Alternatieve schade

Je zou denken dat het stil zou worden rondom Andrew Wakefield. Na zijn publicatie in The Lancet dat autisme misschien wordt veroorzaakt door een vaccin, raakte hij in opspraak en zijn carrière kwam in een vrije val. Toch is nog steeds actief. Hij heeft actieve volgelingen die Wakefield zien als een Messias die het opneemt tegen het establishment. Dat blijkt uit een groot artikel dat de New York Times kort geleden over Wakefield schreef. Wie meer wil weten over vaccinaties en autisme kan het boek ‘The Panic Virus’ lezen (zie de link aan het einde van dit artikel).

Wakefield publiceerde in The Lancet een artikel waarin werd gesuggereerd dat vaccinaties de oorzaak konden zijn van autisme. Later bleek dat Wakefield gelogen had over de onderzoeksgegevens. The Lancet trok het artikel terug.  Andere onderzoekers toonden aan dat er geen verband kan worden gevonden tussen vaccins en autisme. Wakefield werd ontslagen, uit zijn beroep gezet en het tijdschrift BMJ onthulde dat hij zich had laten betalen voor zijn onderzoeksresultaten door advocaten die hun kansen op een schadeclaim wilden vergroten. Kloptdatwel beschreef dit in een eerdere blogpost.

De val van Wakefield was dus compleet. Maar er is ook grote schade. Het artikel van Wakefield in The Lancet was een startpunt van de antivaccinatiebeweging, in Nederland vertegenwoordigd door de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken (NVKP). Inmiddels zijn veel kinderen die niet worden ingeënt onnodig ziek geworden en overleden. Hierover schreef kloptdatwel ook eerder.

Verrassend dus om in de New York Times te lezen dat Wakefield nog steeds actief is. Hij heeft een groep volgelingen om zich heen verzameld die geloven dat het medische establishment zijn theorie de kop probeert in te drukken. Het Times-artikel maakt duidelijk hoe fel zijn volgelingen Wakefield verdedigen. Op een spreekbeurt van Wakefield in Austin, Texas, voegt een aanhanger de Times-journalist toe ‘be nice to him, or we will hurt you’. Wakefield komt naar voren als een man die overtuigd is van zijn theorie. In het Times-artikel neemt hij niets terug.

Het is interessant om je af te vragen hoe Wakefield zo kon ontsporen. Hij was een succesvolle arts (maag-darmspecialist) en had publicaties op zijn naam staan. Op een gegeven moment, medio jaren 1990, kwam hij op het idee dat het mazelenvaccin in combinatie met andere vaccins een bepaalde verandering in de darmen kan veroorzaken waardoor autisme een kans krijgt. Hij noemt deze ziekte ‘autistische enterocolitis’. Deze gedachte is het startpunt geweest van zijn strijd om anderen de ogen te openen voor deze theorie. Hij probeerde van alles om zijn vermoeden te bewijzen. Zo valt te begrijpen dat hij onethisch onderzoek deed (voorbeelden: hij nam voor zijn onderzoek tegen betaling bloed af van kinderen op een verjaardagspartijtje en hij deed onnodige endoscopieën). Ook valt zo te begrijpen (al is dit wel een stuk lastiger) dat hij zijn onderzoeksgegevens heeft gemanipuleerd en dat hij geld accepteerde. Uit het Times-artikel komt het beeld naar voren dat Wakefield al die middelen geoorloofd vond om zijn waarheid boven tafel te krijgen, namelijk dat een cocktail van vaccins autisme kan veroorzaken. Hij volhardt tot op de dag van vandaag in zijn overtuiging – ook al maakt onderzoek van anderen duidelijk dat het verband dat hij vermoedde er niet is.

Ook interessant is de vraag waarom hij zoveel actieve volgelingen heeft. Wie het verslag leest van de spreekbeurt van Wakefield in Austin begrijpt beter hoe deze charismatische man onzekere ouders een prettig gevoel kan geven en kan overtuigen dat hij hen kan helpen. De journalist van de New York Times verwoordt dit als volgt:

‘The fact that his fans have stood by him through his denunciation may seem surprising, but they may find it easier to ignore his critics than to reject their faith in him. After all, his is a rare voice of certainty in the face of a disease that is, at its core, mysterious. […] To parents who have run up against unsatisfying answers from the scientific community, Wakefield offers a combination of celebrity and empathy that leaves strong impressions’.

Wakefield is daarmee in feite niet veel anders dan een sekteleider. Dit wordt treffend verwoord door een van zijn aanhangers:

‘To our community, Andrew Wakefield is Nelson Mandela and Jesus Christ rolled up into one,” says J. B. Handley, co-founder of Generation Rescue, a group that disputes vaccine safety. “He’s a symbol of how all of us feel’.

Autisme is een goeddeels onbegrepen ziekte met ernstige gevolgen. Ouders moeten machteloos toekijken als hun babytje dat zich normaal leek te ontwikkelen, terugvalt en zich daarna niet ontwikkelt zoals andere kinderen. Thomas Insel, directeur van het National Institute of Mental Health in de USA, vertelt in het Times-artikel dat er nog geen verklaring is voor het overgrote merendeel van de autisme-gevallen. Insel noemt zichzelf daarom ‘een profeet van bescheidenheid’. Jammer dat Wakefield niet dezelfde houding kan opbrengen.

Meer lezen?

Wie meer wil lezen over autisme en vaccinaties kan heel goed het recent verschenen boek lezen van Seth Mnookin, The Panic Virus. In dit boek geeft Mnookin een goed overzicht van de gebeurtenissen in de afgelopen jaren. De boekbespreking van de New York Times vind je hier. Ook legt hij duidelijk uit hoe het zit met vaccinaties. Een aanrader lijkt me. Als je het hier bestelt, steun je Kloptdatwel.