Kloptdatwel?

Water zien branden bij Niburu

by 17 Comments

Op 7 juli was het eindelijk zover, Niburu Free Energy (NFE) zou de motor presenteren op 100% water. Een vervolg bovendien op de demo te Zwolle van 26 mei dit jaar die voor NFE eindigde in een daverende klap.

Stelt u zich eens voor dat u niet meer benzine, gas of diesel hoeft te tanken. Gewoon ‘s ochtends even controleren of er nog water in de tank zit. Desnoods vult u bij met water uit de meest nabije sloot. Vrije energie rechtstreeks uit de natuur, duurzaam en gemakkelijk. En mocht de motor onverhoopt vlamvatten, bedenk dan dat u rondrijdt met een vat bluswater! Veiliger kan niet. Het klinkt u wellicht als een spannend jongensboek in de oren, maar wanneer u er net zo goed over nadenkt als NFE, is de conclusie onontkomelijk: Het is een schande dat deze schone duurzame technologie nog niet beschikbaar is voor het volk. Om de mensheid te redden van de ondergang, volgens sommigen al eind dit jaar (dat wordt opschieten), gaat NFE nu orde op zaken stellen. De technologie is namelijk allang beschikbaar. Die wordt ons onthouden door kwade machten gevormd door banken, oliemaatschapppijen en andere exponenten van de gevestigde orde. En vergeet dat hele gedoe met patenten, die zitten alleen maar in de weg. Het is eigenlijk een beetje zoals in Harry Potter, toveren kan natuurlijk allang, maar het wordt gewone dreuzels zoals u en ik moedwillig onthouden. Welkom in de wereld van NFE waar pseudowetenschap schaamteloos inhaakt op milieubewustzijn en de behoefte aan duurzame energievormen om kwakapparaten aan de man te brengen.

Uw reporters van Skepsis, tovenaarsleerlingen in de dop, waren voor u ter plaatse om het wonder van de vrije energie te aanschouwen. Naar schatting 100 personen, voornamelijk mannen, waren afgekomen op de aankondiging van een motor op 100% water. Om u maar niet langer in spanning te houden: dat was niet wat we te zien kregen. Uiteindelijk zagen we hoe een benzineverbrandingsmotor kort op knalgas kon draaien. Niet echt spannend natuurlijk, maar de verhalen eromheen suggereerden veel meer. De meeste energie die bij Niburu Free Energy vrijkomt lijkt gespendeerd aan het verhaal. Dat belicht een interessante mix van techniek, anekdote en mystiek uit het genre New Age. Denk aan zaken als het “terug naar de natuur”-idee dat het nog altijd goed doet bij onstuitbare wereldverbeteraars, duurzame energieopwekking, milieubewustzijn, het complot van de gevestigde orde, verwondering over mooie natuurplaatjes, de magische oerkracht van waterstof, het “raadsel” van plus en min. Er is altijd wel iets waarbij u spontaan uitroept “maar natuurlijk!”.

Deze avond, die stilzwijgend leek opgedragen aan alle onbegrepen genieën, werd geopend met een praatje door de politieke partij in oprichting SOPN. Die afkorting staat voor Soeverein Onafhankelijke Pioniers Nederland. SOPN is op een of andere wijze (nee, ik wil het niet weten) voortgekomen uit Niburu. Deze partij wil onder andere openheid van zaken over UFO’s en pleit voor natuurzuivere energieopwekking (sic). Johan Oldenkamp, oude bekende van Skepsis (zie onder andere hier) en gedoodverfd lijsttrekker van SOPN, deed een beroep op de zaal om SOPN te steunen met handtekeningen en geldelijke bijdragen. Dan zal SOPN vervolgens pleiten voor meer ruimte voor baanbrekende innovaties zoals de motor op 100% water van Niburu. Ons advies is om wel eerst het partijprogramma te lezen. SOPN is onder andere van plan alle percelen te onteigenen, banken te nationaliseren, financiering van onderzoeksinstellingen stop te zetten, penioenfondsen op te heffen en niet te vergeten om alle bestaande patenten en octrooien te laten vervallen.

Namens Niburu namen Jeroen Arents en Frank Collaris het woord. Jeroen Arents praatte de avond aan elkaar en Frank Collaris trad op als technisch specialist en voerde de demo uit. De demo leek mede bedoeld als een verkoopverhaal voor hun Motion 1.1, een apparaat om het rendement van de verbrandingsmotor in uw auto aanzienlijk te verbeteren. Maar gek genoeg werd de Motion 1.1 niet gedemonstreerd. En daar beginnen de claims dus flink door elkaar te lopen. We kwamen voor een motor op water, we zagen een motor op knalgas en u kon een apparaat kopen dat het rendement van een motor zou verbeteren door knalgasinspuiting.

Wat de eerste claim betreft (de auto op water), wie een huishoudboekje kan bijhouden, kan ook bijhouden welke energie het systeem in gaat en welke er geleverd wordt. De meest slimme vraag uit de zaal die avond was dan ook over het vermogen dat nodig is om het knalgas te maken. Daarvoor werd door onze Niburu-vrienden een accu gebruikt die naar verluidt 80 Ampere bij 12 Volt leverde voor de elektrolyse van water. Dit betekent dat er zo’n slordige 1000 Watt aan vermogen in gaat. En daarmee kan je best wat knalgas maken, met of zonder resonantietechniek.

Op de een of andere manier was deze observatie voor NFE van ondergeschikt belang voor de lijn van het betoog. Sowieso staat NFE op het punt van grote doorbraken met dit onderzoek. Binnenkort gaan ze elektrolyse met magneten tot stand brengen, dan heb je die accu helemaal niet meer nodig, volgens NFE. Dat elektrische lading wat anders is dan magnetische polariteit deert dan even niet als je van Niburu bent. En wat Niburu betreft mogen we niet van knalgas (een mengsel van H2 en O2) spreken, het gaat hier volgens hen om een nieuwe toestand van water. Jammer alleen dat die nieuwe toestand nog nooit experimenteel is aangetoond, laat staan op papier aannemelijk is gemaakt. Het is een bedenksel van een handvol lieden zoals Ruggero Santilli, die de weg naar de wetenschap zijn kwijtgeraakt of nooit hebben gevonden.

Wanneer je eenmaal knalgas hebt geproduceerd met een flinke stroom is het niet moeilijk dat te laten ontbranden, zoals iedere brugklasser wel eens heeft mogen uitproberen. We kregen een uitgebreide demo door het NFE-team van de “spectaculaire” verbrandingseigenschappen van knalgas, pardon HHO. We zagen letterlijk water branden. Tenminste dat was de uitleg van de wannabee Nobel-laureaten van NFE. Volgens NFE gaat HHO een tot nu toe onbegrepen interactie aan met het materiaal waarmee de vlam in contact komt. Zo liet Frank Collaris met deze bijzondere vlam glas smelten en staal gloeien. Dat knalgas een hete vlam produceert is echter al langer bekend. Niet voor niets is lassen met knalgas een van de oudste lastechnieken. De vlam van een stoichiometrisch mengsel van H2 en O2 (en knalgas is zo’n mengsel) kan een temperatuur bereiken van 2800 graden Celsius, 700 graden hoger dan wanneer H2 in lucht wordt verbrand. Frank Collaris liet zien dat je je hand door de vlam kunt halen. Een vlam bestaat echter niet uit een enkelvoudig chemisch proces. Op verschillende plaatsen in de vlam vinden verschillende reacties plaats, onder andere door menging met de lucht eromheen. De temperatuur in de vlam is hierdoor sterk afhankelijk van de plaats in de vlam. En zo kan het dat op het spruitstuk van de lastoorts (dus buiten de vlam) een temperatuur van 34 graden Celsius wordt gemeten terwijl er op het materiaal in de punt van de vlam een veel hogere temperatuur wordt bereikt. Ook toevoegingen zoals natriumrestanten uit het gebruikte elektrolyt hebben invloed op de vlamtemperatuur. En inderdaad is er een interactie met het materiaal die afhankelijk is van het materiaal zelf. Het gaat hier om chemische processen met stoffen uit het materiaal die door warmte eruit vrij komen. Al met al was de demo een aardige demonstratie van de eigenschappen van knalgas maar volstrekt onvoldoende om aan te tonen dat met dit gas meer energie vrijkomt dan met reguliere scheikunde kan worden verklaard.

Een eerste poging om een motor op knalgas te laten lopen, mislukte helaas…doordat er water in het systeem kwam! De opstelling begon water te spuwen en knallen te produceren. Of iemand even een doekje bij de bar wilde halen. In de pauze konden we ons in de Soestse pioniersenclave vergapen aan de indrukwekkende verzameling esoterische boeken (waaronder die van Johan Oldenkamp), de verzameling geometrische vormen met vermeende transcendente eigenschappen, fair trade t-shirts en hennepchocolade. Dit alles in een geur van rijkelijk walmende wierook.

Een motor kan inderdaad op knalgas draaien. Het is een zeer schone brandstof met als enig afvalproduct water. Kort lukte dat Frank Collaris met een andere knalgascel na de pauze. Je kan knalgas ook bijspuiten in een benzinemotor. De claim dat hierdoor het totale rendement van de motor sterk wordt verbeterd, is tot nog toe echter niet experimenteel hard gemaakt door NFE. Bovendien is dit geknutsel aan uw motor mogelijk schadelijk. NFE beweert hierover dat de verbrandingstemperatuur door de HHO-toevoeging wordt verlaagd waardoor er juist minder slijtage optreedt. Maar ook dat konden we niet zelf verifiëren. Er waren veel doorverwijzingen naar het “lab in Maastricht” waar het allemaal al zou zijn aangetoond. Het grootste obstakel is volgens NFE toch wel de chip die het motormanagement regelt. Eh ja, onder andere regelt zo’n chip dat de motor niet onherstelbaar beschadigt…

Water zien branden bij Niburu 1
De Motion 1.1

Het wonderinspuitingsapparaat van NFE (de Motion 1.1) is te koop voor 650 euro en door het hele land heen zijn er bedrijven die het voor u kunnen inbouwen. Ja mensen, het mag wat kosten, maar dan heeft u een door NFE gegarandeerde inspuiting met HHO, die het rendement van de reguliere brandstof met minimaal 25% verbetert. Dit alles uiteraard volgens NFE. Natuurlijk niet vlak voor de APK doen, want dan heeft u kans dat uw auto de weg niet meer op mag, hetgeen uiteraard alles te maken heeft met het complot van overheid, banken en oliemaatschappijen om creatieve geesten met patenten en certificering het leven zuur te maken.

De avond werd afgesloten met een spirituele bezinning bestaande uit een op video gezette indrukwekkende serie esthetisch verantwoorde wallpapers. De zaal keek ademloos toe hoe de plaatjes vergezeld van een passend aanzwellend muziekje elkaar afwisselden terwijl Jeroen Arents achter de monitor een spirituele pose aannam. Uw reporters waren niet onder de indruk, waarschijnlijk omdat ze zich onderwijl natuuronzuivere gedachtes permitteerden, zoals de vraag hoe onzin en piëteit samen optellen tot een onderbouwing van de claims.

Nog enkele opmerkelijke quotes die we optekenden: “ieder mens maakt per dag 10 gram water aan en daarom is er nu veel meer water dan miljoenen jaren geleden”, “vrije energie techniek is er al maar het komt pas wanneer het volk erom roept”, “watergas of HHO is water in gasvorm”, “als je het laatste schroefje niet aandraait omzeil je het patent” en “de wereld wordt in feite bestuurd door banken en olieproducenten”. Kortom, we zijn er dit keer zonder kleurscheren vanaf gekomen en we hebben ons uitstekend vermaakt tijdens dit bijzondere spektakel in het schemergebied tussen wetenschap en waanzin, maar van een doorbraak op het gebied van vrije energie is helaas nog geen sprake. Niets van hetgeen getoond werd ontsteeg het niveau van het middelbare schoolproefje met knalgas of kan doorgaan voor een onderbouwing van de rendementsclaim voor de Motion 1.1.

———————————————————————————-

De lezing is opgenomen door een van de aanwezigen:
Download deel 1 of beluister hier:
[audio:https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/kloptdatwel.nl/Niburu+-+Onthulling+verbrandingsmotor+op+100+procent+water%2C+6+juli+2012+deel+1.mp3]
Download deel 2 of beluister hier:
[audio:https://s3-eu-west-1.amazonaws.com/kloptdatwel.nl/Niburu+-+Onthulling+verbrandingsmotor+op+100+procent+water%2C+6+juli+2012+deel+2.mp3]

De ‘Moon Hoax’ theorie als stripverhaal

by 2 Comments

Afgelopen zaterdag, 21 juli 2012, besteedden we aandacht aan de 43e verjaardag van de eerste landing van mensen op de maan. Zoals in de comments op het stuk al werd opgemerkt, gelooft niet iedereen dat we echt op de maan zijn geweest. De maanlanding zou door de Amerikanen nagespeeld zijn in een grote loods. In de film ‘Capricorn One’ wordt dit thema spannend uitgewerkt (hoewel het in die film om een gefingeerde Marslanding gaat). De foto op de voorzijde is afkomstig uit deze film.

In het echt is de ‘moon hoax theorie’ natuurlijk erg lastig: waar ging bijvoorbeeld die grote raket dan eigenlijk naar toe en zo zijn er wel meer moeilijke vragen voor de samenzweringstheoretici. Niet alleen een lastige theorie, maar ook eentje zonder bewijzen. De skeptische striptekenaar Darryl Cunningham zet het nog eens netjes voor ons op de rij. Zijn conclusie: ‘het zou zo kostbaar zijn geweest om iedereen in een gigantische samenzwering voor de gek te houden, dat het veel goedkoper zou zijn geweest om gewoon naar de maan te vliegen. En dat is natuurlijk precies wat er is gebeurd’.

Hier onder vind je de eerste tekening van zijn stripverhaal. Wie de rest wil lezen, kan naar de website van Darryl Cunningham gaan.

De 'Moon Hoax' theorie als stripverhaal 2
De rest van het stripverhaal van Darryl Cunningham is te vinden op: http://darryl-cunningham.blogspot.nl/2010/07/moon-hoax.html.

 

Foto voorzijde: beeld uit de film Capricorn One: de planeet Mars, nagebouwd in een studio. Op de achtergrond zie je de Marslander (die sprekend lijkt op de maanlander).

The Debunking Handbook

by 9 Comments

The Debunking Handbook 3

De website SkepticalScience.com is een website die zich richt op het verklaren van de wetenschap achter klimaatsverandering, maar misschien nog meer op het leveren van tegenargumenten tegen de misinformatie die verspreid wordt op het gebied van `global warming’. Dit doet ze onder andere door de (non)argumenten die vaak gehanteerd worden in deze discussie één voor één te behandelen en daarop een wetenschappelijk beargumenteerd antwoord te geven. Een andere manier is het gratis als pdf-file ter beschikking stellen, aan iedereen die de website bezoekt, van het ‘Debunking Handbook‘ [Klik hier voor de NL-versie] dat geschreven is door John Cook en Stephan Lewandowsky (november 2011). Het pamflet bevat zes pagina’s aan informatie en één pagina bibliografie.

Ik heb voor de zekerheid nog eens in mijn Prisma-woordenboek opgezocht waar ‘debunking’ precies voor staat. Ik vond drie omschrijvingen te weten ‘ontmaskeren’, ‘van zijn voetstuk stoten’ en de meer figuratieve betekenis van ‘tot zijn ware proporties terugbrengen’. De meer figuratieve betekenis spreekt me eigenlijk iets meer aan, maar in het spraakgebruik bedoelt men vaker ontmaskeren.

Het boekje biedt enkele praktische richtlijnen aan die effectief zijn om de invloed die misinformatie uitoefent te reduceren. Begonnen wordt met de waarschuwing dat als men misinformatie probeert te ontmaskeren men soms een tegenovergesteld effect bereikt en de misinformatie zelf versterkt. Bij dit type communicatie is het dus noodzakelijk om er rekening mee te houden dat een poging tot ontmaskering een averechts effect kan hebben. Het boekje biedt enkele methoden om dit effect te voorkomen. Daarnaast wordt uitleg gegeven over het belangrijkste onderdeel van het ontmaskeringstraject namelijk het presenteren van een alternatieve verklaring.

Om effectief te kunnen ontmaskeren moet men aan drie voorwaarden voldoen. Als eerste moet het weerwoord gefocust zijn op de basisfeiten en niet op de misinformatie zelf. Dit om te voorkomen dat de misinformatie zelf meer aandacht krijgt. Ten tweede geeft men altijd eerst een waarschuwing dat de informatie die men gaat bespreken niet klopt. Ten derde is het essentieel dat men een alternatieve verklaring aanbiedt waarin de kernstukken van de misinformatie opgenomen zijn.

Eén van de effecten die tegen ontmaskering kan werken, noemt men het Familiarity Backfire Effect. Hiermee bedoelt men dat door het proberen te ontmaskeren men de misinformatie herhaalt en zo uiteindelijk de mythe versterkt. Door het herhalen van de misinformatie werkt de poging tot ontmaskeren averechts. De manier om dit effect the voorkomen is ervoor te waken dat men de misinformatie herhaalt en zich te concentreren op de feiten die men wil overbrengen. Indien men er niet aan ontkomt om de misinformatie te herhalen, kan men het beste ervoor zorgen dat de nadruk op de feiten komt te liggen.

Een ander effect is het Overkill Backfire Effect. Indien men teveel argumenten aandraagt, overlaadt men als het ware degenen die men wil overtuigen en kan men eindigen met een situatie waar de misinformatie versterkt is. Het beste is om op dat gebied economisch te werken en te focussen op enkele van de meest krachtige feiten en die te presenteren op een manier die gemakkelijk te verwerken is. Houdt het taalgebruik eenvoudig en gebruik korte zinnen. Probeer te eindigen met een eenvoudige maar sterke boodschap.

Het Worldview Backfire Effect is het effect waar men het meeste last van kan krijgen aangezien het te maken heeft me de manier waar mensen naar de wereld kijken en hun culturele achtergrond. Het is praktisch onmogelijk voor iedereen om informatie onbevooroordeeld te verwerken. Als iemand al erg overtuigd is van zijn eigen gelijk zullen tegenargumenten er alleen maar toe leiden dat men in zijn opvattingen versterkt wordt. Men spendeert dan onevenredig veel tijd om tegenargumenten te verzinnen. Sceptici herkennen dit als ‘cognitieve dissonantie`. Dit effect is moeilijk te overkomen. Het is daarom vaak beter de aandacht in eerste instantie te richten op diegenen waarbij de misinformatie nog niet zo sterk verankerd is. Een tweede benadering heeft meer te maken met de manier waarop men de tegenargumenten brengt. Het doel is dan de informatie te verstrekken op een manier die het minst bedreigend is voor degene waarvan het wereldbeeld aangevallen wordt. Dit kan men proberen te bereiken door eerst een poging te doen het zelfbeeld te versterken (door bv een episode proberen op te roepen waar de betreffende persoon zelfbewust en krachtig is opgetreden). Een tweede manier heeft meer te maken met het woordgebruik dat men bezigt. Probeer woorden te vermijden die als bedreigend ervaren kunnen worden (hetgeen overigens sterk afhankelijk kan zijn van de culturele en politieke achtergrond van de betreffende persoon).

Mensen verwerken informatie door een mentaal model te bouwen dat een verklaring geeft. Dat gebeurt ook met misinformatie. Als men echter valide tegenargumenten aandraagt, slaat dat een gat in dat mentale model. Om dit dilemma op te lossen geven mensen toch vaker de voorkeur aan een foutief model dat compleet overkomt dan een correct model dat als incompleet ervaren wordt. Daarom is het van belang om ervoor te zorgen dat men een alternatieve verklaring kan aanbieden die het betreffende gat kan opvullen. Dat zou een gedegen uitleg kunnen zijn waarom de mythe foutief is, door bijvoorbeeld te bewijzen dat de mythe gebaseerd is op retoriek en niet op feiten. Om een alternatieve verklaring geaccepteerd te krijgen, moet deze plausibel zijn en alle geobserveerde kenmerken van de gebeurtenis kunnen verklaren.

Het laatste advies dat gegeven wordt, kan men samenvatten als plaatjes zeggen meer dan woorden.  Informatie die op een grafische manier gepresenteerd is, wordt beter verwerkt en begrepen. Het handboek geeft wat dat betreft enkele mooie voorbeelden.

De afbeelding (klik voor een vergroting) laat een infographic zien zoals die gepresenteerd wordt in The Debunking Handbook.

The Debunking Handbook 4
Anatomie van een effectieve ontmaskering (klik voor een vergroting) – Deze afbeelding is vertaald vanuit het Engels door Richard Lei van de Skepsis-werkgroep Amsterdam.

Addendum op 7 januari 2012:
Recentelijk zijn we er achter gekomen dat er tegenwoordig ook een Nederlandse versie is die te downloaden is als pdf getiteled: ‘Het Debunking Handbook‘.

Ruud Herold – Skepsis-werkgroep Amsterdam

Precies 43 jaar geleden: landing op de maan

by 4 Comments

Vandaag 43 jaar geleden, op 21 Juli 1969 (Nederlandse tijd), landde de Apollo 11 maanlander als eerste bemande voertuig afkomstig van de aarde op de maan: ‘een triomf van de technologie, er is voor de mensheid een nieuw tijdperk begonnen’, declameert de Nederlandse TV-reporter met een voor die tijd herkenbare uitspraak van het Nederlands: hyper-beschaafd, enigszins bekakt en vol onderdrukte emoties (want dat was toen de norm). Lachwekkend is de simulatie van de maanlanding die de Nederlandse TV er op los liet. Verder kun je kijken naar enkele fragmenten van de Amerikaanse TV zenden ABC: de gesimuleerde landing en de eerste stappen op de maan. De boodschap van Armstrong bij zijn eerste stap op het maanstof was een beetje merkwaardig: ‘een kleine stap voor de mens, een enorme sprong voor de mensheid’. Armstrong heeft altijd volgehouden dat hij het anders heeft gezegd: voor het woord ‘man’ had hij het lidwoord ‘a’ gezegd, waardoor de uitspraak veel meer betekenis krijgt: een kleine stap voor een mens, een sprong voor de mensheid. Maar het kan natuurlijk ook zijn dat de spanning van het moment er toe leidde dat hij zich versprak.

Veel kijkplezier!

 

Happinez 4 2012: Levenslust

by 325 Comments

Het thema van van dit zomernummer is levenslust.

Happinez 4 2012: Levenslust 5
De voorkant ziet er vrolijk uit.

De voorkant ziet er vrolijk en kleurig uit en ook van binnen kom je zoals altijd weer veel mooie plaatjes tegen. Toch werd ik van de aangeprezen methodes en beschouwingen om gelukkiger te worden niet blij. Inspiratie zoekt de Happinez vooral bij  oude en nieuwe religies en bij goeroes en mystici waarop wel het een en ander valt aan te merken. Wetenschap wordt in het ene artikel aangehaald ter ondersteuning van een claim en in het andere afgeserveerd als een dor verhaal waarmee je je beter niet kan inlaten. Ik heb de volgende artikelen gelezen: ‘Optimisme kun je leren’, ‘Lachen is loslaten’, ‘Vier de zomer met oude rituelen’, ‘Meister Eckhart voor beginners’ en een interview met oud-minister en soefileraar Johannes Witteveen getiteld: ‘Liefde en harmonie maken gelukkig’.

Levenslust begint met optimisme (p.30)

‘Levenslust begint met optimisme’ is de kop van het essay van Lisette Thooft waarin zij iedere maand het thema van het nummer verkent. Hoe komt het dat sommige mensen een aanstekelijke levenslust uitstralen? Is dat aangeboren of is optimisme aan te leren? Op zichzelf interesssante vragen. Alleen in het artikel vind ik er niet echt antwoorden op, het is een relaas van persoonlijke ervaringen en inzichten met een soort religieuze inslag. Lisette beschrijft dat zij leed aan het syndroom van ‘overal kritiek op hebben’, waar volgens haar veel mensen aan lijden. Op een bepaald moment in haar leven confronteerde iemand haar daarmee en komt zij tot het inzicht:

Happinez 4 2012: Levenslust 6
Lisette Thooft, publiciste en mythosoof: laat je humeur niet bederven door de wetenschap! (Foto: Facebook).

‘Wie voortdurend als het ware zwarte onheilspellende verf uitsmeert over de wereld om zich heen, wordt zelf van binnen ook steeds grauwer. Pas als je die voortdurende stroom van negativiteit weet te stoppen (…), als je focust op het goede het schone en het ware, fleur je van binnen op.’

En ook moet je oppassen dat je je humeur niet laat bederven door de wetenschap:

‘De wetenschap weet alleen maar het dorre verhaal te vertellen dat alles toeval is, dat we hier zomaar toevallig op aarde zijn beland en dat we bestaan uit stofjes en cellen die zomaar in de knoei kunnen raken. (…) Alle wijze mannen en vrouwen op aarde daarentegen hebben altijd verteld dat er geen mus van het dak valt zonder dat het geweten wordt door de allerhoogste scheppende intelligentie, de bron van al het bestaan.’

Al met al komt het op mij een beetje over als een soort pleidooi tegen kritisch denken. Kritisch zijn wordt gezien als een slechte eigenschap en je moet aan jezelf werken om er vanaf te komen. Slaag je hierin dan krijg je als prijs dat je in harmonie mag samenleven met de illusie van een  allerhoogste scheppende intelligentie.

Vier de zomer met oude rituelen (p. 34)

Na dit gangmakende artikel volgen, in de rubriek ‘inspiratie’, tien badzijden midzomerrituelen.

Happinez 4 2012: Levenslust 7
Een foto uit het artikel: ‘Vier de zomer met oude rituelen’

Gezellig samen etende en drinkende jongeren in kleurige gewaden laten in deze fotoreportage zien hoe ‘het’ moet. Een van de jongens zit met een versierde boomtak in het gras meditatief voor zich uit te staren. Een paar meisjes dansen bij het vuur. Schaaltjes met fruit en noten staan uitgestald op een kleurig picknick-kleed. Een andere foto laat schaaltjes zien met wierookstokjes, gekleurde steentjes en verbrande kruiden. In kleine kolommetjes wordt wat achtergrondinformatie gegeven, zoals over de geschiedenis van de viering van de zonnewende. Korte oneliners zorgen voor verdere ‘instructies’: ‘Geniet met elkaar, het liefst tot de zon weer opgaat en loop dan op je blote voeten door de magische dauw naar huis’, of: ‘Kleed je in de kleuren van de zomer en sta jezelf toe om schaamteloos gelukkig te zijn’ of: ‘Deze dag ervaar je de kracht van zuivering, van overvloed en van een nieuw begin’. Een stukje Happinez-opvoeding in woord en beeld is de indruk die ik er van krijg. Goed, het zal sommige mensen misschien inspireren, maar bij mij wekt het vooral weerzin op.

Harmonie, liefde en schoonheid maken gelukkig, een interview met Johannes Witteveen (p. 45)

Johannes Witteveen (90) was minister van financiën en hoogleraar economie en is nu spiritueel leider van de soefibeweging in Nederland. Hij vindt het buitengewoon interessant hoe wetenschap en mystiek elkaar in deze tijd beginnen te raken en doelt daarmee op het ‘kwantumvacuüm’, waar hij een bewijs voor het bestaan van God in ziet. Met dit soort biotheologische uitspraken weten sceptici al wel weer hoe laat het is. (Zie bijvoorbeeld dit Skepsis-artikel van Martin Bier).

Happinez 4 2012: Levenslust 8
soefi’s draaien rondjes om in contact te komen met God.

De spirituele traditie van de soefi’s is wereldwijd bijzonder populair. Ook in Nederland is er een levendige belangstelling en beoefening van het soefisme. Het soefisme is de mystieke stroming van de islam en werd ongeveer honderd jaar geleden naar het Westen gebracht door de Indiase mysticus Hazrath Inayat Khan. Volgens Khan is het geen religie maar een boodschap, een levensvisie. De kern van de boodschap is dat alle godsdiensten eigenlijk om hetzelfde draaien: liefde, harmonie en schoonheid. Hoe dit te combineren is met al het geweld waar de ‘heilige’ boeken waar religies zich door laten inspireren, vol mee staan begrijp ik niet helmaal. Maar mystici zijn dan ook per definitie onnavolgbaar.

Mystici zijn op zoek naar een eenheidservaring, een samensmelten van de ziel met God, ook wel verlichting of zelfrealisatie genoemd. Voor dit doel moeten meestal allerlei hindernissen worden overwonnen en kunnen allerhande middelen worden ingezet. In bijna alle mystieke tradities is sprake van een geestelijke training onder leiding van een leraar en vaak gaat het er niet zachtzinnig aan toe. Er moeten bijvoorbeeld allerlei vreemde opdrachten worden uitgevoerd om de persoonlijkheid af te breken, want die wordt verondersteld de verbinding met het goddelijke in de weg te zitten. Irina Tweedie beschrijft haar ervaringen in het boek De brandende afgrond, een weg naar zelfbevrijding volgens de oude yoga-traditie (Ankh Hermes, 1986). Ze schrijft: ‘de langzame vermaling van de persoonlijkheid is een pijnlijk proces’. Het lijkt mij niet gezond, maar het heeft haar blijkbaar wel wat opgeleverd want daarna is ze een belangrijk soefileraar geworden.

Lach jezelf gelukkig (p52)

Happinez 4 2012: Levenslust 9
Madan Kataria hier lachend op de foto (foto: dr. Kataria School of Laughter Yoga).

Het lachen vergaat je na het lezen van dit artikel over lachyoga. Lachyoga werd bedacht door de Indiase huisarts Madan Kataria en heeft veel weg van de al langer bekende lachmeditatie. Volgens de Happinez is het inmiddels een wereldwijde stroming met duizenden aanhangers en heeft het ook in Nederland een vlucht genomen. Hier wordt het in de eerste plaats ingezet om je tussen de bedrijven door eens lekker te laten gaan voor directe ontspanning. Lachen heeft een heilzame werking. Wetenschappers beamen het, je hart vaart er wel bij en je bloeddruk en hartritme komen in balans en er komen endorfinen vrij, stofjes die je een prettig gevoel geven, aldus het artikel. Ook de meeste lachyogasessies die ik op YouTube tegen kwam beginnen met vertellen hoe gezond het is. Eerst moet er wat gerekt en gestrekt worden en diep ademgehaald en dan maar lachen. De docent(e) doet het voor. Het blijft een beetje een geforceerde vertoning in de filmpjes die ik bekeken heb. Het wordt er niet beter op als Osho (ook bekend als Baghwan) en Sai Baba erbij gehaald worden als autoriteiten op het gebied van de lach (Lachen als de hoogste sport van de spirituele ladder):

‘met woorden probeert de leraar het onzegbare te benoemen. Vandaar dat goeroes en swami’s als Sai Baba, Osho en vele anderen regelmatig voor woordspelingen kiezen om de leerling aan het lachen te maken.’

Dat ze geen enkel gevoel voor humor hadden blijkt uit het lijstje met ‘sai humor’ dat in het artikel staat afgedrukt. De goeroe was zelf erg trots op zijn grapjes en zijn volgelingen blijkbaar ook want ze staan zelfs verzameld op een speciale website waarvan hieronder een voorbeeld:

‘A young man in the interview room had the shoulder-length hair fashionable at the time. After teasing him for looking like a woman, Baba advised him to get it cut. ‘Will You cut the first lock, Swami?’, asked the young man adoringly. Baba shook His head in mock horror, ‘I am Baba, not Barber!’ He said.’ 

Happinez 4 2012: Levenslust 10
Sai Baba, met op de achtergrond zijn volgelingen die in het wit gekleed dienden te gaan.

De Happinez laat zich uitsluitend positief uit over deze omstreden Indiase goeroe, dit artikel in Skepter geeft een heel ander beeld en ook in het Wikipedia-stukje over hem komen de controverses aan bod. De tevens omstreden Osho stond volgens Happinez ook bekend om zijn grappen. Dat lachen wel aan strikte voorwaarden onderworpen was kunnen we lezen in dit Skepter-artikel waaruit het volgende citaat:

‘Tijdens de lezing mocht het publiek geen opmerkingen maken of vragen stellen. Lachen mocht alleen als Rajneesh een mop vertelde of een belangrijke persoon zoals de paus of Ronald Reagan belachelijk maakte. (…) ‘.

Zo zie je maar waar lachen al niet voor kan worden ingezet.

Meister Eckhart voor beginners (p. 119)

Nog meer mystiek komen we tegen in deze bijdrage van schrijver Dirk Mulder. Hij doet een poging de middeleeuwse christelijke mysticus Meister Eckhart te doorgronden. Onbegonnen werk natuurlijk. Mulder geeft toe dat hij er niet veel van begrijpt maar wijdt dit aan zijn eigen onvermogen. Meister Eckhart werd al bewonderd door filosofen als Nietzsche, Heidegger en Derrida en is ook bij hedendaagse spirituelen en mystici niet onopgemerkt gebleven. Zijn populariteit blijkt ook uit het feit dat er bij bol.com  meer dan honderd boeken over of van hem te koop zijn. Hij was een inspiratiebron voor Eckhart Tolle (Kloptdatwel schreef eerder over hem). Tolle vernoemde zichzelf naar Meister Eckhart, die met name in advaita-kringen geliefd is. Advaita is de mystieke tak van het hindoeisme (ook wel non-dualisme genoemd). Het woord zegt het al: er wordt gestreefd naar een eenheidservaring, net als in alle mystieke scholen. De stroming is erg populair en er wordt irritant gewichtig en geheimzinnig over gedaan, het heeft soms wel wat weg van de ‘onzin voor gevorderden’, zoals Johan Braeckman en Maarten Boudry (in De ongelovige Thomas heeft een punt) de postmoderne filosofie noemen. Er is een heel circuit van goeroes en leerlingen en een levendige handel in boeken met titels als: Ontwaken in de droom, Ik Weet Niet Wie Ik Ben’, of Jij Bestaat Niet.

Illustratief is wellicht het volgende korte filmpje waarin een klein jongetje van vijf jaar oud het non-dualistische jargon al aardig onder de knie blijkt te hebben. Volgens de ouders weet het jochie uiteraard niets van non-dualiteit, het is gewoon wat er in hem opkomt en ‘toevallig’ valt het naadloos samen met de duizenden jaren oude Advaita Vedanta. 

Ik denk dat er van non-dualistische wijsheden ook prima een ‘generator’ te maken is, net als de Postmodernism generator en de Deepak Chopra generator.