Kloptdatwel?

Kort

Het placebo-effect: een simpele demonstratie

by 12 Comments

Als je tegen een groep mensen zegt dat de ene helft een stimulant krijgt en de andere helft een slaapmiddel, terwijl je ze in werkelijkheid allemaal een placebo (niet-werkzaam middel) geeft, en ze vraagt om erop te letten wat het effect van het middel is op hun slaappatroon, dan denkt in dit geval ongeveer 75% van de mensen een echt effect te ervaren:

http://www.youtube.com/watch?v=xXiz44h_VZI

Deze simpele demonstratie toont aan dat het fenomeen nu eenmaal bestaat, we zullen er dus rekening mee moeten houden in alles wat we doen en bovenal: mensen die het ervaren zijn niet gek, het zijn gewoon mensen zoals jij en ik.

Maar ook al zeggen mensen zich (subjectief) beter te voelen, dat betekent dus niet dat er (objectief) echt iets veranderd is. Je kan je dus het gevaar voorstellen wanneer iemand met een ernstige ziekte zich beter voelt, na een alternatieve behandeling te hebben ondergaan die niet beter werkt dan een placebo. Het zou zomaar kunnen dat zo iemand later (te laat) naar de dokter gaat: “ja ik voelde me eerst wat beter, maar later ging het weer slechter”. Dokter: “was u maar eerder gekomen”…

Zulke situaties zijn zonde wanneer je bedenkt dat een normale, werkzame (reguliere) therapie ook gewoon een placebo-effect met zich meebrengt… bovenop de echte werkzaamheid.

Emily Rosa

by 5 Comments

Emily Rosa onderzocht energetisch therapeuten en kwam daarmee in het Guinness book of Records:

At age 11, Emily Rosa, of Loveland, Colorado, USA, became the youngest person to have research published in a scientific or medical journal when an article she co-authored appeared in the Journal of the American Medical Association on 1 April 1998.

Het artikel onderzocht de voornaamste claim van Therapeutic Touch (TT) therapeuten:

Er bestaat een universele levensenergie die (…) het sterkst [is] in en rond levende organismen. Als een organisme gezond is, stroomt de levensenergie er vrij en op een evenwichtige manier doorheen, maar bij ziekte is de energiestroom geblokkeerd, ontregeld en verzwakt. De toestand van het energieveld kan worden vastgesteld op basis van bepaalde sensaties die TT-beoefenaren voelen wanneer ze hun handen op een decimeter afstand langs het lichaam van de patiënt bewegen.

Rob Nanninga schreef voor Skepter al eens een uitgebreid artikel over Therapeutic Touch.

Het idee van Emily om deze mensen te onderzoeken kwam toen ze zich op haar negende afvroeg: kunnen TT-therapeuten écht een energieveld voelen? Als schoolproject besloot ze de TT-therapeuten eens te onderwerpen aan een simpele test:

http://www.youtube.com/watch?v=z3iaBNOJ6vA

De test was simpel: laat de therapeuten hun hand door een karton steken waar ze niet doorheen kunnen kijken. Houd vervolgens een van je eigen handen boven een van de handen van de therapeut en laat ze vertellen boven welke hand jouw hand zich bevindt. Als ze inderdaad een energieveld kunnen voelen, dan is het een simpele opgave.

Als je zo’n test tien keer doet, dan zou je gemiddeld ongeveer 5 keer goed moeten zitten. Dat aantal wordt dus gehaald door ieder willekeurig persoon die je maar van de straat plukt en dat betekent dus dat er niets speciaals aan de hand is: iedereen scoort rond de 5 keer.

Sommige therapeuten dachten echter al dat ze met 4 uit de tien een goede score hadden behaald… zoals Emily al zegt: die snappen niets van statistiek.

Sommige mensen hadden kritiek op het feit dat Emily niet de eerste auteur is van ‘haar’ artikel, dat is namelijk haar moeder Linda Rosa. Mevrouw Rosa reageerde daarop op de site Reddit.

Kan je één horoscoop maken die bijna iedereen ‘heel persoonlijk’ vindt?

by 23 Comments

Ja, dat kan:

In de bovenstaande video laat Derren Brown een aantal studenten iets persoonlijks (bijv. een sieraad) en een handtekening (letterlijk: je hand op papier leggen en de contouren volgen) in een envelop stoppen, vervolgens komt hij een uur later terug met een persoonlijke horoscoop. Sommige studenten zijn verbluft hoe goed de horoscoop bij hun past.

De verbazing is groot wanneer de studenten elkaars horoscopen mogen lezen: ze zijn allemaal precies hetzelfde.

Hoe het kan dat een horoscoop soms zo goed bij je lijkt te passen? Dit komt door het Forer effect/door Barnum statements, en dit is hoe de wikipedia het omschrijft:

Het Forer-effect, ook Barnum-effect genoemd, is afkomstig uit de psychologie en betreft de neiging van mensen om vage en algemeen geldende uitspraken over de eigen persoon te accepteren als rake, typerende omschrijving, zonder zich te realiseren dat diezelfde omschrijving voor bijna iedereen opgaat. Sceptici van de astrologie schrijven de populariteit van horoscopen toe aan dit effect.

Door iets persoonlijks en de handtekening te vragen kregen de studenten natuurlijk nog meer het idee dat de horoscoop echt persoonlijk zou zijn, en daarmee werd het effect mogelijk nog groter.

Docu ‘Madman or Something Worse’ vandaag uit

by 23 Comments

Docu 'Madman or Something Worse' vandaag uit 1
Screenshot uit de docu madman or something worse

Vandaag komt de documentaire ‘Jesus, madman or something worse’ uit. Het gaat om een internet-release via youtube. Op het moment dat ik dit schrijf heb ik alleen de website van de documentaire – nog niet de film zelf. Zodra die beschikbaar is, plaats ik hieronder het youtube scherm.

Volgens de website van de documentaire gaat het om een pittige aanval op Jezus:

‘Jesus of Nazareth was an awful moral philosopher. He compares badly to such modern greats such as Mill, Rawls or Ross and also to historical thinkers such as Aristotle, Diogenes or Plato. His moral contributions are not original, and his original contributions are not moral’.

Laten we eens kijken of de film een bijdrage levert aan een skeptische beschouwing van de bijdrage van de bijbelfiguur Jezus als moraalfilosoof of dat het neerkomt op churchbashing. Of nog iets anders. Ik ben benieuwd.

Aanvulling 26/6. Inmiddels is de film in twee delen geplaatst. Zie de schermen hieronder. Ik heb ze nog niet bekeken. Ik ben wel benieuwd, we komen er op terug.

Foto voorpagina – screenshot uit de docu. Dit bericht is geschreven door Maarten Koller en Gert Jan van ‘t Land

The Golden Crocoduck Awards 2011

by 14 Comments

Laatst berichtte ik al over journalist Peter Hadfield, die onder het pseudoniem Potholer54 op YouTube regelmatig de creationisten verbaal er van langs geeft. Het blijk dat hij daarnaast ook jaarlijks de Golden Crocoduck Award uitgeeft aan diegene die dat jaar het negende The Golden Crocoduck Awards 2011 2gebod het meest heeft gebroken (lees: de grootste leugen heeft verteld) om het creationisme aan de man te brengen. Maar wat is een crocoduck?

Oorspronkelijk was de crocoduck een creatie van Chih-Yuan Chen. In het boek van de Taiwanese schrijver wordt krokodil Guji Guji in een familie eenden grootgebracht, uiteraard met alle complicaties van dien. Dit heeft echter weinig te maken met het concept waarmee de creationisten aan de haal zijn gegaan.

In een debat in 2007 op ABC’s Nightline presenteerden Kirk Cameron en Ray Comfort hét bewijs waarom de evolutietheorie niet waar is: de crocoduck. Hun redenatie was als volgt: als organismen door evolutie van de ene soort in de andere overgaan, waarom is er geen overgang van een reptiel naar een vogel? Het vogelbekdier was precies zoals God hem gemaakt had, maar het feit dat er geen crocoduck was, dat was wel vrij verdacht. Het moge duidelijk zijn dat deze kritiek in wetenschappelijke kringen met gehoon ontvangen werd. Helaas voor de creationisten werd overigens in 2009 bekend dat er grote vogels hebben bestaan met tanden die behoorlijk wat weg hebben van de crocoduck, de pelagornithidenfamilie. Vrij snel daarna werd het redelijk stil bij Cameron en Comfort over hun grote ‘bewijs’.

The Golden Crocoduck Awards 2011 3

Juist door de absurditeit van de crocoduck bleef het idee echter hangen. Het concept werd omarmd als het voorbeeld van ‘when the creationists fail to get the point’. Geen betere naam dus voor een prijs die in het leven is geroepen voor het liegebeest van het jaar die het niet zo nauw neemt met de waarheid om de ideeën van het creationisme te promoten. De Crocoduck Awards bestaan sinds 2008 en worden jaarlijks uitgereikt.

Voor dit jaar zijn de kandidaten al bekend, maar wie interesse heeft mag zelf nog extra nominaties indienen. Wees er wel snel bij, want de bekendmaking vindt plaats in september.