• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar

Kloptdatwel?

  • Home
  • Onderwerpen
    • (Bij)Geloof
    • Columns
    • Complottheorieën
    • Factchecking
    • Gezondheid
    • Hoax
    • Humor
    • K-d-Weetjes
    • New Age
    • Paranormaal
    • Pseudowetenschap
    • Reclame Code Commissie
    • Skepticisme
    • Skeptics in the Pub
    • Skeptische TV
    • UFO
    • Wetenschap
    • Overig
  • Skeptisch Chatten
  • Werkstuk?
  • Contact
  • Over Kloptdatwel.nl
    • Activiteiten agenda
    • Colofon – (copyright info)
    • Gedragsregels van Kloptdatwel
    • Kloptdatwel in de media
    • Interessante Links
    • Over het Bol.com Partnerprogramma en andere affiliate programma’s.
    • Social media & Twitter
    • Nieuwsbrief
    • Privacybeleid
    • Skeptisch Chatten
      • Skeptisch Chatten (archief 1)
      • Skeptisch Chatten (archief 2)
      • Skeptisch Chatten (archief 3)
      • Skeptisch Chatten (archief 4)

Factchecking

Pseudowetenschap als dekmantel?

17 April 2012 by Pepijn van Erp 18 Comments

Aan de Université Paul Sabatier in Toulouse werd van 20 tot en met 22 maart een symposium georganiseerd in samenwerking met de Telesio-Galilei Academy of Science. Bij deze gelegenheid kreeg een aantal gerenommeerde wetenschappers een mooie medaille uitgereikt namens de stichting die is opgericht om openheid in wetenschap te bevorderen. Met die openheid zou het namelijk niet zo best gesteld zijn in reguliere wetenschappelijke kringen; de Telesio-Galilei Academy of Science geeft daarom ruimte aan tal van wetenschappers die zich bezighouden met theorieën aan de randen van wat algemeen als wetenschappelijk aanvaardbaar wordt gezien. Het is opmerkelijk dat de stichting bij het eerste lustrum van de uitreiking van haar prijzen een platform gevonden lijkt te hebben bij een respectabele universiteit. Maar deze stap richting bredere erkenning zou wel eens het begin van het einde kunnen zijn van deze wat geheimzinnige stichting. Ik neem je mee in een netwerk van stichtingen, prijzen, medailles, spookbedrijven en fantastische claims…. Er is zelfs een Nederlandse connectie.

Pseudowetenschap als dekmantel? 1
Francesco Fucilla

De ene vage club onderzoekt de andere

De Telesio-Galilei Academy of Science (TGA) is in 2007 opgericht door Francesco Fucilla, in eerste instantie onder de naam Santilli-Galilei Foundation, waaraan ik al eerder kort aandacht heb gegeven in het artikel de fantastische wetenschap van Ruggero Santilli. Toen heb ik de stichting beschreven als een club wat aparte wetenschappers die er plezier aan beleven om elkaar bij toerbeurt mooie medailles uit te reiken. Ik had me al voorgenomen om het eens wat verder uit te zoeken, maar nu komt er opeens een heleboel naar boven over de achtergrond van Francesco Fucilla. Vreemd genoeg vanuit een bron die door skeptici in eerste instantie niet serieus genomen zou worden, maar even fools are right sometimes.

Een van de beoogde laureaten bedankte voor een onderscheiding van de TGA. Het gaat om Arkadiusz Jadczyk, een mathematisch fysicus, verbonden aan de Universiteit in Toulouse. Maar hij leidt samen met zijn vrouw, Laura Knight-Jadczyk, ook de Quantum Future Group. De website (www.sott.net) die door deze organisatie wordt bijgehouden, oogt in eerste instantie als een soort ‘Niburu light’ en besteedt aandacht aan allerlei ‘alternatief’ nieuws. In het bijbehorende forum ontspon zich de afgelopen weken een interessante zoektocht naar de achtergronden van de TGA en die zijn nu samengevat in een artikel getiteld Corruption in Science: Francesco Fucilla and the Telesio-Galilei Academy of Science. Ik kwam toevallig uit op het bewuste draadje in het forum, omdat er ergens een stukje uit mijn artikel hier op kloptdatwel wordt aangehaald.

Ik begon te lezen en volgde het met steeds groter wordende verbazing.

Het zakelijke netwerk van Fucilla cs.

Het bestuur van de TGA bestond tot voor kort uit de volgende personen:

  • Francesco Fucilla, Founding Father (Scientist)
  • Waldyr Alves Rodrigues Jr., Chairman (Physicist – Mathematician)
  • Franco Selleri, Deputy Chairman (Physicist – Mathematician)
  • Jeremy Dunning-Davies, President (Physicist – Mathematician)
  • Terrance Clifford Amos, Vice President (Scientist)
  • Christian Corda, (Physicist – Mathematician)
  • Jacques S. Boedels, Legal Advisor To The Board
  • William A. Fucilla, Legal Advisor To The Board

Deze namen kom je in verschillende samenstellingen ook tegen in de directies van enkele tientallen bedrijven die ingeschreven zijn op hetzelfde adres in Londen. Francesco Fucilla staat meestal te boek als eigenaar of directeur van deze firma’s die zich voor een groot deel bezighouden met (alternatieve) energie of grondstoffen. Opmerkelijk is dat al een heel stel van deze bedrijven inmiddels failliet zijn en dat een aantal financiële dienstverleners die nauw verbonden zijn met dit netwerk boetes hebben gekregen van Financial Services Authority (FSA), een financiële toezichthouder in het Verenigd Koninkrijk. Een aantal bedrijven houdt zich bezig met de verkoop van producten die skeptici wel bekend zullen voorkomen. Global Energy Technology richt zich bijvoorbeeld op de ontwikkeling van de H-Booster, een waterstofgenerator voor in je auto, (onzintechnologie waar ik eerder over schreef). En Steriwave Quantum Computer Plc levert allerlei apparaatjes die met vage filmpjes worden aangeprezen voor een hele berg aandoeningen:

“Steriwave QC Plc–AltiMed” offers a wide spectrum of innovative ground breaking medical equipment. These devices are based on a pioneering, quantum chemistry approach to diagnosing and treating a wide range of medical conditions.

Ik kon deze apparaten overigens nog niet zo snel terugvinden op de lijst met ‘rare apparaten’ op de website van de Belgische sceptici (Skepp).

Penny stocks en vermeende  ‘pump-and-dump’ praktijken

De schrijvers van het artikel op Sott.net, Joe Quinn en Niall Bradley, zijn er redelijk zeker van dat het hier gaat om een netwerk dat er op gericht is om onder valse voorwendselen geld van investeerders aan te trekken. De bedrijven schrijven zogenaamde ‘Penny Stocks‘ uit, aandelen die heel laag geprijsd zijn, vaak minder dan één euro per stuk. Het totale bedrag dat met de aandelenuitgifte opgehaald moet worden, bedraagt echter dikwijls enkele miljoenen. Dit soort aandelen wordt meestal niet via de beurs verhandeld, maar via tussenhandelaren (brokers).

Een veel voorkomende fraude met dit soort aandelen heet pump-and-dump: via een misleidende marketing campagne worden de aandelen aangeprezen als zeer interessant, waarna de prijs omhoog gaat. Dat kan via allerlei trucjes, één ervan is de aankoop van een grote hoeveelheid aandelen door een bevriende partij, waardoor het voor de niet-ingewijde lijkt alsof er grote belangstelling bestaat voor het aandeel. Ook zijn er voorbeelden van agressieve telefooncampagnes om mogelijke klanten over te halen.

Pseudowetenschap als dekmantel? 2
Een gedeelte uit de aanbieding van aandelen in Global Energy Technology. Opmerkelijk is dat er meteen 40% van de inleg verdwijnt naar twee firma’s die al boetes hebben gekregen van de FSA. (klik voor vergroting)

Na verloop van tijd blijkt dat het bedrijf eigenlijk helemaal geen economische activiteiten ontplooit en bijvoorbeeld alleen salarissen betaalt aan directieleden en consultants van buiten af. Op die manier kan redelijk snel het opgehaalde vermogen weggesluisd worden en blijft er een lege huls over. De investeerders kunnen dan fluiten naar hun geld.

Twee bedrijven die optraden als brokers voor de uitzet van de aandelen van bedrijven van Fucilla, blijken door één van zijn zoons geleid te zijn. Op zich is daar niets crimineels aan, maar het geeft toch wel te denken dat die twee bedrijven flinke boetes hebben gekregen van de FSA en werden opgedoekt vanwege overtreding van de regels. De voorbeelden die genoemd worden in het artikel wekken de suggestie dat de zaken van Fucilla niet helemaal koosjer zijn. De geïnteresseerde kan het allemaal nalezen op sott.net. De beschuldiging is natuurlijk fors te noemen, in de woorden van de auteurs:

If this was just a case of wealthy philanthropists throwing money at scientists in hopes of realising life-long dreams (and maybe making a buck or two along the way), then there would be nothing to see here. It would just be business as usual, as much as it would just be ‘science as usual’. Where there is cause for concern, however, is the fact that many of these companies operated or directed by Fucilla et al also appear to raise public funding for their ventures through the persistent use of high pressure sales tactics and misleading information to sell customers shares they do not want or cannot afford. There is also evidence that the companies themselves fit the profile of ‘shell companies’ that engage in little if any actual work.

Het stuk op sott.net ziet er op zich goed onderbouwd uit en de gebruikte bronnen zijn voor iedereen te vinden op het Internet. Het zal financiële experts echter nog best veel tijd en moeite kosten om het helemaal uit te pluizen, denk ik. Aangezien ik die expertise niet in huis heb, zal ik me van een definitief oordeel onthouden.

De auteurs van het artikel hebben inmiddels naar eigen zeggen al hun gevonden informatie over het zakelijke netwerk van Fucilla aan Interpol doorgegeven. Fucilla is er niet zo blij mee natuurlijk, maar de manier waarop hij sott.net onder druk probeert te zetten, komt hilarisch over op een buitenstaander. De liefhebbers raad ik aan het volgende draadje op het Cassiopaea-forum te lezen: Francesco Fucilla & Co. Steriwave Stock Scam. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat ik de authenticiteit van de e-mails van Fucilla niet kon checken, maar het taalgebruik is wel in lijn met wat hij elders bezigt. Intussen verschijnen op de website van TGA en die van Global Energy Technology verklaringen waarin Fucilla juist de mensen achter sott.net beschuldigt (link1, link2).

Wat zou Fucilla dan eigenlijk aan de TGA hebben?

Waarom doen Fucilla en zijn zakenpartners zoveel moeite om de schijn te wekken dat ze ook een wetenschappelijke organisatie runnen. Is dat dan echt zo’n aanbeveling voor de activiteiten die ze ernaast ontplooien? Misschien wel. Bij de oprichting in 2007 was de belangrijkste ‘wetenschappelijke coryfee’ in de organisatie Ruggero Santilli en was de stichting zelfs naar hem genoemd. Kort na de eerste uitreiking van prijzen is er blijkbaar een breuk ontstaan met Santilli. Dat is volgens mij gekomen door het binnenhalen van Professor Waldyr A. Rodrigues Jr.

Pseudowetenschap als dekmantel? 3
Professor Waldyr A. Rodrigues Jr. ontvangt de eremedaille van de Université Paul Sabatier

In zijn relaas ‘A sad story‘ rekent hij af met Santilli en je kunt er duidelijk uit opmaken dat hij alleen door wilde gaan met de TGA van Fucilla als die de relaties met een aantal vage wetenschappers verbrak (met name Santilli en Myron Evans). Aangezien Rodrigues nog steeds te boek staat als een serieus wetenschapper, heeft Fucilla blijkbaar gedacht dat het verstandiger was alleen met hem door te gaan. Rodrigues lijkt inderdaad een vettere vis dan Santilli. Intussen zit hij zelf ook  in flink wat van de directies van de bedrijven van Fucilla, maar ik houd het nog wel voor mogelijk dat hij (de omvang van) de mogelijk dubieuze zaakjes tot nu toe niet doorzien heeft.

De Franse Université Paul Sabatier belegde van 20-22 maart een symposium dat werd georganiseerd door het wiskundig instituut  C.A.I.R.O.S (Clifford Algebras International Research Open Studies), waar Rodrigues assistent-coördinator van is, niet geheel toevallig waarschijnlijk. De universiteit heeft waarschijnlijk nooit onderzoek gedaan naar de achtergronden van de TGA en beloonde Rodrigues en Fucilla bij dezelfde gelegenheid in Toulouse met een eigen eremedaille.

Dat gedoe met die medailles werkt bij mij nogal op de lachspieren, maar blijkbaar streelt het de ego’s van alle betrokkenen nogal. Voormalig minister van onderwijs in Frankrijk, Luc Ferry, hield op het symposium bijvoorbeeld ook een lezing en werd alvast een Telesio-Galilei award voor 2013 aangeboden. En die heeft hij ook geaccepteerd volgens de TGA.

De ledenlijst van de TGA is momenteel nogal aan verandering onderhevig: opeens is nu ook Pierre Anglès, de baas van C.A.I.R.O.S., toegetreden tot het bestuur. Maar er zijn ook wat gewone en ere-leden die zich hebben laten schrappen van de lijst. Het rommelt dus nogal, waarschijnlijk naar aanleiding van de berichtgeving op sott.net. Ik denk overigens dat de TGA iedereen die ooit iets met ze maken heeft gemaakt ‘lid’ noemt, in de zin dat je op hun mailinglist staat, of zo. Luc Ferry staat er inmiddels ook bij.

Een Nederlandse connectie?

Een belangrijke Nederlandse connectie met de Telesio-Galilei Academy of Science vond  ik tot dusver niet. Zakelijk gezien zijn er wel relaties. Ik heb inmiddels contact gehad met een Nederlander die in een rol speelt in één van de bedrijven van Fucilla. Later deze week meer daarover.

Wordt vervolgd!

 

 

Filed Under: Buitenland, Factchecking, Pseudowetenschap, Uit het nieuws Tagged With: complottheorieen, Francesco Fucilla, onzinnige apparaten, santilli, Telesio-Galilei, waldyr a. rodrigues, watergas

Rambam – Checken journalisten hun bronnen?

10 March 2012 by Barbara van der Hoeven 109 Comments

“Wat u leest als nieuws dat is over het algemeen gewoon waar?” vragen de presentators van Rambam aan mensen op straat. “Ja, daar ga ik wel vanuit.” beantwoorden de meeste mensen. In deze aflevering van Rambam wordt het fact-checken van de media getest door het verzinnen van persberichten en vervolgens te kijken welke media dit “nieuws” plaatsen. Daarnaast wordt er door middel van verzonnen e-mailaccounts en een fictief onderzoeksbureau bijgehouden of kranten überhaupt bronnen verifiëren. Zo wordt niet alleen shownieuws te grazen genomen, maar vallen ook kwaliteitskranten door de mand.

De aflevering is te bekijken via de site van de NPO.

Filed Under: Factchecking, Skeptische TV Tagged With: journalisten, rambam

Politie Twente waarschuwt voor geheime tekens van inbrekers. Klopt dat wel?

29 February 2012 by Gert Jan van 't Land 13 Comments

Afgelopen week waarschuwde de politie Twente in het regionale dagblad Tubantia voor ‘Bargoense tekens’: geheime merktekens die inbrekers naast de voordeur zouden zetten. De politie vertelde Kloptdatwel dat na een inbraak merktekens op een woning waren gevonden. Informatie over de geheime dieventekens zegt de politie op het internet te hebben gevonden. Hadden de politie en de krant Tubantia niet beter wat meer onderzoek kunnen doen? Een artikel in het blad Onze Taal concludeert dat de merktekens ‘een politionele dwaling’ zijn. Op het internet zijn ook makkelijk andere bronnen te vinden waaruit blijkt dat de merktekens niet meer dan een stadslegende zijn. 

Politie Twente waarschuwt voor geheime tekens van inbrekers. Klopt dat wel? 4
De krant Tubantia en de politie plaatste deze foto bij de waarschuwing tegen Bargoense tekens. De foto is echter afkomstig van ‘verhalenbank.nl’, een wetenschappelijke collectie van stadslegendes (bron: tubantia).

Afgelopen vrijdag en zaterdag plaatste de regiokrant Tubantia twee grote artikelen over  geheime tekens die inbrekers naast de deur van woningen zouden plaatsen. De originele artikelen zijn niet op internet beschikbaar en kunnen hier dus niet worden weergegeven. Wel plaatste Tubantia deze korte artikelen op het internet: link 1 en link 2. Het eerste Tubantia-artikel van donderdag 24 februari houdt nog de nodige slagen om de arm en laat mensen aan het woord die er niets van geloven (‘krijtstrepen zijn zó 1820’). Maar het artikel van 25 februari klinkt al behoorlijk omineus:

‘Een zigzaglijntje dat met krijt is aangebracht op de voorgevel of bij de voordeur van een woning. Een ruitsymbool kan ook, een driehoek of een heel eenvoudig kruisje. De meeste mensen zal het nauwelijks wat zeggen, maar voor criminelen hebben deze tekens geen enkel geheim: deze zogeheten Bargoense tekens geven aan of er in een woning iets te halen valt’.

Aanleiding voor de artikelen: een waarschuwing van de politie Twente dat na een woninginbraak Bargoense tekens waren aangetroffen. De politie waarschuwde ook op internet en zei te vermoeden dat inbrekers via de tekens met elkaar communiceren: ‘we vermoeden dat het zo werkt, maar zekerheid daarover bestaat niet’ zei de politie in de krant. Verderop in het artikel wordt minder reserve in acht genomen: ‘Bargoense tekens worden over het algemeen gebruikt door criminelen uit Oost-Europa of met een zigeuner-achtergrond’. De politie adviseert mensen die een merkteken vinden om dit te fotograferen, snel te verwijderen en de politie te waarschuwen. Dit heeft inmiddels in drie dagen meer dan 100 meldingen opgeleverd.

Onze Taal: bargoense tekens zijn een broodje aap verhaal
Politie Twente waarschuwt voor geheime tekens van inbrekers. Klopt dat wel? 5
Illustratie uit het artikel van Peter Burger in Onze Taal: de vermeende inbrekerstekens zijn terug te voeren op een 19e-eeuws handboek voor rechercheurs. De tekens zijn in de afgelopen 50 jaar nergens aangetroffen, aldus Burger. Het artikel van Burger bevat nog veel meer tekens.

In het blad ‘Onze Taal’ verscheen in 2005 een artikel over Bargoense tekens. De auteur, Peter Burger, docent journalistiek aan de Universiteit van Leiden, noemt de politie-waarschuwingen ‘een politionele dwaling’. Burger vertelt in een smakelijk geschreven artikel hoe in 2005 diverse politiekorpsen waarschuwen tegen de ‘bargoense tekens’. De Volkskrant wijdde er een artikel aan dat steeds weer werd aangehaald als bron voor nieuwe waarschuwingen (‘Dieven kerven tekens op huizen slachtoffers’). Dit inspireerde Burger tot onderzoek. Aldus Burger:

‘Dat die tekens in Nederland ooit door inbrekers zijn gebruikt, is hoogst onwaarschijnlijk. In het buitenland zijn sporadisch aanhoudingen verricht in verband met dieventekens, maar harde bewijzen zijn daar evenmin gevonden. In een artikel uit concludeert de Franse hoogleraar sociologie Jean-Bruno Renard, gespecialiseerd in geruchten, dat de tekens in de jaren twintig en dertig misschien nog werden gebruikt door zwervers (‘Hier zijn ze goedgeefs’; ‘Hier krijg je iets als je ervoor werkt’). Voor recent gebruik door dieven vond ook Renard geen aanwijzingen’. … 

Ook eigen bronnenonderzoek van Burger leidt tot de conclusie dat de tekens een ‘stadslegende’ (urban myth) zijn. Burger vertelt dat de verhalen over de geheime merktekens voor het eerst opduiken in de 16e eeuw: ‘Er heerste in die tijd een hysterische angst voor bendes gespuis die in opdracht van vijandelijke hoge heren huizen en steden in brand staken’. Een criminologisch handboek uit de 19e eeuw brengt de tekens in kaart. Sindsdien berust onze kennis over de Bargoense tekens vooral op overschrijfwerk dat terug te voeren is op deze éne bron, het ‘Handbuch der Kriminalistik’ van Hans Gross. Burger contsateert:

‘De conclusie is onontkoombaar: ze zijn in Europa geïntroduceerd door Gross en bestaan alleen op papier. De dieventekens zijn geen inbrekersfolklore, maar politiefolklore’.

Politie Twente waarschuwt voor geheime tekens van inbrekers. Klopt dat wel? 6
Op het internet zijn met groot gemak schema’s met bargoense symbolen te vinden (bron: The Guardian).

Nu is het artikel van Peter Burger speciaal voor dit artikel in Kloptdatwel via een link toegankelijk gemaakt (waarvoor hartelijk dank). Maar ook zonder deze speciale bron zijn op het internet met groot gemak bronnen te vinden waaruit duidelijk wordt dat de vermeende dieventekens een stadslegende zijn. Zo schaart de wetenschappelijke website ‘verhalenbank’ de berichten over ‘Bargoense tekens’ onder de stadslegendes. De Engelse omroep BBC noemt in een artikel de ‘chalk symbols’ een ‘urban myth’. En in dit artikel in de Engelse kwaliteitskrant ‘The Guardian’ legt een bekende Engelse inbreker uit dat hij nooit heeft gehoord van de krijttekens op woningen:

“Never heard of it,” says Britain’s best-known burglar, Peter Scott, the author of Gentleman Thief, which recalls his days spent breaking into the homes of the rich and famous. “I find it hard to believe that burglars would bother, but then I find everything hard to believe these days.” 

De reactie van de politie Twente
Politie Twente waarschuwt voor geheime tekens van inbrekers. Klopt dat wel? 7
Met dit bericht waarschuwde de Twentse politie op 23 februari 2012 voor Bargoense tekens (bron: politie.nl). De foto is afkomstig van de ‘verhalenbank’, zie de link aan het einde van dit artikel.

De perswoordvoerder van de politie Twente reageerde op vragen van Kloptdatwel als volgt:

‘Hebben deze tekens iets met woninginbraken te maken? Wij kunnen hier geen bevestigend dan wel ontkennend antwoord op geven. Feit is wel dat er inderdaad in enkele woningen is ingebroken waar tekens op de woningen zijn aangetroffen. … Om andere mensen te attenderen op de aanwezigheid van soortgelijke tekens hebben we de media gezocht en hier een artikel over laten plaatsen om mensen tevens te waarschuwen voor mogelijke inbraken’. 

Waar haalt de politie Twente de informatie over deze Bargoense tekens vandaan? De perswoordvoerder:

‘Op internet zijn diverse websites te vinden die spreken over Bargoense tekens. Deze zijn door ons geraadpleegd. Ik ben niet op de hoogte van een wetenschappelijk onderzoek n.a.v. deze tekens’. 

Conclusie?

Uit het artikel in het blad Onze Taal en uit diverse bronnen op internet trekken wij de conclusie dat de Bargoense tekens vermoedelijk een stadslegende zijn. En natuurlijk – wie op internet zoekt, vindt natuurlijk de onzin het snelst en gemakkelijkst. En het is natuurlijk merkwaardig om te  waarschuwen voor Bargoense tekens en tegelijk te zeggen ‘ik weet echt niet of er wel wat van klopt’. Ik denk dat het verstandiger zou zijn geweest als de politie en de krant Tubantia iets verder hadden gezocht dan de eerste hits van een internetsearch. De berichten dragen misschien onnodig bij aan onrust in de samenleving en de verwijzingen naar Oost-Europeanen en zigeuners ruiken niet bepaald fris. Zonder onderzoek is er niets te zeggen over de herkomst van de krijttekens die in Hengelo zijn gevonden. Zijn de kruisjes misschien gezet door kinderen? Serieus onderzoek uit het blad Onze Taal laat in ieder geval zien het erg onwaarschijnlijk is dat de merktekens afkomstig zijn van boeven. Dat de politie bij haar bericht een foto plaatst die afkomstig is uit de ‘verhalenbank’ (een wetenschappelijke collectie van stadslegendes) zegt misschien al wel genoeg.

 

Filed Under: Algemeen, Factchecking Tagged With: bargoense tekens, complottheorieen, politie, twente, verkeerde berichtgeving

Kunnen dieren zelfmoord plegen?

27 February 2012 by Pepijn van Erp 8 Comments

In de traditionele Chinese geneeskunst worden nogal wat ingrediënten gebruikt die het leven kosten van zeldzame dieren. Redelijk bekend is wel dat tijgers en neushoorns in het voortbestaan bedreigd worden, omdat die verwerkt worden in allerhande onzinnige poeders. Onlangs werd ook het lot van ‘galberen’ weer onder de aandacht gebracht door actievoerders. Niet omdat die met uitsterven bedreigd worden, maar om de verschrikkelijke omstandigheden waarin gevangen exemplaren moeten leven. Duizenden beren worden in China, Laos en Vietnam namelijk in ‘farms’ gehouden alleen om hun gal af tappen. Die gal wordt gebruikt in talloze producten uit de traditionele Chinese geneeskunst  (meestal aangeduid met de Engelse afkorting TCM). Het melken van de galblaas gebeurt op zo’n pijnlijke manier dat de beren zelfs tot zelfmoord gedreven zouden worden. Een bijzonder aangrijpend verhaal is dat van een moederbeer, die eerst haar jong wurgt om het verdere ellende te besparen en vervolgens zelfmoord pleegt. Maar is dat niet een wat al te sterk verhaal?

Over het gebruik van berengal in medicijnen, raad ik aan het artikel op Sciencebasedmedicine.org te lezen: Asian Bear Bile Remedies: Traditional Medicine or Barbarism? Pas wel op: op deze website zijn echt akelige beelden en foto’s te zien. In het verleden werden de galblazen van beren gewonnen door ze in het wild te bejagen. In de jaren ‘80 van de vorige eeuw werd de spoeling blijkbaar zo dun dat die berenfarms steeds meer begonnen op te duiken. De vraag naar TCM groeit wereldwijd dankzij de globalisering en dus neemt helaas ook de vraag naar berengal toe.

Een van de belangrijkste producenten van producten met berengal, Guizhentang Pharmaceutical, kondigde onlangs zelfs aan aandelen uit te schrijven om met het opgehaalde geld meer te kunnen investeren in productie (link). Hoewel er in China ook steeds meer protest tegen komt en er zelfs kunstmatig geproduceerde alternatieven voor de gal worden ontwikkeld, zal er wel niet snel een einde komen aan deze misstanden. De firma in kwestie is intussen bezig met een doorzichtige PR-campagne  om het publiek ervan te overtuigen dat het (bij hun) allemaal niet zo gruwelijk is als dierenactivisten doen voorkomen.

Maar nu wil ik terugkomen op dat verhaal van die zelfmoord, dat spreekt nogal tot de verbeelding. Het artikel in AD gaat er bijvoorbeeld bijna uitsluitend over. De vroegste bron die ik er voor kon achterhalen (5-8-2011)  komt van een nieuwssite uit Singapore (bij mij doet de link het vaak niet de eerste keer, maar na herladen wel). [Zie update onderaan het artikel]  Het blijkt een anekdote van iemand die tijdelijk op zo’n berenfarm zou hebben gewerkt, niet een heel sterk onderbouwd verhaal dus. In dat artikel staat ook nog dat de beren vaak een ijzeren harnas krijgen aangemeten om te voorkomen dat ze zichzelf zouden doden door op hun buik te slaan. Maar dat lijkt een fabeltje. Op de website  van Stichting ‘Save the Moonbears’ is te lezen wat de reden van het gebruik van die harnassen was(?). Die beren werden uitgerust met een vaste katheter en de harnassen voorkomen dat de beren die er uithalen. Op zich al gruwelijk genoeg, maar met voorkoming van zelfmoord heeft het dus niets te maken.

De vraag of dieren überhaupt in staat zijn tot zelfmoord is in de geschiedenis al vaker gesteld. Een interessant stuk over dit vraagstuk is ‘The Nature of Suicide’ . Beschreven wordt onder andere de mythe dat schorpioenen in het nauw gedreven door vuur, zichzelf met hun gifstaart in de kop zouden prikken om een snellere dood te sterven. Dit is vooral bekend geworden doordat Lord Byron het in één van zijn gedichten (‘The Giaour’, 1813 ) verwerkte.

Kunnen dieren zelfmoord plegen? 8
Lord Byron gebruikte de mythe van de schorpioen in zijn gedicht ‘The Giaour’

De discussie over dit geval was genoeg reden voor dierpsycholoog Conwy Lloyd Morgan om dit eens onder laboratoriumomstandigheden te testen. Je moet wel redelijk sadistisch zijn om schorpioenen aan alle gruwelijkheden te onderwerpen die beschreven worden: omringen met vuur, beschijnen met  door vergrootglas geconcentreerd zonlicht, branden met fosforzuur en het toedienen van elektrische schokken! In ieder geval constateerde hij geen zelfmoordpogingen. Het af en toe ‘steken’ op de eigen rug van de schorpioen moest uitgelegd worden als een instinctieve reactie om irritatie weg te nemen. Schorpioenen zouden zoals later bleek ook min of meer immuun te zijn voor het eigen gif en dat van andere schorpioenen (link).

Het is erg gemakkelijk om diergedrag verkeerd uit te leggen. Het verhaal van lemmingen die massaal zelfmoord plegen door zich van kliffen te storten, staat inmiddels wel voldoende bekend als ‘hoax’, die mede door natuurfilms van Walt Disney in het leven is geroepen. Ja, het komt voor dat lemmingen na het springen van rotsen verzuipen, maar met een zelfmoordpoging heeft het niets te maken. Ook het feit dat bijen het leven laten als ze je met hun gifangel prikken, zullen toch weinigen uitleggen als zelfmoord. Bij bijen gaat het overigens niet altijd mis: als ze hun angel gebruiken tegen andere insecten (waarvoor die evolutionair waarschijnlijk ontwikkeld is), blijft die niet steken en kan die teruggetrokken worden zonder verdere schade voor de bij (link).

Om van ‘bewuste’ zelfmoord te spreken, zullen we het toch moeten beperken tot dieren waarvan aangetoond is dat ze beschikken over zelfbewustzijn. Nu zijn daar ook wel mogelijke gevallen van beschreven. Dolfijnentrainer Ric O’Barry denkt dat ‘Kathy’, een van de dolfijnen die Flipper speelde, voor zijn neus besloot op te houden met ademhalen en zichzelf verdronk. Maar ook dit verhaal kan niet bevestigd worden door andere waarnemers.

Kunnen dieren zelfmoord plegen? 9
Kwam Nikkie aan z’n eind door zelfmoord of was het een ongeluk?

Een ander beroemde casus is die van Nikkie, de chimpansee die in Burgers’ dierenpark in maart 1984 omkwam door verdrinking. Het is beschreven door Frans de Waal in zijn boek ‘Chimpanseepolitiek’  en ook door Otto Adang in ‘De machtigste chimpansee van Nederland’. Nikkie voelde zich bedreigd door twee andere mannetjesapen, Yeroen en Dandy, en zou geen uitweg meer hebben gezien. Was dit de eerste keer dat er een zelfmoord onder apen werd waargenomen? Beide primatologen achten het echter toch waarschijnlijker dat het om een ongeluk ging (De Waal , Adang).

Vooralsnog niet heel sterke aanwijzingen dat zelfmoord bij dieren voorkomt. Wat mij betreft moeten we het er op houden dat Henry Maudsley nog steeds gelijk heeft. In 1879 gaf hij op het verhaal van een moederpoes die zichzelf gewurgd zou hebben nadat haar kleintjes waren verdronken, de volgende reactie (uit het eerder aangehaalde ‘The Nature of Suicide’):

‘It is quite possible that an animal in a state of excitement or delirium from pain and illness may make a frantic rush which issues in its death, just a s a human being may do; but that is quite a different thing from a distinctly conceived and deliberately perpetuated suicide. Of such an act by any animal below man we are yet in want of satisfactory evidence’.

Ook de bekende schrijver Jonathan Safran Foer vindt dat we moeten oppassen met het toedichten van menselijke eigenschappen aan dieren, ook als dat gebeurt met de bedoeling om onrecht aan de kaak te stellen (link):

‘We don’t need to make animals like humans in order to treat them with decency. If we just treated pigs like pigs and cows like cows, that would be sufficient’.

Het aangrijpende verhaal van de zelfmoord van de moederbeer lijkt me een verzinsel. Een actie die (verkeerd) geïnterpreteerd kan worden als zelfmoord, zoals Maudsley beschrijft, is in dit geval nog wel voorstelbaar. Dat ze eerst nog bewust haar jong doodt, lijkt me echter al te sterk om waar te zijn. Kan een beer overigens wel wurgen? En is het mogelijk om zelfmoord te plegen door met je kop tegen een muur te lopen (hoe hard zou een berenschedel zijn)? …
Maar wellicht zijn dit soort verhalen wel een effectief middel om meer aandacht te vragen voor praktijken die natuurlijk echt zo snel mogelijk moeten stoppen! Een leugentje om bestwil?

[Update 2-3-2012] Ik denk het originele Chinese artikel gevonden te hebben: link. Mijn kennis van het Chinees is nihil, maar een gebruik makend van de Google translator als controle, lijkt het me dat de vertaling op deze site wel aardig zal kloppen. Het verhaal is nog een stuk aangrijpender dan ik dacht: het jong zou de nacht voor de operatie zelf ontsnapt zijn en zich bij de verteller van het verhaal verstopt hebben onder het bed. Voor mij wordt het er niet geloofwaardiger op.

Filed Under: Alternatieve schade, Buitenland, Factchecking, Uit het nieuws Tagged With: alternatieve behandelwijzen, beren, dieren, gal, kwakzalverij, TCM, video, zelfmoord

Rick Santorum zuigt NL massamoord op bejaarden uit z’n duim

21 February 2012 by Gert Jan van 't Land 27 Comments

De Amerikaanse presidentskandidaat Rick Santorum beweert dat in Nederland grootschalige bejaardenmoord plaatsvindt. Op 6 februari vertelde hij aan een geschokt publiek dat bezuinigingen op de gezondheidszorg er in Nederland toe hebben geleid dat in Nederlandse ziekenhuizen massaal onvrijwillige euthanasie wordt toegepast op bejaarden. Het gevolg volgens Santorum: Nederlandse bejaarden vluchten naar buitenlandse ziekenhuizen. Zo ontlopen ze de gifinjecties die hen hier te wachten staan.

De ultra-conservatieve Santorum wil zijn publiek waarschuwen tegen euthanasie en abortus (en vermoedelijk ook wat schrik aanjagen voor het gezondheidsplan van president Obama). Maar om dat doel te bereiken zuigt hij een flinke hoeveelheid nep-feiten over de gang van zaken in Nederland uit zijn duim. Op het blog reddit.com zijn de feiten gecheckt.

  • Santorum: Nederlandse bejaarden zouden massaal polsbandjes dragen met daarop ‘geen euthanasie AUB’. Feiten: hiervan is natuurlijk geen sprake.
  • Santorum: de helft van het aantal euthanasiegevallen in Nederland zou  onvrijwillig zijn. in werkelijkheid zijn er strenge regels en is euthanasie altijd vrijwillig. Sterker nog: euthanasie is formeel verboden. Dit wordt op reddit.com uitgelegd.
  • Santorum: euthanasie zou goed zijn voor 10% van de totale sterfte in Nederland. In werkelijkheid was in 2010 slechts 2,3% van de 136.000 sterfgevallen het gevolg van euthanasie.
  • Santorum: Nederlandse bejaarden zouden massaal toevlucht zoeken tot buitenlandse ziekenhuizen. Feit: hiervan is geen sprake (met uitzondering van Spaanse overwinteraars, hoewel die naar het schijnt liever naar Nederland gaan als ze iets mankeert).

Bekijk zelf hoe Santorum dit allemaal uit zijn duim zuigt:

Ik kan wel begrijpen dat Santorum duidelijk wil maken dat hij tegen abortus en tegen euthanasie is. Maar ik vraag me af of hij na heeft gedacht over de negatieve gevolgen van zijn onzin-feiten: misschien jaagt hij wel Amerikaanse toeristen onnodig schrik aan – die zullen misschien bang worden dat het door Santorum verzonnen Nederlandse beleid ook op hen wordt toegepast als ze onverhoopt tijdens hun vakantie in Nederland ziek worden of een ongeluk krijgen. Dat zou slecht zijn voor de Nederlandse economie. En misschien krijgen Nederlandse toeristen en zakenmensen in Amerika wel allerlei vreemde vragen. Draagt dat bij aan samenwerking en begrip over en weer tussen bondgenoten? Wordt het niet eens tijd dat de Nederlandse ambassadeur een brief schrijft aan de voorzitters van de fracties in het Amerikaanse parlement dat dit zo niet langer gaat?

 

Met dank aan dit NRC bericht.

Foto voorzijde: rick santorum (wikipedia).

Filed Under: De ideeën van, Factchecking, Uit het nieuws Tagged With: complottheorieen, liegen, rick santorum

  • « Go to Previous Page
  • Page 1
  • Interim pages omitted …
  • Page 18
  • Page 19
  • Page 20
  • Page 21
  • Page 22
  • Interim pages omitted …
  • Page 24
  • Go to Next Page »

Primary Sidebar

Steun ons via:
Een aankoopbol.com Partner (meer info)
Of een donatie

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Skeptic RSS feed

  • Skepsis
  • Error
  • SBM
Fluoride-angst?
30 June 2025 - Ward van Beek
Fluoride-angst?

Raad eens’, vraagt Cor van Loveren: ‘Het is begin jaren zeventig. Hoeveel gaatjes denk je dat een kind van vijf gemiddeld had?’ Het antwoord: achttien. ‘In haast elke tand zat wel een gat.’ Gemiddeld genomen dan. Er waren ook tanden…Lees meer Fluoride-angst? › [...]

James Randi test wichelroedelopers in Australië
11 June 2025 - SkepsisSiteBeheerder
James Randi test wichelroedelopers in Australië

In 1980 bezocht James Randi Australië op uitnodiging van Dick Smith om daar een test uit te voeren met wichelroedelopers.Lees meer James Randi test wichelroedelopers in Australië › [...]

Polarisatie juist goed voor democratie?
5 June 2025 - Ward van Beek
Polarisatie juist goed voor democratie?

.Soms lijkt het wel alsof we elkaar de hele dag de tent uit vechten. Op social media, bij verjaardagsfeestjes en in talkshows zijn we het oneens over vaccins, over Gaza, over vrouwenrechten. Dat blijkt ook uit onderzoek van het Sociaal…Lees meer Polarisatie juist goed voor democratie? › [...]

RSS Error: A feed could not be found at `https://skepp.be/feed`; the status code is `404` and content-type is `text/html; charset=UTF-8`

RFK Jr.’s reconstituted vaccine committee meets for the first time, and I can’t help but think of clowns…antivax clowns
30 June 2025 - David Gorski

Last week, HHS Secretary Robert F. Kennedy Jr.'s reconstituted Advisory Committee for Immunization Practices (ACIP) met for the first time. The proceedings reminded me, more than anything else, of an antivax clown car. The post RFK Jr.’s reconstituted vaccine committee meets for the first time, and I can’t help but think of clowns…antivax clowns first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Dr. Jay Bhattacharya Tried to Summon a Social Media Mob to Bully and Silence a Dissident Scientist, but the Mob Had Other Ideas
28 June 2025 - Jonathan Howard

The mob doesn't trust the medical establishment, and today Dr. Bhattacharya is the medical establishment. The post Dr. Jay Bhattacharya Tried to Summon a Social Media Mob to Bully and Silence a Dissident Scientist, but the Mob Had Other Ideas first appeared on Science-Based Medicine. [...]

As Trust in our Medical Establishment Justifiably Collapses, They Are Making Cheerful Propaganda Podcasts From Their Safe Spaces
27 June 2025 - Jonathan Howard

Some of us believe in civil debate and discussion, even though Drs. Vinay Prasad, Marty Makary, and Jay Bhattacharya do not. The post As Trust in our Medical Establishment Justifiably Collapses, They Are Making Cheerful Propaganda Podcasts From Their Safe Spaces first appeared on Science-Based Medicine. [...]

Recente reacties

  • O misterioso vídeo do disco voador em Mingachevir, no Azerbaijão - Portal Vigília on UFO’s – waar komen ze vandaan?[…] e produtiva, principalmente entre céticos. Um grupo de trabalho da iniciativa internacional “Skepsis”, começou
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc JacobsNaar aanleiding van reacties op X van Bram Bakker aka @bramkoers_tweet heeft Jaime Borjas meerdere malen opnieuw gereageerd op problemen
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het rapport over oversterfte van Ronald Meester en Marc Jacobs@Hans1263, bedankt voor je bemoedigende woorden. Ik ben er behoorlijk zeker van dat mensen als Ronald Meester, Jona Walk en
  • Klaas van Dijk on Bedenkingen bij het ‘retraction paper’ voor de Corman-Drosten PCR-testOndertussen is er een uitspraak van de zaak tegen huisarts Berber Pieksma, 1 van de vele co-auteurs van dit broddelwerk
  • Hans1263 on De linke weekendbijlage (24-2025)Benieuwd naar het resultaat. Vaak is de klokkeluider de kwaaie pier.

Archief Kloptdatwel.nl

Copyright © 2025 · Metro Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in