“Zo fijn als keiharde wetenschap in een peer reviewed tijdschrift een mooie publicatie heeft waarin de wetenschappelijkheid van homeopathie ‘bewezen’ wordt!” berichtte Gio Meijer gisteren juichend op LinkedIn. Meijer is voorzitter van de vakgroep homeopathie van de AVIG, dus zeg maar de huidige hoogste hotemetoot onder artsen die er ook nog homeopathie bij denken te kunnen doen.
[Read more…] about Keiharde dode mus voor homeopaten
Toen VSM in 2011 haar productie naar Duitsland verplaatste bleef hun fabriekstuin, die ze in 1981 gebouwd en door de jaren heen hadden uitgebreid, in Alkmaar achter. Een paar weken terug ben ik er wezen kijken om te zien wat de Stichting Hortus Alkmaar ermee gedaan heeft.
VSM (Voorhoeve-Schwable-Merk) is een in 1965 ontstaan bedrijf door het samengaan van twee bedrijven die gespecialiseerd waren in de pseudowetenschap homeopathie. Vooral in de jaren ‘90 vonden hun veelal homeopatische producten grote aftrek. Maar de middelen verkochten minder toen in 2012 definitief werd geoordeeld dat de producten alleen met wetenschappelijk bewijs gezondheidsclaims mochten maken. Dit is op Kloptdatwel toentertijd behandeld, onder andere hier. Tegenwoordig richt VSM zich op marketing en sales.
[Read more…] about Hortus Alkmaar: prachtige natuur en onbewezen ideetjes
Een reactie op Twitter op een recent artikel over homeopathie en pseudowetenschap toont verschillende sceptische concepten. Allereerst is er de wet van Brandolini, die stelt dat het meer moeite kost om onzin te weerleggen dan om te produceren. Dit is een internetwet uit 2013. De reactie op Twitter van MM DC bestaat uit drie zinnen en een emoji, terwijl deze tekst als reactie veel uitgebreider is. Het is belangrijk om na te denken over waar je als skepticus je tijd aan wilt besteden. Ik vind het persoonlijk de moeite waard, omdat de besproken punten ook voor andere doeleinden gebruikt kunnen worden dan alleen als reactie. Bij het bespreken van onbewezen ideetjes over geneeskunde, zal je namelijk vaak dezelfde vragen en redeneringen tegenkomen.
Het tweede punt is dat sceptici zich bewust zijn van drogredenen. Het artikel waarop MM DC reageerde gaat over hoe je pseudowetenschap kunt herkennen aan de hand van wetenschapsfilosofie en de toepassing daarvan op informatie van websites over homeopathie. Er wordt niet gesproken over de schadelijkheid van homeopathie als criterium om wetenschap van pseudowetenschap te onderscheiden, noch wordt dit behandeld in de bespreking van de informatie op de homeopathiesites. De eerste vraag lijkt daarom een ander onderwerp te introduceren. De tweede en derde vragen lijken echter een ander doel te dienen, namelijk om de auteur te verwijten dat hij dit onderwerp niet bespreekt. De redenering is als volgt: als reguliere medicijnen meer doden veroorzaken dan homeopathie, dan zouden we het moeten hebben overd dat wat meer doden veroorzaakt. Dit is een drogreden, genaamd whataboutism of hoe-zit-het-dan-metterij. Dit houdt in dat iemand jou beschuldigt of verdacht maakt dat je met een bepaald onderwerp bezig bent terwijl je iets anders verzwijgt of het niet belangrijk vindt. Maar niemand kan over alles schrijven, zoals skepticus Maarten Boudry uitlegt op zijn website. Bovendien was de schadelijkheid van homeopathie geen onderdeel van het artikel waarop werd gereageerd, omdat het niet werd genoemd in de wetenschapsfilosofie en de informatie van de homeopathiesites. Daarom vind ik het legitiem om dit onderwerp niet te behandelen in het artikel waarop wordt gereageerd.
Sommige mensen zien vragen over de veiligheid van homeopathie ten opzichte van reguliere geneeskunde ook als een soort goedkeuring van homeopathie. Maar als je de vergelijking maakt moet je niet alleen naar de cijfers te kijken. Je moet ook rekening houden met hoeveel mensen elk van deze behandelingen gebruikt. Homeopathie wordt bijvoorbeeld gebruikt door slechts 2 tot 4 procent van de bevolking in Nederland. Er is ook sprake van onderrapportage van de schadelijkheid in beide praktijken, wat het beeld kan vertekenen.
Harriet Hall maakt in de Skeptical Inquirer van nov/dec 2014 een ander belangrijk punt. Ja, homeopathie zal minder doden door medicatie hebben, maar wat zijn de voordelen? Je wilt niet alleen een veilig middel hebben, maar je wilt ook van je kwaal afkomen. De kosten en baten analyse van homeopathie vallen volgens Edzard Ernst negatief uit. Hoewel de kosten laag zijn, is er geen goed bewijs dat homeopathie geneest. En uit onderzoek blijkt dat er zowel directe als indirecte schade is bij het gebruik van homeopathie. Als een middel niet geneest zal elk nadeel er één teveel zijn.
(titelafbeelding: Akshay Gupta | Pixahive)
Aanstaande maandag, tweede Paasdag, zullen leden van de Vereniging tegen de Kwakzalverij en betrokkenen bij de Stiching Skepsis laten zien dat in de gangbare homeopathische middelen helemaal niets meer zit van de stof die op het etiket staat. De schudverdunde middelen die door homeopaten als uiterst krachtig worden voorgesteld, zullen de rationalisten in grote hoeveelheden tot zich nemen om te laten zien dat er niets gebeurt.
De actie zal plaatsvinden om 10 uur 23 bij het standbeeld van Multatuli in Amsterdam (Multatuli was een van de eerste leden van de VtdK, vandaar). Lees meer over de actie op het Skepsis-blog:
Het slikken van een “overdosis” homeopathische middelen is al vaker gedaan door skeptici vaak onder de noemer van de 10:23-campagne. James Randi had het ook op zijn repertoire staan:
[titelafbeelding: foto van eenzelfde soort actie in 2011]
2.750 wetenschappers en gezondheidswerkers uit 44 landen hebben het eerste internationale manifest tegen pseudowetenschappen in de gezondheidszorg getekend. Het manifest is een initiatief van de Spaanse skeptische organsiatie APETP (Asociación para Proteger al Enfermo de Terapias Pseudocientíficas). Doel van deze actie is in eerste instantie om de Europese richtlijnen te veranderen en bedrog in de gezondheidszorg te voorkomen. Dit is hard nodig. Bijna tweehonderd miljoen patiënten in Europa zouden vorig jaar gebruik hebben gemaakt van pseudotherapieën zoals homeopathie en bioresonantie.
Hieronder de Engelse tekst waarmee het manifest onder de aandacht wordt gebracht. Het volledige manifest is te downloaden via deze link en bevat ook een Nederlandse versie, die heb ik voor het gemak ook onderaan dit bericht geplaatst.
The manifesto has been organized by 11 associations in an international collaboration, and is written in 11 languages. Some of the signers of the manifesto have extensive scientific or medical careers, such as the Northamerican Professor of the Department of Public Health at California State University, William M. London; the Canadian science communicator, Olivier Bernard; the Russian Physicist and member from the Russian Academy of Sciences, Evgeny Alexandrov or the Indian activist and international refugee for his defense of critical thinking, Sanal Edamaruku.
The experts in this manifesto warn that pseudo-therapies kill. Something even more evident in pandemia times, where the substitution of sanitary measures and the proliferation of false treatments due to pseudoscientific practices, has cost many lives and has produced poisonings around the world.
Despite the fact that the signatories focus on the European directive 2001/83/CE, the manifesto also has an international vocation. As the organizers warn, the pseudo-therapies created and legitimized in Europe cause deaths in the rest of the countries of the world, and in the same way other pseudo-therapies created outside Europe produce deaths in Europe. As the experts in the manifesto warn, pseudo-therapies are a global and dangerous phenomenon that affects all citizens of the world.
Pseudowetenschappen zijn dodelijk, laat daar geen misverstand over bestaan. En ze worden volkomen straffeloos toegepast, dankzij beschermende wetten.
Ze doden duizenden mensen die met naam en toenaam bekend zijn. Mensen zoals Bonifaz, een jongetje van zeven. De dokter schreef homeopathie voor, in plaats van antibiotica. Hij stierf in Italië. [1] Mensen als Mario Rodríguez, 21 jaar oud. Hem werd gezegd vitamines te gebruiken om zijn kanker te genezen. Hij stierf in Spanje. [2] Mensen als Jacqueline Alderslade. Zij was 55 en haar homeopaat zei haar dat ze haar medicijn tegen astma niet meer moest gebruiken. Ze stierf in Ierland. [3] Mensen als baby Cameron Ayres (zes maanden). Zijn ouders wilden hun kind geen ‘wetenschappelijke geneesmiddelen’ geven. Hij stierf in Engeland. [4]. Mensen als Victoria Waymouth (57). Ze kreeg homeopathische medicatie voorgeschreven voor haar hartkwaal. Ze stierf in Frankrijk. [5] Mensen als Sofia Balyaykina (25). Ze had een vorm van kanker die goed met chemotherapie behandeld kan worden. Ze kreeg een ‘alternatieve behandeling; bestaande uit muggenbeten. Ze stierf in Rusland. [6] Mensen als Erling Møllehave, een man van 71, wiens acupuncturist in zijn longen prikte. Hij stierf in Denemarken. [7] Mensen als Michaela Jakubczyk-Eckert, een vrouw van 40. Haar therapeut propageerde de Nieuw Duitse Geneeskunde voor haar borstkanker. Ze stierf in Duitsland. [8] Mensen als de actrice Sylvia Millecam, die onder leiding van een New Age genezeres genezing zocht voor borstkanker. Ze stierf in Nederland, op 45-jarige leeftijd [9].
De Europese richtlijn 2001/83/CE regelt de productie, controle en verkoop van geneesmiddelen, maar maakt uitzonderingen voor homeopathische middelen [10]. Machtige lobby’s hebben inspraak gehad in de definitie wat een geneesmiddel is, en die verkopen nu suiker aan zieke mensen, en doen ze geloven dat ze daar beter van kunnen worden, of dat hun gezondheid erop vooruit gaat. Dit heeft doden veroorzaakt, en zal dat blijven doen totdat Europa de waarheid onder ogen ziet: wetenschappelijke kennis mag niet buigen voor economische belangen, zeker niet als dat betekent dat patiënten bedrogen worden en dat hun rechten geschonden worden.
Europa heeft te maken met ernstige problemen in de gezondheidszorg. Zo heb je overmedicalisatie, multiresistente bacteria, en er zijn problemen met financiering. Die problemen zijn al ernstig genoeg, en daar kunnen we geen goeroes en nepdokters bij gebruiken. En trouwens ook geen echte dokters die beweren dat ze zieken kunnen genezen door chakra’s te manipuleren, mensen suiker te laten innemen of door kwantumfrequenties toe te passen. Europa moet niet alleen stoppen met het bevorderen van homeopathie, maar moet ook actief optreden tegen bedrog in de gezondheidszorg, die op het ogenblik meer dan 150 pseudotherapieën omvat. Duizenden levens van burgers zijn daarvan afhankelijk. Recent onderzoek suggereert dat wel een kwart van de Europeanen vorig jaar pseudotherapieën heeft gebruikt. Dat zijn bijna 200 miljoen patiënten. [11]
Sommigen geloven dat afschaffen van pseudotherapieën conflicteert met de keuzevrijheid. Dat conflict is er niet. Volgens artikel 25 van de Universele Declaratie van de Rechten van de Mens heeft iedereen recht op medische zorg. Liegen tegen zieken om ze waardeloze producten te verkopen die zelfs dodelijk kunnen zijn, is een schending van het recht op goede informatie over je gezondheid.
Dus, hoewel een burger het recht heeft medische behandeling te weigeren na goede informatie gekregen te hebben, heeft niemand het recht te liegen om daarmee winst te maken ten koste van iemands leven. Alleen in een wereld waarin het ethisch geaccepteerd zou zijn om zieken voor te liegen, zouden we de verkoop van homeopathie of een andere pseudotherapie kunnen laten voortduren.
Het gevaar van een pseudotherapie zit ’m er niet alleen in dat die een effectieve behandeling vervangt. Als iemand in het eerste stadium van een ziekte onjuiste informatie krijgt, kan die daardoor te laat beginnen met een effectieve behandeling. Vaak is het dan al te laat. En bovendien hebben diverse van deze praktijken eigen ernstige bijwerkingen, die ernstige gezondheidsschade en zelfs de dood tot gevolg kunnen hebben.
Veel pseudotherapeuten beweren dat ‘de andere geneeskunde’ ook bijwerkingen heeft. Dat is correct. Maar het verschil is dat de pseudo’s niet kunnen genezen of de gezondheid verbeteren. Patiënten accepteren risico’s in ruil voor de belofte van een goede kans op herstel. Maar bij de pseudo’s zijn dat loze beloften, te oordelen naar de beschikbare wetenschappelijke gegevens. Liegen tegen een zieke is niet een ander soort geneeskunde, het is gewoon liegen tegen een zieke.
Elk land moet op zijn eigen manier omgaan met het probleem van pseudotherapieën. Het is echter onacceptabel dat Europese wetten bescherming bieden aan de verdraaiing van wetenschappelijke feiten, met als gevolg dat duizenden burgers mogen worden bedrogen en daardoor zelfs sterven.
Wij, de ondertekenaars van dit manifest, verklaren daarom dat
Europa maakt zich zorgen over het voorkomen van misinformatie, maar het is dan onlogisch om een van de gevaarlijkste vormen van misinformatie, namelijk misinformatie over gezondheid, te beschermen. Dit is de reden dat de ondertekenaars van dit manifest de regeringen van de Europese landen oproepen om aan dit probleem een eind te maken. De naam van de wetenschap wordt misbruikt, en dat heeft al aan te velen het leven gekost.
1 Homeopathy boy died of encephalitis. Redazione ANSA, 2017. http://www.ansa.it/english/news/general_news/2017/05/29/homeopathy-boy-died-of-encephalitis-3_13e02493-4e62-4787-9162-12d831121ef6.html
2 Grieving dad sues over ‘cure cancer with vitamins’ therapy, The local. Emma Anderson, 2016. https://www.thelocal.es/20160412/grieving-father-sues-naturopath-over-son-cure-cancer-vitamins-leukaemia
3 Asthmatic ‘told to give up drugs’. The Irish News, 2001. https://www.independent.ie/irish-news/asthmatic-told-to-give-up-drugs-26063764.html
4 Homeopaths warn of further tragèdies. BBC News, 2000. http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/702699.stm
5 Alternative cure doctor suspended. BBC News, 2007. http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/london/6255356.stm
6 Футболист рассказал трагичную историю жены. Она умерла от рака в 25 лет. Sport24, 2018. https://sport24.ru/news/football/2018-08-28-futbolist-rasskazal-tragichnuyu-istoriyu-zheny-ona-umerla-ot-raka-v-25-let
7 Mand døde efter akupunktur – enke vil nu lægge sag an mod behandleren, TV2, 2018. http://nyheder.tv2.dk/samfund/2018-01-23-mand-doede-efter-akupunktur-enke-vil-nu-laegge-sag-an-mod-behandleren
8 The price of refusing science-based medical and surgical therapy in breast càncer, Science Blogs, 2012. https://scienceblogs.com/insolence/2012/08/30/the-price-of-refusing-science-based-medical-and-surgical-therapy-in-breast-cancer
9 Psychic ‘misled actress to hopeless cancer death’. Expatica. 2004. http://web.archive.org/web/20070208144309/http://www.expatica.com/actual/article.asp?subchannel_id=19&story_id=4821
10 Directive 2001/83/EC of the European Parliament and of the Council of 6 November 2001. https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/files/eudralex/vol-1/dir_2001_83_consol_2012/dir_2001_83_cons_2012_en.pdf
11 Use of complementary and alternative medicine in Europe: Health-related and sociodemographic determinants. Scandinavian Journal of Public Health. Laura M. Kemppainen et al. 2018. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5989251/