Kloptdatwel?

Gezondheid

Australië stopt met indirecte subsidies voor zeventien onbewezen ideetjes in zorgverzekering

by 32 Comments

Het Australische zorgverzekeringssysteem zit net wat anders in elkaar dan bij ons. Naast een algemene basisverzekering Medicare die iedereen heeft, kun je je extra verzekeren via Private Cover voor zaken als een vrije dokterskeuze en tandheelkundige zorg. Maar ook voor diverse alternatieve behandelingen, die we in navolging van Arjen Lubach beter maar ‘onbewezen ideetjes‘ kunnen noemen.

Australië stopt met indirecte subsidies voor zeventien onbewezen ideetjes in zorgverzekering 1Die Private Cover heeft dus veel weg van onze aanvullende zorgverzekeringen, maar er is wel een verschil. In Australië subsidieert de overheid  Private Cover indirect via belastingen, omdat je de kosten mag aftrekken. Niet zo vreemd dat de overheid dus wel wat te zeggen wil hebben (en gelukkig ook heeft) over wat er allemaal onder Private Cover valt.

In 2012 startte men met het bekijken van het bewijs voor de effectiviteit van zeventien onbewezen ideetjes, waaronder aromatherapie, homeopathie, iriscopie, Buteyko-therapie, toegepaste kinesiologie, shiatsu en yoga. In 2015 was het rapport klaar en daarin staat dat er voor geen van deze zaken afdoende bewijs te vinden was voor effectiviteit.

Nu schrapt de Australische overheid dus de financiële steun voor deze praktijken en mogen ze niet meer in verzekeringen voor Private Cover worden opgenomen. Het duurt overigens nog tot april 2019 voor het echt van kracht wordt.

Via Science Based Medicine: Australia ends insurance subsidies for naturopathy, homeopathy, and more

De Xentix doet niets bij burn-out

by 7 Comments

We moesten er even op wachten, maar eindelijk is het zover: de resultaten van het onderzoek naar de invloed van de futuristisch ogende Xentix op uitval door burn-out zijn binnen. De Xentix is een therapeutisch apparaat dat licht en magneetvelden combineert. Ik schreef er in 2014 een artikel over toen het onderzoek opgezet werd: ‘De Xentix – technobluf van Letec tegen burn-out‘. Het artikel met de resultaten van het onderzoek van het Coronel Instituut van het Academisch Medisch Centrum te Amsterdam is op 2 oktober jl. gepubliceerd in BMC Public Health.

De resultaten zijn kort gezegd volledig negatief. Op geen van de vooraf bepaalde uitkomstmaten werd enig statistische significant verschil gevonden tussen de drie groepen die aan de verschillende behandelingen werden onderworpen. Na verloop van 24 weken waren de deelnemers die de Xentix-behandeling ondergingen in combinatie met coaching, de deelnemers die coaching kregen en een nep-Xentix behandeling, en de groep die alleen coaching kreeg aangeboden, allemaal weer met vergelijkbare percentages van hun normale contracturen aan de slag. Ook op de subjectieve maten als stress en werk gerelateerde vermoeidheid scoorden de groepen niet wezenlijk van elkaar. Kortom, de Xentix kan voor de behandeling van burn-out de prullenbak in.

De Xentix doet niets bij burn-out 2

Op zich erg goed dat dit onderzoek, ondanks het negatieve resultaat gepubliceerd is en ook dat het onder Open Access voor iedereen te lezen is. Waar ik in mijn eerdere artikel vooral mijn verbazing over uitsprak was dat er helemaal geen serieuze aanleiding is om te denken dat de magneetvelden van de Xentix überhaupt van betekenisvolle invloed kunnen zijn. Wat Letec, de firma achter de Xentix, daarover zoal beweerde was in ieder geval natuurwetenschappelijke kolder.
In het artikel schrijven de auteurs het volgende over waarom ze toch een invloed voor mogelijk achtten:

Pulsed Electromagnetic Field therapy helps to stabilize the metabolism, resulting in a better balance between the cell and the intercellular spaces [11]. The mechanism of this therapy is thought to be that: i. hormones and neurotransmitters transmit chemical communication from one cell type to another that moderate the metabolic reactions of tissues to the environmental surroundings; ii. communication between these signalling structures is a potential mechanism by which very low-energy electromagnetic fields might increase metabolic activity in the human body. Hormone and neurotransmitter receptors are specific protein molecules that use a diversity of biochemical activities to pass chemical indicators from the external space of a cell through the plasma membrane to the inner space of the cell; iii. since many low-energy electromagnetic fields have less energy to directly pass through the membrane, it is likely that they may modify the existing signal transduction routes in cell membranes, thus producing both transduction and biochemical extension of the properties of the field itself [12]. However, the present understanding of what the physiological mechanisms of PEMF might be is incomplete.

Wie de moeite neemt om die referentie 12 (Luben, 1991) op te zoeken zal zien dat dit stukje tekst met slechts kleine aanpassingen is overgenomen van het abstract van die studie. (*). Daar volgt echter:  “As an example of the kinds of processes that may be involved in these interactions, one metabolic process in which the physiological effects of low-energy electromagnetic fields is well established is the healing of bone fractures.” En ook in het andere artikel waaraan in dit stukje wordt gerefereerd (Rahbkek, 2005) lijkt het allemaal te gaan om onderzoek waarbij de invloed van magneetvelden op bijvoorbeeld botgroei, wondheling en ontstoken gewrichten is bekeken. Dat staat mijns inziens nogal ver af van burn-outverschijnselen. Beide artikelen stonden overigens niet op de literatuurlijst die ik indertijd kreeg van Letec. Of de veldsterkte van de Xentix enigszins in de buurt komt van de minimale waarden die in deze artikelen worden genoemd, ben ik niet nagegaan, maar dat is natuurlijk ook relevant.

Dat Letec dit onderzoek zou kunnen gebruiken als promotiemateriaal, waarvoor ik een beetje bevreesd was, lijkt me met dit resultaat en de manier waarop het verwoord is, vrijwel uitgesloten. Helemaal als je in de Discussion leest dat de auteurs wat verbaasd waren dat ze eerder beschreven positieve effecten van licht- en magneettherapie los van elkaar, niet gerepliceerd zagen, en dat ze overwegen dat het misschien komt omdat bij de Xentix die twee mechanismen negatief op elkaar inwerken. Lijkt me ook onzin, maar dat schofffelt natuurlijk wel het unique selling point van de Xentix onderuit. Niet zo vreemd dat je op de website van Letec helemaal niets meer terugvindt dat verwijst naar het onderzoek, laat staan het resultaat.

Ik heb Letec een aantal vragen gestuurd over dit onderzoek en wat zij er van vinden. Zodra ik daar antwoord op krijg, vul ik dit artikel aan.

* In het artikel uit 2016, ook in BMC Public Health, waarin drie van de vier auteurs van dit nieuwe artikel de opzet van het onderzoek uit de doeken doen, is dat stuk op een spelfout na overigens 1-op-1 overgenomen en niet als citaat aangemerkt. Niet zo netjes.

Koepel van Europese wetenschapsacademies spreekt duidelijke taal over homeopathie

by 28 Comments

De EASAC, European Academies’ Science Advisory Council, heeft in een advies aan de Europese Commissie duidelijk afstand genomen van het gedoogbeleid voor homeopathische geneesmiddelen.

Die homeopathische korrels en druppels kunnen nu nog als geneesmiddel verkocht worden zonder dat de fabrikanten bewijs hebben geleverd dat ze ook werken. Als ze maar zover verdund zijn dat het uiterst onwaarschijnlijk is dat er ook nog enige werking van uit gaat en ze dus als veilig voor consumptie kunnen worden beschouwd, mogen die onzinproducten als ‘homeopathisch geneesmiddel’ verkocht worden. In Nederland mag er dan sinds enige tijd echt niet meer op staan waarvoor dat spul dan geacht wordt te werken volgens de homeopathie-gelovigen, maar elders in Europa gelden nog soepelere regels.

De EASAC stelt niet eens zoveel schokkends voor, gewoon een einde maken aan die rare uitzonderingspositie voor homeopatische producten:

Our purpose is not to seek the prohibition of homeopathic products, and we recognise the fundamental importance of allowing and supporting consumer choice. Rather, we aim to explore the policy dimensions for ensuring informed patient choice with the emphasis on ‘appropriately informed’, and for achieving a standardised knowledge-based, robust regulatory framework and sound advertising practices across the EU, which can apply equitably to all medicinal products, whatever their origins and whatever their mechanisms.

Maar ja, die homeopathie-gelovigen snappen ook wel dat ze nooit bewijs voor werking zullen kunnen leveren als ze aan dezelfde spelregels moeten voldoen als reguliere medicijnen. EASAC vat de stand van zaken rondom homeopathie zo samen:

Koepel van Europese wetenschapsacademies spreekt duidelijke taal over homeopathie 3

Het laatste puntje is ook wel interessant, omdat in de Europese regels voor de biologische veehouderij in feite wordt opgelegd dat boeren bij zieke dieren eerst aanrommelen met homeopathische (of kruiden-) middelen voordat ze mogen overschakelen op reguliere medicijnen. Dit is eigenlijk onverdragelijk uitstel van een echte behandeling en dus dierenmishandeling. Ik schreef daar toevallig mijn allereerste stuk op Kloptdatwel over.

Maar lees vooral zelf het hele advies (pdf, 12 pagina’s). En ook de berichtgeving in de Volkskrant, waarin homeopathisch arts Frans Kusse van de AVIG mag klagen: ” ‘De EASAC denkt vanuit een puur scheikundig model: een middel kan alleen werken als er werkzame moleculen in zitten. Terwijl wij zeggen: veel belangrijker is dát het werkt, en het bewijs daarvoor is er.'”  Ja hoor, dat kulverhaal kennen we intussen wel. Het zit ze ook niet mee, die sprookjesdokters, na 1 januari zal hij ook vast zijn artsentitel moeten inleveren. Arme Frans!

Genomineerden voor de Meester Kackadorisprijs 2017

by 53 Comments

Genomineerden voor de Meester Kackadorisprijs 2017 4De Vereniging tegen de Kwakzalverij zal op zaterdag 7 oktober bekend maken wie dit jaar de Meester Kackadorisprijs binnensleept. De prijs is bedoeld voor die instelling, persoon of onderneming die afgelopen jaar het meest heeft bijgedragen aan de verspreiding in daad, woord of geschrift van de kwakzalverij in Nederland.

Dit jaar staan er maar liefst veertien genomineerden op de lijst die op 14 september bekend werd gemaakt! Is het dit jaar zoveel erger gesteld met kwakzalverliefhebbers of gebrek aan optreden tegen kwakzalverij? Volgens de VtdK was er een “ongemeen groot aantal meldingen”. Een mooie selectie kandidaten of valt er wel wat op aan te merken? Wie mist er beslist op het lijstje en wie hoort er echt niet op thuis? Discussieer mee en geef uw keuze aan in de poll!

Bij de beoordeling van de lijst is het wel goed in het achterhoofd te houden wat de bedoeling van de prijs precies is. Die is niet in eerste instantie bedoeld om de ergste kwakzalver aan te wijzen. Op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) staat het reglement. Uit de inleiding daarbij:

Hoewel daadwerkelijk actieve kwakzalvers niet worden uitgesloten, is nadrukkelijk ook gedacht aan personen/instellingen die via publiciteit, geldstromen, opleidingen, wet- of regelgeving, mantelorganisaties, rechtspraak of anderszins de kwakzalverij hebben bevorderd zonder daarbij zelf vuile handen te maken. Het kan zijn dat de bekroonde activiteiten willens en wetens zijn ondernomen, maar ook naïeve of bona fide inspanningen die wellicht onbedoeld de kwakzalverij hebben bevorderd, kunnen in aanmerking komen. Goed bedoeld is dus geen excuus!

De genomineerden

  1. BIT Magazine – dit magazine voor paardenliefhebbers besteedt vaak kritiekloos aandacht aan allerhande kwakzalverij.
  2. B & W, Utrecht – het gemeentebestuur gaat in zekere zin mee met de angstverhalen over gezondheidseffecten van zendmasten.
  3. CIRAN – revalidatie-instelling die de unieke behandelmethode ‘elementaire therapie’ aanbiedt, waar een weekend in een Tibetaans instituut voor een ‘seminar levenskunst’ deel van uitmaakt.
  4. Deventer Ziekenhuis – gaat haar patiënten complementaire zorg aanbieden. [18/9/2017 Deze nominatie blijkt op een misverstand te berusten: het ziekenhuis was voor hetzelfde ‘vergrijp’ ook al in 2015 genomineerd. Een nieuwsbericht uit 2015 werd nu ten onrechte als afkomstig van dit jaar gezien]
  5. Femme Amsterdam – verloskundigenpraktijk in Amsterdam Zuid, die tegen een fikse bijbetaling allerlei overbodige extra zorg aanbiedt, waaronder consulten bij de acupuncturist.
  6. Koninklijke Nederlandse Organisatie Verloskundigen (KNOV) – accrediteerde een homeopathie-opleiding van de Vereniging voor Verloskunde en Homeopathie in samenwerking met Nederlandse Vereniging voor Klassieke Homeopathie. [Maar dit is al eerder weer ingetrokken.]
  7. Verwijderd: Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP) – een van de eisen van de periodieke herregistratie is dat een apotheker alternatieve geneesmiddelen als homeopathie en kruidengeneesmiddelen moet kunnen bereiden. [klopt niet volgens de KNMP 21/9/2017, van nominatielijst afgevoerd door de VtdK op 23/9/2017]
  8. Gerard de Korte, bisschop van Den Bosch – als eindverantwoordelijke voor de functie exorcist, die aan het bisdom door Frank As wordt vervuld.
  9. Merlijn Boekhandel in Haarlem – voor het aanbieden en aanprijzen van een berg aan gevaarlijke kwakzalversliteratuur.
  10. Nederlands Netwerk voor Lymfoedeem & Lipodeem (NL-Net) – geeft in hun blad Lymfologica veel ruimte aan kwakdenkers.
  11. Nederlandse Vereniging voor Cosmetische Chirurgie (NVvCC) – omdat bijvoorbeeld de “perfide kwakzalver Oliver Groh” gewoon op hun ledenlijst staat.
  12. Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) – vanwege de accreditatie van enkele HBO-master opleidingen in de ‘manuele therapie’.
  13. Pulse Media Group – produceert bijlagen vol dubieuze aanprijzingen van commerciële zorgverleners die worden meegestuurd met periodieken als Arts & Auto, De Volkskrant, Elsevier, Management Team en Trouw.
  14. VaccinatieRaad – Een zogenaamd goed doel met ANBI-status dat misleidende informatie over vaccinaties verspreid.

De redenen voor nominatie staan uitgebreider op de site van de VtdK. De ‘gelukkige’ winnaar wordt op 7 oktober bekend gemaakt, voorafgaand aan het jaarlijkse middagsymposium van de VtdK.

Poll

Wat denkt de lezer van Kloptdatwel ervan? Daar zijn we uiteraard benieuwd naar. Geef uw commentaar in de reactiemogelijkheid hieronder en vul de poll in. Meteen stemmen als u uw mening al klaar hebt, maar wachten met stemmen kan natuurlijk ook om de overwegingen van andere commentatoren uw eerste oordeel mogelijk te laten beïnvloeden. De jury van de Meester Kackadorisprijs gaf in 2015 de prijs nog aan de winnaar van onze poll, maar vorig jaar weken ze af. Wie weet beïnvloed uw stem dit jaar stiekem toch weer de keuze van de winnaar! Poll sluit op 5 oktober 2017.

This poll is no longer accepting votes

Wie verdient de Meester Kackadorisprijs 2024?
165 votes
StemResultaten

Gerechtshof bevestigt: ‘chiropractor’ is geen beschermde titel

by 2 Comments

Gerechtshof bevestigt: 'chiropractor' is geen beschermde titel 5
Chiropractor in US Army
(foto: Steve Pivnick | US Army)

Wat iedereen eigenlijk al wist, is nu in twee instanties door de rechter bevestigd: ‘chiropractor’ is geen wettelijk beschermde titel. Iedereen mag zich dus zo noemen, ongeacht opleiding of het aantal uren training. De uitspraak van het Gerechtshof Den Haag, dat een vonnis van de rechtbank bekrachtigt, dateert al van eind januari van dit jaar. De uitspraak is echter pas half juli gepubliceerd.

De rechtszaak was aangespannen door de Stichting Nationaal Register van Chiropractoren (SNRC), een praktijk uit Maasdijk en een chiropractor uit de Verenigde Staten. De praktijk wilde de Amerikaanse chiropractor in dienst nemen, maar kreeg daarvoor geen tewerkstellingsvergunning van het UWV. Het UWV liet namelijk weten dat de praktijk zich onvoldoende had ingespannen om de vacature te vervullen door ‘prioriteitgenietend aanbod op de arbeidsmarkt’. Anders gezegd, de praktijk moest eerst maar in Nederland of een ander Europees land naar een geschikte kandidaat zoeken. Bij het UWV was ook iemand als werkzoekende geregistreerd – ‘geïntimeerde’ in de uitspraak – die zichzelf als chiropractor (of ‘chiropraktiker’) aanbood. Deze persoon drijft een praktijk in de ‘chiropraktie en natuurgeneeskunde’ en heeft daarvoor in het verleden een opleiding in Duitsland gevolgd. Broodroof, oneerlijke handelspraktijken en titelmisbruik, aldus de Maasdijkse praktijk en de Amerikaanse kraker, die samen met de SNRC naar de rechter stapten.

Aan de rechtszaak ging de nodige intimidatie vooraf, door de advocaat van de geïntimeerde aangeduid als ‘juridische terreur’. Dat kwam hem op een tuchtklacht van een beruchte chiropractorsadvocaat te staan. Die klacht werd – zijnde tamelijk lachwekkend – uiteraard afgewezen. In juni 2015 wees vervolgens de rechtbank alle vorderingen van de SNRC c.s. af. En de stichting had nogal wat gevorderd. Geïntimeerde zou zich niet meer als werkzoekend chiropraktor (hier kennelijk met een ‘k’) mogen aanbieden of zich als ‘chiropractor’ (nu weer met een ‘c’) mogen aanduiden. Hij zou elke verwijzing naar de chiropractie in zijn inschrijving bij de KvK moeten verwijderen en de rechter zou bovendien voor recht moeten verklaren dat geïntimeerde aansprakelijk is voor de schade die de Maasdijkse praktijk en de Amerikaanse chiropractor zouden lijden doordat hij zich ten onrechte als werkzoekend chiropractor bij het UWV heeft ingeschreven. De verboden moesten natuurlijk vergezeld gaan van een dwangsom. De advocaat van de geïntimeerde zag het goed: dit heeft inderdaad veel weg van juridische terreur. In plaats van ‘geïntimeerde’ kunnen we rustig ‘geïntimideerde’ schrijven.

Gelukkig zijn er nog onafhankelijke rechters. De rechtbank wees als gezegd alle vorderingen af en het gerechtshof maakte gehakt van de tien grieven (zeg maar argumenten in hoger beroep) die tegen het vonnis werden aangevoerd. ‘Chiropractor’ en ‘chiropractie’ zijn geen wettelijk beschermde titels, aldus het hof. Van een overtreding van de Wet BIG is dus geen sprake. De SNRC had ook aangevoerd dat de geïntimeerde de professionele standaard voor chiropractoren had geschonden, waarbij ze verwees naar een document dat ze zelf had geschreven. Daarover oordeelt het hof hard:

“Het enkele feit dat een deel van in Nederland werkende chiropractoren zich bij SNRC heeft laten registreren en SNRC zelf normen heeft opgesteld, betekent niet dat sprake is van een professionele standaard. SNRC c.s. heeft ook niets gesteld over de wijze van totstandkoming van haar normen en evenmin is aangetoond dat deze normen breed gedragen worden door de beroepsgroep, die bovendien niet vastomlijnd is. Het is ook niet aan SNRC om te bepalen wie al dan niet als chiropractor kan worden aangemerkt. Het hof is dan ook met de rechtbank van oordeel dat niet is gebleken op welke wijze [geïntimeerde] gebonden is aan de door SNRC zelf opgestelde normen, laat staan dat SNRC c.s. de bevoegdheid toekomt om handhaving van haar normen jegens [geïntimeerde] af te dwingen.”

Daar is geen woord Chinees bij. Het hof meent verder dat geen sprake is van oneerlijke handelspraktijken, en dat geïntimeerde patiënten blootstelt aan gevaar of letsel – dit kennelijk in tegenstelling tot échte chiropractoren, die natuurlijk volkomen veilig werken – is helemaal niet aangetoond. De SNRC c.s. draaien op voor bijna 3.000 euro aan proceskosten. Of de verliezers nog in cassatie willen gaan, is niet bekend, maar ze zijn er evident fanatiek genoeg voor.