• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

spiritisme

Nooit geweten: RTL is stiekem een reli-zender

31 October 2012 by Pepijn van Erp 64 Comments

Vorige week plaatste ik op hier Kloptdatwel een bericht over de nieuwe show van Derek Ogilvie. De petitie in het bericht trok tot mijn genoegen ook de aandacht van andere blogs (Joop.nl, Sargasso en FOK.nl). Een beetje vervelend was dat onze site net vrijdag ‘down’ ging en misschien daardoor de enorme stroom mails naar RTL onderbrak: ‘RTL door toeval gered van tsunami aan protestmails‘ 😉 . De petitie was natuurlijk vooral bedoeld als geintje, maar wel één met een serieuze ondertoon. Van veel mensen kreeg ik door dat ze het een heel goed initiatief vonden.
Om  wat beter onder de aandacht te brengen wat er volgens mij mis mee is om Ogilvie te blijven uitzenden zoals dat nu gebeurt, en om uit te vogelen hoe RTL er zelf tegen aankijkt, stuurde ik vrijdag jl. de volgende e-mail aan de contactpersoon voor de pers voor het onderwerp Ogilvie:

Van: Pepijn  Aan: contacpersoon voor de pers
Onderwerp: Standpunt RTL mbt Derek Ogilvie: Unexpected

Geachte XXXX,

In het nieuwste programma van Derek Ogilvie claimt hij met de geesten van overledenen te kunnen communiceren. Gezien het programma lijken de personen bij wie hij readings doet die claim als waar te accepteren en er van uit te gaan dat Ogilvie daadwerkelijk met hun overleden dierbare communiceert. Wetenschappelijk gezien is er echter geen enkele aanwijzing dat dit zou kunnen en Ogilvie is al diverse keren door de mand gevallen in serieuze tests.
Het programma wordt vertoond zonder dat duidelijk wordt gemaakt wat RTL zelf denkt van Ogilvies claim. Is het alleen maar show of steunt RTL Ogilvie in zijn claim? Aangezien het een productie van RTL zelf is en het gaat om gevoelige kwesties als rouwverwerking, waar mijns inziens zorgvuldig mee moet worden omgesprongen, lijkt het me niet te veel gevraagd om die opheldering van u te vragen. Ik zou daarom graag antwoorden krijgen op de volgende vragen:

1. Communiceert Derek Ogilvie volgens RTL daadwerkelijk met de geesten van overledenen?

Indien het antwoord hierop ‘ja’ is, dank ik u voor uw reactie en kunt u de rest van mijn vragen overslaan. In de andere gevallen heb ik de volgende vragen, die te maken hebben met de zorgvuldigheid, die ik eerder noemde:

2. Waarom meldt RTL niet voorafgaande, gedurende of aan het einde van het programma, dat naar de mening van RTL Ogilvie waarschijnlijk gebruik maakt van trucs (bijvoorbeeld cold-reading) en dat de kijker niet er van uit kan gaan dat Ogilvie daadwerkelijk met doden kan communiceren?

3. Wat vertelt RTL aan de mensen die meedoen aan een reading en speciaal de personen die om een ‘onverwachte’ reading hebben gevraagd? Wordt hun medegedeeld wat het standpunt van RTL is met betrekking tot Ogilvies geclaimde gave?

4. Indien u die personen niet op de hoogte brengt van dat standpunt van RTL, vindt u dan niet dat RTL zich schuldig maakt aan misleiding? En mogelijk zelfs medeplichtig is aan oplichting, zoals journalist Chris Klomp beargumenteert in zijn blog van 25 oktober jl. getiteld ‘De strafbare babbel van Ogilvie’ (http://rechtbankverslaggever.wordpress.com/2012/10/25/6957/)?

5. In het geval u zich bij de eerste vraag realiseerde dat u die zichzelf nooit gesteld had, bent u het dan met mij van mening dat dit dan onmiddellijk moet gebeuren gezien het gevoelige karakter van de kwesties die aan de orde komen? En dat het dan beter is om de uitzendingen en productie van het programma op te schorten, totdat u die vraag wel beantwoord heeft?

Ik hoop dat u deze antwoorden wilt beantwoorden.

Met vriendelijke groet,

Pepijn van Erp
bestuurslid Stichting Skepsis

Nooit geweten: RTL is stiekem een reli-zender 1
Gezellig mailen met RTL

Ik kreeg al vrij snel een drieregelig antwoord, waarin ze stelde dat Derek Ogilvie niet gedagvaard was en dat het een discussie was tussen gelovigen en niet-gelovigen. Dieper er op ingaan zou geen relevante antwoorden opleveren. Hmm, hier had iemand duidelijk niet helemaal begrepen wat ik gevraagd had. Daarom besloot ik het misverstand even uit de weg te helpen (ik had de kwestie rond Van den Hurk niet genoemd, maar er natuurlijk wel aan gerefereerd in de petitietekst):

De vragen in mijn mail staan geheel los van de individuele kwestie Van den Hurk en het korte geding wat daar over gaat. Ik heb niet het idee dat het daar gaat om dezelfde vragen die ik u stel.
Mijn vragen gaan in zekere zin over de discussie tussen geloven en niet gelovigen, maar meer vraag ik u specifiek om de visie van RTL op de verantwoordelijkheid en zorgvuldigheid die u al dan niet meent te moeten betrachten met deze uitzending. Het gaat hier immers om mensen die in hun rouwproces tegen serieuze problemen lijken aan te lopen.
Ik zou teleurgesteld zijn om te moeten concluderen dat RTL niet eens een poging doet om mij (en anderen) te overtuigen dat er goed over nagedacht is (zie vraag 5 in mijn vorige mail). Ik hoop dat u daarom toch alsnog op mijn vragen in wilt gaan.

Nu kreeg ik een mail met maar liefst een regeltje meer als antwoord! Daarin stelt RTL dat ze achter de programma’s van Ogilvie staan die zij hebben gemaakt en dat ze daarin zonder trucage of effecten laten zien wat Ogilvie doet. Ze menen een programma te brengen waaruit mensen troost halen en dat ze op een betrokken en integere wijze omgaan met de mensen die in het programma een reading krijgen.
Helaas ging de woordvoerder dus weer niet concreet in op mijn vragen, daar schijnen die communicatielieden ook voor opgeleid te worden. Maar ik snap nog steeds niet precies wat ze van Ogilvies claims vinden. Ik waagde er nog een mail aan, maar daarop kreeg ik geen antwoord meer:

Uit uw reactie maak ik op dat u het niet echt belangrijk vindt om u ervan te vergewissen of Derek Ogilvie al dan niet bewust gebruik maakt van cold reading technieken. Dat is mijn ogen onverantwoordelijk: u loopt dus bewust het risico dat u zelf misleid wordt door Ogilvie en daarmee instrument wordt in zijn misleiding van een veel groter publiek.
Hoe u deze nalatigheid kunt verantwoorden en dan nog steeds kunt spreken van een integere wijze waarop u met de mensen omgaat die een reading krijgen, is mij een raadsel.

Nu ik er nog eens goed over nagedacht heb, moet ik RTL misschien excuses aanbieden. Wat mij nog niet direct duidelijk was geworden uit de antwoorden, is dat ze er dus bewust voor kiezen om geen vragen te stellen bij Ogilvies beweringen. Je gelooft er in of niet.  De vraag of je kunt toetsen of ‘t echt is of slechts een trucje, vinden ze überhaupt niet de moeite waard om te beantwoorden. Er is wat voor te zeggen natuurlijk, maar eigenlijk alleen als je het inderdaad in een religieuze context ziet. Maar dat hadden ze toch wat duidelijker kunnen maken, door gewoon op mijn eerste vraag volmondig ‘ja’ te antwoorden?

Nooit geweten: RTL is stiekem een reli-zender 2
De avatar van Ogilvie op zijn Twitter profiel

Als de RKK een kerkdienst uitzendt, verwacht ik ook niet dat er een disclaimer vooraf wordt getoond waarin staat dat voor veel van wat er volgt geen wetenschappelijke gronden zijn. Hoewel ik het wel grappig zou vinden als er bij het uitdelen van de hosties een boodschap door het beeld zou rollen als ‘nu worden ouwels uitgedeeld, waarvan de katholieke leer stelt dat die na de consecratie het fysieke lichaam van Christus zijn geworden. Maar daarvoor is geen wetenschappelijk bewijs overlegd.‘ Maar het zou het een beetje flauw zijn dat te eisen.
Als je het programma van Ogilvie als een religieuze uiting ziet, valt natuurlijk alles op zijn plaats en is ook de pose die Ogilvie op zijn Twitter avatar aanneemt opeens heel erg veelzeggend. RTL is gewoon een religieuze zender! En de show van Ogilvie is er voor de gelovigen. Inderdaad heel van flauw van skeptici om hier tegen te protesteren.
Het enige dat me nog bevreemdt, zijn die reclameblokken tijdens deze dienst …

Filed Under: (Bij)Geloof, Paranormaal, Uit het nieuws Tagged With: derek ogilvie, geloof, gelovigen, religie, RTL, spiritisme

RTL4, verlos ons alstublieft van Derek Ogilvie

24 October 2012 by Pepijn van Erp 72 Comments

Het kan u haast niet ontgaan zijn: de nieuwe serie van Derek Ogilvie op RTl4 leverde al vóór de eerste uitzending een hoop rumoer op. In zijn nieuwe reeks Unexpected beweert Ogilvie contact op te nemen met overleden familieleden van de mensen bij wie hij een reading doet. In de eerste aflevering zou een item zitten rond de in 1995 vermoorde Nicole van den Hurk en daar was haar vader niet zo blij mee. Om een kort geding te voorkomen, heeft RTL4 afgelopen donderdag dus eerst maar aflevering 2 uitgezonden, maar is nog steeds van plan de gewraakte aflevering alsnog uit te zenden.

RTL4, verlos ons alstublieft van Derek Ogilvie 3De eerdere programma’s van Olgivie waren al tamelijk gênant, nu gaat hij nu toch wel erg ver in het misbruik maken van de emoties van de mensen waarbij hij langs gaat voor een reading. Zogenaamd contact opnemen met dierbare overledenen is een vorm van entertainment waarvan we, wat mij betreft, verschoond zouden mogen blijven op televisie. De kunstjes van Ogilvie zijn gebaseerd op de ‘cold reading’-techniek en de paar keer dat hij getest werd, faalde hij zoals verwacht. Ook het VARA-programma RAMBAM ontmaskerde Ogilvie al eerder door hem met de geest van een nog springlevende grootvader te laten communiceren. Blijkbaar heeft dit RTL4 er echter niet van weerhouden om toch zaken te blijven doen met Ogilvie.

Bij dezen biedt Kloptdatwel de mogelijkheid aan om RTL4 op andere gedachten proberen te brengen door middel van een e-mailpetitie. Meedoen aan de petitie houdt in dat er een mail gestuurd wordt aan publieksservice@rtlnederland.nl met de volgende tekst (aanpasbaar als u liever een andere tekst stuurt) :

Hallo RTL4,

De eerste twee uitzendingen van ‘Derek Ogilvie: Unexpected’ toonden aan wat een vergissing u maakt door met dit ‘medium’ in zee te gaan. Ondanks het (nog) niet uitzenden van het item rond de vermoorde Nicole van den Hurk was wat de kijker voorgeschoteld kreeg tenenkrommend. Ogilvie maakt op gênante wijze misbruik van emoties van mensen die een overleden dierbare missen. Dat hij daarvoor simpele trucjes gebruikt, die niets te maken hebben met helderziendheid, is al diverse malen aangetoond.

De reclameopbrengsten rond het programma zijn vast interessant. Natuurlijk is het aantrekkelijk om een spot uit te zenden gedurende zo’n programma: alles wat tussen zoveel onzin geplaatst wordt, zal meteen een stuk geloofwaardiger overkomen.  Maar vindt u het eigenlijk wel verantwoord deze man een podium te blijven bieden voor zijn bedenkelijke activiteiten zonder die heel nadrukkelijk te presenteren als een goochelact?

Kunnen we het alstublieft bij deze eerste twee uitzendingen van Ogilvie laten? Een suggestie voor opvulling van de vrijvallende zendtijd wil ik graag doen: de serie Bullshit! van Penn & Teller. De allereerste aflevering heeft als titel: ‘Talking to the Dead’. Kan haast niet toepasselijker, toch?

Groet,

NB De petitietekst is een heel klein beetje aangepast op 25 oktober, omdat RTL zich nog niets heeft aangetrokken van de petitie. De boefjes!

Derek Ogilvie: Unexpected

This petition is now closed.

End date: Jun 06, 2013

Signatures collected: 173

173 signatures

Op GeenStijl schreef Annabel Nanninga  ook een pittig stukje over Ogilvie. Zij merkt daar terecht op dat “Pas als de adverteerders gaan mokken, gaat RTL4 dingen serieus nemen.” Daarom heb ik even overwogen de petitie zo in te richten dat aan al die adverteerders een oproep uitgaat, maar dat gaat een beetje ver en levert ook teveel spam terug op.

Als zelf u verder nog actie zou willen ondernemen kunt u contact opnemen met de volgende 30 commerciële partijen die adverteerden in de twee reclameblokken tijdens de eerste uitzending: NIVEA, Simpel.nl (T-Mobile Netherlands), Garnier, Etos (in de spot van Garnier), Kinder (Bueno), Krasloten, Primera, Bisolvon, Hyundai, Keukenkampioen, ANWB, TLC.nl, Kruidvat, L’Oreal, UPC, Swiss Sense, Praxis (in spot voor www.green-kids.nl), Alpro, Zendium, KPN, Wella, Carglass, Pepper.nl, C1000, Christian Aquilera Perfumes, Always, BeterBed, Rabobank, Couverts.nl en Zalando.

En nu de aflevering van Penn & Teller, waarin het ‘cold reading’ wat Ogilvie gebruikt, uitgelegd wordt:

Filed Under: Algemeen, Alternatieve schade, Paranormaal, Uit het nieuws Tagged With: derek ogilvie, ogilvie, penn en teller, petitie, rtl4, spiritisme, unexpected

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat

15 August 2012 by Pepijn van Erp 61 Comments

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat 4Eigenlijk was ik wel een beetje klaar met het fenomeen Robbert van den Broeke. Maar hij duikt toch telkens weer op in het nieuws of in de commentaren hier op Kloptdatwel. In De Telegraaf konden we onlangs lezen hoe hij het aan de stok kreeg met een boze boerin. Van den Broeke zou zelf de graancirkel op haar land hebben gemaakt. Maar enigszins buiten ieders blikveld vindt er ook een venijnige discussie plaats tussen verschillende groepen in het graancirkelwereldje. Aanleiding? Een filmpje van Van den Broeke waarin verschijningen te zien zijn van Pat Delgado, een ‘graancirkeldeskundige’ van het eerste uur en vreemd genoeg ook van Dave Chorley. Die laatste is één helft van het duo Engelse grappenmakers dat begin jaren ’90 bekend maakte dat zij verantwoordelijk waren voor het merendeel van de graancirkels in de jaren ervoor. Het gedoe en waarover het precies gaat, vind ik niet zo boeiend. In ieder geval is wel duidelijk dat de familie van Delgado niet zo blij is met de filmpjes van Van den Broeke en wat hij beweerde door te krijgen van de geest van Pat Delgado.

Het foto-experiment
Interessanter vind ik een andere filmpje dat Van den Broeke maakte waarin Delgado en Chorley een rol spelen. Dit filmpje is gemaakt om te laten zien dat hij zijn verschijningsfoto’s kan maken, zonder de truc te gebruiken die door Rob Nanninga op het Skepsis-blog uit de doeken is gedaan. Cameraman Stan filmt in één ononderbroken shot hoe Van den Broeke eerst laat zien dat zijn camera geen beelden in het geheugen heeft zitten, geen transparantje voor de lens kan houden en vervolgens toch drie foto’s kan maken waarvan twee met verschijningen. Wonderbaarlijk of niet? Eerst zelf even kijken:

Op het blog van een grote aanhanger van Van den Broeke, Nancy Talbott, wordt ruim aandacht gegeven aan deze verschijningen. De drie foto’s die Van den Broeke maakte, staan daar ook (op de eigen website van Van de Broeke staan alleen de twee waarin de verschijningen voorkomen).

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat 5
De eerste foto, met verschijning van Dave Chorley

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat 6
Foto 2, met Pat Delgado die verschijnt

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat 7
De derde foto, zonder verschijningen

Tijdsverschillen
Talbott merkt op dat er iets raars aan de hand is met de tijden waarop de foto’s zijn gemaakt. Volgens de videobeelden moeten ze alle drie binnen een paar seconden zijn gemaakt. Maar de tijdsaanduidingen van de digitale bestanden zijn nogal verrassend. Ze liggen minuten uiteen en lijken van een uur of twee vóór de video-opname te zijn. Maar dat laatste zegt natuurlijk niet zoveel als niet duidelijk is of de tijdsinstellingen van video- en fotocamera gesynchroniseerd waren:

Photo #1 (Dave Chorley) taken @ 03.21.04 am
Photo #2 (Pat Delgado) taken @ 03.28.58 am
Photo #3 (Stan w/video) taken @ 03.55.45 am

Vreemd, maar dit soort anomalieën komen wel vaker voor bij de foto’s van Van den Broeke. De volgorde van foto’s op een geheugenkaartje verandert of de nummering verspringt opeens. Voor zij die geloven in Van den Broeke alleen maar meer aanwijzingen dat hij over bijzondere vermogens beschikt. Maar dan zijn ze er toch nog één vergeten!

De vermogens van Van den Broeke gaan nog verder!
Als je goed kijkt naar de drie foto’s (die dus volgens Van den Broeke) binnen een tijdsbestek van een paar seconden gemaakt zouden zijn, valt het je misschien op dat Stan de cameraman alléén in de laatste foto de handstrap van de videocamera om zijn hand heeft zitten! Als we het verhaal van Van den Broeke en zijn cameraman moeten geloven, is die tussen de opnames van de tweede en derde foto plots om de hand gaan zitten. En dat allemaal zonder dat de camera wild heen en weer beweegt. Voorwaar een prestatie.

Als je dat eenmaal gezien hebt, zie je ook dat de foto’s niet allemaal vanuit exact dezelfde positie lijken te zijn genomen of dat Stan toch iets verder van de rand van het gordijn muur afstaat in de eerste twee foto’s. Hieronder de drie foto’s uitgesneden op Stan en zijn camera. Je kunt het ook zien als je bovenstaande video goed bekijkt en op de juiste momenten stilzet (zo rond 1:26 is het erg opvallend dat het perspectief verspringt tussen foto 2 en foto 3).

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat 8
Cameraman Stan heeft in opname drie plotseling de handstrap om zijn hand zitten.

Hoe flikt Van den Broeke het?
Al ga je er vanuit dat de opnames met de geestverschijningen eerder zijn gemaakt (met zo’n transparantje) en al op de geheugenkaart stonden voordat het filmpje werd gemaakt, dan nog is niet meteen duidelijk hoe Van den Broeke kan starten met een ogenschijnlijk lege geheugenkaart. Ik dacht zelf eerst aan de mogelijkheid dat het blauwe schermpje met de mededeling ‘Geen afbeeldingen beschikbaar‘ misschien een afbeelding is die ook op het geheugenkaartje is gezet. Als je dan op ‘afspelen’ drukt, laat de camera die afbeelding zien en lijkt het net alsof de camera de mededeling doet. Zou kunnen, maar dan moet Van den Broeke die nog snel even wissen voordat hij de afbeeldingen aan Stan laat zien. Na het laten zien van de eerste afbeelding, druk hij nl. op ‘links’ en dan komt foto drie weer in beeld. Er zitten dus nog maar drie afbeeldingen op de geheugenkaart.
Deze optie werd ook genoemd in een discussie op de website Grenswetenschap.nl. Daar suggereerde iemand echter ook de mogelijkheid dat de afbeeldingen in het interne geheugen stonden. Dat leek me niet zo waarschijnlijk, omdat de camera’s die ik in handen had gehad meteen een foutmelding geven als er geen geheugenkaart in het toestel zit. Dacht ik. Maar met het toestel dat ik twee jaar terug kocht (een Panasonic Lumix) blijkt het heel gemakkelijk voor elkaar te krijgen. Je neemt eerst, met de truc die Nanninga heeft beschreven, de twee foto’s zónder geheugenkaart in het toestel. Waarschijnlijk neem je er meer en gooi je de foto’s die niet bevallen, weg. Die twee overgebleven opnames staan dan in het interne geheugen.
Vervolgens plaats je een lege geheugenkaart in het toestel en als je drukt op afspelen, geeft het toestel inderdaad een mededeling dat er geen afbeeldingen zijn om weer te geven. Met 7 keer klikken (bij mijn camera) kan je dan de afbeeldingen vanuit het interne geheugen kopiëren naar de geheugenkaart. Nieuwe foto’s die gemaakt worden, komen gewoon na de gekopieerde foto’s op het geheugenkaartje te staan. Maar de volgorde van handelingen maakt niet uit: ook als je eerst de nieuwe foto’s maakt en dan pas de foto’s uit het interne geheugen kopieert, staan de foto’s in de goede tijdsvolgorde.

Robbert van den Broeke fotografeert weer eens wat 9
Gedeelte van blz. 77 van de handleiding. Klik voor een vergroting.

Met de camera uit het filmpje moet het ook zo kunnen (zie de uitgebreide handleiding op blz. 77, het relevante gedeelte zie je rechts in het plaatje). Net voordat Van den Broeke de afbeeldingen aan de camera laat zien, heeft hij al wat knopjes ingedrukt (tussen 1:19 en 1:22). De laatst gemaakte afbeelding verschijnt ook niet meteen, wat er op kan duiden dat de camera nog ergens mee bezig was (het kopiëren van de afbeeldingen vanuit het interne geheugen misschien?). En zijn duim ligt niet op de knop die je gebruikt om op ‘afspelen’ te drukken (die zit iets verder links onder), maar op de grote ‘control’-knop waarmee je de kopieerinstructie kunt geven. Het is aardig krap in de tijd en de cameraman moet niet te snel komen kijken. Maar met even oefenen, kan je het natuurlijk blind doen; het is een vaste volgorde van knopjes indrukken die dicht bij elkaar liggen.
Maar hoe zit het dan met het gegeven dat je Van den Broeke drie keer hoort afdrukken? Heeft hij dan ook nog eens snel twee foto’s gewist (die dan erg zouden moeten lijken op foto 3)? Dat denk ik niet. Als je goed luistert, hoor je een afdrukgeluid op ongeveer 1:07, 1:11 en 1:16. Alléén bij de  middelste ‘afdruk’ zie je kort daarna het gezicht van Van den Broeke oplichten door het LCD-scherm dat de genomen foto weergeeft. Wellicht zijn de geluiden van de andere ‘afdrukmomenten’ later in het filmpje gemonteerd.

Oorsprong van de gebruikte beelden
Het is intussen wel bekend dat de verschijningen Van den Broeke meestal zijn terug te vinden in boeken, tijdschriften of op Internet. Ook hier lijkt duidelijk te zijn waar de afbeeldingen vandaan komen. Ene Roger Wibberley heeft een YouTube filmpje geplaatst “Robbert’s Fake shots of Pat Delgado and Dave Chorley“, waarin hij aardig overtuigend laat zien dat de verschijningen van Delgado en Chorley lijken te komen van stills van een televisieverslag over de bekendmaking van de hoax door Chorley en zijn compaan Doug Bowers.

Het filmpje van Wibberley:
http://www.youtube.com/watch?v=Gsa2oYECcFg

Filed Under: Algemeen, Hoax, Paranormaal, Uit het nieuws Tagged With: graancirkels, robbert van den broeke, spiritisme, trucfoto

Schaken met een dode

1 August 2012 by Pepijn van Erp 3 Comments

Tussen  1985 en 1993 vond er onder geheimzinnige omstandigheden een bijzondere schaakpartij plaats. Een correspondentiepartij tussen Viktor Kortsjnoj en Géza Maróczy. Dat twee sterke grootmeesters een geheime trainingspartij spelen, is niet zo uitzonderlijk. Correspondentie-schaak is al wat ongebruikelijker, maar daar gaat het in dit geval niet om.  Wat dit geval bijzonder maakt, is dat één van de twee spelers ruim dertig jaar eerder was overleden …

Het uitzoeken van de spelers
De partij was geregeld door dr. Wolfgang Eisenbeiss, een econoom, schaakenthousiast én voorzitter van de Zwitserse vereniging voor parapsychologie. Hij kende het medium Robert Rollans (geb. 1914), die een geschikte tussenpersoon zou zijn voor een partij tussen een levende grootmeester en één die al overleden was. Rollans speelde zelf namelijk geen schaak en kon aldus niet verdacht worden van het zelf verzinnen van de zetten. Eisenbeiss gaf Rollans een lijstje met een dozijn interessante kandidaten om te kijken of Rollans daar contact mee kon krijgen. Intussen ging hij zelf op zoek naar een geschikte levende grootmeester.

Schaken met een dode 10
Beeld uit de met incidenten beladen WK-match Karpov – Kortsjnoj van 1978

Viktor Kortsjnoj bleek bereid mee te werken. Een voor de hand liggende keuze: Kortsjnoj was zelf Zwitser geworden nadat hij van de Sovjet-Unie naar het Westen was overgelopen en ook bekend vanwege zijn interesse in het occulte sinds een akkefietje tijdens de match om het wereldkampioenschap met Anatoli Karpov in Baguio 1978. Karpov had toen ene dr. Zukhar in zijn begeleidingsteam opgenomen, die tijdens de partijen Kortsjnoj zou hebben geprobeerd te hypnotiseren (meer daarover).
In zijn biografie  ‘Chess is My Life‘ schrijft Kortsjnoj dat hij door Eisenbeiss benaderd werd met de vraag tegen welke overleden schaker hij graag had willen spelen. Kortsjnoj noemde Capablanca, Keres en Maróczy. Na enige tijd kwam Eisenbeiss terug met de mededeling dat Capablanca en Keres onbereikbaar bleken in het hiernamaals, maar dat Géza Maróczy wel zou willen. Al deze spelers hadden blijkbaar ook toevallig gestaan op het lijstje dat Eisenbeiss zelf aan Rollans had gegeven.
De Hongaarse schaker Maróczy leefde van  1870 tot 1951 en zijn hoogtepunten op schaakgebied lagen in het eerste decennium van de 20ste eeuw. In 1906 zou hij spelen om het wereldkampioenschap met Emanuel Lasker, maar die match ging niet door. Bij de officiële invoering van de titel Grootmeester door de FIDE in 1950 werd hij ook benoemd, samen met een aantal andere nog levende schakers waarover algemene overeenstemming bestond dat ze in hun tijd tot de top hadden behoord.

De partij
Op 15 juni 1985 ging de partij van start met de zet 1.e2-e4 van Maróczy. Rollans communiceerde met Maróczy door middel van het zogenaamde automatische schrift. Hij schreef de zet van Kortsjnoj op een blaadje en voerde die ook op een bord uit (om dat te kunnen had hij wel een paar schaaklesjes van Eisenbeiss gehad). Als hij doorkreeg dat Maróczy een antwoord had bedacht, ging hij weer zitten en als vanzelf werd de zet dan door hem opgeschreven. Volgens Rollans gaf de geest van Maróczy ook uitvoerige varianten door, die Rollans in trance wel begreep, maar zodra uit trance was en de opgeschreven zet bekeek, kon hij daarvan niets meer reproduceren. Eisenbeiss gaf de opgeschreven zet weer door aan Kortsjnoj.

Schaken met een dode 11

Kortsjnoj en Rollans ontmoetten elkaar pas voor het eerst in levende lijve tijdens een Duits televisie programma kort na de partij. Die eindigde op 11 februari 1993 met opgave van Maróczy. Drie weken later overleed Rollans (2 maart 1993). Pas in 2004 liet Eisenbeiss de partij analyseren door ene Vernon Neppe, die beweert dat de partij niet gefaket kan zijn. Maar ik vermoed dat Neppe helemaal geen sterk schaker is. Hij komt niet voor de in de FIDE-database met ELO ratings, Eisenbeiss zelf wél (hoewel ratingloos). ‘Because of major stylistic differences, the computer could not have simulated the game, nor could many living chess players play at this high a level.’ verklaart Neppe. Maar dat is echt grote onzin.

Schaken met een dode 12
De tekst die Rollans ‘automatisch’ schreef en waarmee de partij begon. Eerst schrijft een ‘bekende’ van Rollans, daarna neemt Maróczy het over in een ander handschrift

Kortsjnoj gaf zelf na zet 27 een kort commentaar waarin hij aangaf dat Maróczy in de opening wat fouten had gemaakt en ouderwets had gespeeld.  Maar hij had intussen ook niet meer zo nauwkeurig gespeeld en vroeg zich af hij genoeg voordeel had overgehouden om te winnen. Dit was in september 1987 toen de partij net stil was komen te liggen vanwege de niet zo beste gezondheid van Rollans. Vaak was het medium langere tijd zo ziek, dat het hem niet lukte contact op te nemen met de geest van Maróczy. In 1991 ging het weer verder.

Het commentaar van Kortsjnoj is merkwaardig. De opening van de partij was juist helemaal niet ouderwets! Van vóór 1951 (het jaar waarin Maróczy overleed) vond ik maar enkele voorbeelden met deze variant (met de zet 10.Kd1), daarna vele honderden. Wel gelijk heeft Kortjsnoj dat zijn tegenstander vroeg de fout inging. Zo is 12.Lb5 is een rare zet, die amateuristisch overkomt (bij een sterk schaakprogramma komt die bijvoorbeeld niet bij de beste 10 overwogen zetten voor). Met 14.Lg5 speelde wit overigens pas de eerste nieuwe zet (14.Pg5 komt nog voor in een partij uit 1985), maar het is ook geen beste.
Kortsjnoj komt dan meteen compleet gewonnen te staan, maar speelt met 17… Lxf3+ een zet die een grootmeester onwaardig is. Daarna komen nog meer mindere zetten van Kortsjnoj. Het lijkt er sterk op dat die heel bewust op een nog enigszins interessant eindspel afstuurt. Maar wit mist daarin volgens mij zijn laatste kans op redding met de zet 29.axb5 (29.a5 maakt het zwart erg moeilijk).
Het spelniveau van wit is bepaald niet hoog, een amateur als Eisenbeiss zou de zetten makkelijk gespeeld kunnen hebben. Ook duidt de openingskeuze niet bepaald op Maróczy. In zijn bekende partijen uit de schaakdatabase speelt hij op de 4e zet al andere varianten.

Vragen aan Maróczy
Interessanter voor de vraag of er geesten zijn van overledenen waarmee gecommuniceerd kan worden, zijn de vragen die gesteld werden aan de geest van Maróczy. Eisenbeiss legde via Rollans 94 vragen voor. Daaronder waren er veel die makkelijk beantwoord konden worden door het raadplegen van boeken over bekende schakers of oude schaaktijdschriften. Maar er zaten ook wat vragen tussen die buitengewoon lastig waren om te beantwoorden voor iemand die niet zeer na in de omgeving van Maróczy had verkeerd.

Schaken met een dode 13
Géza Maróczy

Eisenbeiss huurde om die lastige vragen zelf beantwoord te krijgen iemand in: de Hongaarse geschiedkundige László Sebestyén, die ook lid was van de schaakclub van Budapest. De antwoorden op een tweetal vragen worden als zeer bijzonder genoemd.

De eerste gaat om een partij die Maróczy had gewonnen van een zekere Romi in het toernooi van Monte Carlo (1930). In die partij stond Maróczy hopeloos, maar hij kreeg de kans die met een verbluffende zet alsnog in zijn voordeel te beslissen. De geest antwoordde echter dat hij geen Romi kende, maar wel een Romih (met een extra ‘h’ dus) die een jeugdvriend was geweest. De partij was gespeeld in San Remo en niet in Monte Carlo. Sebestyén vond bronnen waarin de Italiaan Romih zowel met als zonder ‘h’ genoemd werd en kwam er niet helemaal uit. Later vond Eisenbeiss de toernooitabel van het toernooi in San Remo waarin Romih met ‘h’ genoemd werd. Romih was oorspronkelijk Sloveen en had na het bewuste toernooi de ‘h’ laten vallen wat een voor Italianen normalere naam opleverde.

Een tweede interessante kwestie is de ‘Vera Menchik club’. Menchik was de eerste dameswereldkampioen schaken geweest en een leerling van Maróczy. In die tijd was het nog niet zo gebruikelijk dat sterke spelers uit de wereldtop wel eens verloren van een vrouw. Iemand bedacht als grap dat je bij verlies automatisch lid werd van de ‘Vera Menchik club’. Aan Maróczy de vraag wie de club had ‘opgericht’. Het duurde een aantal sessies waarin hij via Rollans liet weten onzeker te zijn over het antwoord en geeft eerst spelers als Spielmann en Grünfeld als mogelijke kandidaten. Op 21 augustus 1988 komt hij met de suggestie van Albert Becker, maar zegt erbij dat dat eigenlijk niet kan, omdat die in die tijd net naar Zuid Amerika was geëmigreerd. Opvallend genoeg had net drie dagen tevoren het antwoord (Becker!) in het bekende tijdschrift Schachwoche gestaan. Maar dit wordt door Eisenbeiss dan weer uitgelegd als een aanwijzing dat hier inderdaad de geest van Maróczy sprak en niet Rollans (die zou dan wel het correcte antwoord overtuigend hebben gegeven).

Een skeptische verklaring
Het ligt voor de hand om de verklaring voor de partij en het beantwoorden van de vragen te zoeken in de persoon van Eisenbeiss. Belangrijke zaken weten we alleen uit wat hij erover kwijt wil en van enige serieuze controle was natuurlijk geen sprake. Het valt ook op dat hij er zelf pas uitgebreid over schreef in 2006 (in het Journal of the Society for Psychical Research), dus nadat Kortsjnoj er in zijn biografie (de uitgebreide tweede versie) aandacht aan besteedde. De andere hoofdrolspelers waren inmiddels al overleden (Rollans vlak na de partij en Sebestyén in 1996).

Schaken met een dode 14
Het medium Robert Rollans

De keuze voor Maróczy lijkt redelijk willekeurig, maar Kortsjnoj en Eisenbeiss leggen daarover al enigszins verschillende verklaringen af. Waarom Maróczy eigenlijk? Waren er geen interessantere kandidaten? Mij verbaast het eigenlijk dat Kortsjnoj hem al op zijn derde plek had staan. Het kan bijvoorbeeld zijn dat Eisenbeiss dagboeken van Maróczy te pakken had gekregen (Sebestyén vond ze in ieder geval) en de keuze daarom een beetje gestuurd heeft. Of de volgorde van het stellen van de vragen aan Maróczy en het onderzoek van Sebestyén is net omgekeerd geweest. Sebestyén was op pad gestuurd om de antwoorden te vinden zonder dat hem medegedeeld was waarvoor die eigenlijk bedoeld waren.

Er zit nog een naar kantje aan het verhaal van Eisenbeiss. Op 10 juli 1988 doet de geest van Maróczy een boekje open over zijn motieven om mee te doen aan het experiment (zie de tweede bron hieronder), maar maakt dan ook een snerende opmerking over zijn landgenoten die niet gastvrij waren en niet bereid mee te werken aan de speurtocht van Eisenbeiss naar meer achtergrondinformatie over Maróczy. Het lijkt te slaan op de weigering van de nog in leven zijnde kinderen van Géza Maróczy om Eisenbeiss te ontvangen toen die eerder die maand in Budapest was. Zij hadden namelijk helemaal geen zin in dit spiritistische gedoe toen ze er achter kwamen dat het daarom ging. Het lijkt er sterk op dat Eisenbeiss slecht tegen zijn verlies kon en ze, zogenaamd via hun vader, nog een trap nagaf.

Verder lezen over deze kwestie:

  • http://www.chessproblem.net/viewtopic.php?f=45&t=515 Veel van de vragen die gesteld werden aan de geest van Maróczy staan daarin beschreven en ook de partij van Maroczy tegen Romih (voor wie daar in geïnteresseerd is).
  • http://www.wegbegleiter.ch/wegbeg/schachsp.htm door een kennis van Eisenbeiss, die ook Rollans zelf sprak tijdens de partij.
  • http://whitecrowbooks.com/michaeltymn/month/2010/06/

Filed Under: Algemeen, Paranormaal Tagged With: automatisch schrift, Kortsjnoj, Maroczy, medium, schaken, spiritisme

Gemengd nieuws

28 October 2010 by Gert Jan van 't Land Leave a Comment

Gemengd nieuws 15
Het flatgebouw waar het drama zich afspeelde (bron: reportertv.info)

“In Parijs springt een groep mensen uit het raam, een baby komt hierbij om het leven”. NOS Nieuws berichtte op 24 oktober dat  ze dit vermoedelijk in paniek deden omdat de geschrokken waren toen ze iemand aanzagen voor de duivel. De groep zou bezig geweest zijn met een spiritistische seance. Ook veel andere Nederlandse media kwamen met dit verhaal. De prozaïsche verklaring voor de vreemde val van twee-hoog die de Franse media een dag later gaven, haalde de Nederlandse kranten niet. De Franse krant Le Figaro van 25 oktober 2010 presenteert een sober relaas. De tragedie heeft niets te maken met occultisme. De oorzaak is vermoedelijk een familieruzie die zo hoog opliep dat een groep mensen probeerde zich in veiligheid te brengen via een raam op de tweede verdieping en een  richeltje aan de buitengevel. Dit is tragisch misgegaan. Inmiddels heeft de politie 3 mensen opgepakt. Lees hier het artikel uit Le Figaro.

Filed Under: Paranormaal, Uit het nieuws Tagged With: frankrijk, spiritisme, verschijning

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Graancirkels op European Skeptics Congress 2024
7 May 2025 - SkepsisSiteBeheerder
Graancirkels op European Skeptics Congress 2024

Voordracht van Francesco Grassi op ESC2024 in Lyon.Lees meer Graancirkels op European Skeptics Congress 2024 › [...]

SKEPP wordt 35… en dat vieren ze!
27 April 2025 - SkepsisSiteBeheerder
SKEPP wordt 35… en dat vieren ze!

Onze Belgische zusterorganisatie SKEPP bestaat dit jaar 35 jaar. Op zaterdag 10 mei vieren ze dat met een mooi programma. Hoofdgast is de bekende skepticus en emeritus hoogleraar psychologie Chris French die onlangs ook tot erelid van SKEPP werd benoemd.…Lees meer SKEPP wordt 35… en dat vieren ze! › [...]

Breakthrough-prijs voor Gerard ’t Hooft
7 April 2025 - Pepijn van Erp
Breakthrough-prijs voor Gerard ’t Hooft

Professor Gerard ’t Hooft had al een Nobelprijs op zak, maar kan sinds dit weekend nog een van de meest prestigieuze onderscheidingen in de wetenschap op zijn indrukwekkende palmares bijschrijven: hij kreeg de Special Breakthrough Prize in Fundamental Physics! ’t…Lees meer Breakthrough-prijs voor Gerard ’t Hooft › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

Breathing Easy: Treating Allergic Rhinitis
8 May 2025 - Scott Gavura

Spring is a miserable season for those with seasonal allergies. There are effective drug- and non-drug measures that can control most symptoms effectively. The post Breathing Easy: Treating Allergic Rhinitis first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Pig Heart Xenografts for Infants
7 May 2025 - Steven Novella

Organ transplant is a potentially lifesaving medical intervention, but there is a critical lack of donor organs. Even in a wealthy country like the US, there are about 100,000 people on the waiting list for an organ transplant, but only about 23 thousand organs become available each year. About 6 thousand people die each year while on the waiting list. For this […] The post Pig Heart Xenografts for Infants first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Dear President Trump: Jealous Deep State Haters and Losers Want to Destroy YOUR Genius, Lifesaving, Nobel-Prize Winning Achievement. YOUR Vaccine.
6 May 2025 - Jonathan Howard

You've proven your haters wrong over and over again. As the most POWERFUL man in the world, and one of the most BRILLIANT men every to live, you can do it all with one quick phone call. The post Dear President Trump: Jealous Deep State Haters and Losers Want to Destroy YOUR Genius, Lifesaving, Nobel-Prize Winning Achievement. YOUR Vaccine. first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsOp https://archive.is/1Exnu staat een gearchiveerde versie van een recente posting van Ronald Meester op LinkedIn. In deze posting verwijst
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsEen verbeterde versie van Hoofdstuk 6 van dit rapport van Ronald Meester en Marc Jacobs is op 22 april 2025
  • Hans1263 on Volgens Maurice de Hond beschikt hij over telepathische gavenHet filmpje waarin hij een trucje met Jeroen Pauw uithaalt, bewijst natuurlijk helemaal niets, ja misschien het denkniveau van De
  • Renate1 on De linke weekendbijlage (17-2025)En de paashaas is er snel vandoor gegaan,
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (17-2025)@Renate1 Nee, de paashaas heeft het in een mandje op zijn rug. 😅😅😅

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in