Kloptdatwel?

paranormaal alternatief

Therapeutic Touch: onzin uit Isfahan

by 18 Comments

Isfahan is in Nederland wellicht het meest bekend van het gedicht De tuinman en de dood, maar er staat ook een ziekenhuis waar in 2012-2013 onderzoek is gedaan naar het effect van Therapeutic Touch (TT) op misselijkheid bij vrouwen die chemotherapie tegen borstkanker kregen. Bij Therapeutic Touch worden veronderstelde verstoringen in een verondersteld energieveld rondom het lichaam door de behandelaar afgetast en vervolgens wordt dit veld met strijkende bewegingen beweerdelijk geharmoniseerd. De patiënt wordt hierbij niet aangeraakt; het gaat in wezen om luchtmassages. Volgens de Iraanse onderzoekers, die hun onderzoek recentelijk in het blad Complementary Therapies in Clininal Practice publiceerden, waren de uitkomsten verbluffend. Het effect van TT op de duur, de frequentie en de intensiteit van de misselijkheid was zeer significant. De p-waarden waren bijna duizelingwekkend: driemaal p < 0,001. Te mooi om waar te zijn? Waarschijnlijk wel, want erg goed was het onderzoek niet.

evidence-tt1Complementary Therapies in Clininal Practice is een tijdschrift uit de Elsevierstal met een impact factor van 0,00. Dat zegt natuurlijk niet alles, maar het vereist wel een uiterst kritische blik. Voor het onderzoek werden de 108 proefpersonen in drie groepen verdeeld. 36 vrouwen kregen een TT-behandeling, 36 kregen placebo-TT en nog eens 36 vormden de controlegroep, die geen enkele behandeling kreeg. Het gaat natuurlijk om de verschillen tussen de eerste twee groepen; nog een aparte controlegroep – die eigenlijk per definitie slechter zal scoren omdat ze ook geen aandacht heeft gehad – is eigenlijk overbodig.

Blindering

Bij de echte behandeling hield de behandelaar haar handen op 12-15 centimeter afstand van het lichaam, bij de schijnbehandeling op “meer dan 20 centimeter”. Het onderzoek vermeldt niet op hoeveel meer dan 20 centimeter, maar je kunt betwijfelen of op deze manier adequaat geblindeerd wordt. In plaats van een grotere afstand te nemen, wat zelfs een laagopgeleide huisvrouw uit Iran (het gros van de patiënten in deze studie) zou kunnen opvallen, zou je voor een ander onderscheid zonder uiterlijke verschillen kunnen kiezen. In een eerder onderzoek naar Reiki werd de placebo-reiki uitgevoerd door iemand die uiterlijk hetzelfde ritueel opvoerde, maar innerlijk zich niet op de patiënt focuste maar in gedachten rekensommen of een boodschappenlijstje maakte. Voor het resultaat maakte dat geen verschil. Met betrekking tot de placebo-TT merken de auteurs van dit onderzoek op dat “in fact there was no energy transfer”. Hoe weten de auteurs dat eigenlijk? Hoe hebben ze dat gemeten? (en terzijde, hoe weten ze dat “energy can pass through all their clothes”?)

Curieus

Ronduit curieus is dat zowel de echte TT als de placebo-TT werden uitgevoerd vóórdat de proefpersonen hun chemokuur kregen. Dat is zelfs vanuit het tamelijk magische TT-perspectief moeilijk te plaatsen. De gedachte is immers dat de chemotherapie het veronderstelde energieveld verstoort en misselijkheid veroorzaakt, dus waarom zou je dan een behandeling vooraf moeten uitvoeren, als er op dat moment van enige verstoring nog geen sprake kan zijn? Hooguit kun je volhouden dat je met zo’n behandeling de angstige patiënt wat kunt kalmeren voor een vervelende behandeling. Maar TT als een soort vaccin tegen naderhand optredende misselijkheid is toch wel echt absurd.

Missing data

Maar goed, zelfs absurde theorieën moeten een kans krijgen als ze consequent de data aan hun kant hebben. Helaas is de hoeveelheid data die in het artikel te vinden is werkelijk armzalig. Dat is vreemd, want de onderzoekers beweren dat ze heel veel data hebben verzameld. Duur, frequentie en intensiteit van de misselijkheid zouden zijn gemeten. Dit gebeurde aan de hand van een visual analogue scale (VAS) voor de intensiteit en een ‘chart’ voor duur en frequentie. Die laatste twee factoren werden zelfs op vier verschillende tijdstippen in kaart gebracht: in de morgen, in de middag, in de avond en gedurende de nacht.

Tabel 2: duur van de misselijkheid.
Tabel 2: duur van de misselijkheid.

En wat vinden we daarvan terug in de tabellen en statistieken? Vrijwel niets. De meest uitgebreide data vinden we in tabel 1, waaruit blijkt dat de proefpersonen doorgaans huisvrouwen zonder inkomen waren, maar erg interessant zijn die data natuurlijk niet. Tabel 2 gaat over de duur van de misselijkheid in uren, maar daar wordt alleen een gemiddelde gegeven en niet gedifferentieerd naar het tijdstip. Als je separaat data over de ochtend, middag, avond en nacht verzamelt, moet je ze ook vermelden. “Incomplete reporting of study results” is een tamelijk ernstige tekortkoming. Ook wordt niet duidelijk hoe die uren gemeten zijn. Met een stopwatch in de hand? Door af en toe op de klok te kijken? Op basis van een inschatting achteraf? In alle drie de groepen was ongeveer een kwart van de vrouwen analfabeet. Zijn VAS en ‘charts’ dan niet veel te ingewikkeld?

Tabel 3: frequentie van de misselijkheid. Placebo-TT scoort aanzienlijk beter dan echte TT (1,6 keer beter).
Tabel 3: frequentie van de misselijkheid. Placebo-TT scoort aanzienlijk beter dan echte TT.

Nog opmerkelijker is Tabel 3. Die zou volgens de onderzoekers over frequentie en intensiteit van de misselijkheid moeten gaan (p. 66), maar gaat volgens het bijschrift alleen over frequentie. Intensiteit komt in geen enkele tabel voor, dus hoe de onderzoekers hiervoor een p-waarde van minder dan 0,001 tevoorschijn weten te toveren is bijzonder onduidelijk. Het wordt nog gekker als we de cijfers voor frequentie bekijken. Placebo-TT lijkt hier met een lagere score van 31.44 toch aanzienlijk beter te scoren dan echte TT, met de veel hogere score van 50.44. Wat de onderzoekers hier precies hebben gemeten, c.q. wat de proefpersonen precies hebben geturfd, is niet geheel duidelijk, maar het behoeft toch geen betoog dat een lagere score duidt op minder episodes van misselijkheid (de controlegroep is met 81.76 weer veel hoger). De onderzoekers schrijven echter rustig op dat de frequentie significant lager was in de TT-groep, met wederom p < 0,001. Misschien hebben ze alleen naar het verschil met de niet-behandelde controlegroep gekeken, en daardoor de olifant in de kamer gemist.

Eigenlijk leveren de gecombineerde Tabellen 2 en 3 een heel interessant beeld op: kennelijk waren de proefpersonen in de placebogroep minder vaak misselijk, maar wel veel langer (bijvoorbeeld een keer per dag tien uur). En de vrouwen die echte TT kregen, waren veel korter misselijk, maar wel vaker (bijvoorbeeld vijf keer per dag een uur). Hoe verklaren de onderzoekers deze intrigerende resultaten? Het antwoord: niet, want ze hebben ze niet opgemerkt. De redactie van Complementary Therapies in Clininal Practice duidelijk ook niet.

Beperkingen

Aan het einde van het artikel vinden we nog een tamelijk grote beperking, die de onderzoekers zelf ronduit toegeven:

“Since most of the patients were referred from the surrounding cities to Isfahan and received only one medication dose, there was no possibility of intervention for several days in a row; as a result, there was no possibility of measuring the nausea intensity in the delayed phase (delayed Chemotherapy-Induced Nausea and Vomiting, which occurs more than 24 h after chemotherapy) and it was the limitation of our study.”

Kortom, de onderzoekers hebben maar één keer gegevens verzameld na één dosis chemotherapie, en dan ook niet meer dan één dag na de chemokuur (de ‘acute phase’). Bij borstkanker moet je echter denken aan zes tot acht chemokuren. De misselijkheid kan ook langer dan 24 uur na de behandeling optreden. Tussen de chemokuren zitten een of meerdere weken om te herstellen, afhankelijk van de intensiteit van de behandeling. Als de onderzoekers hun TT-onderzoek echt serieus hadden willen aanpakken, hadden ze kunnen kiezen voor een studie die de vrouwen gedurende hun gehele behandeling gedurende meerdere maanden volgde.

Roze bril

Het gebrek aan scientific rigour hoeft echter niet te verbazen. De auteurs zijn duidelijk verguld van de mogelijkheden van TT en hebben hun roze bril niet af kunnen zetten. Zo jubelen ze tot tweemaal toe dat TT de genezing van wonden bevordert, terwijl de meest recente Cochrane Review (2014) concludeert dat “there is no robust evidence that TT promotes healing of acute wounds”. De onderzoekers lijken hun referenties bij voorkeur uit de meest schimmige blaadjes te halen. Dat TT effectief is “in a wide range of symptoms” wordt bijvoorbeeld geschreven op gezag van het International Journal of Aromatherapy, ook al zo’n tijdschrift met een impact factor van 0,00. Erg consequent kun je de auteurs helaas ook niet noemen. In hun introductie staat over TT bijvoorbeeld dat “it has no contraindications”, maar in het kader met uitleg over TT schrijven de onderzoekers weer dat de TT-behandelaar in de tweede fase op zoek gaat naar “TT contraindication (head trauma, pregnancy and psychosis)”. Dat kan niet allebei waar zijn.

Déjà vu

Het artikel in Complementary Therapies in Clinical Practice.
Het artikel in Complementary Therapies in Clinical Practice.

Helaas is dit nog niet alles. Het meest beschamende vind ik eigenlijk wel dat dit onderzoek feitelijk twee keer is gepubliceerd. Voordat het in Complementary Therapies in Clininal Practice verscheen, werd er namelijk ook al een artikel over geschreven in het Journal of Education and Health Promotion. Dat is een schimmig online tijdschrift met een hoofdredacteur die – oh toeval! – net als drie van de zes auteurs verbonden is aan de University of Medical Sciences te Isfahan. Het is beslist hetzelfde onderzoek, want beide artikelen noemen hetzelfde nummer waaronder het onderzoek is geregistreerd (2013080311136N2). Van beide artikelen zijn vijf van de zes auteurs hetzelfde. Twee keer een artikel over hetzelfde onderzoek publiceren, met dezelfde insteek en dezelfde uitkomsten is natuurlijk niet netjes en eigenlijk ook in strijd met de wetenschappelijke integriteit.

Het artikel over hetzelfde onderzoek in het Journal of Education and Health Promotion.
Het artikel over hetzelfde onderzoek in het Journal of Education and Health Promotion.

Het artikel in het Journal of Education and Health Promotion is wel iets uitgebreider. Curieus is dat het woord ‘intensiteit van de misselijkheid’ helemaal niet valt in dit artikel, terwijl in het artikel in Complementary Therapies in Clininal Practice juist de loftrompet werd gestoken over het effect van TT op die intensiteit. Het uitgebreidere artikel maakt ook duidelijk dat er geen uitvallers waren: alle 108 vrouwen leverden uiteindelijk hun papieren in, al dan niet ingevuld door familieleden die wel konden lezen en schrijven. Voor dat inleveren hadden ze wel een maand de tijd. Een hele maand, terwijl het in het onderzoek om de eerste 24 uur na de chemokuur ging!

Het uitgebreidere artikel maakt ook duidelijk dat personen die de patiënten vergezelden gewoon bij de TT- of placebobehandeling aanwezig mochten zijn. Bij de placebo-TT gold dat “the hands were placed around the body as a gesture, with more distance from the body, and were moved without a certain order”. Dat laatste klinkt toch verdacht veel als: de TT-behandelaar deed maar wat. Dan is de kans toch groot dat of de patiënt of haar metgezel doorheeft dat er maar een showtje wordt opgevoerd.

Ten slotte staat er een veelzeggend zinnetje in het uitgebreidere artikel: “This article is derived from master thesis of nursing.” Een van de onderzoekers blijkt een student te zijn, die voor het onderzoek wat TT heeft geleerd en vervolgens proefpersonen is gaan behandelen en data heeft verzameld. Het verklaart veel van de kreupele indruk die het onderzoek maakt.

Conclusie

Al met al is dit een heel povere studie die het hele TT-gebeuren geen greintje aannemelijker heeft gemaakt. Naar aanleiding van een eerder onderzoek naar de effecten van Therapeutic Touch schreef oud-hoogleraar complementaire geneeskunde Edzard Ernst al eens een vernietigende blog. De titel van die bijdrage – “Therapeutic Touch – time to stop taking such rubbish seriously!” – zou ook moeiteloos van toepassing kunnen zijn op dit onderzoek uit Iran.

Therapeutic Touch: zelfs geen placebo-effect

by 41 Comments

Therapeutic Touch is een complementaire behandelwijze die ervan uitgaat dat alle mensen een energieveld om zich heen hebben. Een behandelaar kan dat veld met zijn of haar handen aftasten op verstoringen. Deze worden vervolgens gedurende 10-20 minuten handmatig weggemanipuleerd. De patiënt wordt al die tijd niet aangeraakt: in wezen geeft de behandelaar een luchtmassage.

Dat Therapeutic Touch niet meer is dan een beetje extra aandacht aan de patiënt besteden werd onlangs pijnlijk duidelijk in een Canadees onderzoek naar de inzet van de methode bij de behandeling van borstkankerpatiënten die radiotherapie krijgen. Een nadeel van bestraling bij zulke patiënten is dat er huidschade (dermatitis) kan ontstaan. Uit het onderzoek bleek dat Therapeutic Touch geen gunstig effect op het voorkomen daarvan had: er was geen significant verschil met de controlegroep. Maar zelfs als gekeken werd naar meer subjectieve factoren als kwaliteit van leven, stemming en vermoeidheid was er niets positiefs te melden.

evidence-tt1Bij een vage, naar pseudowetenschap riekende behandelwijze als Therapeutic Touch zal de skepticus zich direct afvragen waarom daar eigenlijk onderzoek naar gedaan moet worden. De Canadese onderzoekers leggen dat aan het begin van hun in Complementary Therapies in Medicine gepubliceerde onderzoek uit: er zouden klinische onderzoeken zijn waarin een positief effect van Therapeutic Touch op wondherstel werd aangetoond. Die opmerking mag direct verbazing wekken. In de voetnoten wordt naar meer dan 15 jaar oude studies verwezen, én naar een Cochrane Review uit 2014 met een allesbehalve positieve conclusie: “There is no robust evidence that TT promotes healing of acute wounds.”

De onderzoekers, onder wie een Certified Therapeutic Touch Practitioner, rekruteerden hun proefpersonen onder borstkankerpatiënten die op de rol stonden om aanvullende radiotherapie te krijgen. Ze vroegen 17 patiënten om mee te doen en die bleken daar allemaal toe bereid. De onderzoekers namen het rekruteren zeer serieus. Patiënten mochten bijvoorbeeld tijdens het onderzoek geen homeopathische middeltjes tegen dermatitis gebruiken. Stel je voor dat die het resultaat zouden beïnvloeden! De 17 patiënten werden gedurende 5 weken bestraald en kregen 3 keer per week een Therapeutic Touch-behandeling van zo’n 15-20 minuten. In totaal ging het dus om 15 behandelingen per patiënt, oftewel 225-300 minuten. Na afloop werd een controlegroep van 32 patiënten gerekruteerd volgens dezelfde criteria. Ook zij werden bestraald, maar ze kregen geen Therapeutic Touch-behandeling.

TT tabelZouden Therapeutic Touch-behandelingen het ontstaan van dermatitis kunnen voorkomen? De onderzoekers keken naar twee objectieve factoren: “the worst grade of radiation dermatitis experienced and time to develop the worst grade”. Er werd geen positief preventief effect van de behandelingen op de ontwikkeling van huidschade gevonden. Er waren geen significante verschillen tussen de twee groepen als werd gekeken naar de ergste graad van dermatitis (zie tabel) en de onderzoekers moesten zelfs concluderen dat “the number of days to develop any grade radiation dermatitis favored the control group (29 days in control group versus 20 days in the TT group, p < 0.001)”.

Verrassender is dat er ook geen positief nieuws te melden is als gekeken wordt naar meer subjectieve factoren, te weten kwaliteit van leven, stemming en vermoeidheid. Juist klachten op die terreinen zijn gevoelig voor placebo-effecten en enkele honderden minuten extra aandacht zouden hier toch enig effect moeten laten zien. Hoewel het onderzoek op dit punt wat vaag is en tabellen met data ontbreken, is de conclusie van de onderzoekers duidelijk: “The secondary objectives were quality of life, fatigue and mood, which were also not significantly impacted by TT.”

De uitkomsten van deze studie zijn dus duidelijk negatief voor Therapeutic Touch, en aan het einde van het onderzoek merken de onderzoekers ineens op dat dit in overeenstemming is met de conclusie van de hiervoor genoemde Cochrane Review. Diezelfde review dus die indirect werd aangegrepen om het uitvoeren van het onderzoek te rechtvaardigen. In het onderdeel Discussion doen de onderzoekers dan nog een poging de deur voor Therapeutic Touch op een kier te houden. De groep van 17 patiënten was misschien te klein, de follow-up te beperkt, de groepen onderling wellicht te verschillend. Dat mag allemaal zo zijn, de conclusie blijft dat sommige patiënten gedurende 5 weken tot wel 5 uur extra aandacht kregen, en dat dit geen enkel effect bleek op te leveren. De raadselachtige slotopmerking van de onderzoekers is dat “TT may have variation in impact with different TT practitioners, possibly diluting the benefit seen with TT”. Wat willen ze hiermee zeggen? Dat ze een stelletje klunzen hadden ingehuurd om de behandelingen te geven?

Oud-hoogleraar complementaire en alternatieve geneeskunde Edzard Ernst schreef een rake blog naar aanleiding van dit onderzoek, onder de veelzeggende titel “Therapeutic Touch – time to stop taking such rubbish seriously!”. Ernst, die zelf in het verleden ook onderzoek deed naar helen op afstand, schrijft onder meer:

“Like all forms of ‘energy healing’, TT lacks any biological plausibility and is not clinically effective. At best, it can generate a placebo-response; but in this particular study it did not even manage that.”

BuschDe vraag is inderdaad waarom we een behandelwijze die al lang geleden door een destijds 9-jarig meisje (met wat hulp van haar ouders en Stephen Barrett) onderuit is gehaald nog serieus zouden nemen. Te meer daar beoefenaren van Therapeutic Touch in ons eigen land nog altijd steevast weigeren hun gaven op de proef te laten stellen in eenvoudige onderzoekjes door een organisatie als Skepsis.

Zakkenvullerij: op iedere verdieping een glazen bol van 645 euro!

by 6 Comments

Zakkenvullerij: op iedere verdieping een glazen bol van 645 euro! 1Kloptdatwel ging op 21 mei naar de beurs ‘Paranormaal Alternatief’ in Rijswijk. Vandaag het laatste inkijkje in wat zo’n beurs te bieden heeft. Het gaat over een oude bekende: de stargate en over massage en een ayurvedisch gezondheidscentrum.

Stargate, aardstralen en wateraders
In de buurt van de massagestand kwamen we nog een oude bekende tegen in de categorie vreemde apparaten nl. de Stargate. De houten ster met de kristallen ‘liefdesenergie-bollen’ stond opgesteld achter de standhouder. Er zat iemand in het midden, die via een hoofdtelefoon naar speciale gechannelde muziek luisterde.

De claim: Volgens standhouder Mike Pietersen stijgt de boviswaarde van de persoon die er een tijdje in zit enorm. Normaal gesproken hebben we ook een hoge boviswaarde als we net wakker zijn en goed uitgerust. Probleem is alleen dat deze vrij snel weer daalt. Door een verblijf in de Stargate blijft onze boviswaarde zeer lang erg hoog. Ik vraag hoe dat dan te meten is waarop hij antwoord dat hij dat intuitief aanvoelt vanwege zijn jarenlange ervaring als sjamaan. Het begrip boviswaarde komt van De Fransman André Bovis, hij ontwikkelde een schaalverdeling (1930) om de vitaliteit van mensen en voedingsmiddelen te bepalen, het meten gebeurde met een pendel.

Zakkenvullerij: op iedere verdieping een glazen bol van 645 euro! 2
Stargate (cycleofrotations.nl)

De feiten: Boviswaarden kunnen niet met normale meetapparatuur worden gemeten en pendelen werkt niet. Hierover schreef ik in de vorige bijdrage over deze beurs. Over de onwerkzaamheid van de Stargate schreven we ook in een vorige bijdrage op Kloptdatwel (een stuk in verband met de Niburu lezing).Bezwaarlijk aan dit soort intuitieve metingen is volgens mij dat je sommige mensen die zich zorgen maken over hun gezondheid zo een angst kan aanpraten (‘ik meet bij u een erg lage boviswaarde’) waardoor ze dure spullen/diensten gaan afnemen die ze helemaal niet nodig hebben. De folder doet er wat dat betreft nog een schepje bovenop:

‘Wist u dat in meer dan 80% van alle woningen 1 of meer schadelijke aardstralen of wateraders lopen! Wateraders en aardstralen konden nooit tevoren geheel en definitief voor een redelijke prijs geneutraliseerd worden….Nu met de nieuwe technologie van Domines Cervix (de merknaam van de kristallen bollen) kan dat wel. Een bol per verdieping is normaal gesproken genoeg om zijn omgeving geheel in liefde en harmonie te zetten waardoor alle negatieve energieen geneutraliseerd worden.’

Er moet wel betaald worden: een bol met een diameter van 20 cm kost maar liefst 645 euro!

Aan de andere kant is het bij zo iets toch wel overduidelijk dat het een kwestie van geloven is lijkt me. Hoewel je ook niet moet onderschatten in hoe brede kringen dit soort zaken serieus wordt genomen. Zo plaatste bijvoorbeeld het ministerie van VROM ontstoringsblokjes om met een pendel opgespoorde aardstralen onschadelijk te maken! Lees daarover dit skepterartikel.

Massage
Het is inmiddels bijna vijf uur en bij de gratis massage stand is het eindelijk rustig, er zijn nog maar twee wachtenden voor ons. Met massage is op zichzelf natuurlijk niks mis. Het is ontspannend net als een wandeling, een mooie film of sauna bezoek dit kan zijn.

 

De claim: Toch geloven veel masseurs dat er meer aan de hand is, denk aan reflexzones of energieblokades. Wat ook vaak gedacht wordt en dat lees ik ook  in de folder van deze stand, dat emoties die zouden zijn opgeslagen in het lichaam door massage kunnen worden losgelaten. De bijbehorende gedachte is dan meestal dat deze vastzitttende emoties op den duur tot ziektes kunnen leiden. Ik heb zelf lange tijd gedacht dat hier wellicht iets van waarheid in zou zitten, gezien de stapels boeken die  er over dit onderwerp geschreven zijn en de vele mensen die hierin schijnen te geloven.

De feiten: Na wat ervaringen met de alternatieve gezondheidszorg en na lezing van artikelen op verschillende skeptische sites lijkt het me toch beter dit soort ideeen snel aan de kant  te schuiven als kwalijke mythes. Zie bv dit artikel of dit over recent kankeronderzoek van de website van de VtdK.

Ayurvedisch gezondheidscentrum

Ondanks mijn ergernissen ten aanzien van dergelijk gedachtengoed kon ik de korte hoofd-, nek- en schoudermassage toch wel als ontspannend ervaren. Vervolgens kregen we ook nog een reikibehandeling en chakrareading aangeboden. Maarten bedankt hiervoor, maar ik ben wel benieuwd.

De claim: De reiki vond ik ook best ontspannend, ik denk dat het komt omdat ik normaal gesproken eigenlijk nooit de tijd neem om even stil te zitten en niks te doen. Als ik stil zit en niks doe is het meestal met een reden zoals wachten in een wachtkamer of voor een brug die open staat, toch wat minder relaxte gelegenheden. Na de reiki krijg ik nog een chakrareading door een ayurvedisch arts(?). Het blijkt een soort paragnostisch advies te zijn: kantoorwerk is niets voor mij, ik kan beter iets met mijn handen gaan doen, misschien heb ik wel aanleg voor healing en ik moet betere schoenen gaan dragen want mijn tweede chakra is wat instabiel.

De feiten: Toch wel irritant eigenlijk zo’n advies, wat denkt die man wel niet, ik bepaal zelf wel wat voor schoenen ik aantrek en wat voor werk ik doe. De behandelingen werden aangeboden door het Vishwanath Panchkarma centrum . Een vakantieoord in India dat zich presenteert als ayurvedisch gezondheidscentrum en zich richt op de spirituele toerist. Ayurvedische kruiden zijn trouwens niet ongevaarlijk, ze bevatten vaak lood, kwik, arseen of schadelijke kruiden. Voordat u besluit een kopje ayurvedische kruidenthee te gaan drinken zou ik u daarom willen aanraden dit artikel van Marie Prins even door te lezen!

Terwijl mijn chakra’s gelezen werden was Maarten op de valreep nog even getuige van de verkoop van twee Powerbalance-bandjes compleet met spiertest! De armbandjes waren afgeprijsd van 30 euro voor 10 euro. Lees meer over deze onzin hier en kijk hier hoe zo’n spiertest werkt.

Toen we na afloop van de beurs weer buiten kwamen was er van een apocalyps nog niets te merken, de zon scheen nog steeds en we konden rustig nog even napraten op een terrasje.

 

New Age is gecreëerd door gevallen engelen!

by 13 Comments

New Age is gecreëerd door gevallen engelen! 3Kloptdatwel ging op 21 mei naar de beurs ‘Paranormaal Alternatief’ in Rijswijk. We willen in enkele stukjes op dit blog een paar inkijkjes geven in wat zo’n beurs te bieden heeft. De beursgangers maakten zich niet druk over het aangekondigde einde van de wereld. Het was een drukte van belang. Vandaag de tweede bijdrage over psychometreren met de pendel en gevallen engelen.

Lezing psychometreren met de pendel
We hebben ons in de vorige bijdrage verdiept in bescherming tegen niet-bestaande elektrosmog met behulp van harsklonten met metaal en in aurafotografie. We haasten ons verder, want om half drie begint de lezing ‘psychometreren met de pendel’ door Bartholomeus. Bartholomeus is een grote gezette man met lang wit sliertig haar. In zijn hand houdt hij een pendel, een kettinkje met daaraan een puntige steen. Het zaaltje zit behoorlijk vol er zijn nog net een paar stoelen vrij. Dat duurt niet lang. Omdat er weinig te verstaan is van zijn inleiding (slechte geluidskwaliteit) en omdat zijn microfoonsnoer net niet die ene persoon haalt waarboven hij wil pendelen verlaat de ene na de andere bezoeker de zaal. Na een paar minuten is niet meer dan de helft van de zaal over en aan het eind van de lezing waren we met minder dan tien. Die Bartholomeus had duidelijk zijn dag niet vandaag. We konden nog wel verstaan dat hij een keer in de show van Paul de Leeuw te gast is geweest.

De claim: Na afloop moet ik de website van Bartholomeusraadplegen om er achter te komen waar het nou werkelijk om gaat bij psychometreren met de pendel:

‘Pendelen is een eeuwenoude techniek, om een reactie te verkrijgen op je vraag. De pendel reageert op de uitzendingen vanuit je levensboek. Alles en iedereen wordt omgeven door energie, dus jij ook. Ik werk met deze energieën. Met daarin jouw levensboek, jouw eigen draaiboek waarin je levenslessen zijn opgesloten. Hoe ga ik te werk? Ik stem me af op jou en werk direct met je energieveld. Hierbij raak ik licht je hand aan. Ik geef je dan informatie over jezelf, je energie, je kracht, je toekomst, of je een jonge, midden, of oude ziel bent, relatiemeting, karakteranalyse, wonen, werk, je geleidegidsen, gezondheid en je organen. Ik pendel naar wens ook met foto’s, voorwerpen en met handschriften. Tevens kan ik een healing bij je toepassen en blokkades opheffen, waardoor de energie weer vrij kan stromen.’

Een google-search gaf informatie afkomstig van een website van een regressie/reïncarnatietherapeut. Dit komt in de richting van wat Bartholomeus bedoelt met psychometrie:

‘Psychometrie is een helderziende waarneming door middel van foto’s of voorwerpen. Het medium voelt aan een ring, horloge of een foto en kan van daaruit de situatie van de cliënt voelen. Na een grondige controle laat het medium informatie toe vanuit het Al. Er wordt dan een advies gegeven aan de cliënt’.

De feiten: Je kunt de definitie van psychometrie vinden met google-search. Volgens Wikipedia is het een term uit de psychologie: psychometrie is een wetenschap die zich bezighoudt met de technieken van het meten van psychologische fenomenen zoals kennis, vaardigheden, attituden, eigenschappen en persoonskenmerken. Onderwerp van onderzoek zijn doorgaans de verschillen tussen individuen of tussen groepen van individuen. Als hulpwetenschap wordt psychometrie ook gebruikt binnen de marketing, ontwikkelingspsychologie en vele andere sociale wetenschappen. Binnen de psychometrie zijn de voornaamste onderzoeksgebieden; het formuleren en verfijnen van de theoretische onderbouwing van het meten an sich, alsook het ontwikkelen en verfijnen van specifieke psychometrische ‘meetinstrumenten’ (zie psychometrisch instrument).

Voorbeeld van een psychometrisch instrument is het intelligentiequotiënt, maar ook instrumenten als gestandaardiseerde lees- en rekenvaardigheidstesten vallen onder de psychometrische meetinstrumenten.

Het is duidelijk dat het hierom niet gaat bij Bartholomeus.

De vraag is volgens mij vooral: hoe komt deze man er toe om te denken dat hij beschikt over zulke bijzondere, paranormale gaven? Hij lijkt me best een goedbedoelende man die graag mensen wil helpen. Maar het is wel vreemd eigenlijk dat iemand denkt dat ie helderziend is. Ook vreemd dat het lijkt ook wel of er steeds meer mensen bijkomen die geloven over paranormale gaven te beschikken. Opleidingen en cursussen om je paranormale vermogens te ontwikkelen zijn erg populair tegenwoordig. Zelfs invloedrijke bestuurders als Neelie Kroes en Herman Wijffels laten zich adviseren door omstreden goeroes en paragnosten (zie dit skepterartikel). Je zou haast gaan geloven dat er misschien toch iets van waar is. Gelukkig is er ook goed onderzoek naar gedaan o.a. door het Parapsychologisch Laboratorium van de Rijksuniversiteit Utrecht. Hoewel de vakgroep inmiddels door bezuinigingen is opgeheven kan men nog altijd het boek lezen dat het resultaat is van het onderzoek. Het boek ‘helderziendheid bekeken’ geschreven door dr. H.G.Boerenkamp die het meest omvangrijke onderzoek naar paragnosten heeft geleid is zelfs gratis te downloaden via de website van Skepsis. Het boek gaat voor een groot deel over hoe mensen ertoe komen om in helderziende gaven en ervaringen te gaan geloven. ‘Helderziende ervaringen zijn nog wel een noodzakelijk onderwerp voor verder psychologisch onderzoek‘, aldus Boerenkamp. Het Parapsychologisch Laboratorium van de Rijksuniversiteit Utrecht, van waaruit dit boek tot stand kwam, had evenveel oog voor psychologische als voor paranormale verklaringen van dergelijke ervaringen. Helaas kon door de opheffing van de vakgroep een aantal vragen die in dit boek werden opgeworpen daarom niet dichter bij een antwoord gebracht worden.

Tenslotte dit: er is geen enkel bewijs dat pendelen werkt. Dit wordt uit de doeken gedaan in artikel op de Skepsis website.

Gevallen engelen
Maarten wil graag naar de gratis massage stand van het Vishwanath Panchkarmacentrum, maar omdat het daar druk is lopen we eerst nog wat langs de kraampjes. Ineens krijgen we van een vrouw die midden in het gangpad loopt allebei een schitterend uitgevoerd boek in onze handen gedrukt.

New Age is gecreëerd door gevallen engelen! 4
Illustratie van de website real-life.nl

De claim: ‘Gods hart voor jou! Woorden en beelden die Gods passie voor jou laten zien’. Het is een uitgave van Gideonboeken geschreven door David Sorensen. De vrouw wil ons waarschuwen voor het goddeloze gevaar zoals sommige christenen het newagegebeuren nog steeds zien.

Al meteen vanaf de jaren ’60 toen de newagebeweging ontstond o.a. als reactie op de traditionele monotheïstische religies werden christelijke organisaties actief om ‘afgedwaalden’ weer op het rechte pad te brengen. In het blad Paravisie dat ik ter gelegenheid van hun 25-jarige bestaan maar eens gekocht had, worden oude herinneringen opgehaald die laten zien dat het verschijnsel ook in de jaren ’80 nog aardig wat stof kon doen opwaaien. Er lag volgens de hoofdredactrice 25 jaar geleden nog een groot taboe op het blad en de beurzen. Ze schrijft:

‘groepen religieuze jongeren en volwassenen posteerden zich voor de ingang, spelend op gitaren en leuzen roepend. Overtuigd als deze mensen waren dat de duivel erachter zat, probeerden zij geïnteresseerden ervan te weerhouden de beurs te bezoeken.’

Op de website van Gideon boeken tref ik inderdaad passages aan waaruit blijkt dat ze er nog steeds net zo over denken.  Een mooi voorbeeld is deze passage:

‘New Age is een beweging die geschapen is door gevallen engelen.’
‘De wijze waarop gevallen engelen zich aan de mens opdringen, is vaak heel mooi en romantisch. Ze weten hoe het goede eruitziet en zijn er meesters in om het te immiteren [sic]. Ze waren ooit bij God, maar zijn door God uit de hemel verstoten, omdat er kwaad in hun hart kwam. Ze stonden toe dat hoogmoed, ijdelheid en begeerte hun innerlijk vulde. Daarom werden ze verstoten. Nu leven ze zonder liefde en zonder licht. Maar omdat ze lange tijd het licht, de liefde, de vreugde en vrede van God geproefd hebben, kunnen ze het meesterlijk goed nabootsen. Dat doen ze dan ook op grote schaal.’

De feiten: Het is duidelijk dat deze christenen hun geloof als het ware zien en menen dat zij new-age gelovigen moeten redden.

Paranormaal Alternatief. De grootste spirituele beurs van de Benelux.

by 6 Comments

Paranormaal Alternatief. De grootste spirituele beurs van de Benelux. 5
Impressie van de beurs

Kloptdatwel ging op 21 mei naar de beurs ‘Paranormaal Alternatief’ in Rijswijk. We willen in enkele stukjes op dit blog een paar inkijkjes geven in wat zo’n beurs te bieden heeft. Vandaag de eerste bijdrage over aurafoto’s en e-smog.

Het is zaterdag 21 mei, de dag dat de wereld zou vergaan volgens de Amerikaanse dominee Harold Camping die zelfs in ons land bij stations grote posters had laten ophangen. Er is niets van te merken in de beurshallen van Expo Rijswijk. De newageaanhangers hadden er duidelijk geen boodschap aan. Wierookgeuren komen ons tegemoet als we de vrij donkere hallen binnenlopen waar ca. 500 standhouders allerlei newageproducten en -diensten aanbieden.

Een greep uit het aanbod: Kaartleggen, psychometrie, magnetiseren, helderziende waarneming, automatisch schrift, tarot, Bach-bloesems, reiki, therapeutische edelstenen, astrologie, numerologie, drinkglazen werkend op de kracht van water, alternatieve kleding, zielsanalyse, sjamanistische krachtvoorwerpen enz. Verder worden er de hele dag door lezingen gegeven en is er een podium waarop muziek en andere optredens plaatsvinden.

Aurafoto’s
Bij de eerste stand waar we even blijven staan kun je voor 15 euro een foto van je aura laten maken. Op een scherm hangen foto’s waarop mensen met verschillende aurakleuren te zien zijn.

De claim: Volgens aurafotografen zeggen de kleuren iets over iemands ontwikkeling, kwaliteiten, valkuilen en dergelijke. We maken een praatje met de fotografe, volgens haar hoef je niet frontaal gefotografeerd te worden als je je handen maar op de daarvoor bestemde contactplaten legt, die bepalen de kleur. Het is een momentopname, als je gebeld zou worden met het nieuws dat je de loterij gewonnen hebt zou de foto die je daarna maakt waarschijnlijk anders van kleur zijn. En als we nu bij een paar kramen verderop bij een andere aurafotograaf weer een foto laten maken? Die moet wel hetzelfde zijn. Behalve als we naar zo’n moderne computerversie met een aura weergave op een beeldscherrm zouden gaan dan is het heel anders, de aura’s hebben daar stipjes en dingetjes en er zijn meerdere lagen kleuren te zien, daar kan volgens haar niets van kloppen…
Ik ben wel benieuwd hoe de kleurverschillen ontstaan.

De feiten: Gelukkig heeft Rob Nanninga er in 2003 al een Skepter-artikel aan gewijd en daar lees ik deze verklaring:

‘De aurafoto is feitelijk een dubbelopname (Wolf, 1999; Nickell, 2000). Eerst wordt er een gewone foto van de cliënt gemaakt en daarna wordt de aura er overheen gefotografeerd. De wazige kleuren worden veroorzaakt door een krans van kleine lichtdioden (LED’s) die voor de lens zijn gemonteerd. Deze lampjes belichten het gebied dat nog zwart was. In sommige toestellen maakt men gebruik van een gekleurd LCD-schermpje en in de meest geavanceerde wordt de foto digitaal bewerkt. In alle gevallen wordt het auraveld kunstmatig gecreëerd. De kleuren die worden opgewekt, zijn afhankelijk van de huidweerstand die in het elektrisch circuit wordt gemeten. Als je handen wat zweterig zijn geworden of als je harder op de contactplaten drukt, dan zal een tweede aurafoto een heel ander beeld te zien geven.’

 

 

E-smog
Het kraampje er tegenover verkoopt in mijn ogen hilarische objecten van giethars. Het zijn hangers en piramideachtige vormen waarin metaalsnippers en steentjes zijn gevat die zouden helpen tegen elektrostress.

 

 

Paranormaal Alternatief. De grootste spirituele beurs van de Benelux. 6
Hanger’charm’ voor constante bescherming tegen e-smog

‘Of iemand last heeft van e-smog kan worden aangetoond met een levend bloedanalyse test’ aldus de website van het bedrijf dat de bloedtests aanbiedt. Er worden twee foto’s getoond een met een gezond bloedbeeld en een met een ongezond bloedbeeld . ‘Rode bloedcellen gaan onder invloed van e-smog samenklonteren, dit heeft als logisch gevolg dat er minder zuurstof kan worden opgenomen wat de oorzaak is van veel gezondheidsklachten’

Paranormaal Alternatief. De grootste spirituele beurs van de Benelux. 7
ongezond bloedbeeld van iemand die geen e-smog bescherming gebruikt

De feiten: Het zou niet best zijn als ons bloed zou samenklonteren het is dan zaak om antistollingsmiddelen te gaan gebruiken zoals patiënten krijgen voorgeschreven die een hart of herseninfarct hebben gehad . Levendbloedanalyse is dan ook geen betrouwbare test, in 2008 verscheen er een Skepterartikel over waarin duidelijk wordt uitgelegd wat er allemaal niet aan klopt.

Er is geen natuurwetenschappelijke basis die gezondheidsklachten door elektromagnetische straling kan verklaren ook zijn er geen goede onderzoeken waaruit een duidelijk verband tussen klachten en em-straling naar voren komt.
Er zijn al veel skeptische artikelen over dit onderwerp geschreven bv. Klik b.v. hier of hier.

Illustratie voorzijde: aurafoto van de website www.freewebs.com/paranormaal-web/helderziend.htm