Het protest van de Vereniging tegen de Kwakzalverij tegen een ondermaats proefschrift over acupunctuur als behandelwijze tegen slaapproblemen bij patiënten met depressie of schizofrenie haalde weinig uit. Op donderdag 26 november vond de promotie van Peggy Bosch gewoon plaats aan de Radboud Universiteit Nijmegen en zij verliet de zaal met de doctorsbul op zak. Jan Willem Nienhuys en ik waren aanwezig bij de verdediging. Een kort verslag.
Aan de Radboud Universiteit had de brief van de VtdK – en de aandacht in de pers daarvoor – waarschijnlijk toch wel wat effect gesorteerd. Zo werd de aankondiging van de promotie stevig aangepast (zie voor en na). En promotor Ton Coenen liet her en der weten dat het proefschrift misschien wel wat foutjes bevatte en dat de promovenda een wat optimistischer weergave van de resultaten had gegeven dan wellicht objectief gezien verantwoord was. In haar lekenpraatje voorafgaand aan de daadwerkelijke verdediging van haar proefschrift liet Bosch op haar powerpointslides de meer verantwoorde, veel zwakkere conclusies, ook nog even snel voorbij schieten.
De oppositie maakte het Bosch niet erg lastig. Toch moest ze zowat bij elke vraag over haar klinische onderzoekjes toegeven dat er allerlei problemen mee waren en dat ze het achteraf gezien heel anders had moeten opzetten. Ja, misschien was het beter geweest om de controlegroep ook een relaxuurtje aan te bieden op luie stoelen met een rustgevend muziekje, gaf ze toe. Maar ja, daar hadden ze niet op tijd aan gedacht, de trein liep al en er kon niet meer worden bijgestuurd. Ook de vragenlijsten die gebruikt waren om patiënten zichzelf te laten evalueren, waren haar nogal tegengevallen. De schizofrene patiënten kwamen daar bijvoorbeeld als veel normaler naar voren dan je op grond van de klinische beoordeling zou mogen verwachten. De waarde van die meetmethode is dus twijfelachtig, Bosch zou voor vervolgonderzoek graag gebruik maken van objectievere meetmethoden (ze noemde metingen van melatonine en gebruik van de Actiwatch).
Bosch bleef uitdragen dat ze hoge verwachtingen heeft van acupunctuur. Dat er geen duidelijkere effecten uit haar onderzoekjes naar boven waren gekomen, wijt ze onder meer aan de verschillen tussen de westerse definities van bijvoorbeeld schizofrenie en hoe ze daar vanuit de oosterse behandelwijzen tegenaan kijken. Eigenlijk zou ze onderzoeken willen doen met patiënten die allemaal netjes binnen één zo’n oosterse definitie zouden vallen. Maar in die traditie zijn er zoveel verschillende onderverdelingen dat je daar niet makkelijk genoeg proefpersonen voor kunt vinden om een experiment- en controlegroep mee te vullen. En om te bepalen in welk oosters diagnosehokje je een patiënt moet plaatsen, vertrouwt Bosch op de tong- en polsdiagnoses die daar gebruikelijk zijn.
De enige echt pittige vraag kwam van Winni Hofman van de UvA. Zij vroeg Bosch of zij de mogelijke effecten van de acupunctuur kon scheiden van die van de rustgevende muziek? Eigenlijk dezelfde vraag die ik in mijn vorige stuk over dit proefschrift ook stel. Bosch moest in haar antwoord toegeven dat ze dat niet kon. Daarmee blijft er dus van de twee klinische pionierstudies in haar proefschrift (zoals Bosch ze noemde) helemaal niets overeind. Voor een grondige analyse van het proefschrift moet je de nieuwste Skepter lezen, Jan Willem Nienhuys schreef er het coverartikel over.
Het was voor de promotiecommissie natuurlijk geen belemmering om na een kort beraad toch de doctorsbul aan Bosch te overhandigen. Zo gaan die dingen. Opmerkelijk genoeg liet Coenen in zijn lofrede eigenlijk alle steun voor acupunctuur vallen. Dat de gevonden effecten (klein, maar significant) verklaard zouden kunnen worden als placebo-effect leek hem en de andere promotor Van Luijtelaar toch eigenlijk wel stukken waarschijnlijker dan dat er sprake zou kunnen zijn van een specifiek effect van acupunctuur. Maar waarom hebben deze heren deze bedenkingen niet veel duidelijker opgenomen in de artikelen in het proefschrift waarvan zijn mede-auteurs zijn? Het lijkt er toch sterk op dat Coenen op het laatste moment pas wakker is geworden en de laatste promotie die hij begeleidde niet een al te grote smet wilde laten worden op zijn staat van verdienste.
Dat het onderzoek van Bosch welbeschouwd geen aanwijzingen heeft gevonden dat acupunctuur een zinnige behandelwijze zou kunnen zijn om slaapproblemen aan te pakken en dat de Radboud Universiteit z’n best had gedaan om de te stellige conclusies van Bosch af te zwakken tot enigszins normale proporties, was niet bij iedereen doorgedrongen. De ochtend van de promotie verscheen een persbericht met als kop ‘Radboud Universiteit: Proefschrift over Acupunctuur’ waardoor een aantal medische websites vermoedelijk dacht met een persbericht van de universiteit zelf te maken te hebben en ze namen dit sterk gekleurde verhaaltje klakkeloos over. De universiteit trad er wel snel tegenop en het misleidende persbericht is verwijderd (dat kwam uit de koker van WAVAN, de voor mij nog onbekende Wetenschappelijk artsenvereniging voor acupunctuur in Nederland).
Zie ook:
- Skepter 28.2: Acupunctuur-promotie – Omstreden proefschrift over acupunctuur in de psychiatrie
- Voxweb: Acupunctuurpromotie overleeft ‘storm’
- VtdK: Vereniging protesteert tegen acupunctuurpromotie
- Kloptdatwel: Acupunctuurpromotie aan de Radboud Universiteit
02-01-2015: Een Italiaans artikel gebaseerd op dit KdW-artikel is gepubliceerd.
Steun Kloptdatwel
Waardeer je dit artikel? Je kunt onze site steunen met een financiële bijdrage. Dat waarderen wij dan weer! Een donatie kun je doen via dit betaalverzoek (of klik op de afbeelding hiernaast).
NB de rekening staat op naam van Maarten Koller, formeel eigenaar van deze site.
Geweldig!
“Ik heb een zwak onderzoek gedaan met vele verkeerde keuzes en te vergaande conclusies, en weet u, een muziekje doet wonderen. Eigenlijk had ik het allemaal heel anders moeten doen, maar mag ik nu effe mijn bul vangen?”
Ik vind het ook bizar. Dat je je controlegroep moet blootstellen aan zoveel mogelijk dezelfde condities waarbij je alleen het specifiek te onderzoeken onderdeel weglaat leer je al in het eerste jaar van de studie psychologie. Voor je bachelorscriptie moet je daar al mee rekening houden, tijdens je masterscriptie opnieuw*. En dan vergeten zowel jij als je medeauteurs zo’n belangrijk gegeven tijdens je PhD opleiding?
*Gezien haar leeftijd heeft Bosch waarschijnlijk een doctorandus gevolgd en geen bachelor/master, toch denk ik dat ik er gerust vanuit mag gaan dat mijn opmerking in de vroegere constructie ook van toepassing was.
Dat kan deze doctorandus stellig beamen
Wat is een bul uit Nijmegen nu nog waard?
De WAVAN is kennelijk dit jaar pas opgericht uit ontevredenheid over het beleid van de veel bekendere NAAV. Op haar website schrijft de WAVAN onder meer (http://www.wavan.nl/patienteninformatie/over-de-wavan/ ):
Die stichting heet SWERF (Stichting WAVAN Education and Research Foundation) en heeft ook een eigen website. Die website geeft een beetje een beeld van de mensen die achter WAVAN en SWERF zitten (http://www.swerf.nl/swerf/ ). Je wordt niet vrolijk van deze SWERFers:
– voorzitter is ene Antonie van den Bos. Deze ontwikkelde de “Acryonto diagnose en therapie” en liet die deponeren als handelsmerk (http://www.aycronto.com/nl/medewerkers/antonie-van-den-bos ). Steekwoorden: acupunctuur, ooracupunctuur, elektroacupunctuur, homeopathie en dit pareltje: “Wij zijn gewend per consult contant af te rekenen om de administratie eenvoudig te houden.”
– Peter van de Pol is secretaris. Een acupunctuurarts met humor: “Acupuntuur [sic] betekent evidence based genezen.” (http://www.vandepolacupunctuurarts.nl/de-praktijk/acupuncturist). Natuurlijk, en Peggy Bosch is professorabel. Maar zij schreef ‘acupunctuur’ tenminste correct.
– de functie van penningmeester is kennelijk nog vacant. Bij de Raad van Wijzen is ook nog niemand aangesteld. Merkwaardig.
– dan drs. Karen Kruithof, ‘onderwijs mentor’. Zij zit op hetzelfde adres als het Van Praag Instituut (zie http://www.utrechtacupunctuur.nl/acupuncturist-utrecht.php ), dat graag onderzoek doet naar Therapeutic Touch, behalve als Skepsis erbij betrokken is.
– ten slotte drs. Ien Hay Liem, ‘voorzitter examen commissie, onderwijs coördinator’. Deed voorheen iets met onderwijs bij de NAAV. Voelt aan polsen en bekijkt tongen (http://www.acupunctuurarts-leiderdorp.nl/hoe-werken-wij ).
Men kan de stichting beter ZWERF noemen, om te benadrukken dat ze de weg kwijt zijn.
Er moet dus kennelijk niet alleen gebruik worden gemaakt van een onzinnige behandelmethode, maar er moet eerst ook gebruik worden gemaakt van een onzinnige diagnosemethode. Kortom een onzindiagnose krijgt een onzinbehandeling.
Ze toont zelf min of meer aan dat acupunctuur niet werkt en blijft vervolgens volharden in vertrouwen in dit sprookje. Geloof tegen beter weten in dus. Wat een boegbeeld voor de universiteit!
Ik ben benieuwd op welke wijze acupuncturisten dit enorme “succes” verder gaan uitventen.
Ja, want de diagnosemethode deugde niet. Het werkt natuurlijk alleen als je ook een onzinnige methode gebruikt om de kwaal te diagnosticeren. Wel weer een heel andere manier om de patiënt de schuld te geven van het falen van de behandeling.
En de patiënt is de dupe, zoals altijd bij kwakzalvers, zowel lichamelijk als financieel.
Zou men aan de universiteit van Nijmegen nu echt niet in de gaten hebben dat dit gepruts een forse imagoschade oplevert?
Citaat uit het Voxweb-artikel:
Ik ben wel benieuwd welke hooggeleerde zich diskwalificeerde met deze onnozele opmerking over het ‘prachtige proefschrift’.
Is die kritische dr. Winni Hofman pas op het laatste moment ingevlogen? Zij zat niet in de leescommissie.
Die opmerking kwam van Bart Ellenbroek. Die stond min of meer aan de wieg van de promotietraject van Bosch ( http://www.ru.nl/@743571/wetenschap/ ), maar had daar uiteindelijk weinig meer mee te maken vanwege een aanstelling in Nieuw Zeeland.
Hofman staat al wel in het dankwoord genoemd, dus het was altijd al de bedoeling dat ze in de oppositie zou zitten. Ze krijgt maar één zinnetje in dat lange dankwoord, waar anderen uitgebreid bedankt worden. Bosch had nooit iets met haar te maken gehad, in tegenstelling tot veel van de andere leden van de oppositie en manuscriptcommissie.
De Nederlandse Artsen Acupunctuur Vereniging is boos: https://www.perssupport.nl/persbericht/95594/acupunctuurartsen-verontwaardigd-over-kritiek-op-promotie en begint vast met de resultaten van het onderzoek in het proefschrift misleidend weer te geven.
Dat was natuurlijk te verwachten. In plaats van eindelijk eens kritisch naar hun eigen méér dan ongeloofwaardige “behandelmethode” te kijken en daar nu eens valide bewijs voor probéren te leveren, wordt de boodschapper van het slechte nieuws beklad. Alleen al hiermee laat de NAAV typisch kwakzalfgedrag zien.
De WAVAN probeert t nog een keer https://www.perssupport.nl/persbericht/95679/acupunctuur-voor-slaapstoornissen-bij-depressie-en-schizofrenie
De link werkt helaas niet…
Blijkbaar is alles toegestaan en publiceert het ANP alles klakkeloos.
Of hebben ze het bewust weer weggehaald?
Hier in cache:
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:5LbhhiQZfw8J:https://www.perssupport.nl/persbericht/95679/acupunctuur-voor-slaapstoornissen-bij-depressie-en-schizofrenie+&cd=2&hl=nl&ct=clnk&gl=nl
Zoals gebruikelijk wordt er door de kwakzalvers en goedgelovigen dus weer gedraaid, overdreven, uit zijn verband gerukt en uit de duim gezogen. Zo blijft er bij het grote publiek altijd iets hangen van: zie je wel… waar rook is, is vuur… het werkt wel degelijk.