebeurt door middel van qigongoefeningen. Marleen belooft: ‘Vrouwen die deze technieken onder de knie krijgen, beleven meer plezier aan seks, worden vitaler èn wijzer.’
Het nieuwe fenomeen is niet onopgemerkt gebleven, op diverse sites wordt er al de draak mee gestoken.
Graancirkelcentrum (p. 82)
Ten slotte een opmerkelijk bericht in de rubriek ‘Het Hart’. Er is een heus graancirkelcentrum geopend in Naarden. Zakenvrouw Monique Klinkenbergh verkocht haar bedrijf in luxe agenda’s. Ze wilde meer haar hart volgen en is daarom het graancirkelcentrum begonnen. Het centrum wil
‘beschikbare kennis en informatie over graancirkels bijeen brengen en onderzoekers, wetenschappers en gepassioneerde amateurs een platform bieden om onderzoeksresultaten, inzichten en theorieën met elkaar te delen. Zo hoopt het centrum de samenwerking tussen wetenschappers en onderzoekers te bevorderen. Als ieder vanuit zijn of haar expertise de krachten bundelt, is de code van dit universele raadsel wellicht te ontcijferen. En dat geeft ons ongetwijfeld nieuwe inzichten in hoe de wereld functioneert’
De waarheid over graancirkels moet boven tafel, vindt Monique Klinkenbergh van het graancirkelcentrum (website graancirkelcentrum).
Het centrum is drie dagen in de week geopend en organiseert regelmatig op zondag een lezing of workshop. Binnenkort komt Janet Ossebaard. Zij gelooft in de foto’s die Robbert van den Broeke maakt van UFO’s, engelen en andere paranormale verschijnselen. Zie hiervoor dit artikel op het Skepsis blog. Verder functioneert het centrum als een soort reisbureau naar populaire graancircelgebieden zoals Wiltshire in Engeland. Daar komen grote jongens uit de zakenwereld op af, laat Monique weten in een interview met het Financieele Dagblad van 25-06-2011. In de zomermaanden kunnen we dagelijks een verslag verwachten. En als het weer het toelaat gaat Monique zelf de lucht in om graancirkels te spotten. Zouden ze het op een akkoordje hebben gegooid met een clubje graancirkelmakers?
De cover van Happinez 1-2012. Lichter leven wordt gesymboliseerd met veren.
In dit eerste Happinez-nummer van 2012 met als thema ‘lichter leven’ treffen we zoals verwacht weer veel merkwaardig gedachtegoed aan. We maken kennis met Angaangaq, een inuit-sjamaan uit Groenland die de wereld rondreist om zijn boodschap te verkondigen, Tijn Touber laat ons in zijn column zien hoe je de lessen van Eckhart Tolle in praktijk kunt brengen, we worden onderwezen in de chakra-leer en tot slot een artikel over het ‘mysterie van het trillingsgetal’.
Angaangaq (p. 40)
De boodschap van Angaangaq is te vinden op de website en.icewisdom.com: ‘klimaatverandering is niet zomaar ergens, het zit in je hart’ aldus de sjamaan (en.icewisdom.com).
Een Happinez-redactrice gaat in Groenland op bezoek bij de sjamaan Angaangaq, een kleine aandoenlijke eskimo-man die zoals zoveel zich al dan niet zelfbenoemde sjamanen tegenwoordig de wereld rondreist met een boodschap. De landijskap die Groenland ooit helemaal bedekte, smelt in een verontrustend tempo. Angaangaq wil daar iets aan doen. Hij pleit voor een spirituele klimaatverandering en schreef het boek ‘Smelt het ijs in je hart’. Ik bewonder zijn commercieel talent, alleen tot concrete verbeteringen leidt het denk ik niet. Integendeel, Angaangaqs nieuwste plan is om spirituele wandeltochten in Groenland te gaan organiseren (waarvoor dus een flink eind gevlogen moet worden!). Angaangaq is ook al een aantal keren in Nederland geweest. Een deelnemer aan zo’n bijeenkomst schreef dit verslag, waaruit blijkt dat de sjamaan er toch wat aparte ideeën op na houdt:
‘Angaangaq is een echte snuffel- en knuffeleskimo! Maar, legt hij later uit, dat opsnuiven van lichaamsgeur heeft een functie, daarmee scant hij als het ware de mate van gezondheid en het energetische niveau van de ander. Wij zijn die vaardigheid jammer genoeg verloren in het Westen’.
Tijn Touber over Eckhart Tolle (p 59)
Happinez geeft ruim baan aan de ideeën van Eckhart Tolle. Die denkt dat mensen problemen krijgen door pijnlichamen die het gevolg zijn van onverwerkte emoties (foto: wikipedia).
Een opmerkelijk stukje kwam ik tegen in de maandelijkse column van Tijn Touber. Hij put inspiratie uit het werk van Eckhart Tolle, de Duitser die wereldberoemd werd als spiritueel leraar door zijn bestseller, ‘De kracht van het nu’. Eckhart Tolle lijkt zelfs doorgedrongen tot de reguliere psychologie. Dat werd me duidelijk toen ik onlangs als proefpersoon mocht meedoen aan een onlinecursus mindfulness in het kader van een afstudeerscriptie van een psychologiestudent (de onderzoeksvraag was zoiets als: ‘wat werkt beter, een onlinecursus die matig gepersonaliseerd is of een die sterk gepersonaliseerd is?’). In die onlinecurses mindfulness werd mij regelmatig, ter ondersteuning, een uitspraak van Eckhart Tolle toegezonden. De man houdt er mijns inziens nogal vreemde ideeën op na, maar Tijn denkt daar anders over. Hij schrijft:
‘Eckhart Tolle heeft mooi uitgelegd waarom de meeste mensen om de zoveel tijd behoefte hebben aan pijn en drama. Hij zegt dat we ‘pijnlichamen’ in ons dragen: opeenhopingen van onverwerkte emoties. Periodiek moeten deze opspelen en pijn ervaren, omdat ze zich daarmee voeden. Dat is de reden dat we om de zoveel tijd een enorm drama creëren: de pijnlichamen hebben honger. Wat we moeten leren is om door middel van ‘gewaarzijn’ (een sleutelbegrip in mindfulness) de pijnlichamen niet langer te voeden.’
Wel een beetje verontrustend eigenlijk dat psychologen zich met Tolle inlaten. Ik bedoel: zijn we eindelijk van Freud en dergelijke af, krijgen we via een zijdeur dit soort ideeën binnengesluisd. Dat je zoiets in de Happinez tegenkomt is dan weer minder vreemd. Wie meer wil lezen over Eckhart Tolles ongefundeerde maar populaire ideeën kan dit artikel op Kloptdatwel lezen.
Chakra’s: ‘laat je energie stromen’ (p 61)
De bekendste theorie uit het Hindoeïsme: de zeven Chakra’s (Wikimedia commons, Immanuel Giel).
Hoewel niemand ze ooit heeft gezien (nou ja, behalve helderzienden dan) wordt er al eeuwenlang over geschreven in allerlei religies en culturen: chakra’s. Happinez praat ons bij over de functies en de werking. Chakra’s (letterlijk: wiel of rad) zijn knooppunten van energie die ‘op’ onze ruggengraat liggen en ons welzijn bepalen. Door de chakra’s te ‘reinigen’ kan de energie goed stromen en kom je helemaal in balans. Zoals zo vaak bij theorieën op basis van helderziende waarnemingen, is er geen eenduidigheid over aantal, plaats en werking. De Happinez baseert zich op de hier bekendste theorie uit het hindoeïsme van zeven chakra’s:
‘Van onder naar boven hebben ze een steeds hogere trilling. Het eerste chakra is heel aards het zevende gaat over het hogere, over spirituele ontwikkeling. De rishi’s (zieners) ontdekten dat chakra’s een essentiële functie hebben: het zijn bronnen van energie. Je kunt ze vergelijken met transformatorhuisjes: prana komt binnen, de chakra’s zetten deze levensenergie om en geven het weer af. Aan het lichaam maar ook aan de buitenwereld. Een chakra kan (te) veel of (te) weinig prana bevatten. Het kan zo wijd openstaan dat al je energie wegstroomt naar de omgeving en je je dus moe voelt. Ook kan het juist afgesloten zijn waardoor mogelijk het gevoel ontstaat dat je maar niet oplaadt. Omdat alles met elkaar in verbinding staat kan een geblokkeerd chakra er voor zorgen dat een ander chakra gaat ‘overwerken’.
Ben je helemaal gezond en in balans dan kan de energie onbelemmerd doorstromen. Ook handig om te weten wanneer je vermoedt dat een van je chakra’s niet helemaal in balans is: er zijn yoga-oefeningen voor die specifiek op de betreffende chakra inwerken!
Even samenvatten: dus door je (imaginaire) chakra’s in balans te brengen kan je een probleem als vermoeidheid oplossen?! Of wordt ons hier nu een rad voor ogen gedraaid?
Het mysterie van het trillingsgetal (p 87)
Het volgende artikel borduurt voort op de trillingstheorie en is zo mogelijk nog verder verwijderd van de werkelijkheid dan het vorige: ‘Het mysterie van het trillingsgetal: ‘Ieder heeft zijn eigen golflengte, dat is je trillingsgetal. Wat doet het met je en wat heeft de wet van de liefde er mee te maken?’ Onderstaande tekst uit het artikel is een sterk staaltje Happinez-redeneerkunde:
‘Marja de Vries die het boek ‘De hele olifant in beeld. Inzicht in het bestaan en de Universele Wetten en de Gulden Snede’ schreef legt uit: ‘Trillingspatronen die een beetje op elkaar lijken hebben de neiging om met elkaar mee te gaan trillen. Net zoals een snaar gaat meetrillen als je een andere snaar van dezelfde toon aanslaat. Dus als je soms het gevoel hebt dat je samen op dezelfde golflengte zit, is dat letterlijk waar.’ Ook hebben volgens Marja de Vries hogere trillingen het vermogen om lagere trillingen op te heffen. Dat verklaart waarom je iemand die angstig verdrietig of boos is kunt kalmeren door diegene alleen maar vast te houden. De ander gaat gewoon met jouw vibraties meetrillen omdat die krachtiger zijn. Hoe hoger je trilt – dat wil zeggen, hoe meer liefde en licht je in jezelf hebt gerealiseerd – hoe minder vatbaar je bent voor de lage vibraties van de wereld om je heen. En ook: hoe hoger je trilt, hoe meer invloed jezelf hebt op die wereld, dus hoe meer je anderen met je mee kunt laten vibreren. Dit heet ook wel de Wet van Liefde: de hele evolutie verloopt daardoor noodzakelijkerwijs in de richting van hogere vibraties, naar steeds meer harmonie.
De website van het Centrum voor Ecotherapie legt uit dat het centrum zich baseert op de ideeën van Irene Lutz. Zij zag in haar ochtendmeditaties ‘zwarte gaten’ in veel Europese landen. Dit blokkeerde volgens Irene de ontwikkeling van het leven naar het hoogste doel van vrijheid, zelfbewustzijn en universele liefde (www.ecotherapie.org).
Het verbaast mij iedere keer weer, hoe gemakkelijk veel mensen zich zulke ver van de werkelijkheid afstaande ideeën laten aanpraten. Even verderop gaat er nog een schepje boven op en komt ‘trillingsdeskundige’ Hans Andeweg, die u wellicht kent uit dit Skepter-artikel, aan het woord. Hij is auteur van dit boek:‘Scheppend leven – over de grondbeginselen van energetisch beheer’ – en oprichter/directeur van het ‘Centrum voor ECOtherapie’. Dit centrum houdt zich bezig met het vitaliseren en balanceren van bossen, landgoederen en bedrijven. Het bijzondere is dat ‘behandeling’ kan plaats vinden op afstand. Men moet dan denken aan het uitzenden van trillingsfrequenties met behulp van bijvoorbeeld een bioresonantieapparaat of gewoon met gedachtekracht. Want Andeweg gelooft ook in de morfogenetische velden van Sheldrake. Op zijn website stelt hij zich als volgt voor: ‘Ir. Hans Andeweg is bioloog. Onderdelen van zijn studie waren management en marketing, voorlichtingskunde, wijsbegeerte, psychologie en pedagogiek.’ Merkwaardig dat hij deze studieonderdelen met name noemt. Hoewel: dat hij les in marketing heeft gehad is natuurlijk wel relevant. Dat verklaart hoe hij met succes zaken kan verkopen waarvoor zelfs in de verste verte nooit enig bewijs is geleverd!
In het afgelopen jaar hebben we bijna iedere uitgave van het spirituele blad Happinez besproken. In de eerste editie van 2011 beloofde het blad een pad vol onderzoek, wijsheid en inzicht, dat zich aan de hand van acht nummers zou ontvouwen. Is dat er ook van gekomen? Hieronder een samenvatting van de eerste zeven nummers en een bespreking van nummer 8. Boven de recensie van het eerste nummer schreven we:
‘Happinez is een blad dat veel gelezen wordt in het alternatieve circuit. Het wordt soms zelfs als bron aangehaald, terwijl er vaak claims in worden gedaan die allang onderzocht en achterhaald zijn.’
Alle 8 nummers van Happinez in 2011 bevestigen dit beeld. Lees mee.
De eerste zes nummers
Happinez presenteert zich als ‘een blad met inhoud én glans dat de lezer wil inspireren met interviews en reportages op het gebied van spiritualiteit, psychologie, wijsheid, reizen, gezondheid en cultuur.’ Daarmee haakt Happinez in op de enorme behoefte aan spiritualiteit. De bespreking van dit 8e nummer van 2011 vind je aan het einde van dit artikel. Het artikel over het ritme van de maan bevat veel onzin maar staat toch prominent op de voorkant van het blad.
Inmiddels heb ik geleerd hoe het blad in elkaar zit. Het eerste artikel is altijd een interview met een spiritueel leraar, die het beste met de wereld lijkt voor te hebben, maar waar bij nader inzien door bijvoorbeeld wat googelen toch duidelijk kanttekeningen bij lijken te kunnen worden geplaatst. Zo kwamen we in het eerste nummer een interview met Kiesha Crowther tegen die beweert boodschapster, sjamaan en afstammeling van de Sioux-indianen te zijn. Ze geeft wereldwijd lezingen onder het motto ‘samen kunnen we de wereld creëren waarvan we dromen’ (en andere, vergelijkbare motto’s). Haar verhaal is dat ze op een dag zou zijn opgebeld door de stamoudsten met de vraag of zij deze nobele taak op zich wilde nemen. Na lang bidden en mediteren zou ze ‘ja’ hebben gezegd. Maar wat bleek? De Sioux wisten van niets en distantieerden zich van haar. Om hier achter te komen moet je wel even googelen want dat was natuurlijk niet in de Happinez te lezen.
In het tweede nummer lezen we hoe Happinez-filosofe Lisette Thooft zich laat inspireren door de zeer omstreden Osho (beter bekend als Bhagwan). Maar er zijn andere dingen in deze uitgave die nog gekker zijn. We zien hoe in het kader van ‘onderzoek’ een van de redactrices haar huis laat ontspoken door ‘houseclearer’ Juno Burger. En ja hoor, het werkt echt want op een bepaald punt begon de wichelroede als een dolle rondjes te draaien en moest Juno heel erg boeren en geeuwen wat een teken is van het ontladen van negatieve energie. Ook komen we Roy Martina tegen die de nodige sterke claims zonder onderbouwing op tafel legt. De aartsengel Michaël heeft hem ingefluisterd dat hij een nieuwe vorm van geneeskunde op aarde moet gaan introduceren. Is Roy nog wel in contact met de werkelijkheid?
In het derde nummer worden we ingewijd in de geheimen van de tarot. Dit is natuurlijk niet meer dan een middeleeuws orakelspel dat eind 19e eeuw (toen geheimzinnig doen in de mode kwam) erg populair werd. Tarotkundige Elly Spronk vertelt dat ze nog ‘nooit’ heeft meegemaakt ‘dat de kaarten niet ‘kloppen’. Dit schrijft ze toe aan de Synchroniciteitsleer (‘toeval is niet toevallig’) van Jung. Dat de synchronisiteitsleer niet bleek te ‘kloppen’ krijgen we natuurlijk niet te horen.
Lisette Thooft: publiciste en ‘mythosoof’ laat zich in het tweede nummer van Happinez inspireren door Osho/Baghwan en in het vierde nummer door Carl Jung (lisettethooft.nl)
In het vierde nummer opnieuw aandacht voor de eind 19e, begin 20e eeuwse psychiater Jung. Lisette Thooft put inspiratie uit Jungs ideeënleer in het artikel ‘omgaan met tegenwind’. Zijn theorieën klinken mooi, maar bleken onjuist, vandaar dat ze niet meer gebruikt worden in de hedendaagse psychologie. Lisette rept hier met geen woord over. Verder onzinnige adviezen over ademhalen van de bekende yogaleraar Johan Noorloos.
In nummer vijf komen we de Italiaanse commune-bewoners van Damanhur tegen die zeggen een apparaat te hebben ontwikkeld om met bomen te communiceren. De schrijfster van het artikel stelt zowaar een kritische vraag (Pardon? Plantenmuziek?) maar is al snel overtuigd als ze zelf muziek hoort klinken uit het apparaat dat met een snoertje en een knijpertje aan een boomtak vast zit. Gevaarlijk (voor de kwaliteit van je netvlies) zijn de adviezen om in de zon te gaan staren (sungazing) van de rondreizende Indiër Hiri Ratan Manek. Het zou de gezondheid bevorderen en voor minder behoefte aan slaap en eten zorgen. De Indiër beweert zelf al jarenlang vrijwel zonder voedsel te leven dankzij zijn methode.
In nummer zes werd pendelen aanbevolen als manier om antwoord te vinden op verborgen levensvragen en alweer werd er gezinspeeld op het achterhaalde idee van het onbewuste dat alles weet. En weer was het volgens mij Jung die veel heeft bijgedragen aan de verspreiding van dit idee
Happinez nummer 8
Demeter is een multinational die producten uit de biologisch dynamische landbouw verkoopt. De stand van de maan is belangrijk in deze vorm van landbouw (bron: Deense wikipedia).
Nummer zeven is er bij ingeschoten (wel gescand en niet anders bevonden dan de eerste zes nummers – je houdt een artikel van mij tegoed). Van nummer acht bespreek ik hier het meest opmerkelijke artikel. Dit wordt op de voorpagina aangekondigd als ‘Leven volgens het ritme van de maan’, met maankalender, zodat lezers er zelf mee aan de slag kunnen. Veel achterhaalde mythes passeren de revue. De maan zou behalve de getijden van de oceaan ook de sapstroom in planten beïnvloeden. Dat laatste klopt niet, het berust op een oud volksgeloof dat tegenwoordig ondermeer terug te vinden is in de ideeënleer van de biologisch dynamische landbouw (niet te verwarren met biologische landbouw). Hierover is op de website van Skepsis een interessant artikel te lezen. Ook zou, volgens Happinez, het aantal geboorten met volle maan aanzienlijk hoger zijn dan gemiddeld, en de maan zou nog op tal van andere zaken invloed hebben. Darwin wordt er zelfs bijgehaald. In zijn boek ‘De afstamming van de mens’ schijnt hij (volgens Happinez) te hebben geschreven: ‘De mens is evenals de zoogdieren , de vogels en zelfs de insecten onderworpen aan die mysterieuze wetmatigheid, volgens welke bepaalde processen, zoals zwangerschap, plantengroei, rijping, de duur van verschillende ziekten, afhankelijk zijn van de perioden van de maan.’
De wijsheden uit het Happinez-artikel zijn deels gebaseerd op het boek ‘In harmonie met de maan’ van Johanna Paunggeer en Thomas Poppe. Het is te koop bij internetboekhandels zoals bol.com en wordt daar als volgt beschreven:
‘De stand van de maan is van invloed op het leven op aarde. Maar hoe gaat dat in zijn werk en hoe kunnen we deze natuurwet toepassen? Johanna Paunggeer, telg uit een oud Tiroler boerengeslacht, inventariseerde eeuwenoude, van generatie op generatie overgeleverde kennis over de effecten van de maanstand op het leven van alledag. In dit baanbrekende boek, dat zij samen met auteur Thomas Poppe schreef, geeft zij adviezen en tips op alle belangrijke terreinen van het dagelijkse leven: van geneeskunde en gezondheid via voeding en huishouding tot tuin- en akkerbouw. Een maankalender achter in het boek geeft in een oogopslag de schijngestalten van de maan en de maanstand in de dierenriem tot het jaar 2002.’
Een aantal enthousiaste lezersreacties geven een indruk van wat je er zoal mee kan:
‘Mensen met belangstelling in Astrologie kunnen er veel in opzoeken! Ook heel veel tips in het dagelijkse leven! Een voorbeeld, mijn dochter knipt de top van een plant die het niet goed doet, hij herstelt, ik doe het, en hij gaat dood! Ja, ik deed het op het verkeerde tijdstip!! Nu gebeurt me dat niet meer! Ik heb nu het boek, en zoek de fase van de Maan, het heersende sterrenbeeld van de dag, en krijg een prachtige plant!!!’
‘Vijf jaar geleden heb ik dit boek aangeschaft en ik handel vaak naar de maanstand, er zit nl. ook een maankalender bij. Voorbeelden: op welke dagen moet je je haar knippen en/of je nagels, beddegoed luchten, zonder dat het stinkt naar muffe lucht, operaties aan kaak en gebit, hernia om maar eens voorbeelden te noemen, water geven aan je planten als je met vakantie gaat, zaaien, oogsten etc. etc. Fantastisch boek. De moeite waard om te lezen.’
Voordat de wetenschap duidelijk maakte dat de maan een satelliet is die om de aarde draait, riep de maan veel ontzag op bij aardbewoners. Wie deze spectaculaire foto ziet van een volle maan achter de wolken (‘The Moon Monster’) kan dat goed begrijpen. Uit het artikel in Happinez blijkt dat het oude bijgeloof nog springlevend is (bron: wikimedia commons, Rufustelestrat).
Waarschijnlijk is er in het ‘baanbrekende’ boek niets te lezen over het onderzoek van Ivan Kelly, James Rotton en Roger Culver (1996) dat vermeld staat in het woordenboek van de scepticus (Skepdic). Of kijk in de Nederlandse versie.De genoemde onderzoekers bekeken meer dan 100 studies over maaninvloeden. Hun conclusie:
‘Er is geen betrouwbaar en significant verband te vinden tussen maanfasen en elk van de volgende zaken:
– het zelfmoordcijfer – verkeersongevallen – crisisoproepen naar politie of brandweer – huiselijk geweld – geboortecijfer – zelfmoord – grote rampen – winst in casino – moorden – kidnappingen – agressie door professionele hockeyspelers – geweld in gevangenissen – opnames in psychiatrische instellingen [een studie vond zelfs dat het minst aantal mensen tijdens een volle maan werden opgenomen] – opgewonden gedrag door het verplegen van bewoners van tehuizen – aanrandingen – verwondingen door geweerschoten – het aantal toegebrachte messteken – opnames in de spoed [maar zie ook hier] – uitbarstingen van psychologisch gekwelde plattelandsmensen – weerwolfsziekte – vampirisme – alcoholisme – slaapwandelen – epilepsie
Waarom blijven mensen toch in maanmythes geloven terwijl er zoveel onderzoek is dat uitwijst dat er geen significant verband is? Kelly, Rotton en Culver vermoeden dat vier factoren hiervoor verantwoordelijk zijn: media, folklore en traditie, misvattingen, en cognitieve vooroordelen. Een vijfde factor komt evenwel ook in aanmerking: gemeenschapsversterking. In het Happinez-artikel zijn al deze factoren volgens mij inderdaad duidelijk aanwezig.
Onze conclusie: een jaar lang Happinez heeft veel onzin opgeleverd. Spiritualiteit wordt er belangrijker gevonden dan de feiten.
Ik ben wat aan de late kant maar hier is hij dan toch, onze vaste rubriek de Happinez-recensie. Als je deze gelezen hebt, ben je weer helemaal bij. Het september/oktobernummer gaat over energie, vanzelfsprekend niet in de natuurkundige definitie maar in de zin van ‘je goed voelen, lekker in je energie zitten’. Met artikelen als ‘De kosmische kracht van edelstenen’, ‘Ja of nee? De pendel geeft antwoord’, een interview met Deepak Chopra en een essay van Lisette Thooft over ‘energieslurpers en energiegevers’ belooft het weer een nummer vol bijzondere hersenspinsels te worden.
Zelfbenoemd heks Susan Smit schrijft over Deepak Chopra. Is hij, zoals sommigen vinden, ‘een zakkenvullende marketinggoeroe’, of is hij ‘een spiritueel leermeester’ zoals miljoenen anderen hem zien? Susan houdt het op ‘allebei’. Deepak verenigt volgens Susan uitersten in zich, hij schrijft in poëtische taal over spirituele wetten, maar heeft ook zakelijk instinct. Om goed in je energie te blijven zitten is het volgens Deepak belangrijk ‘je gedurende de hele dag te verbinden met de bron’. Zelf doet hij dit door zich tijdens een gesprek of een wandeling af en toe even op het ‘onderliggende universele veld van bewustzijn’ af te stemmen. Deepak Chopra werkte ooit als endocrinoloog maar ging al gauw boeken schrijven over spiritualiteit, alternatieve geneeskunde en ayurveda. Het boek Quantumhealing uit 1989 werd zijn doorbraak. In 1998 ontving hij de Ig-Nobelprijs, een parodie op de Nobelprijs, voor zijn frequente verwijzingen naar de relatie tussen genezende processen en de kwantummechanica. Tegenwoordig is hij docent businessspiritualiteit aan de Harvard University, geeft lezingen à vijftigduizend dollar (!) en schijnt de personal coach te zijn van menig bestuursvoorzitter. Het valt me wel een beetje tegen van die Harvard University, dat ze daar nu ook al aan de business spiritualiteit gaan (Zie ook dit artikel in Intermediair).
Spirituele horror (p. 46)
Volgens Lisette Thooft moeten we ons voorstellen dat we een gouden mantel dragen als we moe worden van een gesprek. Hier zien we Keizer Franz II in 1792 in een gouden mantel, direct na zijn kroning (bron: de.wikipedia.org).
Het volgende artikel (eh sorry ‘essay’) met de titel ‘energieslurpers en energiegevers’, is geschreven door Lisette Thooft. Ze waarschuwt voor energievampiers: ‘Zuigers, die ongemerkt je vitaliteit aftappen en je moe en leeg achter laten. Die mensen bestaan!’. Je zou er haast bang van worden. Gelukkig komt ze met een hele kolom vol oplossingen als ‘Merk je dat je een beetje moe wordt van een gesprek (…), visualiseer dan dat je een gouden mantel omslaat die je beschermt tegen energie lekkage’. In de daarop volgende kolommen raadt ze aan om energiegevende trainingen te gaan doen zoals emotioneel lichaamswerk. Dan volgen nog drie kolommen met tips uit een boek van de Australische goeroe Barry Long (die in de jaren ’80 vooral onder aanhangers van Osho (Bhagwan Sri Raineesh) populair werd vanwege zijn ideeën over liefde, tantra en seks) .‘Ga niet gewoon maar een beetje zitten denken aan vroeger, of praten over wat er vorige week toch gebeurde (…) dat zuigt je leeg!’ of ‘Als je zomaar kauwgom aan het kauwen bent, lek je energie. Doelbewust kauwgom nemen om je adem te verfrissen is wel prima.’ ‘t Is maar dat je het weet!
De kosmische kracht van edelstenen (p. 53)
Klassiek astroloog Oscar Hofman onthult ons de geheime krachten van edelstenen:
‘Als je weet welke energie een steen uitstraalt, kun je hem heel gericht inzetten voor je welzijn en geluk. Turkoois bijvoorbeeld, werkt sterk in op de lever, waardoor de ontgifting wordt gestimuleerd en ook de groei en herstelkracht van het lichaam. Of neem granaat, dit is een goed middel tegen potentieproblemen en versterkt bovendien de opname van ijzer. En wist u dat obsidiaan de genezing van wonden stimuleert?’
klassiek astroloog Oscar Hofman (astrologencongres.nl)
De edelsteenleer is al duizenden jaren oud: al die verschillende stenen zijn dus al heel vaak bekeken, gevoeld en op hun effect getest, aldus astroloog Oscar Hofman. Waarom liggen ze eigenlijk niet in de apotheek, naast de homeopathische middeltjes? En zouden ze ook niet moeten worden ingezet in elke psychologische praktijk? De stenen werken namelijk niet alleen op lichamelijk vlak maar ook op de geest: ‘turkoois geeft levensvreugde, vertrouwen en inzicht, overzicht en hoop. Obsidiaan kan diepe inzichten brengen en maakt oude pijnen verteerbaar. Granaat zorgt voor vechtlust en doorzettingsvermogen als de problemen zich opstapelen’.
Op zijn website pegasus-advieslaat Oscar Hofman weten dat hij veel ervaring heeft met astrologische beroepsprofielen, HRM-ondersteuning en zakelijke astrologie. Ik citeer een stukje:
‘Een van de meest populaire producten van Pegasus is het astrologisch beroepsprofiel. Zo’n profiel geeft een overzicht van de mogelijkheden en problemen die iemand in zijn werk tegenkomt (…). Opvallend is dat veel mensen niet met hun talent werken, een verspilling van energie voor de persoon zelf en voor de organisatie. Een beroepsprofiel maakt duidelijk hoe dat veranderd kan worden. Een persoon met een sterke Venus kan het beste een pr-taak krijgen en iemand met een sterke Maan kan in de facilitaire dienst worden ingezet.’
Kortom uitspraken die je carrière kunnen beïnvloeden in een richting die misschien lang niet altijd in overeenstemming is met je eigen wil of belangstelling. Of neem deze: ‘Als de vurige strijdplaneet Mars als aanduider van de motivatie niet zo goed staat in de horoscoop, kan dat al snel leiden tot onnodige conflicten door een te grote assertiviteit op de verkeerde momenten.’ Die heb je toch liever ook niet in je personeelsdossier staan. Ik vind dit toch wel een zorgwekkende ontwikkeling, het lijkt wel of het in de HR steeds gewoner is tegenwoordig om gebruik te maken van bogusmethodes.
Ja of nee? De pendel geeft antwoord (p. 62)
Pendel (wikipedia)
Of het nu om een levensvraag gaat of een kleine praktische kwestie, met een pendel kun je antwoorden tevoorschijn ‘toveren’ die diep in jezelf verborgen liggen. Spiritueel therapeut Ellen Blad legt uit: ‘Met onbewuste spierbeweginkjes stuur je de pendel’. Pendelen is dan ook een prima methode om er achter te komen wat er in je onderbewuste leeft: ‘dingen die je diep van binnen wel weet maar waar je niet zo snel toegang toe hebt’. De therapeute doet net of de laatste bewering logisch volgt uit de eerste maar dat is natuurlijk helemaal niet zo. De pendel wordt inderdaad met onbewuste spierbeweginkjes gestuurd. Als je een liniaal pakt, gaat de pendel bijna automatisch heen en weer bewegen in de lengterichting van de lineaal. Je hebt echt niet in de gaten dat je spierbewegingen maakt, dus de stelling dat je met onbewuste spierbeweginkjes de pendel stuurt is wat mij betreft gerechtvaardigd. Als de tweede bewering waar zou zijn, zou een pendel ideaal zijn om mee te nemen naar een proefwerk of examen (als die uit meerkeuze vragen bestaat). De antwoorden zou je zo even uit kunnen pendelen want ze liggen vast wel ergens opgeslagen in je onderbewuste dat geacht wordt een soort databank te zijn van alles wat je gezien, gelezen, gehoord hebt. Skepsis organiseerde ooit een pendel test met zeven proefpersonen die er van overtuigd waren dat zij met hun pendel een door hen zelf meegebracht voorwerp konden traceren dat zich bevond in een van zes afgesloten doosjes. Niemand scoorde boven de kansverwachting.
Happy hippie op Ibiza (p. 68)
Dit artikel, dat ook op de voorpagina wordt aangekondigd, bestaat vooral uit mooie plaatjes van de blokhut van een voormalig wereldreiziger. Op Ibiza kon hij eindelijk zijn rugzak neer zetten. Hij vond hier de rust om te settelen omdat het Spaanse eiland ligt op dezelfde leylijn als Bali en Goa, de zogenoemde ‘hippietrail’. Zouden Happinez lezers echt geloven dat er leylijnen bestaan? Ik heb het me ook wel eens afgevraagd en ben toen wat gaan zoeken op internet. Eens kijken wat een zoekactie nu oplevert. Het Wikipedia-item is nogal vaag en niet echt duidelijk over het wel of niet bestaan: ‘Door de meeste wetenschappers wordt weinig aandacht geschonken aan leylijnen omdat nog nimmer wetenschappelijk is aangetoond dat leylijnen enige betekenis hebben, en omdat zulke lijnen waarschijnlijk bij elke willekeurige groep punten aan te wijzen zijn.’ Zonder verdere bespreking wordt verderop het proefschrift genoemd van de Oostenrijkse ‘radiesthesist’ (wichelroedeloper) Jorg Purner die in 1982 op het onderwerp promoveerde aan de faculteit architectuur. Dit levert natuurlijk een soort schijnobjectiviteit en is wellicht geplaatst door een ‘believer’?
Leyline door Soestdijk? (uit het aangehaalde Skepter artikel)
Nog maar even verder googelen dan, na een hoop onzin krijg ik als tiende treffer dit artikeluit het tijdschrift Skepter, waarin je kunt lezen over het ontstaan van het idee leylijnen. Dit artikel dat in hetzelfde Skepter-nummer verscheen is echt leuk om te lezen. Tophumor die je onmiddellijk uit de droom helpt mocht je over het bestaan nog twijfelen.
Negen misverstanden over meditatie (p. 79)
Over mediteren wordt erg hoogdravend gedaan tegenwoordig. Volgens dit artikel geeft het meer rust, energie en zelfvertrouwen. Dat iedere andere ontspanningsmethode hetzelfde effect heeft zou je haast vergeten. Het stuk is geschreven door Tijn Touber, die tevens de functie van ‘happinezdominee’ van Paulo Coelho heeft overgenomen. Hij zal de lezers net als zijn voorganger middels een maandelijkse column toe(s)preken. Zijn blijde boodschap voor deze maand is: ‘Om geniaal te zijn hoef je je helemaal niet in te spannen, gewoon even stil zijn en luisteren naar wat de bedoeling is. Probleemoplossingen borrelen dan vanzelf naar boven’.
Tijn Touber (boekenblog.nl)
Tijn Touber, de vroegere Lois Lane-muzikant, werd bekend door zijn boek ‘Spoedcursus verlichting’. Pikant detail: vanuit spirituele kringen klonk felle kritiek. Hoofdredacteur van het blad De Koorddanser(‘voor persoonlijke groei en spiritualiteit’), Ewald Wagenaar, noemde het boek ‘de meest ranzige spiri-pulp’en maakt zich druk omdat Tijn zich uitgeeft voor ‘verlichte’ terwijl dat volgens Wagenaar is voorbehouden aan enkele groten der aarde. In het Happinez-artikel beweert Tijn ondermeer dat onderzoek laat zien dat mensen die samen mediteren een meetbaar positief effect hebben op de stad waarin ze wonen, er zijn dan minder ongelukken en minder criminaliteit. Dit argument ter promotie van meditatie hoor je wel vaker maar is volgens mij nimmer aangetoond.
Laad jezelf helemaal op in 21 dagen (p. 118)
Yogi Bhajan (rechts) met Bhai Sahib Satpal Singh Khalsa (wikimedia commons, Tariksingh)
Als laatste een artikel over een serie oefeningen uit de kundalini yoga. Deze yogavorm werd door de Indiër Yogi Bhajan geïntroduceerd in het westen. In 1969 emigreerde hij naar de VS en richtte daar de 3HO Foundation op, de drie H’s staan voor ‘Healthy, Happy en Holy’. Jaarlijks wordt in Frankrijk het 3HO festival georganiseerd waar duizenden kundalini yoga-liefhebbers uit alle windstreken op af komen. De oefeningen hebben veelal een sterke uithoudingscomponent. De bedoeling hiervan is om door ‘weerstanden’ heen te gaan. Je kunt het misschien zien als sport met een spirituele inslag. In het artikel gaat het om vier yogahoudingen die 3 tot 11 minuten moeten worden volgehouden. Door 21 dagen lang consequent de serie oefeningen uit te voeren, wordt je energie en bewustzijn merkbaar verhoogd, is de claim. Twee Happinez-medewerkers nemen de proef op de som en houden een logboek bij. Na 21 dagen hadden ze inderdaad meer energie gekregen en bovendien allerlei inzichten opgedaan. Tja.
