Kloptdatwel?

Internet wakkert complotdenken aan

by 2 Comments

Internet wakkert complotdenken aan 1
De website van de kritische prikkers

Vroeger, voor de zegetocht van Internet, werd informatie gefilterd door deskundigen en autoriteiten. De mainstream media, zoals in Nederland de kwaliteitskranten en het NOS Journaal, gingen (en gaan nog steeds) vaak te rade bij deskundigen. Maar steeds meer mensen zoeken hun informatie op het internet. Steeds  meer mensen vertrouwen op de resultaten van een google zoekopdracht. Ze komen dan snel bij onzin sites. En die zien er vaak gelikt en betrouwbaar uit. Kijk zelf eens op deze twee sites en beoordeel of het uiterlijk van de sites iets zegt over hun betrouwbaarheid: de website van de vereniging kritisch prikken (die vaccinaties wil ontmoedigen) en de website van KWF Kankerbestrijding. Beide kwamen naar boven bij een google search naar het vaccinatie programma tegen HPV bij meisjes.

Internet wakkert complotdenken aan 2
De website van kwf

Internet draagt ook bij aan versnippering in de samenleving. Tegenwoordig zijn er in veel mindere mate dan vroeger centrale bronnen meer waar iedereen naar toe gaat voor informatie. Iedereen heeft in no-time een gelikte website in de lucht en bedient zijn eigen achterban. ‘Kloptdatwel’ is een voorbeeld. Maar ook dubieuze claims worden op die manier goed verspreid. Kijk eens naar de website van de kritische prikkers (opgericht door homeopathen) en trek je eigen conclusie. Iedereen heeft zijn eigen website en zijn eigen gelijk. Dat verklaart mede het succes van websites die gevaarlijke onzin verkopen.

Internet geeft op die manier ruim baan aan de verspreiding van complottheorieën. Herinner je je nog de golf van complotdenken die over Nederland spoelde in het kader van de vaccinaties tegen de varkensgriep? De overheid zou ons willen inenenten met nano-chips. Ook de succesvolle campagne van de vereniging kritisch prikken tegen inenting van meisjes tegen het HPV virus deed regelmatig een beroep op complotdenken. Voor meer informatie over inentingen en complotdenken: zie dit NOS artikel en dit artikel uit Skepter.

In de NRC werd enkele maanden geleden uitgelegd dat internet de sociale controle heeft uitgeschakeld die vroeger tegenging dat onzin zich snel kon verspreiden. Als iemand in de dorpskroeg onzin orakelde werd de betreffende persoon gevraagd of het niet eens tijd was om naar huis te gaan. En daarmee was het afgelopen. Nu wacht thuis het weblog.

Het zou goed zijn als op school zou worden uitgelegd hoe je bij betrouwbare informatie kunt komen en hoe je onzin kunt herkennen. We benaderen deze uitdaging alsof internet niet bestaat. We hebben nog veel te weinig in de gaten hoe belangrijk het is dat we internet weerbaarheid leren. Kennis en betrouwbare informatie zijn immers de fundamenten van onze samenleving.

Ook zou het goed zijn als instanties die betrouwbare informatie verspreiden zich meer zouden verdiepen in de spelregels van de internetsamenleving. Dat zou een  mislukking zoals die van de HPV-vaccinatiecampagne in 2009 kunnen voorkomen. Toen raakten veel meiden en ouders aan het twijfelen over de veiligheid van de HPV-inenting en besloten om die niet op te halen. Wij denken: dat kan beter.

Sociale media – creëer je eigen feiten

by Leave a Comment

De Amerikaanse mid-term verkiezingen zijn net voorbij. De resultaten zijn enorm beïnvloed door de handige manier waarop met name de Republikeinse Partij (en dan met name de Tea Partiers) sociale media en internet gebruikt hebben om verdachtmakingen te presenteren als feiten. Zo droeg internet er aan bij dat twijfel is ontstaan of Obama wel een echte Amerikaan is. Dit artikel van Michael Hirschorn in het toonaangevende tijdschrift The Atlantic gaat er over.

Hirschorn: “What is unique, and uniquely concerning, about digital media is the speed with which properly packaged (dis)information can spread and how hard it is for fact and reason to catch up. Sarah Palin quickly adopted Twitter perhaps because it enabled her to blast forth dramatic proclamations that, given the 140-character limit, she couldn’t be expected to explain or defend. Henceforth, election-changing controversies will be ginned up with simple, misleading phrases such as death panels or Ground Zero Mosque“.

Nu gaat dit blog niet over politiek en we doen dus ook geen uitspraak over wat we vinden van stembuskandidaten. Maar de campagne van de afgelopen maanden in de VS is wel een perfecte praktijkcase van de macht van internet. Hierover schrijven we morgen een blogpost op kloptdatwel (“internet wakkert complotdenken aan“).

In de video hieronder een discussie met Michael Hirschorn. Wie het scherm niet ziet kan hier klikken.

Met dank aan videovolt.blogspot.com.

Tijdreizen naar 1928?

by 1 Comment

Filosoferen over tijdreizen leidt makkelijk tot denkfouten.  Hier is een voorbeeld. De laatste dagen doet een video van regisseur George Clarke de ronde op internet, en is zelfs hier en daar opgepikt door serieuze media. Clarke suggereert dat je in een Chaplin film uit 1928 een vrouw kunt zien met een mobiele telefoon aan haar oor. Dat kan volgens Clarke maar op één ding wijzen: dit is een tijdreiziger. Hij ziet één ding faliekant over het hoofd – om mobiel te kunnen bellen heb je een mobiele zendmast nodig, je weet wel, die antennedingen waar zoveel mensen tegenwoordig bezorgd om zijn. En die had je niet in 1928. Het moet dus iets anders zijn aan haar oor. Een voorbeeld van pareidolia? Zie ons eerdere bericht over dit fenomeen.

Met dank aan skepchick (klik hier).

Denver stemt tegen stedelijke ‘alien commissie’

by 1 Comment

In Denver heeft dinsdag 80% van de kiezers gestemd tegen een voorstel om een Commissie voor Buitenaardse Aangelegenheden in te stellen. De Engelse krant The Guardian bericht dit op 3 november.

Afgelopen zaterdag berichtte de NOS over het initiatiefvoorstel: “De bewoners van de stad in de staat Colorado stemmen dinsdag bij de tussentijdse verkiezingen over een voorstel om een Commissie voor Buitenaardse Aangelegenheden op te richten. De UFO-commissie zal bestaan uit experts die de gezondheid, de veiligheid en het cultureel welzijn van de burgers moeten verzekeren indien er buitenaardse wezens verschijnen”.

Wellicht was Jeff Peckman, een van de initiatiefnemers voor het voorstel geïnspireerd door de Verenigde Naties, waarover we eerder in dit blog berichtten? Peckman mocht in 2008 in de Late Show van David Letterman uitleg geven over een video waarin buitenaardsen zouden zijn te zien. De video, en met name de foto hiernaast waarin de bovenkant van een alien-hoofd te zien zou zijn, trokken in 2008 veel media-aandacht. Mijn vermoeden is dat dit op zijn best een geval is van pareidoloia, vormen zien waar die er niet zijn (zie een eerdere post in dit blog). Misschien is de vorm in het raam een reflectie op het glas?

In de Late Show video zie je  een humoristische dialoog tussen Letterman en Peckman. Letterman laat zich niet overtuigen ‘zie je in die vlek een alien?’. Peckman krijgt ondertussen de gelegenheid om zijn theorie uit te leggen. Overheid en bedrijfsleven weten al jarenlang dat aliens op aarde zijn geland. ‘Waarom houden ze dat dan toch verborgen?’ vraagt Letterman. Peckman ‘omdat de aliens ons willen helpen met goedkope,  schone technologie en met vrede, houden regeringen en bedrijven alles in de doofpot’. Tja. Wat zou Coen Vermeeren hier van denken?

Over de verkiezingsuitslag is Peckman niet ontevreden: “De uitslag is minder ernstig dan ik dacht, dit heeft gewoon meer tijd nodig” aldus Peckman in The Guardian.

Heeft Marc Hauser gefraudeerd?

by Leave a Comment

In 2007 startte een fraude-onderzoek tegen Marc Hauser. Hauser, werkzaam aan Harvard, had in de jaren daarvoor pijlsnel wetenschappelijke carrière gemaakt. Hij deed baanbrekend onderzoek naar moraliteit bij primaten. We schreven hierover eerder in dit blog naar aanleiding van een artikel van Frans de Waal in de New York Times (klik hier).

Op de top van zijn roem ontstond tegen Hauser de verdenking dat hij onderzoeksresultaten had gemanipuleerd. Opkomst en val van Hauser worden mooi beschreven in dit artikel van het universiteitsblad van Harvard. Ook de wikipedia heeft een goed overzicht van de affaire Hauser. Op 20 augustus 2010 velde Harvard het oordeel ‘schuldig aan wetenschappelijk wangedrag’.  De zaak wordt nu verder onderzocht door de Office of Research Integrity, een orgaan van de Amerikaanse overheid.

Maar is er wel sprake van fraude? In september en oktober zijn verschillende collega’s voor Hauser in de bres gesprongen. De controverse rond de resultaten van Hauser kan volgens hen ook goed worden verklaard door verschillen in interpretatie van onderzoeksresultaten of door slordigheid. Een recent artikel in de New York Times (inloggen is misschien nodig) laat zien hoe ingewikkeld het is om de fraude vast te stellen of te ontkrachten.  Volgens de New York Times:

“There seemed little doubt of the seriousness of the case when Harvard announced on Aug. 20 that he had been found solely responsible for eight counts of scientific misconduct. But last month two former colleagues, Bert Vaux and Jeffrey Watumull, both now at the University of Cambridge in England, wrote in the Harvard Crimson of Dr. Hauser’s “unimpeachable scientific integrity” and charged that his critics were “scholars known to be virulently opposed to his research program.” Also last month his principal accuser outside of Harvard, Gerry Altmann, allowed that he may have spoken too hastily. Dr. Altmann is the editor of Cognition, a psychology journal in which Dr. Hauser published an article said by Harvard to show scientific misconduct. When first shown evidence by Harvard for this conclusion, Dr. Altmann publicly accused Dr. Hauser of fabricating data. But he now says an innocent explanation, based on laboratory error, not fraud, is possible. People should step back, he writes, and “allow due process to conclude.”

Hauser houdt zijn onschuld vol en hij blijft aan het werk. Maar hij verkeert wel in een soort niemandsland. Op de website van Harvard is zijn cv ‘under construction’ (klik hier). Hauser was vorig jaar te gast bij de Universiteit Leiden voor de Tinbergen lezing. Op de website van de universiteit wordt op geen enkele manier melding gemaakt van de situatie van Hauser.  Het lijkt er op dat het moeilijk is een keuze te maken, voor of tegen Hauser.