Kloptdatwel?

Lynne McTaggart geeft de schuld aan Newton en Darwin

by 98 Comments

Lynne McTaggart denkt dat ze heeft bewezen dat iedereen en alles in het universum met elkaar verbonden is. Via een energieveld dat we zelf kunnen beïnvloeden. Het veld zou bewijzen dat het onze diepste behoefte is om verbinding te zoeken met elkaar. Dat zegt ze over haar nieuwe boek ‘De verbinding’ waarover ze werd geïnterviewd in de Happinez. Newton en Darwin krijgen de schuld van alle individualistische misère. Verder schrijft ze dat het niet uitmaakt of je een echte pil neemt of een placebo – als je je maar trouw houdt aan het recept van de dokter, dan word je snel weer beter. Kun je het volgen? 

Lynne McTaggart geeft de schuld aan Newton en Darwin 1
Lynne McTaggart geeft Newton en Darwin de schuld van alles wat er is misgegaan in de wereld. Dit is Isaac Newton. Hij lijkt zich van geen kwaad bewust (bron: wikimedia commons, Shuster&Shipley)

Onlangs stond er in de Happinez (nr 7, oktober- november 2011) een lovend interview met wetenschapsjournaliste en bestseller auteur Lynne McTaggart ter gelegenheid van haar nieuwste boek, ‘De verbinding’. ‘We zijn gemaakt om samen te werken’ is het motto van het nieuwe boek. Lynne McTaggart lijkt gedreven door  nobele bedoelingen. Als kind wilde ze al onderzoeksjournaliste worden: spitten, bewijzen verzamelen, onrechtvaardigheid aan de kaak stellen.  Ze werd bekend door de boeken ‘Het Veld’ en ‘Het intentie experiment’ waarin ze volgens het Happinez-interview de wetenschappelijke bewijzen aandraagt voor de theorie dat alles en iedereen in het universum met elkaar is verbonden via een energieveld dat we met onze gedachten kunnen beïnvloeden. Dat is natuurlijk een erg opwindend idee. Een aantal jaren geleden toen haar eerste bestseller, ‘Het Veld’ verscheen en er in mijn omgeving jubelend over werd gesproken ben ik dan ook enthousiast aan een leespoging begonnen. Lynne McTaggart weet inderdaad veel met elkaar te verbinden in dit boek. Met gebruikmaking van bijna 400 bronvermeldingen construeert ze een theorie die volgens haar alles verklaart (de werking van DNA, communicatie tussen cellen, homeopathie, ESP en nog veel meer.) Ik heb het boek niet uitgelezen en kon er ook niet erg enthousiast van worden, er staat gewoon te veel onzin in. Gelukkig heeft Jan Willem Nienhuys het boek wel gelezen en er een Skepsis blogartikel aan gewijd waarin wordt uitgelegd waarom het onzin is.

McTaggarts nieuwe boek: De Verbinding

In haar nieuwe boek ‘De verbinding’ gaat ze volgens het interview nog een stapje verder, het ‘veld’ zou bewijzen dat het onze diepste behoefte is om verbinding met elkaar te zoeken. Maar, waarschuwt ze door onze individualistische maatschappij zijn we die behoefte te veel gaan negeren. En daarvan krijgen Newton en Darwin de schuld. Zij hebben gezorgd voor de individualistische mindset van ‘ieder voor zich’. Dat is volgens McTaggart de oorzaak van alle narigheid waar we vandaag de dag mee te maken hebben zoals milieuproblematiek, de financiële crisis, terrorisme, eenzaamheid enzovoort. En zo gaat het gebabbel maar door. Natuurlijk wordt ze hiermee in geen enkele tak van wetenschap serieus genomen. Ik denk dat ik maar geen poging ga doen om het boek te lezen.

Een vreemde medische theorie

Dit brengt me wel op nog een andere activiteit van Lynne McTaggart, namelijk het door het blad ‘Ode’ uitgegeven  tijdschrift  ‘What Doctors Don’t Tell You’ wat in het Nederlands verschijnt als ‘Medisch dossier’ waarvan McTaggart hoofdredacteur is. Het tijdschrift wil voorzien in de grote behoefte die bestaat aan onafhankelijke informatie over de risico’s en gevaren van medicijnen en behandelingen die aan de patiënt worden verkocht en over mogelijke alternatieven. Alle informatie in dit blad zou gebaseerd zijn op gevestigd wetenschappelijk onderzoek, aldus het colofon. Dat klinkt goed, wie wil er nou niet over dit soort zaken geïnformeerd worden, dus een tijd geleden nam ik er een proefabonnement op. Maar net als bij het boek, ik had het kunnen weten, liep ook dit weer uit op een teleurstelling. Op de eerste pagina van het eerste nummer dat ik ontving, (nr. 2 februari 2011, met als thema ‘Het brein als medicijn’ ) bericht Lynne McTaggart over een opmerkelijke studie:

Lynne McTaggart geeft de schuld aan Newton en Darwin 2
Zo presenteert Lynne McTaggart zich op haar website – als brug tussen wetenschap en spiritualiteit. Zoals zo vaak als spiritualiteit wordt gepromoot blijft er van de wetenschap helaas niet zo veel over (bron: lynnemctaggart.com).

‘Volgens een grootschalig literatuuronderzoek blijkt de enige factor voor overleving te zijn dat de patiënt gelooft dat een therapie zal werken en bereid is hem op welhaast religieuze wijze te volgen. Patiënten in dit onderzoek die zich aan de orders van de dokter hielden, verging het – of ze nu een medicijn of een suikerpilletje namen – allemaal even goed. Degenen die niet overleefden, waren over het algemeen de patienten die wat slordig met de behandelvoorschriften omsprongen, ongeacht of ze nu een placebo of een echt geneesmiddel kregen.’

McTaggart concludeert hieruit dat deze wetenschap elke arts de plicht geeft om nooit een negatieve prognose te geven; en elke patient de plicht om alleen de behandeling te volgen waarin hij of zij werkelijk gelooft.’

Dit zijn wel heel opmerkelijke uitspraken, maar ze worden onderbouwd met een voetnoot (BMJ,2006; 333: 15-19) en via het BMJ-online archief is het artikel gemakkelijk op te vragen. Het blijkt te gaan om een megastudie naar de gezondheidseffecten van therapietrouw. (The “healthy user” effect. BMJ July 1, 2006; 333: 15-19 Original investigation, first author Scot H Simpson University of Alberta, Canada.) Kort samengevat komt het hier op neer: van  21 studies (46.847 deelnemers), waarvan 8 met een placebogroep (19.633 deelnemers) werd gekeken naar het effect van therapietrouw. In de groep die therapietrouw was aan het placebomiddel was de sterfte ongeveer even hoog als in de groep die therapietrouw was aan het echte medicijn. In de groep die niet therapietrouw was, of het nu placebo of echte middelen betrof, was de sterfte hoger. De conclusie van het onderzoek is dat therapietrouw mogelijk een aanwijzing is voor gezond gedrag in het algemeen. Nou dat is natuurlijk wel iets heel anders dan wat McTaggart er van maakt!

Het hele BMJ-artikel is hier te lezen.

Haar manier van omgaan met onderzoeksresultaten werd ook al eens uitgewerkt in een aantal artikelen op de website van de VtdK, je kunt deze twee links bekijken: link 1, link 2 en ook Maarten Koller maakte er onlangs in een comment in dit artikel al melding van. [Ik heb de reactie onder het artikel opnieuw geplaatst – Maarten].

Concluderend kan je dus wel stellen dat het misinterpreteren van onderzoeksresultaten schering en inslag is in het werk van McTaggart. Wel een beetje zielig voor een wetenschapsjournaliste, zou je denken. Dat ze desondanks  erg populair is lijkt mij dan ook toe te schrijven aan het gegeven dat er heel wat mensen zijn  die liever in sprookjes geloven dan zich te baseren op de kennis die we hebben.

Effe een sokalletje doen

by 6 Comments

In 1996 schreef Alan Sokal een artikel vol met mooi klinkende maar nietszeggende pseudowetenschappelijke termen. En pijnlijk genoeg werd dit gepubliceerd (in een tijdschrift dat toentertijd niet ‘peer-reviewed‘ was). Dit deed toen nogal wat stof opwaaien, lees hier meer over deze ‘Sokal-affaire‘.

Skepsis heeft dhr. Sokal zelfs geïnterviewd.

Als je zelf een sokalletje wilt proberen dan is er een website die je daarbij helpt: The Postmodernism Generator. Daar vind je de mooiste nietszeggende teksten.

Hieronder de eerste alinea van een voorbeeld. Je zult de rest van de tekst niet kunnen vinden, iedereen keer dat je de site bezoekt is de tekst namelijk anders:

——————————————————————————–

Cultural Narratives: Preconceptualist capitalism in the works of Gaiman

Anna Long
Department of Future Studies, Yale University

Francois A. H. Sargeant
Department of Sociology, Miskatonic University, Arkham, Mass.


1. Expressions of meaninglessness

“Reality is intrinsically used in the service of sexism,” says Sartre. The masculine/feminine distinction intrinsic to Gaiman’s Black Orchid emerges again in Death: The High Cost of Living.

In the works of Gaiman, a predominant concept is the distinction between within and without. Therefore, any number of deconstructions concerning the bridge between class and consciousness exist. The subject is interpolated into a material theory that includes truth as a reality.

It could be said that Foucault uses the term ‘preconceptualist capitalism’ to denote a postcultural totality. If patriarchial situationism holds, the works of Gaiman are empowering.

In a sense, many narratives concerning social realism may be found. The main theme of the works of Gaiman is not dematerialism per se, but predematerialism.

Therefore, the failure, and therefore the dialectic, of substructuralist capitalist theory depicted in Gaiman’s Death: The Time of Your Life is also evident in Neverwhere, although in a more mythopoetical sense. Cameron[1] suggests that we have to choose between social realism and the precultural paradigm of discourse.

But several discourses concerning the common ground between sexual identity and art exist. The characteristic theme of Brophy’s[2] analysis of deconstructivist socialism is the fatal flaw, and eventually the defining characteristic, of neodialectic class.

Etc etc.

Er wordt ook nog een mooie referentielijst gegenereerd:

1. Cameron, K. U. ed. (1989) Social realism in the works of Smith. University of Oregon Press
2. Brophy, Q. (1998) Contexts of Failure: Preconceptualist capitalism in the works of Eco. Harvard University Press

Veel plezier ermee 😉

Met dank aan Dick Swart voor de tip.

Zag de VPRO een UFO boven de Waddenzee?

by 9 Comments

De VPRO heeft een youtube-filmpje geplaatst dat suggereert dat ze mogelijk een UFO boven de Waddenzee hebben gezien. Ze roepen de kijker op om mee te denken en een reactie te plaatsen.

Hieronder zie je het filmpje dat vrijdagochtend al meer dan 10.000 keer was bekeken. De opname is gemaakt in het kader van de serie ‘Nederland van Boven’. In deze serie heeft de VPRO een aantal zwevende zaken voor de lens gekregen. In de slotaflevering van 7 februari (22.20 uur) laten ze er een aantal van zien.

Blijkbaar grijpt de belangstelling voor UFO’s die we de laatste tijd in Nederland meemaken verder om zich heen. Bekijk het filmpje zelf. Als je het uitvergroot naar full-screen, dan zie je goed dat aan de rechterzijde van het voorwerp een touwtje hangt. Een ballon? Op youtube waren gisteren vrijwel alle commentaren op het filmpje sceptisch of melig/lacherig. Op een enkel aluhoedje na. Er was een tijd dat de VPRO een serieuze omroep was.

”Ufo-gekkie’ kan geen wetenschapper zijn’

by 87 Comments

De Delftse Studium Generale directeur en UFO-gelovige Coen Vermeeren blijft in de schijnwerpers, en niet alleen op Kloptdatwel. De Delftse universitair docent Dap Hartmann plaatste gisteren een felle repliek in de Volkskrant op een stuk van de theoloog Taede Smedes. Smedes bepleitte in een ingezonden stuk in de Volkskrant dat Coen Vermeeren de ruimte moet krijgen voor zijn boodschap dat UFO’s de aarde bezoeken. Ook beschuldigde Smedes Skepsis ervan ‘een ideologisch gedreven vereniging te zijn’ die Coen Vermeeren de mond wil snoeren. 

''Ufo-gekkie' kan geen wetenschapper zijn' 3
Deze nagebouwde UFO staat in het Canadese plaatsje Moonbeam. Het is zeker dat deze ‘UFO’ is gebouwd door mensen en niet door aliens (bron: wikipedia).

Naar aanleiding van het stuk van Taede Smedes in de Volkskrant ontspon zich twee dagen geleden ook op Kloptdatwel een pittige discussie. Nu reageert Hartmann in de Volkskrant. Enkele citaten uit het stuk van Hartmann (het hele stuk is de moeite van het lezen meer dan waard):

‘In zijn opinieartikel van 30 januari jongstleden prijst godsdienstfilosoof en theoloog Taede Smedes de moed van Coen Vermeeren, directeur van Studium Generale en universitair hoofddocent aan de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de TU Delft. Hij noemt het onwetenschappelijk dat Vermeeren ‘de mond wordt gesnoerd vanwege het gejammer van een ideologisch gedreven vereniging’. Hij doelt op stichting Skepsis, die hoog aanzien geniet in de wetenschappelijke wereld. In het comité van aanbeveling zitten onder meer Piet Borst, Ed van den Heuvel, Gerard ‘t Hooft, Cees de Jager en Vincent Icke.

Vermeeren zegt over Skepsis: ‘die branden je altijd af zonder zinnig argument’. Hij geeft regelmatig lezingen over ufo’s, en speelt daarin aanvankelijk de nieuwsgierige ingenieur die de vele ufo-meldingen wetenschappelijk wil onderzoeken. Aan het einde van de lezing komt echter zijn ware overtuiging naar buiten: aliens cirkelen rond de aarde in hun ufo’s en beschikken over revolutionaire technologieën die al onze aardse problemen (klimaatverandering, energie) kunnen oplossen: ‘We hoeven ze het alleen maar te vragen’. 

Net zoals sceptici concludeert Hartmann dat voor de aanwezigheid van aliens op aarde geen enkel bewijs is te vinden. Hij stelt terecht dat de ‘UFO-gekkies’ de bewijslast omdraaien:

‘Wetenschappers baseren stellige uitspraken op harde bewijzen. Ufo-gekkies trekken verregaande conclusies zonder enig concreet bewijs en eisen vervolgens dat wetenschappers aantonen dat het niet zo is’.

Het is niet te verwachten dat Vermeeren naar aanleiding van het stuk van Hartmann zal inbinden. Mede naar aanleiding van de aandacht van Skepsis voor de onzin van Vermeeren, plaatste de universiteit Vermeeren ‘onder curatele’. Net zoals Hartmann stellen we echter vast dat Vermeeren vrolijk doorgaat met het verspreiden van zijn boodschap. Hij beroept zich op de vrijheid van meningsuiting en vermoedt dat er complotten zijn die hem willen beletten de waarheid aan het licht te brengen. Hartmanns conclusie over Vermeeren is scherp en in onze ogen terecht:

‘[Zijn uitspraken over UFO’s maken Vermeeren] tot een held binnen de ufo-gemeenschap maar tot een malloot binnen de wetenschap’.

 

De Vereniging van Poolse Sceptici

by 122 Comments

Deze informatie komt van de website van de Vereniging van Poolse Sceptici. De vereniging bestaat inmiddels al zo’n twee jaar en ze bundelt inspanningen die voorheen meer afzonderlijk gedaan werden. De opzet van de website is enigszins als die van Kloptdatwel.nl: er is een gestage stroom van korte artikelen en in de reacties ontspinnen zich soms aardige discussies. Hieronder twee spraakmakende Poolse onderwerpen: de strijd tegen de homeopathie en een ‘Sokal-achtige’ stunt.

De Vereniging van Poolse Sceptici 4
Ten overstaan van de verzamelde pers worden in het centrum van Wrocław op 6 februari 2011 grote overdoses aan homeopathische middelen geslikt op een 10:23 manifestatie.
Strijd tegen homeopathie

Net als bij ons is de homeopathie een vaak terugkomend onderwerp. De homeopathische industrie was er snel bij toen Polen in de jaren ’90 ‘open for business’ ging. Omdat er geen traditie van gespecialiseerde homeopaten in Polen bestond, heeft de homeopathie nooit de 17% van de zelfmedicatiemarkt kunnen bereiken die ze in Nederland heeft. Het is in Polen nooit boven de 3% gekomen. Echter, ook bij dit kleine percentage gaat het nog altijd om tientallen miljoenen euro’s. Aanvankelijk betrof de strijd tegen de homeopathie in Polen nog de Don Quichote-achtige onderneming van één man. Dat was Professor Andrzej Gregosiewicz van de geneeskundefaculteit van de Universiteit van Lublin. Hij was en is even onvermoeibaar als compromisloos. In 2006 werd hij voor het gerecht gesleept door Boiron (een Franse fabrikant van homeopathische producten) n.a.v. z’n kritiek op het notoire homeopathische middel Oscillococcinum. Gregosiewicz verloor die zaak. Twee jaar later werd de professor wederom aangeklaagd. Nu was dat door de Kamer van Koophandel van de farmaceutische industrie. Deze laatste claimde dat het werk van Gregosiewicz schade berokkende aan medici met een ‘homeopathische specialisatie’. Het had bijna een plot voor een sentimentele film kunnen zijn, want in deze laatste confrontatie was het uiteindelijk de hardnekkige activist die zegevierde en een grote kapitaalkrachtige organisatie op de knieën dwong.

Met de publiciteit rondom de rechtszaken is de vakorganisatie van artsen er toe over gegaan een hard standpunt in te nemen tegen de homeopathie. De artikelen van Gregosiewicz kwamen bij veel artsen in de wachtkamer te liggen. Het heeft vruchten afgeworpen. Volgens het medisch vaktijdschrift Rynek Zdrowia vormden homeopathische producten in 2003 nog maar 2,8% van de zelfmedicatiemarkt. Eind 2006 was dat gedaald tot 2,1%. Recentere gegevens heb ik niet kunnen vinden. Het is in dit verband aardig om nog te vermelden dat er op 6 februari 2011 ook 10:23 manifestaties plaatsvonden in Wrocław en in Warschau en dat de Poolse pers daar uitgebreid aandacht aan heeft besteed.

Sokalachtige stunt

Één van de gangmakers van de Vereniging van Poolse Sceptici is de schrijver/psycholoog Tomasz Witkowski. Vanaf de site van de vereniging kun je doorklikken naar Witkowski’s persoonlijke blog. In 2007 heeft Witkowski een spraakmakende Sokal-achtige stunt uitgehaald. Hij stuurde welbewust een manuscript vol verzinsel en onzin naar het populair-wetenschappelijke psychologietijdschrift ‘Charaktery‘. Het manuscript was geschreven volgens het clichématige, maar vaak succesvolle recept: (1) een opzienbarend wetenschappelijk nieuwtje, (2) grandioze toekomstperspectieven bij verdere uitwerking van de recent verkregen resultaten en (3) veel jargon en veel namen om er echt wetenschappelijk uit te zien.

De Vereniging van Poolse Sceptici 5
De eerste pagina van het hoax-artikel ‘Kennis Rechtstreeks van het Veld’ van Tomasz Witkowski/Renata Aulagnier zoals het uiteindelijk in druk verscheen. De redactie van een populair-wetenschappelijk psychologietijdschrift tuimelde er met open ogen in. Niet alleen werd er niets gecheckt, de redactie suggereerde ook nog de toevoeging van grote hoeveelheden geplagieerd materiaal.

Het nieuwtje was dat het morfisch veld van Rupert Sheldrake nu zichtbaar gemaakt kon worden met fMRIs, PET scans, EEGs, etc. – het ‘morfisch resoneren’ van de hersenen van communicerende personen zou nu dus meetbaar zijn. De toekomstbelofte was dat hierop gebaseerde therapieën even eenvoudig als effectief zouden zijn. Muziektherapie en Jungs collectieve geheugen werden erbij gehaald. Verbanden met de theorieën van Jacques Lacan over de topologisch wiskundige structuur van psychologische aandoeningen werden aangestipt. Ook de kwantumfysische basis van Sheldrakes morfische velden en resonanties figureerde prominent.

De gefingeerde auteur zou psychotherapie hebben gestudeerd in Frankrijk en nu onderzoek doen in Straatsburg. Op een server in Polen creëerde Witkowski het emailadres voor ‘Renata Aulagnier’. De enthousiaste redactie accepteerde het manuscript heel dankbaar en suggereerde zelfs veel erudiete toevoegingen. Het geredigeerde manuscript dat Aulagnier/Witkowski terug kreeg was meer dan dubbel zo lang. Echter, na een kleine hoeveelheid speurwerk bleek dat de redactionele toevoegingen rechtstreeks geplagieerd waren uit een ander artikel in een ander tijdschrift.

Witkowski’s persoonlijke webpagina bevat een uitgebreide Engelstalige beschrijving van de hoax en z’n nasleep.